38 - MS Research

Vier voormalige Fellows in de schijnwerper
Celbioloog Wia Baron buigt zich
over puzzel van myelinevorming
Wia Baron
Post-doc Universitair Medisch
Kenmerkend voor de ziekte MS is de
afbraak van myeline - de vetachtige,
witte stof die als isolatiemateriaal
dient rondom zenuwvezels, die betrokken
zijn bij de zenuwgeleiding. Een groot deel
van Wia Barons werkzame leven staat in het
teken van de vragen waarom myeline in een
MS-laesie (beschadigd weefsel) niet meer
wordt gerepareerd en hoe heraanmaak van
myeline is te bewerkstelligen.
Na de Hogere Laboratorium Opleiding ging
Baron scheikunde (met medisch-biologische
bijvakken) studeren aan de Rijksuniversiteit
Groningen. Als assistent in opleiding (aio)
verrichtte zij MS-onderzoek op celbiologisch
niveau. In 1999 promoveerde zij in de
medische wetenschappen. Haar promotieonderzoek,
dat in het teken stond van de
oligodendrocyten, werd ook gefinancierd
door MS Research. Op haar promotie volgde
een tweejarig verblijf in het Brain Repair Centre
in het Engelse Cambridge en een postdocproject
die in het verlengde lag van haar eerdere
onderzoeksactiviteiten. Dankzij het MS
Research Fellowship, heeft zij vanaf 2005
een onderzoeksgroep kunnen opbouwen
die nu bestaat uit vier aio’s, één postdoc en
twee analisten. Na haar fellowship kende de
In 2004 werd het fellowship
uitgereikt aan Wia Baron, die als
celbioloog verbonden is aan het
Universitair Medisch Centrum
Groningen. Haar onderzoek betreft
de ontwikkeling van een nieuwe
methode om myelinevorming te
stimuleren. ”Het fellowship heeft
mij de mogelijkheid gegeven om
door te gaan met MS-onderzoek. Ik
ben de Stichting MS Research nog
steeds erkentelijk dat ik zo een
eigen onderzoeksgroep heb kunnen
opbouwen.”
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek (NWO) haar een prestigieuze
vidi-beurs toe, die haar in staat stelt
om op de ingeslagen weg verder te gaan.
Baron werkt veel samen met nationale en
internationale wetenschappers. Inmiddels
is in wetenschappelijke kringen het
Groningse remyelinisatie-onderzoek wereldwijd
bekend en zijn er vervolgprojecten
ontstaan. De eerste vraag van het onderzoek
van Wia Baron was hoe myelineaanmaak
eigenlijk precies geregeld is. Myeline wordt
gevormd door oligodendrocyten. Deze ontstaan
uit voorlopercellen die in een volwassen
stadium zenuwuitlopers omwikkelen en zo
de myelineschede vormen. Oligodendrocyten
blijken signalen van de zenuwen nodig te
hebben om myeline te gaan vormen. Dat
geldt zowel voor de aanmaak als voor de
heraanmaak (remyelinisatie) van deze stof,
die nodig is voor het herstel van aangerichte
schade. Bij MS krijgen de oligodendrocyten
niet meer de juiste signalen en komen ze
niet meer toe aan de aan productie van
myeline. “Als je dat geconstateerd hebt, is
de logische vervolgvraag wat er nu precies
verkeerd gaat in MS-laesies”, legt Baron
uit. “We ontdekten snel dat een bepaald
eiwit, fibronectine, zich ophoopt in een
MS-laesie en een negatief effect heeft op de
myelinevorming. Mijn fellowship was erop
gericht om dat effect te neutraliseren.” Dat
is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan.
Om een onbekende reden klontert de
fibronectine samen in een laesie. Waarom
gebeurt dat en hoe is deze samenklontering
te voorkomen of te verwijderen? Wia Baron
en haar onderzoeksgroep werken hard aan
de beantwoording hiervan. Een uiterst ingewikkelde
puzzel, maar met grote volharding
komen er beetje bij beetje steeds meer
stukjes op de goede plek.
Centrum Groningen
24 25
Tekst: Maarten Schikker