VM111 Materialen - vormgeven van dunne plaat.pdf - Induteq

23
verbrossing te voorkomen. Tabel 5.5 geeft de belangrijkste
eigenschappen volgens NEN-EN 10268.
tabel 5.5
Aanduiding
Materiaalnummer
Eigenschappen van fosfor (rephosphorized) staal
(NEN-EN 10268)
Rephosphorized staal EN 10268
R p0,2 of
R eh [MPa]
R m
[MPa]
Rek [%]
L 0 =80 mm
r 90
(min.)
n 10-20
(min.)
H220P 1.0397 220-270 320-400 32 1,3 0,16
H260P 1.0417 260-320 360-440 29
H300P 1.0448 300-360 400-480 26
Bake hardening staal
Deze staalkwaliteiten zijn typische producten die ontwikkeld
zijn aan de hand van het continugloeiproces. De
koolstofveroudering wordt verhinderd tijdens het productieproces,
door heel snel af te koelen. Na het nawalsen, om
de vloeivlag te onderdrukken, ontstaat een stabiel product
dat zich gedraagt volgens de trekkromme A in figuur 5.3.
Tijdens verdere verwerking van het materiaal, bijvoorbeeld
een bepaald percentage vervorming (tot punt X in
figuur 5.3), treedt versteviging op. In de lakfase, waarbij
het materiaal door een moffeloven wordt gevoerd, komt
de koolstofveroudering, die eerder was ingevroren, weer
op gang. Hierdoor komt weliswaar de vloeivlag terug,
maar tegelijkertijd neemt de vloeigrens toe met 10 tot 20%
(zie figuur 5.3, trekkromme B en figuur 5.2). Het grote
voordeel van dit materiaal is, dat het betrekkelijk eenvoudig
te verwerken is en na lakken toch een behoorlijke
sterkte heeft.
IF-staal van hoge sterkte (zie ook tabel 5.7) is gebaseerd
op een vacuüm ontkoold en met titaan en/of niobium
gelegeerd staal, waaraan voor het bereiken van de hoge
treksterkte nog fosfor en mangaan toegevoegd kan zijn.
Dit staal kenmerkt zich in vergelijking met de andere hoge
sterkte stalen tot een hoge waarde voor anisotropie
(r-waarde), welke zeer belangrijk is bij dieptrekken. Vooral
de hoge r-waarde in de 45º richting leidt tot geringe oorvorming.
tabel 5.7 Hoge sterkte IF-stalen volgens NEN-EN 10268
Aanduiding
R p0,2
[MPa]
IF-stalen EN 10268
R m
[MPa]
Rek [%]
L 0 =80 mm
r 90
(min.)
n 10-20
(min.)
H180Y 180-220 340-400 36 1,7 0,19
H220Y 220-270 350-420 34 1,6 0,18
H260Y 260-300 380-440 32 1,4 0,17
Dual phase staal
Deze staalsoort (zie ook tabel 5.8) is evenals het bake
hardening staal afkomstig van de continu gloeilijn. Als na
het gloeien, bij het verlaten van de oven, snel wordt afgekoeld,
kan een dual phase staal worden verkregen. Dit
is een staalsoort met een structuur bestaande uit ferriet
(80% - 90%) en martensiet (20% - 10%). Deze structuur
levert een goed vervormbaar staal op met een zeer hoge
verstevigingsexponent (n-waarde). Vanwege deze uitzonderlijke
versteviging, vooral bij beginnende vervorming, is
dit bijzonder geschikt voor strekvervormingen. Verder vertoont
dit staal het bake hardening effect. Dat het materiaal
een interessante plaats inneemt is te zien in figuur 5.4.
tabel 5.8 Dual Phase stal volgens NEN-EN 10336
Aanduiding
R p0,2
[MPa]
DP-stalen EN 10336
R m
[MPa]
Rek [%]
L 0 =80 mm
n 10-20
(min.)
BH 2 waarde
[MPa]
HT450X 250-330 450 27 0,16 30
HT500X 290-370 500 24 0,15 30
HT600X 330-410 600 21 0,14 30
HT800X 420-550 780 15 30
HT1000X 550-700 980 10 30
figuur 5.3
Het effect van bake hardening op de trekkromme
De begin- en eindsterkte van de materialen zijn afhankelijk
van het gloeiproces en het percentage vervorming.
Een aantal bake hardening kwaliteiten staan vermeld in
NEN-EN 10268 (zie tabel 5.6).
Partieel martensitisch staal
De soort partieel martensitisch staal is een uitbreiding op
de Dual Phase stalen. Hierbij gaat het over stalen met
een minimale treksterkte van 600 MPa tot 800 MPa. De
partieel martensitische stalen zijn meerfasen stalen, waarbij
de harde martensiet in een zachte ferrietmatrix is verdeeld.
Naast martensiet kan er ook bainiet in voor komen.
tabel 5.6 Bake hardening staal volgens NEN-EN 10268
Bake hardening staal EN 10268
Aanduiding Materiaalnummer R p0,2 of R eh [MPa]
Toename R p0,2
of R eh [MPa]
R m [MPa]
Rek [%]
L 0 =80 mm
r 90 (min.) n 10-20 (min.)
H180B 1.0395 180-230 24 300-360 34 1,6 0,17
H220B 1.0396 220-270 32 320-400 32 1,5 0,16
H260B 1.0400 260-320 29 360-440 29
H300B 1.0444 300-360 26 400-480 26