Frederik Kaiser (1808-1872) - DWC - KNAW

Frederik Kaiser (1808-1872), een gekweld man met een missie
21
– ook niet onbelangrijk – was diens vroegere assistent als adviseur voor wis- en scheikundige
zaken Agnites Vrolik terecht gekomen. Nog maar kort tevoren had Kaiser zijn broer, de
Amsterdamse hoogleraar-bibliothecaris Willem Vrolik, uitbundig bedankt voor diens hulp
bij literatuuronderzoek. 77 De ministers Gevers (Buitenlandse Zaken) en Lotsy (Marine) hadden
in 1853 als parlementariër gepleit voor de nieuwe Leidse sterrenwacht en minister Van
Rappard, ten slotte, had in 1835 persoonlijk bij Kaiser thuis de Komeet van Halley bewonderd.
Hij was de man die destijds Kaisers eredoctoraat en zijn aanstelling tot lector had
bevorderd. Kon het mooier? Conform de verwachtingen plaatste Simons in oktober 1856 de
benodigde som van 120.000 gulden inderdaad op de staatsbegroting. 78 Uiteindelijk werd deze
in mei 1857 goedgekeurd, nadat Van Rappard de ondertussen afgetreden minister Simons op
Binnenlandse Zaken was opgevolgd. Maar het was nog bijna mis gegaan: officieel had
Simons wegens gezondheidsklachten ontslag gevraagd, maar in werkelijkheid was hij opgestapt
omdat zijn begroting in het parlement geen meerderheid had gekregen: in december
1856 hadden de stemmen tot twee maal toe gestaakt! 79
Kaiser de strateeg
Ondertussen had Kaiser een voor zijn doen ongewone stap gezet. Gesteund door het relatief
gunstige politieke gesternte en beseffend dat het er nu op aan zou komen, had hij zich
kandidaat gesteld voor het ambt van Rector Magnificus. Het was de enige keer in zijn carrière
dat hij dit ambt zou ambiëren. Kaiser slaagde er inderdaad in benoemd te worden en op
1 februari 1857 was zijn ambtstermijn al begonnen. 80 Het bleek een uiterst slimme zet, want
na de goedkeuring van de rijksbegroting was het zaak om een zo gunstig mogelijke locatie
Cartoon voorstellende het gevecht tussen de hoogleraren Suringar en Kaiser over de Leidse Hortus Botanicus.
Pas in 2011 is de tuin van de Leidse Sterrewacht weer met die van de Hortus verenigd.
77 F. Kaiser, De geschiedenis der ontdekkingen van planeten (Amsterdam 1851) voorrede, xii.
78 Daarvan was er van particuliere zijde al 23.000 bijeen gebracht. Zie Leydse Courant, 1 oktober 1857.
79 Zie de ook bijdrage van David Baneke in dit nummer.
80 Leeuwarder Courant, 13 febr. 1857.
77