Stedenbouwkundige visie Antoniapolder + - Hendrik-Ido-Ambacht

Stedenbouwkundige
visie Antoniapolder +
Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht
1 |

| In opdracht van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht
| Datum: 20 april 2012
| Werknummer: 204.310.01

| INHOUDSOPGAVE
1. Doel van de stedenbouwkundige visie 4
2. De context 7
2.1 De omgeving 7
2.2 Huidige situatie 9
3. Het plangebied 11
3.1 Landschappelijke structuur 11
3.2 Lijnen 13
3.2.1 Veersedijk 13
3.2.2 Nijverheidsweg 15
3.2.3 Noordeinde 17
3.2.4 Antoniuslaan 19
3.2.5 Veerweg 21
4. De opgave 25
5. Stedenbouwkundige visie 29
5.1 De dragers van de ruimtelijke hoofdstructuur 29
5.1.1 Opbouw van het raamwerk 29
5.1.2 Noordeinde 31
5.1.3 Nijverheidsweg 35
5.1.4 Veersedijk 37
5.1.4 Antoniuslaan 39
5.1.5 Ruimtelijke hoofdstructuur 41
5.2 Invulling van de ruimtelijke hoofdstructuur 43
5.3 Bijzondere plekken en deelgebieden 45
5.3.1 Waterbusplein 45
5.3.2 Locatie Stolk Staal 47
3 |
6. Haalbaarheid 49

| Hoofdstuk 1 Doel van de stedenbouwkundige visie
| 4
De Antoniapolder is een belangrijke locatie voor de gemeente Hendrik-
Ido-Ambacht. Met zijn functie als bedrijventerrein verzorgt het een groot
deel van de werkgelegenheid voor de gemeente. Daarnaast vormt het de
entree naar het dorp vanaf de snelweg A15, maar ook vanaf de rivier bij
de waterbushalte.
Van oudsher is de Antoniapolder een plek, waar de verschillende
gezichten en karakteristieken van de Hendrik-Ido-Ambacht
samenkomen. Hierbij kan men denken aan de grootschalige industrie
langs de rivier, de kleinschalige lintbebouwing langs de dijken, de
historische Havenkade, het Waaltje, de groene woonwijken en de
polders.
Kortom, de Antoniapolder is een prominente plek en de gemeente is
terecht van mening dat het belangrijk is om aan deze belangrijke plek
te blijven werken; om de bereikbaarheid te blijven garanderen, ruimte
te blijven bieden aan nieuwe initiatieven en de uitstraling en organisatie
van deze tijd te houden. Zij is daarom op verschillende fronten actief
bezig met de verdere ontwikkeling, transformatie en verbetering van het
gebied. Voorliggende visie vormt hier een onderdeel van.
Het historische terrein staat nu aan het begin van een grote stap
voorwaarts. Dit blijkt uit de verschillende [lopende] opgaves:
• De ontwikkeling van watergebonden bedrijven langs de Noord.
De zones langs de Noord zijn vooral interessant voor scheepsreparatie,
afbouw en binnenvaart. Voor het Genieterrein en Citadelterrein is reeds
een beeldkwaliteitsplan vastgesteld.
• De toekomstige invulling van de locaties van de gemeentewerf en het
naastgelegen ODS-terrein aan de Noord.
Watergebonden bedrijvigheid is ook hier een interessante optie.
• De ontwikkeling van een nieuwe ontsluitingsroute in de vorm van de
Noordeinde.
• Het lopende onderzoek naar de haalbaarheid van het doortrekken van de
Antoniuslaan.
Doel is het verbeteren van de relatie met de rivier en van de ontsluiting
van het gebied. Aan het einde is de nieuwe waterbushalte en het
waterbusplein gedacht.
• De gewenste verbetering van de uitstraling van de entrees.
Specifieke aandacht gaat daarbij uit naar de locatie van Stolk Staal.
Daarnaast zal natuurlijk gekeken worden naar de entrees aan de
zuidzijde en de uitstraling langs de eventueel door te trekken
Antoniuslaan. Ook het vormgeven van het toekomstige waterbusplein
speelt daarin een rol.
• Het verbeteren van de functionele segmentering van het bedrijventerrein.
Er is behoefte aan duidelijke en meer samenhangende functieprofielen

voor de verschillende deelgebieden, zodat beter kan worden ingespeeld
op de bedrijfsvoering en milieurandvoorwaarden van verschillende
soorten bedrijven en bedrijven elkaar onderling kunnen versterken.
De ‘Stedenbouwkundige visie Antoniapolder +’ bouwt op bovenstaande
opgaves voort.
Naast de uitwerking van de ruimtelijke opgaven, die verderop in dit
document worden besproken, dient voorliggende visie de volgende
[maatschappelijke en organisatorische] doelen:
• Alle neuzen dezelfde richting op krijgen waar we naar toe willen met de
Antoniapolder (ambtenaren, college, gemeenteraad, ondernemers,
ROM-D/regio, Provincie, etc.).
• Richting geven aan de lopende plannen.
Hiermee dient te worden voorkomen dat onoverkomelijke barrières
voor de toekomst worden opgeworpen. Daarnaast dient effectief en
efficiënt om te worden gaan met de (schaarse) ruimte in het gebied.
• Prioriteiten kunnen stellen en een fasering hebben.
In deze tijd kan niet alles waarschijnlijk in één keer worden opgepakt.
Daarvoor ontbreekt het geld en ook de tijd binnen de gemeente. De
visie maakt (helder onderbouwd) de prioriteiten duidelijk en maakt het
mogelijk gericht en effectief te communiceren welke zaken nog even
blijven liggen.
• Stimuleren van werkgelegenheid, door het behouden van bestaande
ondernemers en het aantrekken van nieuwe bedrijven, met een
aantrekkelijk en goed functionerend bedrijventerrein en helderheid over
waar, wat kan plaatsvinden.
De visie moet ondernemers en marktpartijen inspireren om zaken op
te pakken en te investeren. Daarnaast vormt de visie het kader voor
nieuwe initiatieven. De gemeente heeft hiermee een toetsingskader op
hoofdlijnen, wanneer ondernemers en marktpartijen zich melden met
plannen.
• Communicatie voeren binnen de gemeente en met ondernemers.
• Communicatiemiddel met regio en hogere overheden.
Het onderbouwd in beeld brengen van de wensen van de gemeente,
als basis voor overleg met bijvoorbeeld regio, provincie of
Rijkswaterstaat.
• Bijdrage leveren aan lopende en eventuele nieuwe subsidieaanvragen.
De gebiedsvisie zal de basis vormen voor een haalbaarheidsanalyse, een
eventueel nieuw bestemmingsplan en voor de verschillende plandelen
op te stellen beeldkwaliteitsplannen.
Het einddoel is natuurlijk een hoogwaardig en effectief bedrijventerrein,
optimaal functionerend voor ondernemers en een integraal onderdeel
van het dorp. Een werkomgeving, waterfront en dorpsentree om trots op
te zijn.
5 |

| 6
| Plangebied in zijn context

| Hoofdstuk 2 De context
| 2.1 De omgeving
Hendrik-Ido-Ambacht is onderdeel van de Drechtsteden en wordt goed
ontsloten door de snelwegen A15 [aan de noordzijde] en A16 [aan de
westzijde]. Vanaf de A15 vindt de ontsluiting van het dorp plaats via de
Antoniapolder en is daarmee onderdeel van de entree van het dorp.
Het bedrijventerrein Antoniapolder ligt aan de oostzijde van het dorp
Hendrik-Ido-Ambacht en grenst aan de westzijde aan de Noord, een
belangrijke route voor binnenscheepvaart. Dit maakt de Antoniapolder
bijzonder omdat het één van de vier gebieden binnen de Drechtsteden is
waar watergebonden bedrijvigheid plaats kan vinden.
Aan de overzijde van de Noord ligt grootschalige industrie met een
hoge milieucategorie. Antoniapolder vormt de buffer en overgangszone
tussen deze industrie en het dorp Hendrik-Ido-Ambacht.
7 |
| Ligging t.o.v. andere watergebonden bedrijventerreinen in de regio [bron: ‘Natte
bedrijventerreinen strategie Drechtsteden’]

N
| 8
| Begrenzing van het plangebied

| 2.2 Huidige situatie
Hendrik-Ido-Ambacht is van oudsher een dorp van dijken, dorpslinten
en tuinders. Een gemeente met letterlijk en figuurlijk een groen
hart. Maar tegelijkertijd is Hendrik-Ido-Ambacht ook de Noord, met
haar oevers vol stoere scheepshellingen, kranen, staalfabrieken en
ondernemersmentaliteit. De brug over de Noord vormt daarvan een
prominent icoon en markeert min of meer de entree van de gemeente
aan deze zijde. In de schaduw van de brug over de Noord ligt het
bedrijventerrein Antoniapolder, dat zich langs de Noord verder naar het
zuiden uitstrekt.
Rondom het bedrijventerrein Antoniapolder komen de twee identiteiten
van het dorp prominent samen. De kleinschalige en dorpse kwaliteiten
rond bijvoorbeeld de Havenkade en het Waaltje lopen hier naadloos over
in een dynamisch en afwisselend bedrijvengebied, met bedrijfsloodsen,
een staalhandel en verderop de kranen en hellingen van scheepswerf ‘t
Ambacht. De Veersedijk slingert vanaf de Havenkade naar het zuiden en
markeert de overgang tussen deze twee werelden.
Binnen het bedrijventerrein Antoniapolder + zijn verschillende
deelgebieden te herkennen met een afwisseling aan identiteiten en
bedrijven:
• De relatief grootschalige transport- en productiebedrijven rondom de
Nijverheidsweg.
• Meer kleinschalige en ambachtelijke bedrijven langs de Veersedijk en in
Grotenoord. Hier bevindt zich ook de gemeentewerf.
• De watergebonden bedrijvigheid van het Frankepad, met onder andere
scheepswerf ‘t Ambacht en ook nog de bestaande waterbushalte.
• Het braakliggende Genieterrein ten zuiden daarvan, direct aan de
Noord, waar ruimte is voor nieuwe watergebonden bedrijven.
• De recente bedrijfshallen op het Citadelterrein, met langs het water ook
nog ruimte voor nieuwe watergebonden bedrijven.
• De bedrijfslocatie van Stolk Staal, direct aansluitend bij de oude
dorpskern, ingeklemd tussen Veersedijk, Havenkade en Noordeinde.
Het betreft hier met name buitenopslag van staal, ingepakt in een
groene kamer.
• De aan de overzijde van de N915 gelegen Crezéepolder, ingepast
tussen de A15 en de N915, met onder andere de milieustraat en enkele
recente bedrijfsontwikkelingen. Hier zal naar verwachting in de nabije
toekomst weinig transformatie plaatsvinden.
Het totale visiegebied van Antoniapolder + wordt aan de noordzijde
begrensd door de A15, aan de westzijde door de historische Veersedijk
en aan de oostzijde door de rivier de Noord. in de zuidzijde loopt
het gebied geleidelijk over in een smallere buitendijkse strook met
(watergebonden) bedrijven. Dit gebied valt buiten de scope van de
huidige visievorming, hier zijn plannen voor een transformatie naar
wonen (Noordoevers).
9 |

N
N
| 10
| Groenblauwe raamwerk

| Hoofdstuk 3 Het plangebied
| 3.1 Landschappelijke structuur
De Antoniapolder wordt aan de westzijde begrenst door de Veersedijk.
De Veersedijk was oorspronkelijk onderdeel van de ringdijk, die het
achterland beschermde tegen opkomend water. Het vormde daarmee de
grens tussen het binnendijkse en buitendijkse gebied.
In de landschapsstructuur zijn de verschillen tussen deze twee gebieden
nog duidelijk terug te zien. Binnendijks is Hendrik-Ido-Ambacht
ingepolderd, met een fijnmazige, waaierende structuur van watergangen
loodrecht op de dijk. In de polder, waar momenteel hard wordt gewerkt
aan de aanleg van de nieuwe woonwijk De Volgerlanden, is deze
structuur van smalle sloten nog duidelijk te herkennen. In het dorp is de
verkaveling gebaseerd op de structuur van het onderliggende landschap.
| Noord
De Antoniapolder lag oorspronkelijk dus in zijn geheel buitendijks en
is als bedrijventerrein vanaf de waterkant naar het dorp toe gegroeid.
Later is de waterkerende functie van de Veersedijk verplaatst naar
een nieuwere dijk ten oosten van de Veersedijk. Deze dijk ligt min
of meer evenwijdig aan de Veersedijk en de rivier de Noord. Deze
drie landschappelijke, slingerende lijnen binnen de Antoniapolder
hebben een duidelijk afwijkende structuur van het dorp Hendrik-Ido-
Ambacht. Later zijn ten behoeve van de ontsluiting van de bedrijven de
Nijverheidsweg en, later, het eerste deel van de Noordeinde aangelegd,
waarmee deze structuur verder is versterkt.
| Dijk
11 |
| Lint Veersedijk

N
| 12
| Historisch lint [onderdeel ringdijk]
| Kleinschalig en individueel [maat, schaal en korrel]
| Geen relatie met water
| Groen karakter
| Schakel tussen dorp en bedrijventerrein
| Recreatieve route voor LV
| Functie: ambacht/traditioneel
| Veersedijk

| 3.2 Lijnen
| 3.2.1 Veersedijk
De Veersedijk is de meest westelijk gelegen lijn binnen het visiegebied.
De Veersedijk is historisch gezien onderdeel van de ringdijk en had een
waterkerende functie. Karakteristiek voor de ringdijk is het gebrek aan
uitzicht op het water. Dit kan in de huidige situatie slechts op één plek:
aan de zuidzijde van de Antoniapolder bij de insteekhaven. Aan de
noordzijde liggen kansen om een tweede relatie met het water te leggen,
ter hoogte van het Waaltje. Richting het westen wordt het zicht op het
Waaltje verhinderd door een container; richting het oosten is het Waaltje
dicht gezet ten behoeve van parkeergelegenheid. Deze plek vormt
daarmee een aandachtspunt in de visie. Transformatie van deze plek kan
van meerwaarde zijn voor het dorp.
De Veersedijk is het ontmoetingspunt tussen [historisch gezien]
buitendijks en binnendijks gebied; bedrijventerrein en dorp. Dit is terug
te zien in de maat en schaal van de bebouwing op en langs de Veersedijk.
Aan de westzijde staan individuele woningen en korte rijen op en aan de
dijk, die wisselend van bovenaf of onder aan de dijk worden ontsloten.
Aan de oostzijde bevindt zich kleinschalige bedrijvigheid in hoofdzakelijk
individuele panden [maximaal rond 6 meter hoog]. De voorgevels van
bedrijfspanden staan ver achter de erfgrens, waardoor aan de voorzijde
ruimte ontstaat, die gebruikt wordt voor [bezoekers-]parkeren en een
groene inrichting [hagen, plantsoenen].
De Veersedijk vormt niet alleen een functionele overgang, maar ook een
ruimtelijke overgang tussen de twee gebied, waarbij tussen de bovendijk
en de onderdijk een hoogteverschil zit van bijna 5 meter.
Het openbare profiel van de Veersedijk kenmerkt zich door de
aanwezigheid van een breed voetpad aan de zijde van de bedrijven [4
meter breed; ter plaatse van langsparkeren 2 meter breed]. Tezamen met
het groene karakter (grastaluds) en de, voor het bedrijventerrein, smalle
rijbaan maken de Veersedijk een aantrekkelijk gebied voor langzaam
verkeer.
De bedrijvigheid langs de Veersedijk sluit ook qua functie aan op het
dorpse karakter: het gaat hoofdzakelijk om ambachtelijke bedrijvigheid
en perifere detailhandel, zoals een tegelzetter, showroom, etc.
Het aantal relaties tussen de bovendijkse en onderdijkse wereld is
beperkt: trappen en smalle wegen evenwijdig aan de dijk. Deze zijn
bedoeld voor verkeer op lager schaalniveau, fietsers en voetgangers. De
enige doorgaande route is de Antoniuslaan.
Deze zal worden behandeld in paragraaf 3.2.4.
13 |

N
| 14
| Hoofdonstluiting bedrijventerrein en dorp [huidige
situatie]
| Grootschalige bebouwing – lange gevels
| Onaantrekkelijk voor LV: onveilig en weinig groen
| Functie: industrie/logistiek
| Van doorgaand verkeer naar bestemmingsverkeer:
verblijfsklimaat [shared space]
| Nijverheidsweg

| 3.2.2 Nijverheidsweg
De Nijverheidsweg loopt centraal door de Antoniapolder en vormt in
de huidige situatie de hoofdroute door het bedrijventerrein. De Nijverheidsweg
vormt niet alleen de ontsluiting van het bedrijventerrein maar
ook vanaf het dorp [afslag A15, N915].
Ondanks dat de Nijverheidsweg de entree vormt, heeft de weg helaas
niet het representatieve karakter wat hier wenselijk is. Het profiel van de
weg is afgestemd op gebruik door vrachtverkeer met een rijweg van 11
meter breed. Hiervan is 2 meter aan beide zijden ingericht als fietsstrook.
De resterende 7 meter maakt het profiel vanuit functioneel opzicht zeer
geschikt voor auto- en vrachtverkeer.
Op een aantal plekken is de weg zelfs nog breder. Gezien het aantal
verkeersbewegingen op de weg zijn voorsorteerstroken bij afslagen
noodzakelijk. Zelfs met deze stroken blijkt het in de praktijk lastig te zijn
de weg op-, af te draaien of over te steken. Dit geldt niet alleen voor het
gemotoriseerde verkeer, maar ook voor voetgangers en fietsers.
Voor voetgangers ligt langs beide zijden van de weg een smal voetpad
[ongeveer 0,85 meter breed].
Het stenige karakter in combinatie met de verkeersdruk en functie van
het gebied maken de route onaantrekkelijk voor langzaam verkeer.
Na het voetpad eindigt visueel gezien het openbare gebied. Net als bij
de Veersedijk ligt de rooilijn van de bebouwing ver achter de kavelgrens,
waardoor een tussenzone ontstaat. In deze zone wordt [een deel van het]
parkeren voor werknemers en bezoekers opgelost, in sommige gevallen
gecombineerd met groen.
De eerste zone van 2,5 meter van dit tussengebied is echter geen onderdeel
van de bedrijfskavels, maar eigendom van de gemeente. Omdat de
inrichting onderdeel is en aansluit op het erachter gelegen gebied, wisselt
deze zone van karakter, waardoor een onheldere structuur ontstaat.
Langs de Nijverheidsweg staan hoofdzakelijk grootschalige bedrijfspanden
met lange gevels, variërend tussen de 6 en 9 meter hoog. In
sommige gevallen zijn dit gebouwen, die in gebruik zijn door één bedrijf;
in andere gevallen gaat het om bedrijfsverzamelgebouwen. De functies
wisselen van logistiek en productie tot de dienstverlenende sector. Dit is
tevens terug te zien in het straatbeeld: blinde gevels met doks voor laden
en lossen aan de straat van het distributiecentrum van supermarkt Plus
tot de representatieve gevel van Bolith.
In de toekomst zal de ontsluitende functie van het bedrijventerrein en
Hendrik-Ido-Ambacht worden verplaatst van de Nijverheidsweg naar
de Noordeinde. De Nijverheidsweg verandert daarmee van een weg
voor doorgaand verkeer naar een weg voor bestemmingsverkeer. Deze
ingreep is van grote invloed op het karakter van de Nijverheidsweg en
vraagt om een herprofilering. Hier zal verder op in worden gegaan in de
hierop volgende hoofdstukken.
15 |

N
| [gedeeltelijk] nieuwe weg
| Toekomstige verbindings/ontsluitingsweg [regionaal
karakter]
| Continuïteit in het profiel vanaf de N915
| Entree van Hendrik-Ido-Ambacht en uitbreidingswijk De
Volgerlanden: mooi thuiskomen [representatief karakter]
| Relatie maken met het water: laan en waterplein
| Halte waterbus
| Route voor langzaam verkeer
| 16
| Noordeinde

| 3.2.3 Noordeinde
Het Noordeinde vormt de nieuwe hoofdontsluiting van de Antoniapolder
en Hendrik-Ido-Ambacht. In de toekomst zal de laan tevens de
ontsluiting gaan verzorgen van De Volgerlanden, waar de Noordeinde
aansluit op de Jacobuslaan. Een representatief karakter is dus van grote
waarde.
Een deel van de Noordeinde is bestaand: aan de noordzijde bij de
aansluiting van de N915. Dit deel vormt de werkelijke entreezone. Aan de
westzijde van de weg is het terrein van Stolk Staal gelegen, afgeschermd
met groene bossages en daardoor niet zichtbaar vanaf de weg. Aan de
andere zijde ligt Grotenoord, met een mix van functies. De bebouwing
staat hier met de achterzijde naar de weg, maar wordt deels afgeschermd
door de dijk die voor de bedrijfsgebouwen langs gaat.
De aanpak van deze entree heeft geen prioriteit maar biedt wel kansen.
Hier wordt verder op in gegaan later in deze visie.
Het meest zuidelijk deel van de weg is reeds aangelegd. Het profiel
bestaat een rijbaan [asfalt, 7 meter breed] met een vrijliggend fietspad
en voetpad. Het langzaam verkeer wordt van de rijweg gescheiden
door een berm. Hierdoor heeft het een veilige plek binnen het profiel.
Aan de westzijde van het profiel zijn de afgelopen jaren een aantal
nieuwe bedrijfspanden [grootschalig, 6-9 meter hoog] gebouwd. Ook
hier is gekozen voor parkeren [grotendeels] aan de voorzijde van de
bebouwing. Aan de oostzijde zijn inmiddels vergaande plannen
voor het Citadelterrein. Deze zone ligt aan het water en is daarom
uitermate geschikt voor watergebonden bedrijvigheid.
Het ertussen gelegen gedeelte van het Noordeinde [ter hoogte
van het Frankepad] wordt in de nabije toekomst aangelegd.
Van belang voor het functioneren van het Noordeinde als
hoofdontsluiting is continuïteit in het profiel: je wordt als het ware
naar deze route geleid. De rotonde aan de noordzijde vormt hierin
een cruciaal punt. Daarnaast moet het profiel herkenbaar zijn als
hoofdontsluitingsroute en zich daarmee duidelijk onderscheiden
van de Nijverheidsweg, die zal worden terug gebracht naar
bestemmingsverkeer.
De Noordeinde ligt als lijn het dichtst bij de rivier de Noord. Dit biedt
kansen voor het maken van een relatie met het water. Dit gebeurt
in ieder geval met de geplande verplaatsing van de waterbushalte
en de aanleg van het daarbij behorende waterplein. Dit zal een
bijzonder aanvulling zijn voor het dorp Hendrik-Ido-Ambacht.
17 |

N
| Toegang vanuit het dorp
| Dynamisch: wisseling in
- schaal,
- functie,
- beleving
| Potentie: relatie maken met water:
waterplein en halte waterbus
| 18
| Antoniuslaan

| 3.2.4 Antoniuslaan
De Antoniuslaan vormt de verbinding vanuit het [groene] hart van
Hendrik-Ido-Ambacht naar de Antoniapolder. Over de lengte van de
laan vindt een wisseling plaats in functie [groen, sportvelden, wonen,
bedrijvigheid], schaal [openheid, rijenwoningen en bedrijfspanden] en
beleving.
Rijdend over de Antoniuslaan wordt ook de fysieke overgang van het
dorp naar het bedrijventerrein duidelijk ervaren, waar de weg loodrecht
de Veersedijk op gaat. De Antoniuslaan eindigt bij de kruising met de
Nijverheidsweg.
Verplaatsend over de Antoniuslaan komen vrijwel alle karakteristieken
van Hendrik-Ido-Ambacht langs. Uitzondering hierop is het water.
Hier ligt tevens de potentie van de Antoniuslaan. Er zijn ideeën om de
Antoniuslaan in de toekomst door te trekken tot aan het Noordeinde
en de Noord, waar een waterbusplein kan worden aangelegd en in de
toekomst de waterbus kan stoppen. De route zal met een dergelijke
ingreep nog belangrijker worden voor langzaam verkeer en continuïteit
in het profiel zal een belangrijke rol krijgen.
19 |

N
| 20
| Informele route
| Langzaam verkeer
| Dynamisch: wisseling in
- schaal,
- functie,
- beleving
| Relatie met het water: uitkijkpunt
| Brug als oriëntatiepunt
| Wens: meer continuïteit brengen in profiel
| Veerweg

| 3.2.5 Veerweg
De Veerweg is naast de Antoniuslaan de tweede route vanuit het
dorp richting de Antoniapolder, maar van een andere maat en schaal
en met name bedoeld voor langzaam verkeer. Ook hier wisselt de
beleving, functie en schaal. In tegenstelling tot de Antoniuslaan is hier
de relatie met de Noord al gemaakt: het vormt de route naar de huidige
waterbushalte nabij de brug over de Noord.
Onder de route Veerweg verstaan we in het kader van deze visie ook de
in het ‘verlengde’ van de Veerweg liggende Meidoornplein en Willem
de Zwijgerstraat [t.h.v. winkelcentrum de Schoof]. De route heeft een
informeel karakter en een wat onheldere structuur. Knelpunten bevinden
zich met name bij de overgang tussen de Onderdijk en Veersedijk,
waarbij via een ‘omweg’ en een trap het niveauverschil wordt overbrugd.
Er zou meer helderheid kunnen worden gecreëerd in de Veerweg door
de aansluiting rechtstreeks te maken en meer continuïteit in het profiel
aan te brengen. Dit heeft echter geen prioriteit.
Aan de andere kant kan het informele karakter ook worden gezien als
kwaliteit. De Veerweg is de ‘route van het dorpsbewoners’, waarbij het
zicht op de brug over de Noord je als het ware naar de waterkant leidt.
De beloning is het interessante uitzicht op de industrie aan de overzijde
van de rivier, het zicht over het water en op de brug.
21 |
In de toekomst verdwijnt de waterbushalte op deze plek. Het
bijzondere uitzicht vanuit dit punt biedt desondanks potentie voor
een onderscheidende functie op het bedrijventerrein, zoals een
horecavoorziening, die de relatie versterkt tussen dorp en rivier.

| 22
| Uitzicht aan het einde van de Veerweg

23 |

N
| 24
| De opgaves

| Hoofdstuk 4 De opgave
De analyse van het gebied in het voorgaande hoofdstuk leidt tot een
aantal opgaves, die worden meegenomen in de visie voor het gebied.
Als vertrekpunt voor de visie wordt de bestaande situatie genomen,
aangevuld met de lopende ontwikkelingen, waaronder de aanleg van
de nieuwe hoofdontsluiting Noordeinde, het nieuwe waterbusplein, de
ontwikkeling Genieterrein en Citadelterrein, ideeën- en planvorming voor
een nieuwe functie van de ODS-locatie en het doortrekken Antoniuslaan,
etc. Deze elementen vormen tevens onderdeel van de opgave.
De insteek is niet een grootschalige herstructurering en transformatie,
maar het oppakken van bestaande karakteristieken en structuren. Hierbij
wordt gezocht naar heldere kaders voor geleidelijke opwaardering en
verbetering. Het gaat om gerichte ingrepen om de uitstraling en de
structuur van de Antoniapolder te verbeteren en daarin, waar mogelijk,
de bestaande belangen van de ondernemers in het gebied mee te
nemen.
1| Betekenis Havenkade
Het Waaltje is historisch gezien een belangrijk landschappelijke element
voor Hendrik-Ido-Ambacht. De eerste ontwikkeling van het dorp vond
plaats rondom deze watergang en had een directe aansluiting op de
Noord. Tegenwoordig is deze aansluiting niet meer aanwezig, doordat
een deel van het Waaltje is gedempt: de locatie van de Havenkade. De
Havenkade is een plein, dat grotendeels wordt gebruikt voor parkeren.
Het plein wordt gekenmerkt door de karakteristieke dorpse, kleinschalige
en individuele bebouwing in de wanden. Het water van het Waaltje
is vrijwel niet zichtbaar. Dit geldt voor de oostzijde maar ook voor de
westzijde, waar een container het zicht op de water versperd.
In combinatie met een nieuwe invulling van Stolk Staal, waar [een deel
van] het parkeren kan worden ingepast, zou nieuwe betekenis kunnen
worden gegeven aan de Havenkade als verblijfsruimte voor het dorp. Dit
geeft aanliggende restaurants en cafés ruimte voor terrassen met zicht
op het water van het Waaltje.
25 |
| Parkeren aan de oostzijde van de Havenkade | Westzijde van de Havenkade

2| Nieuwe invulling Stolk Staal
De locatie van Stolk Staal ligt ten westen van het meest noordelijke deel
van het Noordeinde. Het terrein bestaat hoofdzakelijk uit buitenopslag,
maar is vrijwel niet zichtbaar vanaf het Noordeinde door de ligging in
een groene kamer. Dit groene beeld is niet storend en geeft de locatie
Stolk Staal geen prioriteit als het gaat om herstructurering.
Mocht de mogelijkheid zich voordoen, dan biedt een vernieuwing van
het terrein wel kansen voor het maken van een aantrekkelijke, nieuwe
entree van Hendrik-Ido-Ambacht, waarbij de verschillende gezichten
van het dorp worden getoond aan de bezoekers en passanten, en het
opwaarderen van de Havenkade.
Dit deel van het Waaltje staat in verbinding met de Noord en biedt
daarom mogelijkheden om een sterkere relatie met het water te maken.
Hierbij kan gedacht worden aan watergebonden bedrijvigheid of recreatie.
Daarnaast is er de mogelijkheid om het zicht op het Waaltje meer open te
maken door de bossages langs de N915 [plaatselijk] te verwijderen, dan
wel de uitstraling van de achterzijde van de bedrijven te verbeteren.
4| Nieuwe invulling gemeentewerf
De gemeente heeft aangegeven dat de gemeentewerf mogelijk in de
toekomst zal worden verplaatst, waardoor deze kavel vrij zal komen.
Gezien de ligging aan het Waaltje kan qua functionele invulling worden
gedacht aan watergebonden bedrijvigheid of recreatie [zie ook punt 3]. .
| 26
5| Invulling ODS locatie
De ODS locatie, gelegen aan het water, is momenteel vrij. Aan het terrein
is subsidie toegekend voor de aanleg van een kade. Het terrein is daarom
uitermate geschikt voor watergebonden bedrijvigheid (scheepswerf
o.i.d.). De toegewezen subsidie maakt de ontwikkeling van het terrein in
de nabije toekomst haalbaar.
| Groene afscherming van Stolk Staal
3| Betekenis Waaltje
Aan de noordzijde ligt de voormalige monding van het Waaltje, maar
deze is als doorgaande structuur niet meer goed ervaarbaar en ligt min
of meer verborgen tussen de opgang naar de brug en de achterzijde van
de bedrijven in deelgebied Grotenoord. Grotenoord heeft een hofvormige
structuur, waarbij alle bedrijfsbebouwing vanuit het binnengebied
worden ontsloten. De bedrijven in deze cluster hebben verschillende
functies variërend van dienstverlening, tot productie en ambacht.
6| Relatie met “De Noord”
De relatie vanuit het dorp en vanuit de Antoniapolder met de Noord is
beperkt. Afgezien van de nu nog braakliggende terreinen van Genie en
Citadel en de huidige waterbushalte is het water niet goed bereikbaar en
zichtbaar. Hier ligt een kans voor de toekomst.
Bestaande [door-]zichten naar het water: aan het einde van de Veerweg
en bij de steekhaven aan het zuiden van de Antoniapolder zijn waardevol
en moeten worden behouden. Aanvullend hierop wordt in ieder geval
een derde relatie gelegd met de aanleg van het nieuwe waterbusplein
[zie ook punt 7 en punt 9].
Bij de invulling van de braakliggende terreinen langs de Noord zouden
hier extra locaties aan kunnen worden toegevoegd. De mogelijkheid hier

toe is afhankelijk van de functie van de terreinen en de daarop aansluitende,
wenselijke inrichting.
7| Nieuwe locatie waterbus en waterbusplein
De bestaande waterbushalte aan het einde van de Veerweg zal op basis
van de huidige plannen worden verplaatst richting het zuiden, in het
verlengde van de Antoniuslaan. In combinatie met het doortrekken van
de Antoniuslaan tot aan het Noordeinde en de Noord, ontstaat een plek
die een sterkere relatie/verbinding heeft met het dorp dan de huidige
Veerweg.
Op de plek waar het Noordeinde en Antoniuslaan samenkomen, wordt
een waterbusplein gerealiseerd, een aantrekkelijke verblijfsruimte aan de
Noord, waar de waterbus zal halteren. Het waterbusplein vormt daarmee
de nieuwe voordeur van Hendrik-Ido-Ambacht vanaf de rivier.
8| Genie en Citadelterrein
Het Genie en Citadelterrein zijn grotendeels braakliggende terreinen. Afgelopen
jaren is een deel van Citadelterrein ontwikkeld (ten westen van
de Noordeinde). Het Genie-terrein en overige deel van het Citadelterrein
liggen nog braak aan de oevers van de Noord. Voor beide terreinen wordt
hard gewerkt aan planvorming door middel van een beeldkwaliteitplan
en het opstellen van bouwplannen. Gezien de ligging aan het water zijn
de terreinen uitermate geschikt voor watergebonden bedrijvigheid.
De toekomstige bebouwing langs de Noordeinde gaat onderdeel vormen
van de entree. Dit vraagt om extra aandacht voor de gevels.
9| Haalbaarheid doortrekken Antoniuslaan
Gelijktijdig aan het opstellen van deze stedenbouwkundige visie voor
de Antoniapolder + wordt een haalbaarheidsstudie uitgevoerd voor het
doortrekken van de Antoniuslaan naar het Noordeinde en de toekomstige
waterbushalte. Het doortrekken van de Antoniuslaan naar het
waterbusplein is een interessante en zeer wenselijke ontwikkeling.
Daarnaast is hij noodzakelijk binnen een voorgestelde verkeerstructuur,
waarin het Noordeinde de nieuwe hoofdontsluitingsweg wordt met
hieraan ondergeschikt de bestaande Nijverheidsweg. Deze nieuwe opzet
zorgt voor een verbetering van de ontsluitingstructuur voor de auto en
fiets, een optimalisatie van de bereikbaarheid waterbushalte en versterking
van de relatie met de rivier.
10| Veersedijk
De Veersedijk vormt de schakel tussen het bedrijventerrein en het dorp.
De bebouwing en functies in deze zone sluiten hier al [grotendeels] op
aan. Aanvullend hierop liggen er kansen het profiel van de Veersedijk op
eenvoudige wijze aan te passen en zo een betere aansluiting op het dorp
te maken.
11| Nieuwe betekenis en invulling Nijverheidsweg
Door de aanleg van het Noordeinde, in combinatie met het verlengen
van de Antoniuslaan krijgt de bestaande Nijverheidsweg een nieuwe
functie: van doorgaande en ontsluitingsweg naar bestemmingsverkeer.
De Nijverheidsweg wordt een bedrijfsstraat. Om dit te bereiken is het
wenselijk het profiel van de weg op deze nieuwe functie aan te passen.
Het nieuwe profiel mag zich duidelijk onderscheiden van het profiel van
de Noordeinde.
12| Realisatie Noordeinde
Het bestaande Noordeinde zal worden doorgetrokken in zuidelijke
richting langs het Frankepad en worden verbonden met de bestaande
Nieuwe Bosweg. Deze nieuwe weg zal dan in zijn geheel Noordeinde
gaan heten. De aanleg van het Noordeinde is van belang voor de ontsluiting
van het bedrijventerrein maar ook voor het dorp [in combinatie met
het doortrekken van de Antoniuslaan] en De Volgerlanden [in combinatie
met de Jacobuslaan].
De opgave voor het Noordeinde zit in het aanbrengen van continuïteit
van het profiel en het begeleiden van het verkeer over deze route.
Daarnaast speelt de beeldkwaliteit van de aanliggende bebouwing een
belangrijke rol in het maken van een representatieve entree.
In het hierop volgende hoofdstuk worden deze opgaves verder
uitgewerkt.
27 |

N
| 28
| Raamwerk van lange lijnen

|Hoofdstuk 5 Stedenbouwkundige visie
Vertrekpunt voor de visie zijn de bestaande structuur en reeds vastgestelde plannen
voor het Noordeinde, Citadel en Genie-terrein. Daarnaast wordt vooral ingezet op
het benoemen van heldere identiteiten voor de belangrijkste ruimtelijke structuren
in gebied en in het verlengde daarvan heldere ruimtelijk-functionele zonering van
de verschillende deelgebieden binnen dat raamwerk van ‘lange lijnen’. Dit gebeurt in
paragraaf 5.1 en 5.2 van dit hoofdstuk.
Vervolgens wordt in paragraaf 5.3 nader ingezoomd op twee belangrijke plekken
binnen het raamwerk/hoofdstructuur en voor het dorp.
| 5.1 De dragers van de ruimtelijke hoofdstructuur
| 5.1.1 Opbouw van het raamwerk
Het raamwerk wordt opgebouwd uit een combinatie van de bestaande infrastructuur
en de reeds voorgenomen infrastructurele ingrepen. Door deze ingrepen ontstaat een
herschikking in de hiërarchie van openbare ruimtes binnen het gebied.
| Bestaande verkeerstructuur
Met de aanleg van het nieuwe Noordeinde en de voorgenomen doorsteek van de
Antoniuslaan ontstaat in potentie een helder en robuust raamwerk. Dit betekent in de
hiërarchie van wegen dat de Nijverheidsweg een ondergeschikte rol krijgt ten opzichte
van het Noordeinde.
29 |
De bestaande slingerende lijnen parallel aan de rivier vormen een logische en in
potentie aantrekkelijke hoofdstructuur. Iedere ‘slinger’ kan een eigen profielopbouw
krijgen, die optimaal is toegespitst op hun infrastructurele functie, de specifieke
bedrijven die hier hun adres hebben en krijgt hiermee zijn eigen identiteit. Ook met de
milieucategorieën kan hier op worden ingespeeld.
Voor alle lijnen/slingers is een profiel opgesteld, waarin een uitwerking van het
wenselijke karakter van de openbare ruimte wordt aangegeven. Deze profielen zijn
geen kaders, maar slechts een voorstel en geven een sfeerimpressie van de wensen,
welke in een vervolgstap verder kunnen worden uitgewerkt.
| Toekomstige verkeerstructuur

| Bestaand profiel Noordeinde [t.h.v. Frankepad]
| 30
| Sfeerimpressie toekomstig profiel Noordeinde [t.h.v. Frankepad]

| 5.1.2 Noordeinde
Het Noordeinde vormt de toekomstige entree en hoofdontsluiting van
de Antoniapolder en Hendrik-Ido-Ambacht. Een deel van de nieuwe weg
is reeds aangelegd. Dit profiel vormt een goede basis voor het gehele
Noordeinde. Het profiel is opgebouwd uit een brede rijbaan in twee
richtingen [7 meter]. Daarnaast ligt gescheiden door een groene berm
een vrijliggend fietspad en trottoir, waar fietsers en voetgangers zich op
veilige afstand kunnen verplaatsen. Het profiel biedt hiermee voldoende
ruimte voor vracht- en autoverkeer [t.b.v. een goede doorstroming en het
functioneren van het bedrijventerrein].
Het Noordeinde neemt de ontsluitingsfunctie over van de bestaande
Nijverheidsweg. Het is daarom van belang dat de Noordeinde bij het
binnenrijden van de Antoniapolder herkenbaar is als hoofdentree.
Continuïteit in het profiel zorgt ervoor dat de route als vanzelf wordt
gevolgd.
Dit is met name van belang voor het gedeelte vlak vóór en na de
rotonde. Een afwijkend profiel voor de Nijverheidsweg [de enige afslag]
kan hier ook aan bijdragen.
De continuïteit in het profiel kan zitten in gelijke inrichting [beplanting,
materiaal- en kleurgebruik]. Daarnaast is de dijk hier een sterk
begeleidend element.
Gezien de entreefunctie van de weg zijn representatieve gevels
wenselijk.
| Noordeinde ter hoogte van het Frankepad
Ter hoogte van het Frankepad is de ruimte inpassing van het profiel
beperkt. Dit komt door de aanwezigheid van het groene dijklichaam
aan de westzijde en de bestaande bedrijfsbebouwing van onder meer
scheepswerf ’t Ambacht aan de oostzijde. Het trottoir komt hierdoor
direct aan de ene zijde van het profiel te liggen, terwijl het fietspad aan
de andere zijde de dijk op gaat. Over de inpassing van de dijk heeft
uitgebreid overleg plaatsgevonden met het waterschap.
Verderop, waar meer ruimte ontstaat, gaat het fietspad de dijk af en
komt het profiel weer in zijn oorspronkelijke vorm terug. Wanneer
daarnaast het fietspad over de dijk zou worden doorgezet tot aan
de aansluiting met de Veersedijk, ontstaat aanvullend op de andere
fietspaden een aantrekkelijke recreatieve route over de dijk. In de
toekomst zullen de mogelijkheden hiervoor nader moeten worden
onderzocht. De aandacht gaat hierbij uit naar belangen als waterkering
en sociale veiligheid. Wanneer dit lukt, is het wenselijk dat ook gekeken
wordt naar een verbetering van de uitstraling van de [achter-]gevels van
de bedrijven langs de route.
De gevels van de bestaande bebouwing ter hoogte van het Frankepad
zijn qua uitstraling niet van hoge kwaliteit. Bovendien is het profiel
hier geknepen/smal. Wanneer de bebouwing op deze plaats wordt
vervangen, kan meer ruimte worden gecreëerd in het profiel en dient
meer aandacht aan de gevels te worden besteed [representatief
karakter]. Dit allemaal ten behoeve van een hoogwaardigere uitstraling
over dit deel van het Noordeinde.
In het geval van watergebonden bedrijvigheid, kan de kantoorfuncties
aan de zijde van de weg komen te liggen. Daarnaast kan voor de
bestaande [en eventuele] nieuwe bebouwing gedacht worden aan
het ‘vergroenen’ van de gevels. Dit is een goede oplossing waarmee
beperkte investeringen gepaard gaan.
31 |

| Bestaand profiel Noordeinde [t.h.v. Citadelterrein]
| 32
| Sfeerimpressie toekomstig profiel Noordeinde [t.h.v. Citadelterrein]

| Noordeinde ter hoogte van het Citadelterrein
Verderop, ter hoogte van het Citadelterrein is het Noordeinde in zijn
nieuwe vorm reeds aangelegd. Aan de westzijde is ook de nieuwe
bedrijfsbebouwing gerealiseerd.
Aan dit profiel kan aan de westzijde, in de berm tussen fietspad en rijweg,
bomen worden toegevoegd. Het heeft de voorkeur deze bomen aan
te planten over de gehele lengte van het Noordeinde. Deze eenzijdige
laanbeplanting zorgt voor extra begeleiding van de route.
Aan de rivierzijde wordt het profiel open gehouden. Hier kan door de
aanwezigheid van kabels en leidingen geen laanbeplanting worden
ingepast. Daarnaast is de relatie met het water aan deze zijde een
belangrijk thema. Op, in ieder geval, een drietal punten [Veerweg,
waterbusplein en de insteekhaven aan de zuidzijde] zijn of ontstaan door
de huidige plannen doorzichten naar de Noord. Daar waar de verkaveling
het op het Genie en Citadelterrein het toelaat, zouden extra doorzichten
kunnen ontstaan.
De gevels langs deze route zijn onderdeel van de kwaliteit van de
entree van Hendrik-Ido-Ambacht. De breedte van de zone tussen het
Noordeinde en de Noord van het Citadelterrein is dermate groot dat
het mogelijk is hier twee slagen van te maken. In de zone direct aan
het Noordeinde kunnen eventueel ook andere functies kunnen worden
ondergebracht dan watergebonden bedrijvigheid. Los van het type
bedrijvigheid is het van belang dat de representatieve zijde van de
bedrijven [kantoorfuncties] aan het Noordeinde liggen.
33 |

| Bestaand profiel Nijverheidsweg
| 34
| Sfeerimpressie toekomstig profiel Nijverheidsweg

| 5.1.3 Nijverheidsweg
De Nijverheidsweg krijgt een nieuwe functie in de toekomstige
ontsluitingsstructuur. De weg transformeert van een
hoofdontsluitingsroute in een route voor bestemmingsverkeer. Dit vraagt
om een aanpassing van het huidige profiel. Voor de helderheid van de
structuur is het wenselijk dat de Nijverheidsweg een duidelijk afwijkende
inrichting krijgt van de doorgaande route over het Noordeinde. Dit
kan zitten in de breedte van het profiel, maar ook in de toegepaste
materialen en kleuren.
Voor het nieuwe profiel van de Nijverheidsweg zou tevens gebruik
kunnen worden gemaakt van de 2,5 meter zone aan beiden zijden van de
weg, die in eigendom is van de gemeente.
Van belang bij de aanpassing van het profiel voor de Nijverheidsweg
is dat wensen en eisen van de gebruiker in acht worden genomen.
Aangezien het merendeel van de bedrijven langs de Nijverheidsweg een
logistieke of productie gerelateerde functie heeft, betekent dit dat de
weg voldoende ruimte moet bieden voor vrachtverkeer. De rijweg moet
daarom rond de 7 meter breed worden gehouden. Het profiel kan visueel
gezien smaller en aangenamer worden gemaakt door er groen aan toe
te voegen in de vorm van bomen in plantvakken in de weg. Tussen deze
plantvakken is eventueel ruimte voor langsparkeren. Dit onregelmatige
ritme van bomen sluit goed aan op het onregelmatige ritme van inritten
naar de bedrijven. Daarnaast geeft deze zone van groen en parkeren een
heldere scheiding aan tussen de rijweg en fiets- en voetgangerszone,
zonder dat onderscheid in materiaalgebruik noodzakelijk is.
Als kortste route door het plangebied zal de Nijverheidsweg ook in de
toekomst gebruikt worden als fietsroute. Gezien de aanwezigheid van
het vrachtverkeer is de aanwezigheid van een aparte zone voor fietsers
van groot belang.
35 |
Een inrichting met een industriële uitstraling: stoer, steen en beton,
geërodeerd staal als erfafscheiding sluit aan op de functie van de
bedrijfstraat en krijgt daarmee een duidelijk eigen karakter.

| Bestaand profiel Veersedijk
| 36
| Sfeerimpressie toekomstig profiel Veersedijk

| 5.1.4 Veersedijk
De Veersedijk ligt op de overgang tussen dorp en bedrijventerrein. Ook
de bebouwing en functies van de bedrijvigheid bevinden zich op de
overgang tussen deze twee schaalniveaus. Het profiel wordt hierop
aangepast en krijgt een meer dorps karakter.
De Veersedijk is een aantrekkelijke route voor langzaam verkeer door
zijn meanderende verloop, met aan de ene zijde de openheid en
uitzicht op het dorp vanaf de dijk, aan de andere zijde de kleinschalige
bedrijvigheid.
Ook bij deze aanpassing moet de bereikbaarheid van de bedrijven voor
bezoekers en laden & lossen uitgangspunt zijn. Vanuit dat oogpunt is
het wenselijk de breedte van het profiel van de rijweg gelijk te houden
en alleen visueel te versmallen. Dit kan door bijvoorbeeld in het midden
van het profiel een afwijkende strookverharding in te passen. Daarnaast
kunnen de langparkeervakken worden afgewisseld met boomvakken en
beëindigd worden met groene hagen.
De visuele versmalling van de rijweg zorgt voor een beperking van de
snelheid van het gemotoriseerde verkeer en maakt, tezamen met de
groene inrichting, de Veersedijk een aantrekkelijke en veilige route voor
recreatief fietsverkeer.
37 |
Voor de verder vergroening van het profiel kan in overleg met
de ondernemers gekeken worden naar een herinrichting van de
voorruimtes voor de bedrijfsbebouwing met meer groen. Hierdoor
ontstaat een informele structuur van ‘voortuinen’ langs de Veersedijk,
passend bij het dorpse karakter.

| Bestaand profiel Antoniuslaan
| 38
| Sfeerimpressie toekomstig profiel Antoniuslaan

| 5.1.5 Antoniuslaan
Her en der zijn er dwarsverbindingen, maar feitelijk is binnen het
hele gebied maar op één plek een echte doorsteek van het dorp naar
de Noord; de Veerweg. Met huidige plannen kan in de toekomst de
Antoniuslaan hieraan worden toegevoegd. De weg vormt daarmee
direct de belangrijkste en meest directe verbinding naar de waterkant.
De Antoniuslaan vormt de route vanaf het Noordeinde naar het dorp en
andersom de route vanuit het dorp naar de rivier. Veel dorpsbewoners
zullen hier met de komst van de waterbushalte per auto, fiets of te voet
gebruik van gaan maken.
Door de wisselende schaal, functie en beleving langs de Antoniuslaan
is continuïteit in het profiel van de laan wenselijk. Binnen het profiel
van de Antoniuslaan krijgen fiets en voetganger een duidelijke eigenlijk
plek. Deze zone wordt bij voorkeur fysiek van de rijbaan gescheiden,
bijvoorbeeld door middel van lage hagen.
Langs deze route zijn tevens representatieve gevels wenselijk. Dit kan
vanzelfsprekend niet van de ene op de andere dag. Bedoeling van de
visie is dat bij eventuele nieuwbouwplannen wel rekening gehouden
kan worden met dit aspect. Daarbij gaat de voorkeur uit naar kantoor
functies aan de zijde van de Antoniuslaan.
Daarnaast kan het profiel extra structuur krijgen door het toevoegen van
laanbeplanting aan beiden zijden van de weg. Voordeel is dat hiermee
het zicht op de huidige gevels wordt gefilterd.
39 |

N
| Bijzondere bebouwing
| 40
| Aandacht voor [representatieve] gevels
| Uitkijkpunt
| Groen omkadering
| Zichtlijn
| Informele route
| Halte waterbus en waterbusplein
| Verbinding bovendijk en onderdijk
| Aandachtspunt relatie dorp-Waaltje
| Ruimtelijke hoofdstructuur

| 5.1.6 Ruimtelijke hoofdstructuur
Bijgaande kaart geeft de ruimtelijke hoofdstructuur weer voor de
Antoniapolder. Naast de hiervoor beschreven linten en lijnen, waaruit de
variatie in karakter blijkt, zijn hier een aantal aanvullende elementen in
aangegeven:
[gestippelde pijlen]. Deze visuele relaties kunnen een aanzet zijn tot
nieuwe wandel- en fietsroute tussen het dorp en de Veersedijk. De paarse
stippen geven subtiele verbijzonderingen aan op de dijk, in de vorm van
ankerpunten tussen bedrijventerrein en dorp.
| Bijzondere bebouwing en representatieve gevels
Bij de entrees van het bedrijventerrein vanuit alle richtingen en langs de
hoofdroutes speelt de beeldkwaliteit van de bebouwing een belangrijke
rol in het beeld van de openbare ruimte.
Sterren geven hierbij bijzondere bebouwing aan. Dit geldt voor de
koppen welke in een zichtlijn staan vanuit de hoofdstructuur.
Rode en blauwe zones geven extra aandacht aan gevels [bij voorkeur
representatief].
In beide gevallen geldt dat bij bestaande bebouwing niet noodzakelijk
direct tot actie hoeft worden overgegaan. Wanneer het gebouw of
gevel in de toekomst wordt vervangen of aangepakt, kan dit worden
gezien als een richtlijn/uitgangspunt die kan worden meegegeven aan
ontwikkelaar en architect.
Bij gevels van dermate slechte kwaliteit kan worden gekeken naar de
mogelijkheid voor de toepassing van begroeiing op de gevels.
| Zichtlijnen en uitkijkpunten
Met deze zichtlijnen en uitkijkpunten worden de visuele relatie
aangegeven met:
- Rivier de Noord
- Het Waaltje
- Het dorp
- De brug over de Noord
De positie van de Antoniuslaan als fysieke verbinding wordt in de
visie verder versterkt door het doortrekken van de weg tot aan het
Noordeinde en de waterbushalte.
| Groene omkadering
De locatie van Stolk Staal ligt aan de hoofdentree van Hendrik-Ido-
Ambacht. Het gebied is omzoomd met groen, waardoor de buitenopslag
in een soort groene kamer ligt. Grotenoord ligt met achterkanten aan
de andere zijde van deze ontsluiting. Een te onderzoeken gedachte is
Grotenoord een meer groene uitstraling te geven en deze met bomen
of groene gevels in te passen. Daarmee ontstaat een aantrekkelijk beeld
op deze prominente plek. Hierbinnen ontstaat vervolgens de vrijheid om
bedrijfsvoering onafhankelijk van het beeld uit te voeren.
Aan de overzijde van de N915 ligt de Crezéepolder, [A15 en de N915, met
onder andere de milieustraat en enkele recente bedrijfsontwikkelingen].
Voor deze locatie geldt dat hier naar verwachting in de nabije toekomst
weinig transformatie zal plaatsvinden. Ook voor deze [qua beeld]
rommelige locatie kan onderzocht worden of de groene omzoming
versterkt kan worden.
41 |
| Verbindingen bovendijk en onderdijk
Het aantal fysieke verbindingen [doorgetrokken pijlen] is, zoals eerder
aangegeven, zeer beperkt; het merendeel van de relaties is alleen visueel

N
N
| Bestaande functies
| 42
N
| Functiezonering [bestaand]
| Functiezonering [toekomst]

| 5.2 Invulling van de ruimtelijke hoofdstructuur
In de bestaande situatie is een variatie aan type bedrijvigheid in de
Antoniapolder terug te vinden. Hierin valt wel een soort zonering aan te
brengen op basis functie en schaal:
- watergebonden bedrijvigheid langs de noordzijde [Frankepad];
- kleinschalige bedrijvigheid, met name in de categorieën ambacht,
productie en perifere detailhandel langs de Veersedijk;
- grootschalige bedrijvigheid, met name in de categorieën logistiek
en productie langs de westzijde Nijverheidsweg en tussen de
Nijverheidsweg en het Noordeinde;
- mix van functies in de vorm van clusters aan in de Crezéepolder,
Grotenoord en Stolk.
De ruimtelijke hoofdstructuur deelt de Antoniapolder op in verschillende
deelgebieden met een logische ruimtelijke-functionele identiteit,
aansluitend op het karakter van de lijnen en slingers.
Er is behoefte aan duidelijke en meer samenhangende functieprofielen
voor de verschillende deelgebieden, zodat beter kan worden ingespeeld
op de bedrijfsvoering en milieurandvoorwaarden van verschillende
soorten bedrijven en bedrijven elkaar onderling kunnen versterken.
Langs de Veersedijk voor bijvoorbeeld kleinschalige bedrijven en wonen
en werken, de Nijverheidsweg voor de grotere logistieke bedrijven en
langs de Noord uiteraard watergebonden bedrijvigheid.
43 |
Deze zonering is richtinggevend maar geen keurslijf en kan worden
gebruikt wanneer nieuwe marktpartijen zich aanbieden.

N
2.
1.
| 44
| Bijzondere locaties

| 5.3 Bijzondere plekken en deelgebieden
Er zijn twee belangrijke plekken binnen het raamwerk/hoofdstructuur en
voor het dorp:
- waterbusplein
- locatie Stolk Staal
Mogelijke uitwerking wordt in de volgende paragrafen verder besproken.
| 5.3.1 Waterbusplein
Het waterbusplein vormt een belangrijke knoop binnen de
Antoniapolder: dorp en bedrijven ontmoeten elkaar hier aan de
waterrand van de rivier. De locatie ligt in het verlengde van de
Antoniuslaan en de waterbus zijn nieuwe stopplaats hebben. Vanaf het
water gezien is dit dus één van de entrees van Hendrik-Ido-Ambacht.
In combinatie met het bouwplan voor een deel van het Citadelterrein
is door de ontwikkelaar ook een plan gemaakt voor het waterbusplein,
waarvan hiernaast en hieronder beelden zijn te zien. Het plein wordt
aan de zuidzijde geflankeerd door drie kantoorgebouwen, die met
hun gezicht op het plein gericht zijn. Voor de sociale controle op deze
plek zou het wenselijk zijn om op of nabij het plein ook een horeca
voorziening te realiseren, die ook in de avonduren bezoek aantrekt.
Het plein krijgt een dorpse schaal door de bomen. Daarnaast is het
van belang dat ruimte voor gereserveerd voor een beschutte en droge
wachtplaats en het stallen van fietsen.
45 |

| 5.3.2 Locatie Stolk Staal
De locatie van Stolk Staal is strategisch gelegen binnen de hoofdstructuur,
aan de entree van Hendrik-Ido-Ambacht en in de nabijheid van de
oude dorp.
Als faciliterende partij is het goed wanneer de gemeente een visie gereed
heeft voor deze locatie, zodat ze kan anticiperen en reageren op voorstellen
vanuit de markt.
Wanneer Stolk Staal zou vertrekken, biedt dit gelegenheid om een
nieuwe entree van Hendrik-Ido-Ambacht te vormen, waarbij naast het
bedrijventerrein ook het dorp zich zou kunnen presenteren.
Deze visie bevat daarom twee schetsverkenningen, die globaal de
ruimtelijke mogelijkheden laten zien van deze plek.
In beide verkenningen wordt ruimte gecreëerd bij de entree, waardoor ’t
Waaltje beter zichtbaar wordt.
Schetsverkenning 1 speelt in op het presenteren van het dorp. Het water
van ’t Waaltje wordt doorgetrokken in de locatie van Stolk. Achterkanten
van de bestaande bebouwing wordt afgerond met nieuwe woningbouw
met een dorpse schaal en korrel. Hierdoor ontstaat een extra langzaam
verkeerroute naar de Veersedijk. Aan de zuidzijde kan het verdiept gelegen
maaiveld worden opgetild, waardoor ruimte ontstaat voor parkeren.
De bebouwing op dit hoger gelegen maaiveld kan de introductie vormen
voor het bedrijven terrein.
In het tweede verkenning wordt gebruik gemaakt van het lager gelegen
maaiveld t.o.v. het Noordeinde. Hier wordt een tweede maaiveld aan toegevoegd,
waaronder, afhankelijk van de functie kan worden geparkeerd
of een bedrijfsfunctie kan worden ondergebracht. Door het maaiveld op
te tillen ontstaan een groene dijk langs het Noordeinde. Deze begeleidt
de weg richting de rotonde en wordt daarna aan de dezelfde zijde vervolgens
opgepakt door de werkelijke dijk in het gebied.
| 46
|Stolk Staal: schetsverkenning 1 | Stolk Staal: schetsverkenning 2

Op dit nieuwe groene maaiveld staan meerdere volumes gezet met een
representatieve functie. Hier zijn verschillende functies denkbaar. Tussen
de bestaande en nieuwe bebouwing is ruimte voor parkeren: niet alleen
voor de nieuwe functies maar ook voor de bestaande. Dit heeft als voordeel
dat mogelijk [een deel van] de parkeerruimte aan de Havenkade kan
worden kwijt gespeeld, waardoor een nieuwe aantrekkelijke pleinruimte
aan ’t Waaltje kan worden gerealiseerd.
In beide gevallen kan deze plek een blikvanger vormen voor Hendrik-
Ido-ambacht. Dit zit hem niet in de hoogte van de bebouwing maar in de
bijzondere vormgeving en inrichting van de plek, die de Stolk locatie tot
herkenningspunt van Hendrik-Ido-Ambacht kunnen maken.
Algemene aandachtspunten bij de ontwikkeling van de Stolk locatie zijn:
- noodzaak van watercompensatie;
- wijziging van het bestemmingsplan;
- wegverkeerlawaai en luchtkwaliteit.
47 |

N
Bijzondere bebouwing |
| 48
Aandacht voor [representatieve] gevels |
Uitkijkpunt |
Groen omkadering |
Zichtlijn |
Informele route |
Halte waterbus en waterbusplein |
Verbinding bovendijk en onderdijk |
Aandachtspunt relatie dorp-Waaltje |
| Stedenbouwkundige visie Antoniapolder +

| Hoofdstuk 6 Uitvoerbaarheid
Uitgangspunt binnen de visie zijn de bestaande bebouwingstructuren,
infrastructuur en de al lopende/ in uitvoering zijnde plannen
en infrastructurele ingrepen. Er wordt bewust niet ingezet op
grootschalige herstructurering en die is ook niet noodzakelijk. De
huidige stedenbouwkundige hoofdopzet vormt, samen met de lopende
plannen voor bijvoorbeeld Noordeinde en Antoniuslaan, een zeer goede
aanleiding voor het definiëren van een helder stedenbouwkundig
raamwerk voor de toekomst.
Door de bestaande situatie als uitgangspunt te pakken en daar zoveel
mogelijk op voort te borduren kunnen grote voorinvesteringen en
ingewikkelde structurele ingrepen in het gebied achterwege blijven.
Het maakt de weg vrij voor een geleidelijke transformatie, waarbij de
gemeente, maar ook marktpartijen en ondernemers stap voor stap
blijven werken aan de Antoniapolder en de verschillende ontwikkelingen
gezamenlijk meer vormen dan de som der delen.
Uitzondering hierop is het doortrekken van de Antoniuslaan doortrekken.
De haalbaarheid van deze structurele ingreep wordt parallel reeds
onderzocht en vormt een belangrijke stap in ‘vervolmaken’ van de
ruimtelijke structuur binnen de Antoniapolder. Het vormt onderdeel van
de basis voor de verdere visie.
De nadruk ligt gemeente met name op het inzetten op de openbare
ruimte. De ontwikkeling hiervan is flexibel [niet alles hoeft tegelijk
worden opgepakt] en kan gefaseerd plaats vinden, afhankelijk
beschikbare budgetten. Hierdoor wordt de Antoniapolder geleidelijke
opgewaardeerd.
marktpartijen. De gemeente faciliteert en stimuleert, maar zal naast de
infrastructurele verbeteringen geen grootschalige investeringen hoeven
doen in het gebied. Een voorbeeld is de locatie Stolk Staal. De gemeente
ziet kansen voor het dorp op deze plek, maar gaat zelf niet investeren. De
actie komt hierbij vanuit de markt, waarbij de gemeente de betreffende
partij[en] mag verleiden, uitdagen en faciliteren. Indien zich een unieke
kans voordoet is enige investering natuurlijk wel mogelijk.
Het is daarom van belang met name marktpartijen te betrekken bij de
visie. De visie vormt het raamwerk bij alle toekomstige transformaties
binnen de Antoniapolder, maar ook voor nieuwe bedrijven die zich
melden.
Daarnaast kan de gemeente met bestaande bedrijven gesprekken
aangaan over de inrichting van de kavels en de uitstraling van de gevels,
bijvoorbeeld langs de Veersedijk. De rol van de gemeente is hierin niet
dwingend. De gemeente is risicodragend in het participeren, verleiden,
faciliteren en uitdagen van de eigenaren en ondernemers in het gebied.
De gemeente moet als faciliterende partij helder en selectief durven
zijn, maar ook flexibiliteit betrachten, bijvoorbeeld bij de functionele
zonering. De visie is hierin wel sturend, maar zeker geen keurslijf. Dit
betekent dat wanneer grote kansen zich voordoen, die van waarde zijn
voor Hendrik-Ido-Ambacht, maar niet passen in zonering, toch serieus in
overweging kunnen en zullen worden genomen.
49 |
In principe kunnen de overige ontwikkelingen binnen het raamwerk
van de openbare ruimtes plaatsvinden op basis van initiatieven van

| 50