ToekomsTvisie - Hendrik-Ido-Ambacht

Toekomstvisie
Hendrik-
Ido-
Ambacht-
2040
gewoon buitengewoon

INLEIDING
Gewoon
Buitengewoon
tenminste houdbaar tot
Hendrik-Ido-Ambacht mag zich buitengewoon gelukkig prijzen. Bij het project Aandacht
voor Ambacht zijn deelnemers aan de hand van vijf thema’s gevraagd aan
de slag te gaan met het bedenken en schrijven van een toekomstscenario. Er is veel
aandacht besteed aan het vormen van de kaders en de professionele begeleiding,
maar het waren de deelnemers zelf die de werkelijke invulling moesten geven. Deelnemers
die al dan niet instellingen, bedrijven, onderwijs, zorg of verenigingen representeerden.
Een nogal onorthodoxe methode. Zou dat wel lukken?
Al tijdens de eerste bijeenkomsten ontdekten de begeleiders dat de geest bij de deelnemers
op een geweldige manier uit de fles kwam. Deze omgekeerde weg, de wens
van de inwoners tot uitgangspunt verheffen, is een succes geworden Dankzij die
tientallen deelnemers die zich vrijwillig hebben ingezet. De apotheose vond plaats op
5 maart 2008 tijdens een avond in Cascade, waar de scenariogroepen hun scenario’s
presenteerden. Diezelfde flessengeest waarde die avond rond door de zaal en
leverde een enorme hoeveelheid inspiratie op voor het schrijven van een toekomstvisie.
Tijdens het bestuderen van de scenario’s bleken deze nog waardevoller te zijn
dan de hoog gespannen verwachtingen al waren. Veel elementen uit de scenario’s
zijn rechtstreeks in de synchroon ontwikkelde structuurvisie terechtgekomen En
maken daarmee onderdeel uit van een reële visie op de nabije toekomst. Tevens bleek,
zoals verscheidene scenariogroepen ook aangaven, het jaar 2020 te dichtbij voor
uitvoering van allerlei ideeën, plannen en visies. Vandaar dat de toekomstvisie zich
richt op 2040. Door dankbaar gebruik te maken van de inhoud van de scenario’s en
de inspirerende ideeën van de deelnemers, is deze toekomstvisie tot stand gekomen.
Met een houdbaarheid die gegarandeerd is tot 2040. Een visie die is geworteld in de
samenleving. Als dit het resultaat is, dan mag Hendrik-Ido-Ambacht zich gewoon
buitengewoon gelukkig prijzen.
Met als basiselementen de historie, de onderlinge verbondenheid, de sfeer, de ligging
en de bereikbaarheid vinden we in deze toekomstvisie veel zaken terug uit de
scenario’s. Waar de scenario’s elkaar tegenspraken, is een keuze gemaakt en waar
de scenario’s elkaar aanvulden, zijn ze samengevoegd. Duurzame ontwikkeling is
vaak het uitgangspunt geweest. De sfeer is behoud van wat goed en waardevol
is, versterken en veranderen wat beter kan en toevoegen daar waar het niet is.
Met veel water, groen en rust, want dat staat hoog op de prioriteitenlijst van de
inwoners. In deze toekomstvisie wordt u meegenomen naar Hendrik-Ido-Ambacht
in 2040. Samen met een aantal hoofdpersonen, van wie sommigen u wellicht bekend
voorkomen uit de scenario’s. U leest wat er is veranderd en wat is behouden. Na elk
verhaal treft u de hoofdpunten aan, voorzien van een nadere uitleg. In de verhalen
komen allerlei initiatieven, instituten en ontwikkelingen aan bod. Als u meer wilt
weten over de realisatiemogelijkheden van de initiatieven en bijbehorende projecten,
raadpleeg dan na elk verhaal de dichtgeplakte pagina’s.
Geniet op de volgende pagina’s van uw toekomstig Hendrik-Ido-Ambacht.
Het college van Burgemeester en Wethouders van Hendrik-Ido-Ambacht,
Namens dezen, H.H. Jonker

Inhoud
Afscheid en een nieuw begin pagina 4
Herkenbaar en nieuw pagina 8
Uitgaan of er op uitgaan pagina 16
Jong en wat is oud? pagina 20
Droom en werkelijkheid pagina 24
Kunst van (nieuw) leven pagina 28
Trek in de toekomst pagina 30

Afscheid
en een nieuw
begin
‘Klik’. De lampjes op het dashboard gaan branden. Marleen (33) duwt het kleine pookje
naar boven, geeft een tikje met haar voet op het pedaal en geruisloos zet de oude Toyota
Prius zich in beweging. Haar opa’s trots. Ooit was het een gloednieuwe auto die voor de
deur stond in de wijk Volgerlanden. De wijk heeft de tand des tijds doorstaan, de Prius niet.
Nadat zij de toen al klassieke auto tien jaar geleden van haar opa had gekregen is deze nog
volledig opgeknapt. Eigenlijk ziet ie er voor zijn leeftijd nog best aardig uit, maar eenmaal op
de Laan van Welhorst slaat de verbrandingsmotor aan. En daar zit nu precies het probleem.
Door de nieuwe wetgeving mogen auto’s met het ouderwetse hybride systeem binnenkort nergens
in Nederland meer de bebouwde kom in. Marleen heeft er vandaag vrij voor genomen
vandaag is de dag van de afscheidsrit. Nog één keer een rondje door Hendrik-Ido-Ambacht
langs haar familie, vrienden en bekenden. En dan is het mooi geweest.Vanaf de Rietlaan slaat
zij linksaf de Veersedijk op. Ze geniet van het uitzicht op de Sophiapolder tussen de bebouwing
door. De natuur gaat er zijn gang en in de verte ziet zij al EcoHotel Ambacht, het hotel
op palen, op het uiteinde van Sophiapolder staan 1 . Een unieke ervaring om daar van bovenaf
de natuur te aanschouwen zonder het te verstoren. Ze vervolgt haar weg naar het noorden
met tussendoor doorkijkjes naar de rivier en de Sophiapolder. Bij de jachthaven wordt het
steeds drukker en met de rivier de Noord in het vizier moet ze zelfs in de remmen. Het is weer
druk bij het Maritiem Werk- en Kijkcentrum 2 . Haar opa werkt er al jaren. Scheepsbouw en
scheepsreparatie vindt
er op kleine schaal plaats, het is een toeristische trekpleister met een museumfunctie, maar
toch vooral een plek om te leren. Want achter de hellingen vinden we een maritiem innovatiecentrum
annex leerschool waar de nieuwste technologieën worden ontwikkeld. Hendrik-
Ido-Ambacht heeft zich de afgelopen jaren gespecialiseerd op maritiem gebied. Een keuze
waar de bedrijven in de Rotterdamse haven positief op hebben gereageerd, gezien de vele
opdrachten die voor hen worden uitgevoerd. De Prius zet zich weer in beweging. De boulevard
aan de Rietbaan 3 verdwijnt in haar achteruitkijkspiegel, in de Antoniapolder stopt ze
even bij Research & Development Hommersson om haar collega Jasmine op te halen. “Wat
een drukke dag vandaag”, roept Jasmine al tijdens het instappen. “Je mag wel blij zijn dat
je vrij had vandaag. Enne, waar gaan we naar toe?” “Naar het Noordereiland”, antwoordt
Marleen. “Met de auto? We zitten toch vlakbij…o ja, ik weet het al. De laatste dag van de
Prius”, herinnert nu ook Jasmine zich. Dus al is het overdreven,
HIER OPENEN >>>
MOGELIJK PROJECTEN:
-Hotel op palen in de Sophiapolder
-Maritiem werk- en kijkcentrum
-Noordereiland
-Zaken- en kenniscentrum
HIER OPENEN >>>
de weg wordt vervolgd naar de Noorderbrug richting
het Noordereiland 4 . Met een slakkengangetje rijdt Marleen
over het Noordereiland en wijst naar haar toekomstige
appartement. Nog twee maanden en dan woont ze er. Ze zet
haar auto alvast in ‘haar’ parkeergarage. Bovengronds strijden de
trendy winkels en de al even trendy terrasjes om voorrang in dit vooral bij jongeren zeer geliefde
uitgaanscentrum. Na een tochtje langs de etalages van de winkels, strijken beiden neer
op het terras van Paviljoen Schildmanskinderen op de zuidpunt van het eiland. Een lekker fris
briesje wappert door hun haren terwijl ze uitkijken op de aanlegplaats van de rondvaartboot.
Het is druk op de boulevard waar de superfastferry net vertrekt. De watertaxi’s scheren als
muggen over het water. In een gezellig geroezemoes weet Marleen zeker dat het goed is, dit
is het meest hippe stuk van Hendrik-Ido-Ambacht en zij woont hier over twee maanden. Haar
werk bij Hommersson, waar zij meehelpt aan een leerproject voor ontwikkeling van voedsel
uit de Vierde Wereld dat op fair-trade basis in het westen wordt verhandeld geeft haar alle
voldoening. Iets goeds doen voor de mensheid, dat had zij zich als klein meisje in de kerk al
voorgenomen. Toen wist ze nog niet hoe het zou uitpakken, nu kan ze het in praktijk brengen
in Hendrik-Ido-Ambacht. De Antoniapolder is een zaken- en kenniscentrum 5 geworden van bedrijvigheid,
leerpraktijk en ontspanning. Dat laatste dankzij het sportcentrum dat zich er heeft
gevestigd. Na de cocktails is het tijd om op te stappen, Jasmine loopt nog even mee naar de
parkeergarage, geeft Marleen een zoen en de Prius een liefdevol klapje op de motorkap.
Zij gunt zichzelf een snelle terugreis met de watertaxi naar haar woonplaats Rotterdam.
4 5
tenminste houdbaar tot

1 Hotel op palen in de
Sophiapolder
basis van werkervaring en kennisuitwisseling.
Ouderen dragen hun kennis over op jongeren
die hier een ambacht leren. Het wordt gefinancierd
door de deelnemende bedrijven, het
onderwijs en de gemeente binnen een samenwerkingsverband.
3 Boulevard
Een mogelijke invulling van de Sophiapolder:
De Sophiapolder is voorzien van een bijzonder
hotel op palen. Het Ecohotel Ambacht is
een echte toeristentrekker geworden. Het is
een geliefde plek om te overnachten, te eten,
een conferentie te houden en de natuur te bestuderen.
Je kunt van bovenaf de natuur waarnemen,
het landschap zelf blijft onaangeroerd
door de mens. Helemaal met rust laten als
beschermd natuurgebied is een ander idee.
Beperkte toegankelijkheid met een educatief
randje is een weer ander idee. Beperkte mate
van woningbouw, nog een idee. Er een compleet
recreatiegebied ervan maken, ook een
mogelijkheid. Ook in een toekomstvisie blijven
er wel eens vraagtekens over. Ideeën zijn
er meer dan genoeg, maar gezien de ontwikkeling
van het omringende gebied wordt het
tijd richting te bepalen.
2 Maritiem werk- en
kijkcentrum
De rivieroever van de Noord wordt verrijkt met
een maritiem openlucht werk- en kijkcentrum.
Hierin worden alle facetten van de Ambachtse
historie zoals onder andere bouwen, repareren
en ook het slopen van schepen belicht en
in beperkte mate uitgeoefend. Ook zal hierin
plaats zijn voor aanverwante innovatieve
bedrijven die moderne maritieme technologieën
ontwikkelen en toepassen. Dit alles op
Op de boulevard langs de Rietbaan zien we
hotels, restaurants, cafés, vergadercentra en
ontspanningscentra (leisure). Het is voor de
inwoners van de Drechtsteden en Groot Rotterdam
een geliefde plek geworden. Cultuur,
handel, ontspanning, economie, conferentieen
overnachtingsmogelijkheden, het komt hier
allemaal samen. Er is een direct verband met
de rivier. Het landschap is zo veel mogelijk
groen en voorzien van kunstwerken. Er is een
natuurlijke overgang van land naar water.
4 Noordereiland
In de rivier de Noord, gesitueerd ter hoogte
van het huidige industriegebied, wordt (op
lange termijn) een levendig eiland gecreëerd
met een oppervlakte van 150 bij 1000 meter.
Het eiland is niet te breed aangelegd om een
zichtrelatie met beide kanten te waarborgen.
De Noordoever en het Noordereiland bieden
ruimte aan wonen, hoogwaardige winkels,
horeca en recreatieve voorzieningen met
onder andere een haventje die het toekomstig
centrum van bruisend Ambacht kunnen
vormgeven. Hier zijn de grote, meer levendige
voorzieningen te vinden voor de bewoners
van de gemeente en voor bezoekers van
elders. Het is een hip en trendy eiland. Mensen
die hier wonen zijn voornamelijk jongeren
en stelletjes die het prettig vinden te vertoeven
in een stadse omgeving temidden van allerlei
(gemaks)voorzieningen. De horeca op het
Noordereiland (en ook op het Havenhoofd 18 )
biedt ook plaats aan leer werk trajecten.
Jongeren doen werkervaring op, leren het horecavak
en verdienen hun eigen geld.
5 Zaken- en
kenniscentrum
De Antoniapolder leent zich zeer goed voor
een doorontwikkeling tot een internationaal
zaken- en kenniscentrum waar handelsbedrijven,
zakencentra en dienstverlenende bedrijven
zijn gevestigd. Door middel van een leerwerk
omgeving kan er productontwikkeling en
productie op het gebied van voedsel, gezondheid,
water en energie plaatsvinden.
6 7

Herkenbaar
en nieuw
Karel (25) woont aan de Noordoevers 6 . Hij is een van de vele ZZP-ers, een echte Zelfstandige
Zonder Personeel. De moderne huizen hier lenen zich er prima voor. Karel combineert zijn
werk als adviseur met werk bij de tuinbouwschool annex zorgboerderij 7 in Sandelingen-Ambacht.
Hij loopt daar een vrijwillige maatschappelijke stage 8 . De wortels van Karel zijn te
vinden in een oud tuindergeslacht. Hoewel hij dat zelf niet meer heeft meegemaakt, heeft hij
er toch het nodige van meegekregen. Voldoende om kennis over te brengen op de leerlingen.
Zijn adviesbureau houdt zich onder andere bezig met plantenveredeling 9 . Voor hem is het gemakkelijk
een link te leggen tussen zijn vakgebied en de proeftuin bij de zorgboerderij. Door
dit werk blijft een deel van de historie van Hendrik-Ido-Ambacht voortleven, wat belangrijk is
volgens Karel. Zijn vriendin Jannie (28) werkt parttime als rondleidster in het Maritiem Werken
Leercentrum en ook zij loopt een maatschappelijke stage 10 , maar dan in het Centrum voor
Ontwikkeling 11 . Dat sluit voor Jannie precies op elkaar aan. Haar studie geschiedenis heeft
ze afgerond met een scriptie over de historie van de scheepsbouw, -reparatie –sloperijen in
Nederland en daarbij heeft zij met name de historie van deze branche in de Drechtsteden
volledig bestudeerd. Op het Centrum voor Ontwikkeling geeft zij deze kennis, uiteraard
aangepast aan het desbetreffende niveau, door aan leerlingen van alle leeftijden. Omdat het
Maritiem Centrum in het Centrum voor Ontwikkeling een werkplaats heeft, kunnen leerlingen
van het beroepsonderwijs ter plekke werken aan het restaureren van kleinere scheepsmotoren,
keerkoppelingen, pompen en aan elektronica voor de besturing.
Het is voor Jannie en Karel niet alleen werken wat de klok slaat. Bij mooi weer is het stel in het
weekend vaak te vinden op de atletiekbaan van het gerenoveerde en opnieuw ingerichte ultramoderne
sportpark in het centrum van Hendrik-Ido-Ambacht 12 . Dat blijft een unieke plek voor
een sportpark. Bij slecht weer wordt er binnen gesport; badminton in de sporthal bij het Centrum
voor Ontwikkeling. Daarna is het vaak een kwestie van even bijkomen in de ontmoetingsruimte
van het Centrum voor Ontwikkeling. Er zijn wisseltentoonstellingen
te zien van kunstenaars -van binnen en buiten de gemeente-,
er kan ter plekke kunst worden beoefend 13 en ze komen er
vaak bekenden tegen. Zoals Jan en Mieke, een ouder stel
die ze bij het badmintonnen hebben leren kennen. Het
HIER OPENEN >>>
aanzienlijke leeftijdsverschil werkt bij hen inspirerend.
Vandaar dat zij af en toe eens gezamenlijk naar het
Baxpark of naar Sandelingen-Ambacht gaan 14 . Om
te gaan wandelen of een stukje hard te lopen. Door
Jannie’s interesse in geschiedenis is het leuk te zien
dat de gesprekken vaak gaan over hoe het nu is en
hoe het toen was. Maar ook wat hetzelfde is gebleven.
De karakteristieke dorpslinten, luxe panden en arbeidershuisjes
die bewaard zijn gebleven kun je nog steeds
zien. Maar misschien nog wel belangrijker, zo leren Jannie
en Karel van Jan en Mieke juist meer over het onzichtbare,
de identiteit van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht die bewaard
is gebleven. Het actieve verenigingsleven, de kerkelijke signatuur die
MOGELIJK PROJECTEN:
-De wijk Noordoevers
-Renaissance sociale samenhang
-Maatschappelijke stage
-Green College
HIER OPENEN >>>
de gemeente heeft behouden en de rust en ruimte waar de mensen toen al van genoten en nu
nog steeds van kunnen genieten.
tenminste houdbaar tot
8 9

6 De wijk
Noordoevers
De wijk Noordoevers aan de Noord, is niet
alleen een woongebied. Dankzij de wandelboulevard
en de haven genieten niet alleen
de wijkbewoners van de omgeving, alle Ambachters
zijn welkom om er te genieten van
het water en het groen. Een toevoeging aan
Noordoevers is ook de horeca. Lekker genieten
op een van de terrassen aan de Noord,
het is een mogelijkheid.
VERBINDINGEN MET BESTAAND BELEID
Wonen aan het water krijgt de komende
jaren al concreet vorm door de herstructurering
van het zuidelijke gedeelte van de
oevers aan de Noord. Het bedrijventerrein
wordt hier omgevormd tot een aantrekkelijk
en hoogwaardig woonmilieu: Noordoevers.
Wonen aan het water wordt op
Noordoevers gecombineerd met groen.
De Sophiapolder wordt ingericht als zoetwatergetijdegebied
en krijgt daardoor
een echte natuurfunctie.
Omdat er steeds meer water opgevangen
moet kunnen worden (denk aan de grotere
hoeveelheden regenwater door het
opwarmende klimaat), moet bij bouwplannen
rekening worden gehouden met
het creëren van waterpartijen. De noodzaak
van het creëren van waterpartijen,
sluit perfect aan bij de wens om het water
meer onderdeel uit te laten maken van de
woonomgeving.
7 Kleinschalige
zorgvoorzieningen
Kleinschalige zorgvoorzieningen op buurtniveau
met een zorgnetwerk op regioniveau maken
het zelfstandig wonen en het kleinschalig
groepswonen voor vele zorgbehoeftigen mogelijk.
Door koppeling van uitgekiende technologie,
kennis binnen de bestaande zorginstellingen,
samenwerking met het onderwijs
en zorgverzekeraars is dit mogelijk gemaakt.
De gemeente faciliteert, waardoor mensen zo
lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Via
het voortgezet en middelbaar onderwijs worden
er maatschappelijke stages uitgevoerd. In
het natuurgebied Sandelingen-Ambacht is een
zorgboerderij waar gehandicapten werken.
VERBINDINGEN MET BESTAAND BELEID
Het idee van kleinschalige woonvoorzieningen
sluit nauw aan bij de visie Wonen
Zorg en Welzijn die in 2007 door de
gemeente is opgesteld. Het geeft een antwoord
op de verwachte toekomstige vergrijzing
in Nederland en de vraagstukken
die dit met zich meebrengt.
8 Maatschappelijke
stage
Een maatschappelijke stage is een logisch vervolg
op bestaande uitgangspunten van het beleid
van Hendrik-Ido-Ambacht. Die uitgangspunten
zijn dat iedereen mee moet kunnen
doen in de samenleving, dat burgers gestimuleerd
worden om hun verantwoordelijkheid te
nemen en een bijdrage te leveren aan de samenleving,
leefbaarheid en cohesie in de gemeente.
Een maatschappelijke stage gaat een
stap verder. Het doel hiervan is stimuleren dat
mensen het als een persoonlijke plicht ervaren
om minimaal één keer in hun leven een maatschappelijke
stage uit te voeren. Kennismaken
met een gebied waar je anders zelden of
nooit mee geconfronteerd wordt, het zal voor
bijna iedereen als eye-opener werken. Tijdelijk
meewerken bij (sport)verenigingen, culturele
instellingen of in de zorgsector, mondt uit
in ontmoetingen met andere groepen mensen.
Het effect hiervan is een toename van het wederzijds
begrip en meer betrokkenheid bij de
samenleving. Het versterkt de sociale cohesie.
De gemeente vervult de rol van faciliterende
participant. Ze neemt in samenwerking met de
betrokken partijen de organisatie op zich en
stelt zo de burgers in staat om hun verantwoordelijkheid
te nemen. Om dit te realiseren (en
te stimuleren) is het wenselijk de maatschappelijke
stagelopers een blijk van waardering
in het vooruitzicht te stellen, bijvoorbeeld een
indirecte beloning in de vorm van gratis deelname
aan cultuur- kunst- en sportevenementen
en gratis openbaar vervoer gedurende de
stageperiode. De maatschappelijk stageloper
houdt er altijd een groter netwerk, een geestelijke
verrijking en een bredere blik aan over.
De maatschappelijke stage is ook op het gebied
van de zorg een instrument om de zorg
dichterbij de mens te brengen. Via de stage
helpen jongeren ook bij de organisatie van
buurtactiviteiten waar jongeren en ouderen
elkaar kunnen leren kennen.
VERBINDINGEN MET BESTAAND BELEID
Het idee van maatschappelijke stage sluit
nauw aan bij de uitgangspunten van het
WMO-beleidsplan Zwijndrechtse Waard
en de Integrale Welzijnsnota van de gemeente
en het project wijk- en buurtgericht
werken. Daarin wordt nadrukkelijk uitgesproken
dat:
•Iedereen mee moet kunnen doen in de
samenleving.
•Burgers en organisaties gestimuleerd
worden om hun verantwoordelijkheid
te nemen en een bijdrage te leveren aan
de civil society en de leefbaarheid en
cohesie in de gemeente.
9 Green College
Hendrik-Ido-Ambacht kiest bewust voor
een maritieme specialisatie. Daarin liggen mogelijkheden
voor de toekomst, en het bouwt
voort op ervaring uit het verleden. Naast het
nadrukkelijke blauwe (maritieme) karakter
10 11

van de gemeente, is er ook ruimte voor een
groen accent: Een Green College of Groene
Universiteit. Groen en milieu krijgen in de
toekomst op wetenschappelijk gebied steeds
meer aandacht. De universiteit van Maastricht
heeft in 2008 een eerste kleinschalige
dependance geopend in Venlo. Dat is de eerste
universitaire opleiding ter wereld die zich
richt op de filosofie voor een milieuneutrale
economie. Een tweede grootschaliger dependance
in Hendrik-Ido-Ambacht biedt kansen
voor de toekomst. Een tweede interpretatie is
kleinschaliger en blijft nog dichter bij het Ambachtse
verleden: Het oprichten van een tuinbouwschool
gericht op theorie en praktijk en
de begrippen milieubewustzijn en biologische
teelt. Daarnaast kan er in samenwerking met
het bedrijfsleven (leer-werk constructie) hoogwaardig
onderzoek worden gedaan.
10 Renaissance
van de sociale
samenhang
De huidige trends vragen om aandacht voor
de manier waarop we met elkaar omgaan
en samenleven. De toename van het aantal
ouderen en het aantal mensen dat er bewust
voor kiest om als alleenstaande door het leven
te gaan moet zorgvuldig worden ingepast.
Zorg voor elkaar is belangrijk: geen sociale
controle maar sociale zorg! Deze sociale
samenhang moet verder worden versterkt. De
gemeente wil haar faciliterende rol verder
ontwikkelen. Met de trends en de mogelijkheden
die de toekomst ons biedt, kan de sociale
samenhang in combinatie met economie en
technologie een nieuwe invulling krijgen. We
noemen dat de Renaissance van de sociale
samenhang. Om de sociale samenhang op
een nieuwe manier invulling te geven, moet
men de gelegenheid krijgen om zich ergens
bij betrokken te voelen. Dat kan worden bereikt
door dwarsverbanden te leggen. Denk
aan ouderen structureel een functie geven in
het onderwijs en op bedrijfsscholen, scholen
en bedrijven die nauwer samenwerken, mensen
met een verstandelijke handicap actief inzetten
in publieke locaties zoals een zorgboerderij
of in de horeca, ervaring opdoen in een
zorgzone tijdens een maatschappelijke stage,
maar ook aan werken aan huis (kleinschalige
woon-werk functies) waardoor wijken in plaats
van slaapwijken weer levendig en actief worden.
Alle initiatieven om de verbondenheid
te bevorderen tussen bewoners van een wijk,
jongeren en ouderen, of mensen mét en mensen
zonder handicap, verdienen het om uitgewerkt
en gefaciliteerd te worden. Kortdurend
in de vorm van culturele en sportevenementen,
maar ook structureel in de vorm van een zodanige
opzet van wijken, recreatiegebieden
en centra voor ontwikkeling dat het mensen
optimaal de kans geeft elkaar te ontmoeten.
11
Centra voor
Ontwikkeling
De Centra voor Ontwikkeling bevinden zich in
een parkachtige omgeving. Onderwijs (kleinschalig
middelbaar beroepsonderwij en voortgezet
onderwijs) staat centraal in de Centra
voor Ontwikkeling. Daarnaast wordt er ook
voorzien in educatie, preventieve gezondheidszorg,
recreatie, kunst, cultuur en uitgaan
voor jong en oud. Kenmerken: zeven dagen
per week beschikbaar, vanaf ’s morgens
vroeg tot ’s avonds laat. Goed bereikbaar
per fiets en te voet en goed toegankelijk voor
iedereen in een autoluwe omgeving. In iedere
wijk vinden we een Centrum voor Ontwikkeling.
Er zijn een aantal functies gebundeld, zo
is het onderwijs er geconcentreerd en is het
centrum een ontmoetingsplek voor alle generaties
in de wijk.
VERBINDINGEN MET BESTAAND BELEID
De gedachte van Centra voor Ontwikkeling
sluit nauw aan bij het huidige
regionale speerpunt in de Drechtsteden
om te komen tot een betere aansluiting
van onderwijs en arbeidsmarkt. De aansluiting
moet vorm krijgen met behulp van
de realisatie van het Leerpark in Dordrecht
en de bouw van het LOC in Zwijndrecht.
Op lokaal niveau wordt in het Integraal
Huisvestingsplan Onderwijs gekeken naar
mogelijkheden om via multifunctionele
voorzieningen voor het basisonderwijs in
de toekomst meer mogelijkheden te realiseren
voor de ontwikkeling van kinderen.
12 Sport
Sportverenigingen hebben hun rol en functie
verbreed, over dertig jaar hebben zij een
duidelijke maatschappelijke taak. Met hulp
van het grote aantal vrijwilligers dat zich
beschikbaar stelt, bieden de diverse verenigingen
buitenschoolse opvang aan. Tijdens
deze opvanguren krijgen de kinderen sportles.
Door het gestegen inwoneraantal komt er
een verbreding van het aanbod van sport. De
benodigde accommodaties voor bestaande
12 13

en nieuwe buitensporten worden tussen de
Ambachtsezoom en de Langeweg gepositioneerd.
Daarmee zijn er twee plaatsen in de
gemeente waar buitensport kan worden beoefend.
Sportfaciliteiten in het Baxpark blijven
immers bestaan.
13 Cultuurvoorzieningen
VERBINDINGEN MET BESTAAND BELEID
Bij de ontwikkeling van de Volgerlanden
is bewust gekozen voor het opnemen van
beeldende kunst als verbinding tussen
woongebieden, openbare ruimte en bewoners
(bron: “Scenario voor beeldende
kunst in de Volgerlanden (2002-2010)”.
Gekozen is om kunstwerken strategisch
te plaatsen ten opzichte van de diverse
‘landschappen’ in de wijk. Inmiddels zijn
vier rotondes met kunst en twee lichtkunstwerken
gerealiseerd in de Volgerlanden.
natuurgebied geworden met onder andere een
zorgboerderij en een horecagelegenheid.
De gerealiseerde bebouwing aan de Noordoevers
is zodanig vormgegeven dat er een
doorzicht is naar de rivier. Aan de rivierzijde
zijn mogelijkheden voor recreatie. De wandelpromenade
aan de oevers van de rivier, heeft
het water ook bereikbaar gemaakt.
VERBINDINGEN MET BESTAAND BELEID
Binnen Hendrik-Ido-Ambacht lopen twee
provinciale Ecologische Verbindingszones
(EVZ69 en EVZ70). EVZ70 door de
Volgerlanden en langs de Ambachtsezoom,
EVZ69 door Sandelingen-Ambacht
naar de Crezéepoler. De versterking van
beide zones is opgenomen in het (nog vast
te stellen) uitvoeringsprogramma Groenblauw
Netwerk Drechtsteden 2008-2013.
Hierin zitten ook de projecten de Waal en
de Sophiapolder, inclusief wandel- en fietsvoorzieningen.
14
Recreatie,
natuur en
openbare ruimten
Een verscheidenheid aan voorzieningen op
cultureel gebied heeft de aantrekkingskracht
op creatieve mensen gestimuleerd. Hun aanwezigheid
heeft een positief effect op het verenigingsleven.
Ook het klimaat voor creatieve
kunstbeoefening is bevorderd. De zichtbaarheid
van beeldende kunst, zoals ingezet in
de Volgerlanden met strategisch geplaatste
kunstwerken, is uitgeven over heel Hendrik-
Ido-Ambacht. Aantrekkingskracht en variëteit
zijn gecreëerd door aantrekkelijke permanente
plekken voor kunst en tijdelijke trekkers
zoals evenementen. Kunst kan worden gekoppeld
aan wonen/werken in de vorm van
werkateliers aan huis. Bekende en onbekende
talenten worden gestimuleerd in hun innovatief
ondernemerschap. Er is ruimte voor culturele
evenementen, kunst en kunstprojecten in
samenwerking met verenigingen Er is een cultureel
café met leestafels in samenwerking met
de bibliotheek met onder andere een ruimte
voor gastsprekers. Naast het podium van Cascade
zijn er podia voor toneel, zang, dans en
cabaret in de Centra voor Ontwikkeling.
Ambacht gaat zorgvuldig om met haar openbare
ruimten, de kwaliteit van haar woon- en
leefomgeving staat voorop.
Een ecologische zone kan vanuit het natuurgebied
worden doorgezet langs de Zuidwende,
via het Sophiapark en de Sophiapolder in
de richting van Zwijndrecht. Waterpartijen
en parken vervullen een belangrijke rol in
het ecologische systeem. De Sophiapolder is
opengesteld als een beperkt toegankelijk natuurgebied
en wordt gebruikt voor educatieve
doeleinden. Het Baxpark is geherstructureerd,
het langverwachte theehuis is er eindelijk
gekomen. Verder zijn er mogelijkheden om
een bezoek te brengen aan de muziektent,
kunstroute, heemtuin en rosarium. Het natuurpark
Sandelingen-Ambacht is een volwassen
14 15

Uitgaan of
er op
uitgaan
Marleen rijdt naar haar ouders in de Albert Cuyplaan. Ze rijdt buitenom, om nog maar zo
lang mogelijk te genieten van deze afscheidsrit met haar auto. Immers, binnendoor rijden
is nog niet zo makkelijk. Auto’s worden geweerd uit het centrum, de wegen leiden naar de
ondergrondse parkeergarages 15 van waaruit het met de elektrongondels over de verbrede
waterverbindingen of met de al of niet bemande elektronbussen over de busbanen een koud
kunstje is om je bestemming te bereiken. Met alle ontwikkelingen uit het verleden, waarbij het
centrum ingrijpende veranderingen heeft ondergaan, zijn de historische plekken grotendeels
behouden. Omdat de auto’s goeddeels uit het straatbeeld zijn verdwenen, lijkt het wel het
begin van de 20e eeuw. Veel groen is er voor in de plaats gekomen, dat geldt trouwens voor
heel Hendrik-Ido-Ambacht. Aan de oever van de Waal treft Marleen haar oma Mieke die een
wandeling aan het maken is. Ze maakt een afspraak om ’s avonds bij haar en haar opa Jan
langs te gaan. “Hij zegt wel dat hij er niets om geeft, maar hij zal het best leuk vinden zijn
auto voor nog één keer te zien”, beaamt Mieke.
HIER OPENEN >>>
MOGELIJK PROJECTEN:
-Waterverbindingen en vervoer
-Nieuw Havenhoofd bij de Noord
-De Waal doortrekken
HIER OPENEN >>>
Eenmaal thuis blijken de ouders van Marleen haar al op te wachten met het eten. “Hoe was
dat eigenlijk vroeger?”, vraagt Marleen. “Deden jullie dat ook wel eens, een terrasje pakken
langs de Noord of op het Noordereiland?” Haar vader begint onbedaarlijk te lachen.
“Terrasjes aan het water? Hendrik-Ido-Ambacht was met zijn rug naar het water toegekeerd,
als bewoners hadden we er toen nog helemaal niets mee. Pas toen de plannen twintig jaar
geleden werden uitgevoerd, ontstonden ze, tegelijk met de aanleg van het Noordereiland.
Het water, de Sophiapolder, je kon het niet of nauwelijks zien. Er was nog geen enkel
verband tussen het leven in Hendrik-Ido-Ambacht en de rivier.” Marleen heeft moeite het zich
voor te stellen. Als dat er allemaal niet was, wat deden de jonge mensen in Hendrik-Ido-
Ambacht dan vroeger? Als de levendigheid en uitgaan op de boulevard en het Noordereiland
en al die gezellige tentjes er niet waren. Wat deden zij dan? Naar een andere
gemeente om daar uit te gaan? Het antwoord van haar vader was even kort als duidelijk:
“Ja”. Na het eten nodigt Marleen haar ouders uit om nog even van het weer te genieten aan
het Havenhoofd 16 . Ze varen met hun eigen elektronboot in alle stilte over de Waal. Dankzij
de open verbinding bij het oude Havenhoofd richting de Noord 17 is dat makkelijk bereikbaar.
De horecagelegenheden en de terrassen hebben het Havenhoofd levendig gemaakt, maar op
een andere manier dan op het Noordereiland. Aan het Havenhoofd vinden we een publiek
dat meer geniet van de omgeving 18 . De plek is vanaf het water bereikbaar via de Noord
(vanuit de Drechtsteden of uit Rotterdam) en vanaf de Waal. En dankzij de waterverbindingen
binnen Hendrik-Ido-Ambacht is het Havenhoofd vanaf elke plek in Hendrik-Ido-Ambacht te be-
reiken. Dat is niet het enige, want via wandel- en fietspaden is het gezellige gebied ook prima
te voet of met de fiets bereikbaar. Haar vader weet te vertellen dat er destijds overleg met de
gemeente Ridderkerk nodig was om dit te gerealiseerd te krijgen. Het is goed afgelopen. Na
een kop thee verlaat Marleen het Havenhoofd en loopt terug naar de parkeergarage. Als opa
de Prius nog met daglicht wil zien….
tenminste
houdbaar tot
16 17

15 Waterverbindingen
en vervoer
Het autoverkeer is in het centrale deel van
Hendrik-Ido-Ambacht (rondom de Dorpsstraat)
naar de randen verdwenen. Parkeren gebeurt
in ondergrondse parkeergarages en in holle
dijken. Waterverbindingen zijn hersteld, vergroot
en aangelegd. Vervoer van en naar
Hendrik-Ido-Ambacht vindt plaats via magneettreinen
en over water via de waterbus
en watertaxi’s. Bovengronds vaart de groene
gondel over de waterverbindingen en rijden
de elektronbusjes. Ook de groene gondel
vaart op kinetische energie waarbij het opgepompte
water weer gereinigd aan de natuur
wordt teruggegeven.
16 Nieuw Havenhoofd
bij de Noord
17 De Waal
doortrekken
Het water heeft een prominente rol in Hendrik-
Ido-Ambacht over dertig jaar. Het uitgangspunt
is dat bestaande verbrede waterpartijen
al met de Waal zijn verbonden. Kijken we
echt verder naar de toekomst dan is een volgende
stap mogelijk: de Waal bij het Havenhoofd
doortrekken richting de Noord. En dat
op een manier waarbij het vuilere water van
de Noord de uitstekende waterkwaliteit van
de Waal en de binnenwateren niet aantast.
verbinding komen te staan. Het vraagstuk
valt onder de KRW Rijkswateren. Onderzoeken
hoe we de Waal zo schoon (KRW
Waterschap Hollandse Delta) kunnen maken
dat het zwemwaterkwaliteit krijgt, is
zeer interessant.
18 Recreatie bij het
Havenhoofd
Een nieuw Havenhoofd wordt gecreëerd bij
de aanlegplaats van de Fast Ferry. Zoals
deze nu gesitueerd is, is dit zeer onaantrekkelijk.
Bezoekers verdienen een aantrekkelijker
plaats om op- en af te stappen. Vervoer
over water zal zo aan populariteit winnen; de
waterwegen zullen meer worden benut. Dit
kan tegelijkertijd zorgen voor ontlasting van
het wegennet A15 en A16.
VERBINDINGEN MET BESTAAND BELEID
De aanlegplaats van de Fast Ferry krijgt in
de plannen voor de Noordoevers al een
aantrekkelijker plaats.
VERBINDINGEN MET BESTAAND BELEID
De Waal ligt nu achter de veilige (Delta)
dijken. Een open verbinding betekent dat
langs de gehele Waal nieuwe dijken moeten
komen. Juist in het benedenstroomse
gebied van de rivieren moeten we rekening
houden met de invloed van stormen
met hoogwater vanuit zee en met grote
rivierafvoeren van onze grote rivieren.
Verder onderzoek naar de mogelijkheden
is wenselijk.
De Waal wordt nu gebruikt om Ambacht
van vers water te voorzien. Bij de Oostendam
zit een inlaatconstructie. Dit voorkomt
stilstaand water in Ambachtse vijvers
en sloten. Een vuile Noord beïnvloedt de
kwaliteit van het water in de Waal en
daarmee de kwaliteit in de gemeente indien
de Noord en de Waal met elkaar in
Een belangrijke vorm van recreatie is het
genieten van natuur, rust en stilte. Dit vinden
we aan de oevers van de Waal. Het stroomgebied
van de Waal wordt uitgebreid door
het maken van een open verbinding bij het
oude Havenhoofd en een uitbreiding richting
natuur- en vaargebied De Sandelingen. Dit
wordt verder ontsloten door de aanleg van
fiets- en wandelpaden. Het Havenhoofd heeft
de nodige veranderingen ondergaan en is
een gezellig uitgaansgebied met horeca en
terrassen. Dit is mogelijk geworden na verlegging
van de gemeentegrens in goed overleg
met Ridderkerk.
18 19

Jong en
wat is oud?
Jan (75) en zijn twee jaar jongere vrouw Mieke wonen prachtig in een appartementencomplex
in het gerenoveerde gedeelte van Wijk Krommeweg, vlakbij het Baxpark. In hun
appartement, dat is voorzien van alle gemakken en communicatiesystemen, kunnen zij onder
andere toegang krijgen tot het Gemeentelijk Informatie Systeem 19 . Handig voor informatie,
maar ook voor elke vorm van zorgbehoefte die zij hebben. Dat valt bij Mieke en Jan erg mee,
maar ze hebben gezien bij Jan’s oudere broer Willem (83) en zijn vrouw Anna (81) die in de
woonzorgzone Volgerlanden wonen, hoe belangrijk het is om als het nodig is snel en effectief
zorg in te kunnen roepen.
Mieke is die ochtend vertrokken om met de elektronbus naar het Centrum voor Ontwikkeling in
Buurt Kruiswiel te gaan. Met veel plezier werkt zij daar in de kinderopvang en als onderwijsassistente.
Haar verslag van de dag: “Heel de ochtend met die kleintjes in de weer geweest,
dat blijft toch zo schattig. En ‘s middags heb ik verhalen verteld op de basisschool. Ik heb ze
verteld hoe dat vroeger was. Aparte scholen, aparte kinderopvang, aparte sportgelegenheid,
apart bedrijfsleven. Dat ouderen zoals ik in die tijd nog geen les gaven, dat alles op zichzelf
stond. En dat dit pas in het begin van deze eeuw begon te veranderen. Ik ben zelf voor de klas
gaan staan en heb les gegeven via een ouderwetse beamer die we nog hadden staan. Nou
ja, de kinderen waren enthousiast en daar gaat het om. Vervolgens ben ik met de elektronbus
naar De Schoof gegaan 20 . Het was gaan waaien en regenen, het schuifdak van de Schoof was
gelukkig al dicht. Ik vind het er zo gezellig met al die echte Ambachtse winkels, de boekwinkels,
antiekzaken en cadeauwinkels. Maar ook gewoon de bakker, de slager en de supermarkt. En
natuurlijk de permanente specialiteitenmarkt erachter, het ruikt er altijd zo lekker.” De Schoof,
met de vaste overdekte markt op de plaats waar vroeger de auto’s stonden geparkeerd, is een
eldorado geworden voor liefhebbers van specialiteiten en delicatessen. De handhaving van
de typisch Ambachtse middenstand in combinatie met exotische producten heeft er een uniek
centrum van gemaakt. “Eenmaal buiten was het weer
HIER OPENEN >>>
droog, dus heerlijk door het Baxpark naar huis gelopen
en ik kon het niet laten: een kopje thee drinken in MOGELIJK PROJECTEN:
het theehuis. O ja, ik had eerst nog een ommetje gemaakt
langs de Kerkstraat en de Dorpsstraat en daar -Bedrijfsscholen
-Gemeentelijk Informatie Systeem
zag ik Marleen nog voorbijkomen, zij komt straks nog HIER OPENEN >>>
even langs.” Jan lacht eventjes naar aanleiding van dit
verhaal. Dan is het zijn beurt. “Ik ben vanochtend eerst
even met de ferry naar Rotterdam gegaan. Wat ben ik dan
blij dat we hier wonen. Die drukte daar en die rust hier in het
groen, ik zou nooit meer willen ruilen. En vanmiddag natuurlijk
naar het Maritiem Centrum.” De jarenlange ervaring die Jan heeft opgedaan
in de scheepvaartindustrie draagt hij over aan de leerlingen van de bedrijfsschool 21 .
Hij is gevraagd om de leerlingen uit te leggen hoe het proces is verlopen van de oude vorm van
voortstuwing met dieselmotoren naar de huidige elektronenergie. “Ze wilden alles weten over
hoe dat vroeger ging. Zo leuk dat je je ervaring op die jongens en meisjes kan overbrengen
en…” Net op dat moment gaat de bel.
tenminste houdbaar tot
20 21

19 Gemeentelijk Informatie
Systeem (GIS)
Het Gemeentelijk Informatie Systeem is niet alleen
een vraagbaak voor de burgers, maar
regisseert ook de samenwerking tussen professionele
zorgorganisaties, welzijnsorganisaties,
woningcorporaties, de gemeentelijke hulp- en
dienstverlening via de Wmo en vrijwilligersorganisaties.
Het GIS koppelt vraag en aanbod
aan elkaar en geeft aan waar, wanneer en
aan wie en door wie zorg wordt geleverd.
Volgens de principes van het GIS wordt niet
de klant doorgestuurd maar de vraag. Als
er wijzigingen in het zorgpakket nodig zijn
dan zorgt het GIS daarvoor. Er is voor elke
inwoner dus één dossier waar iedereen die
zorg verleent uit kan putten. Elke Ambachtse
oudere heeft een computer met een spraakgestuurde
module. Dankzij dit draadloos contact
geeft het een veilig gevoel, in geval van nood
kan via het GIS de zorg of een dokterspost gewaarschuwd
worden. Het systeem bevat o.a.
alle informatie over zorgverlening en wie wat
biedt. Natuurlijk zijn er ook de verschillende
activiteiten in de zorgzones te vinden, vraag
en aanbod via vrijwilligers.net als een overzicht
van beschikbare (senioren)woningen.
De keuzevrijheid van verschillende soorten
woningen wordt gewaardeerd, niemand wil
gedwongen zijn om heel zijn leven in dezelfde
woning door te brengen, maar ook niemand
wil gedwongen zijn om een woning voortijdig
te verlaten vanwege gezondheidsproblemen
zoals verminderde mobiliteit. Gelukkig is er
de laatste decennia in Hendrik-Ido-Ambacht
levensloopbestendig gebouwd. Dankzij een
evenwichtige verdeling van woningen wonen
en leven jong en oud prettig door elkaar. In
iedere woonzorgzone bevindt zich een poule
van vrijwilligers voor bijvoorbeeld kinderopvang,
ouderenoppas, hulp bij klussen en
boodschappen doen enz.
VERBINDINGEN MET BESTAAND BELEID
Domotica
In combinatie met bovenstaande wordt in
WZWcomplexen voor senioren standaard
een basispakket aan domotica toegepast.
Domotica staat voor elektronische communicatie
tussen allerlei elektrische toepassingen
in de woning en woonomgeving ten behoeve
van bewoners en dienstverleners.
In een Domotica woning worden zorgtaken,
communicatie, ontspanning en andere
huiselijke bezigheden door talrijke
elektrische apparaten en netwerken gemakkelijker
gemaakt.
Woningbouw voor de toekomst
Bij herstructureringsprojecten wordt bekeken
op welke wijze het woningbouwprogramma
het beste kan aansluiten bij de
toekomstige behoefte en de wens tot diversiteit
aan woningen. Bij de herstructurering
van de wijk Oostendam is er bijvoorbeeld
voor gekozen om naast grondgebonden
huurwoningen ook een mix aan huur en
koop, grondgebonden woningen en appartementen
te realiseren. De nieuwbouwwoningen
in de gemeente voldoen allemaal
aan de kwaliteitseisen Drechtsteden.
Daarmee sluiten de woningen ook voor
wat betreft kwaliteit aan bij de behoefte
van de Ambachters.
Dienstverlening van de gemeente
De gemeente is nu al bezig met het verbeteren
van de dienstverlening aan inwoners
en bedrijven. Ontwikkelingen op het terrein
van elektronische dienstverlening (het
E-loket) zorgen er voor dat de gemeente
straks makkelijker en beter bereikbaar is.
Ook wordt het mogelijk om de afhandeling
van vragen en verzoeken beter te volgen.
Daarnaast gaan gemeenten meer en meer
functioneren als het eerste aanspreekpunt
voor DE overheid (als portaal naar andere
overheden).
galeries, antiekzaakjes en luxe cadeauartikelen.
De exclusiviteit van deze speciaalwinkels
en het bijzondere karakter zijn aantrekkelijk.
Het is bekend in de regio en trekt veel klandizie
aan, mensen zijn immers uitgekeken op
de ‘ketens’.
21 Bedrijfsscholen
20 Detailhandel/retail
Er is met opzet gekozen voor (handhaving)
van de kleinschalige opzet. Geen megastores,
maar naast grotere filiaalbedrijven en supermarkten
vooral kleinere specialiteitenwinkels.
De Schoof is het hart van het dorp waar de
middenstand, na verdere verbetering van
haar uitstraling, zich manifesteert als onmisbaar
en bindend element in de gemeente. Dit
is het bruisend dorpshart. De Schoof wordt het
domein van kwalitatieve speciaalzaken Ambachtelijke
winkels met biologische producten,
traiteurs, goed gesorteerde boekwinkel, kunst-
Bedrijfsscholen maken onderdeel uit van bedrijven.
Ook ouderen werken in deze onderwijssector
om hun kennis over te dragen aan
de volgende generaties in het praktijkonderwijs.
Voorbeelden zijn het maritiem werk- en
kijkcentrum en het Greencollege.
22 23

Droom en
werkelijkheid
Marleen staat voor de deur en nodigt haar opa uit om nog één keer naar ‘zijn’ Prius te komen
kijken. “Maar we gaan zo naar de toneelvereniging in het Nieuwe Cascade”, probeert Jan
nog zo achteloos mogelijk te lijken. Mieke en Marleen weten wel beter, want er is nog tijd
genoeg. Nou, oké, dan lopen we daarna gelijk door. “Vind je het niet zonde dat ‘ie weg
moet?” vraagt Jan aan Marleen. “Ach, de tijden zijn veranderd. Ik heb ‘m nu ik hier werk,
studeer en woon toch niet meer echt nodig. En met die oude verbrandingsmotor het kan
gewoon niet meer.” Jan neemt nog eens plaats achter het stuur. “Tja, 43 was ik toen ik ’m
kocht. Je vader op de achterbank, jij was nog lang niet geboren…” Nu wist Marleen
helemaal zeker dat het een goed idee was om ‘m te laten zien. Jan stapt uit, neemt afscheid
van Marleen en pakt Mieke bij de arm. “Ze heeft gelijk, het kan gewoon niet meer. Kom,
we gaan.” “Het doet je toch wel wat, is het niet?” vraagt Mieke plagerig. Ze lopen samen
over de Reeweg, waar het ook al zo heerlijk rustig is geworden naar de brug over de
doorgetrokken Weteringsingel. Tegenwoordig onderdeel van de binnenwaterse vaarroute.
Ze wonen op het mooiste plekje van Hendrik-Ido-Ambacht bij het centrale park, vinden ze
zelf. De parkachtige omgeving, met de rust die er heerst sinds het autoverkeer hier is verdwenen,
heeft van het dit deel van Hendrik-Ido-Ambacht een oase van rust gemaakt (22) . De groene
gondel, een van de leukste vormen van openbaar vervoer, vaart ondertussen over de verbrede
Weteringsingel richting het westen. “Als echte Ambachter kon ik mij toen niet voorstellen
dat het hier ooit een romantische uitstraling kon krijgen”, vertelt Jan. De ontstane waterverbindingen
zijn een groot succes geworden. Terwijl de gondel in de verte verdwijnt zien ze
een verliefd stel op een bankje in het park. Ze zien schapen grazen over het groene dak van
het gemeentehuis dat, net als de Nieuwe Cascade, organisch in het groene landschap is
opgenomen. Wie had zich dertig jaar geleden kunnen voorstellen dat Hendrik-Ido-Ambacht
er zo uit zou zien?”, vraagt Jan. “Soms gaat de werkelijkheid je voorstellingsvermogen te
boven”, antwoordt Mieke.
tenminste houdbaar tot
Natuurlijk had Marleen het wel gezien. Het liet opa niet koud, ter plekke krijgt ze een idee.
Maar nu is het echt een kwestie van opschieten, het begint te schemeren. Met de vertrouwde
klik geeft de Prius aan van geen ophouden te weten. Vanaf de Reeweg rijdt ze via de
Ambachtsezoom over het Rossenburgpad het prachtige volgroeide natuurgebied Sandelingen-Ambacht
in. Het natuurgebied dat zich tegenwoordig zelfs uitstrekt tot in Polder Sandelingen-Ambacht
aan de andere kant van de A16. De A16 is verdiept aangelegd en is door
een overkapping op een spectaculaire manier aan het gezicht onttrokken. Veel beter voor het
milieu en door de overkapping is een natuurlijke brug geslagen naar polder Sandelingen-
Ambacht. Hendrik-Ido-Ambacht heeft er een on-Hollands heuvellandschap bij gekregen (23) .
Op de parkeerplaats zet zij de auto onder een lantarenpaal. Met haar telfocomstick maakt ze
een paar prachtige foto’s van de auto met de weelderige natuur van
Sandelingen-Ambacht op de achtergrond. “Die zijn voor opa”,
zegt ze tegen haarzelf. De allerlaatste twee kilometer rijdt ze
over de Ambachtsezoom terug naar haar appartement in
de Volgerlanden. Daar wordt de auto morgenochtend
vroeg opgehaald om gerecycled te worden. De foto’s
kunnen naar opa, morgen op de fiets naar haar
werk. Ja, de fiets. Zo’n eeuwenoude uitvinding die in
2040 nog steeds zijn diensten bewijst.
HIER OPENEN >>>
MOGELIJKE PROJECTEN:
-wonen zonder zorgen
HIER OPENEN >>>
24 25

22 Wonen zonder
zorgen
Hendrik-Ido-Ambacht is verdeeld in vijf wijken
waarvan drie woonwijken: Centrum, Krommeweg-De
Sandeling en De Volgerlanden. We
noemen het hier ‘tuinen’ met veel geuren en
kleuren, duurzame materialen en overzichtelijk
qua grootte. Plekken om te spelen en te
luieren. Ruimte voor ontmoeting tussen jong
en oud. Zo heeft iedere ‘tuin’ zijn eigen identiteit.
Je kunt als inwoner kiezen welke woon
omgeving je het meest aanstaat. De overzichtelijkheid
nodigt uit om elkaar te kennen en
iets voor elkaar te betekenen. Binnen die drie
‘tuinen’ kun je wonen zonder zorgen. In een
woonzorgzone is plaats voor iedereen, ongeacht
leeftijd, inkomenspositie, gezondheid of
geslacht. Jong en oud leven naast elkaar maar
ook met elkaar. In iedere zone vind je een
gezondheidscentrum, winkels, scholen, sportfaciliteiten,
centra voor ontwikkeling, parken
en horeca.
23 Overkapping A16
Door de A16 te verdiepen en te overkappen
wordt ruimte, land, lucht en samenhang
gecreëerd. De overkapping creëert ruimte
die bebouwd kan worden. Ook vergroot
het de leefbaarheid en de frisse lucht in de
gemeente.Tenslotte is er veel meer eenheid en
horizon in het landschap doordat de A16 de
gemeente niet langer meer als een barrière
doorkruist. De polder Sandelingen-Ambacht is
een onderdeel geworden van de gemeente en
niet langer een ‘buitenplaats’ aan de andere
kant van de A16.
26 27

Kunst van
(nieuw) leven
tenminste houdbaar tot
‘Het leven is een kunst’, het is een mooi motto voor het Regionaal Ambachts Cultureel Festival
dat jaarlijks wordt gehouden. Kunst heeft een vaste plek gekregen in de samenleving. In Sandelingen-Ambacht,
in het Baxpark, aan het Havenhoofd, langs de boulevard, in het centrum,
overal zie je kunstwerken. Kunst is terug te vinden in de ateliers en de galeries. Kunst is er
in de vorm van het gesproken woord tijdens voordrachten in het cultureel café. Toneel, dans
en muziek is te beleven in de muziektent in het park, het Nieuwe Cascade of de Centra voor
Ontwikkeling. De Centra voor Ontwikkeling, daar waar jong en oud, werk en leren, kunst en
cultuur samenkomen, hebben hun uitwerking niet gemist. Voorzieningen kunnen nog zo mooi
zijn, het werkt alleen maar als er begrip is tussen mensen, oud of jong, met of zonder een
beperking, kerkelijk of niet. Het succes van de kunst van het leven, dat feest wordt gevierd
tijdens het jaarlijks Regionaal Ambachts Cultureel Festival. Nu zitten ze hier met z’n achten
in het Baxpark aan een tafel bij de muziektent. Jannie en Karel die met Jan en Mieke kennismaakten
bij het badmintonnen. Jannie komt Jan ook weer tegen in het Maritiem Werk- en
Leercentrum. Mieke kent Karel tevens van de excursies met haar kinderen van de basisschool
naar de zorgboerderij. Marleen heeft de banden met haar oudoom en -tante (Willem en
Anna) verstevigd. Ze brengt hen naar de kerk en gaat met ze op pad zodat zij samen kunnen
genieten van het leven, ook zij zijn er vandaag bij. Dirk, de vriend van Marleen, heeft het
hoogste woord aan tafel. Ze hebben elkaar vorig jaar leren kennen tijdens een gemeentelijke
bijeenkomst voor het ontwikkelen van een toekomstvisie over Ambacht in 2070. Veiligheid in
het uitgaansgebied op het Noordereiland, een tweede EcoHotel in de Sophiapolder, verdere
uitbreiding van de groenzone rond het Baxpark, de komst van een universiteit. Dat soort
onderwerpen. En natuurlijk uitbreiding van de speelmogelijkheden voor kinderen en handhaving
van de kwaliteit van het onderwijs. Daar hamert Dirk als aanstaande vader extra op. Dat
hoeft eigenlijk niet, want het hele gezelschap aan tafel is het al met hem eens.
28 29

Epiloog
Trek in de
toekomst
Als u uw ogen dicht doet en de verhalen uit de toekomstvisie in herinnering roept,
ziet u een nieuw en vernieuwd Hendrik-Ido-Ambacht. Mooier, warmer, duurzamer,
persoonlijker, groener, natuurlijker, technologischer, verantwoordelijker en
samenhangender. Het goede en karakteristieke is behouden en zelfs uitvergroot. De
zwakke punten zijn aangepakt en nieuwe concepten hebben een plek gekregen.
Deze toekomstvisie is een zeer waardevol document geworden. Richtinggevend
voor wat er in de toekomst moet en kan worden ontwikkeld binnen de gemeentegrenzen,
maar ook in samenwerking met de regio.
Onze dank gaat uit naar de leden van de scenariogroepen, met recht de ambassadeurs
van Hendrik-Ido-Ambacht. Ook alle andere betrokkenen willen wij dank
zeggen voor hun aandeel in de totstandkoming van de toekomstscenario’s en
deze toekomstvisie.
Hoe de rol exact wordt van de gemeente is nog niet bekend. Technologie zal
ongetwijfeld een belangrijkere rol spelen in het contact tussen bestuur,
bewoners, belangengroepen, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Het zal
het contact makkelijker maken. Invloed en inspraak zullen geëvalueerd zijn. Wordt
het directe inspraak? Hebben we referenda? Een zakenbestuur? We weten het niet.
Evident is wel dat dit richtinggevende en inspirerende document een toetssteen zal
zijn bij het ontwikkelen van beleid en het vormgeven van een mooie, aantrekkelijke,
economisch welvarende en sociaal verbonden gemeente die een thuis moet zijn
voor alle gezindten. Als we het dorps noemen, bedoelen we vooral dichtbij, zorg
voor elkaar en met elkaar, cohesie en herkenbaar. We weten nu waar we voor
staan en gaan. Het is aan ons en de bestuurders die na ons komen om te realiseren
wat er nu is bedacht. Daar gaan we voor. Hendrik-Ido-Ambacht is het waard.
Hendrik-Ido-Ambacht is Gewoon Buitengewoon.
30 31

Met dank aan:
Ambassadeurs Aandacht voor Ambacht • Scenariogroepsleden Aandacht voor Ambacht •
Theatergroep Troost • Lenneke Hoedemaker • Piet Zuidhof - BRO • Justien Marseille - Future
Institute • Gijs Broos - OBR • Robert Muijsers - Bonum • Stichting Cascade • Ambassadeurs en
deelnemers scenariogroepen
Deelnemers scenariogroep ‘Kloppend Economisch Hart van de Rivierenstad’
dhr. A.H.A. Franssen • dhr. D. Havenaar • dhr. M. Boelhouwers • dhr. A. Mol • dhr. J.C. Los
• dhr. W. Kasius • dhr. P. Janssen • dhr. H.E. Beekenkamp • dhr. B. van Sikkelerus
Deelnemers scenariogroep ‘Dorp aan de rivier’
dhr. M. van Moergestel • dhr./mw. A.P. van ‘t Hof • dhr. E.v.d. Wulp • dhr. K. Blom •
mw. K. van Gils • dhr. R. vd. Berg • dhr. D. Groeneboom • mw. N.M.E. van der Vlies-Ligthart •
dhr. E.H. Rijper • mw. J.A. Spanjer • dhr. G. Kruger • dhr. J. van de Vrede • dhr. D.C. Kodde
• dhr. W.H. Jeurissen • dhr. B. de Nijs • mw. M.W. van der Lans • dhr. C. Oostindie • mw.
R.M. van Kempen • dhr./mw. L. van Meerten
Deelnemers scenariogroep ‘Hendrik-Ido-Ambacht zelfstandig en zelfbewust’
mw. J. Meuldijk • dhr. H. Eijkelenboom • dhr. L. van de Heide • dhr. J. van Katwijk • mw. N.
van Reeuwijk • dhr. A. van Ammelrooij • dhr. M. van der Velden • mw. M. van der Velden
• dhr. A. Kardinaal • mw. A. van Ingen • mw. A. Visser-van Rossum • dhr. W. Stigter • dhr. G.
Stolk • dhr. A. Rongen • mw. K. Jurgens • dhr. E. Schutte • dhr. C. de Jong • mw. J. de Jong •
mw. J. Knipscheer • dhr. J. Schram • dhr. J. den Hoed • dhr. W. Eekhof
• dhr. J. van der Vegt • dhr. G. Klop
Deelnemers scenariogroep ‘Good Old Ambacht’
mw. A.C. Besse • dhr. H. Buitenhuis • dhr. K. van Doorn • dhr. A. van Heteren • mw. T. van
der Linden-Booster • mw. N. Kooiman • mw. W. de Man • dhr. B.C.A. Poiesz • mw. W. Stroo
• dhr. J. Troost • dhr. A.A. Verhoeven • dhr. J.L. Veen • dhr. C.J. de Visser • mw. T. Wehrmeijer
• dhr. R. Wiekamp • dhr. G. Plaisier
Deelnemers scenariogroep ‘Zeg Ja Tegen De Jeugd’
mw. M. Gommans-Dane • dhr. J.P. Wehrmeijer • dhr. J. Schot • dhr./mw. C.J. Bruinse • mw.
V. Visser • mw. B.G. Bakker-van Kleef • dhr. F. Alkema • dhr. J. Peters • dhr. R. Seidler • mw.
P.A. Kampers-Beens • dhr. J. Leijenhorst • mw. J. Honcoop • dhr. A.J. Schumacher • dhr. W.
Penning • dhr. J. van Beer • mw. I. van Meerten • mw. S. Don • mw. J. Petter • dhr. L. Sturrus
Dit is een uitgave van de Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht
Uitgave: Augustus 2008 • Redactieadres: Weteringsingel 1, postbus 34, 3340 AA Hendrik-Ido-Ambacht • Internetadres:
www.h-i-ambacht.nl • Redactieraad: Yvonne Stuij, Frank Roos, Jessica van Irsen, Leo van Teeffelen, Dion ten Heggeler • Concept:
Branson & Guevara en de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht • Tekst: Tekstkwekerij Van Teeffelen • Ontwerp: Fred and Ginger.