iNWiT 2&S flyer.pdf - Psychoanalyse Lacan - Freud

iNWiT
iNWiT
iNWiT is het Nederlandstalig tijdschrift voor Psychoanalyse van de New
Lacanian School, dat verzorgd wordt door de Kring voor Psychoanalyse.
iNWiT 1 pakte de angst aan, iNWiT 2/3 draait nu rond het sinthoom.
In het verlengde van de publicatie, in 2004, van Lacans Seminarie X over de
angst (1960-1961) onderzocht iNWiT 1 de mogelijkheden tot ontangsting 1 in
diverse vormen van toegepaste psychoanalyse én tot overschrijding van de
angst 2 in een tot haar eind gevoerde psychoanalyse. Ethisch uitgangspunt was
dat niets gevaarlijker is dan zich te verliezen in natte biochemische of cognitiefbehavioristische
dromen over een Endlösung van die angst.
In 2005 verscheen Lacans Seminarie XXIII over het sinthoom én Joyce (1975-
1976). En dus gaat iNWiT 2/3 thans op zoek naar vooreerst het verschil tussen
enerzijds het freudiaans symptoom - als compromis van onverzoenbare bevredigingen,
op onbewust én bewust niveau, van ik- en objectlibido, van doods- en
levensdrift, etc. - en anderzijds het lacaniaans sinthoom - dat, samen met het
symbolische van de taal en het imaginaire van het lichaamsbeeld, een borromeïsche
ketting vormt, waarin een brok reële van het genot wordt ‘geniet’. We vragen
ons tevens af wat de verhouding kan zijn van dergelijk sinthoom tot Lacans
pluralisering van de freudiaanse Naam-van-de-Vader in een reeks Namen-vande-Vaders.
En tenslotte staan we stil bij het belang van Leven&Schrijven van
James Joyce in Lacans overschrijding van Freud inzake symptoom en vader. Ook
hier vertrekken we weer vanuit duidelijke ethische uitgangspunten. Een spreekwezen
kan het misschien stellen zonder freudiaanse vader, op voorwaarde dat
het daar eerst op een of andere wijze gebruik van maakt; maar het kan het alleszins
niet stellen zonder een of ander sinthoom. En een uitzonderlijk schrijfwezen
als Joyce dwingt de psychoanalyse tot de ontwikkeling van een borromeïsche
kliniek, met al haar ‘onvoorstelbaar eigen witzen’.
Deze exploratie van de verschuiving van de structurele kliniek van het symptoom
en de Naam-van-de-Vader naar een borromeïsche kliniek van onvoorstel-
baar eigen sinthomen en Namen-van-de-Vader scandeert iNWiT 2/3 volgens
het beproefd procédé van iNWiT 1. Er wordt weer van wal gestoken met een vertaling
van een aantal lessen uit een Seminarie van Lacan, dit keer Seminarie
XXIII over het sinthoom. Vervolgens prijzen we ons gelukkig dat we ons in deze
inderdaad niet zo eenvoudige materie van Sinthoom, Vaders & Joyce weer maar
eens kunnen laten oriënteren door Jacques-Alain Miller, tekstbezorger van
Lacans Seminaries, die daarvan al jaren de actualiteit voor de kliniek, de opleiding
en vereniging van psychoanalytici en de cultuurkritiek aantoont. Binnen
dat uitgangspunt en dat kader volgen dan een aantal theoretische en klinische
bijdragen, die zich telkens als een triptiek laten openvouwen. Scharnier in het
theoretisch drieluik vormt de bijdrage van Eric Laurent. Vertrekkend van de idee
dat Freuds religieuze versie van de Naam-van-de-Vader een neurotische uitvinding
is, toont hij aan dat, bij het ‘verval’ van deze vader, of toch in een tijd waarin
begint door te dringen dat “de Ander niet bestaat”, die neurose ook haar
spreekrecht lijkt kwijt te spelen. Aan de psychoanalyse om op te komen als “de
politieke partij van de neurotici”, niet om god de vader in zijn oude neurotische
glorie te restaureren, en ook niet om terug te vallen in de duistere schoot van een
of andere oermoeder, maar om integendeel ‘iets anders’ te vinden, uit te vinden
zelfs, dat kan functioneren als een Naam-van-de-Vader, een sinthoom dat kan
toelaten om “Neen!” te zeggen wanneer ‘iets’ echt ondraaglijk blijkt. De klinische
triptiek vormt een weerspiegeling van de drie vormen van kliniek die het jaarprogramma
van de Kring probeert te verknopen. Deze kliniek beweegt zich tussen
de passe of de tot haar einde gevoerde psychoanalyse - waardoor iemand
psychoanalyticus kan worden, de toepassing van de psychoanalyse - in niet altijd
even klassieke kuren én in verschillende institutionele settings (wat men vandaag,
van buitenaf en om politieke redenen, ongetwijfeld ‘psychotherapie’ zal
willen noemen), en tenslotte ook nog een poging tot psychoanalytische vernieuwing
van de klassieke psychiatrische praktijk van de gevalspresentatie.
1 désangoisser
2 franchissement de l’angoisse