Nr. 3 Maatwerk - Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Masterclass Richard Florida
Creativiteit is de motor
Isaac Getz geeft derde HAN creative masterclass
Hefboom tot verandering
Organisatievernieuwing blijkt belangrijker te
zijn dan technologische vernieuwing voor het
welslagen van innovatiesucces. Met een ideeënmanagementsysteem
of IMS kunnen bedrijven
iedereen betrekken bij constante vernieuwing en
creativiteit, aldus de Franse hoogleraar Isaac
Getz. Maar, het is geen tool: de mentaliteit moet
om en de organisatiepiramide gaat op z’n kop.
‘Naast materiële
voorwaarden, zijn
vriendschap en
liefde belangrijk.
Maar ook de
buurt en stad
waarin je leeft,
zijn aparte factoren
in het welbevinden.
Heldere lucht en
schoon water, en
ook de esthetiek
van de omgeving
zijn belangrijk.’
Creativiteit, en niet kennis, transport, grondstoffen
of productie, vormt de sleutel tot economisch
succes, vindt prof. Richard Florida, hoogleraar
van de George Mason University te
Virginia. Hij sprak eind vorig jaar op uitnodiging
van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en
NRC-Handelsblad in de Eusebiuskerk in Arnhem.
Een hard bewijs voor zijn stelling had hij (nog)
niet, dat was - aan de voet van de John Frostbrug
in Arnhem - misschien net een brug te ver, maar
Florida maakte zijn visie wel geloofwaardig.
Silicon Valley is de laatste stuiptrekking van de maakeconomie.
Talent is de motor van de creatieve economie
mits het kan nestelen in een tolerante open cultuur. Breng
ieders creatieve vermogens tot ontwikkeling ongeacht ras,
geslacht, leeftijd of seksuele geaardheid. Stimuleer ontwikkelingen
die iedereen bij de economie betrekken en
sluit geen groeperingen uit.
Talent
Florida propageert niet de creatieve samenleving, hij signaleert
het ontstaan en de gevolgen ervan, en levert suggesties
hoe je erop zou kunnen reageren: ‘It's just the way it is.’
Het zal leiden tot geografische en sociale ongelijkheid.
Clusters van creativiteit ontstaan ergens op de wereldkaart,
pieken en raken weer in verval.’ Er dreigt een kloof
tussen de creatieve klasse en zij die erbuiten vallen. Die
laatsten klampen zich vast aan 'moral values' of worden
zelfs xenofoob of anti-homo. Ze herkennen de wereld niet
meer.’ Hij vroeg zijn gehoor welke kleren, schoenen en
brillen ze dragen. Hoe ze hun huis inrichten. Welke wijn
ze drinken, in welke restaurants. Florida: ‘Het punt is; je
betaalt niet voor het fysieke voorwerp. Er zit maar weinig
arbeid in bijvoorbeeld een bril. Betalen doe je voor de ideële
meerwaarde, de kennis, de creatieve component, of we
dat leuk vinden of niet.’
Dus concurreren landen en steden om talent. De tolerante
vibrerende stad, 'the place to be', heeft een concurrentievoordeel;
ze zuigt talent aan. Voor creatievelingen is het
salaris niet doorslaggevend, wel dat de vrije stad die
kansen biedt voor individuele ontplooiing, met liefst een
gemengde woon-werkomgeving en een tolerante open
cultuur. Zo'n leefomgeving biedt ervaringen. Er blijkt een
correlatie te zijn met economische 'performance'. Florida
vindt Nederland goed gepositioneerd in dit opzicht; ons
land beschouwt zichzelf als een natie, is klein en divers
genoeg. Maar hij adviseert om snel werk te maken van
stedelijk beleid. Volgens Florida is het verkrampte
Amerika op zijn retour en zijn er nu op de wereld maar een
paar steden die ertoe doen. Amsterdam hoort erbij, evenals
New York, Bangalore en Wellington.
Inspiratie
Maurice Bor en René Jansen van Rabobank Arnhem waren
geboeide toehoorders van Florida's betoog. ‘Wij zoeken
inspiratie voor de ontwikkeling van stedelijke activiteiten,
en die hebben we gekregen. Vroeger lag onze focus op het
platteland, nu meer op de economische vitaliteit van een
stedelijke regio.’ Wat hen aansprak in Florida's betoog
was zijn pleidooi voor 'inclusiveness': alle bevolkingsgroepen
betrekken bij het maatschappelijke proces waar
de samenleving nu nog gesegmenteerde trekjes vertoont.
Zo stelt de Rabobank microkredieten ter beschikking aan
kleinschalige ondernemers die misschien niet over de
beste opleiding beschikken, maar wel over een goed idee.
Isaac Getz is hoogleraar Ideeën-, Participatie &
Innovatiemanagement aan de ESCP-EAP European
School of Management in Parijs. Hij analyseerde talloze
ondernemingen en beschreef hun systemen om de ideeën
van medewerkers te managen. Daarover publiceerde hij
het boek De Innovatiekracht van Ideeën. Het onderzoek
van Getz en medeauteur Alan Robinson laat zien dat een
goed IMS bedrijven vormt die de vernieuwing zelf zijn.
Niet alleen zijn ze creatiever, ze zijn ook nog eens
efficiënter. Volgens Getz moeten wij dringend van het
idee af dat innovatie iets is van de R&D afdeling. ‘De
toegevoegde waarde komt van de eerstelijnsmedewerkers.
Die zijn verantwoordelijk voor tachtig procent van
alle innovatie ideeën, terwijl slechts twintig procent van
de R&D-afdeling komt.’
Iedereen
Getz vindt dat de hele innovatiekwestie teveel beperkt
wordt tot een discussie over nieuwe producten en diensten,
marketing of design. Echte innovatie bestaat uit de mate
waarin iedereen in een organisatie betrokken wordt om
continu te innoveren. ‘Als ik bij een industrieel bedrijf
kom dat zegt de ideeën van medewerkers te koesteren
dan vraag ik of ik de ideeën van de administratie even
mag zien. Iedereen doet mee.’ Iedereen betekent volgens
Isaac Getz dus ook de directie zelf. ‘Een IMS is géén
tool. Het is niet iets dat de directeur aan het hoofd P&O
geeft met de woorden ‘hier, regel jij dat maar.’ IMS
vraagt om een kanteling van de organisatie met een
dienstbaar management.’
Het begint met een compleet andere houding en vervolgens
moet je in actie komen. Getz: ‘Het gaat uiteindelijk
om het doen en in het doen ontstaan kleine wondertjes.
Als je alleen de waarden of houding van mensen uitdaagt,
krijg je niks voor elkaar. IMS is een hefboom om
mensen te helpen elke dag een klein beetje te veranderen,
in alle schakels van de onderneming. Neem Toyota. Dat
is een briljant bedrijf, maar de buitenstaander ziet
alleen het perfect functioneren van een bepaald onderdeel,
terwijl de kracht van Toyota ligt in het in elkaar
grijpen van alle divisies en bedrijfsfuncties op het vlak
van ideeënmanagement. ‘
Waardevol
Het management moet volgens Getz het besef hebben
dat iedereen waardevol is en dat innovatieve ideeën het
best kunnen komen van de mensen die acht uur per dag
aan het front werken. ‘Begin ermee om de eerstelijns
mensen serieus te nemen. Dat heeft ook verstrekkende
gevolgen voor de manier waarop je communiceert. Je
kunt kapitalen stoppen in Customer Relationship
Management systemen en nog steeds medewerkers
hebben die het niets interesseert. Een van de oorzaken
daarvan is dat bedrijven informatie niet openlijk delen.
Verandering is iets dat je uiterst serieus dient te nemen.
Kijk, als we in Europa het werkgelegenheidsprobleem
willen aanpakken dan is groei de enige optie. En voor
nieuwe banen heb je innovatie nodig. En om echt
innovatiekracht te ontwikkelen, heb je iedereen in je onderneming
nodig – ongeacht functie of opleidingsniveau.’
Innovatie
Prof. dr. Isaac Getz studeerde computerwetenschappen,
managementwetenschappen
en psychologie. Isaac Getz is
gastdocent aan Stanford, Cornell en de
Universiteit van Massachusetts geweest.
Isaac Getz is hoogleraar Ideeën-,
Participatie & Innovatiemanagement
aan de ESCP-EAP European School of
Management in Parijs. Hij adviseert
diverse multinationals en regio’s.
Samen met Alan Robinson schreef hij
het boek De Innovatiekracht van Ideeën.
Lezing Isaac Getz
‘Your ideas change everything’
Maandag 24 april,
20.15 – 22.15 uur
Eusebiuskerk, Arnhem
Info en inschrijven:
www.han.nl/masterclass
6 7
HANBLAD NR.3
MAATWERK