Leiderdorp, 9 nov - Bestuurlijke informatie van de gemeente ...

Museaal en Financieel Jaarverslag 2012
Stichting Leiderdorps Museum BTW-nr: NL009651445B01 Telefoon: 071 - 5820381
Van Diepeningenlaan 110 D Kamer van Koophandel: 41167836 info@leiderdorpsmuseum.nl
2352 KA Leiderdorp Rabobank: 1191.42.406 www.leiderdorpsmuseum.nl
Erkend ANBI

Museaal Jaarverslag 2012
Wie zijn wij
Inleiding
Het Leiderdorps Museum heeft als doel het verzamelen, beheren en bestuderen van de cultuurhistorie
van Leiderdorp en de directe omgeving. Zij doet dit door het verzamelen van voorwerpen, afbeeldingen,
door het inrichten van algemene en specifieke exposities en door het bestuderen van geselecteerde
thema’s en daarover te publiceren. Het Leiderdorps Museum biedt de inwoners van Leiderdorp en
omstreken de mogelijkheid meer over hun woonomgeving te weten te komen. Dit wordt extra gestimuleerd
door het organiseren van educatieve projecten voor geselecteerde doelgroepen.
In 2005 werd een initiatief gestart om de Oudheidkamer Leiderdorp te veranderen in Leiderdorps Museum.
Enerzijds om een meer dynamische positionering te bewerkstelligen, anderzijds om aan te geven dat het
museum op een andere wijze is gaan werken dan tot nu toe het geval was. Professionalisering en kwaliteit
zijn hierbij de sleutelwoorden. Deze acties resulteerden in januari 2006 in een naamsverandering van
Oudheidkamer Leiderdorp in Leiderdorps Museum. Het streven was erop gericht om uiteindelijk te komen
tot een formele museumregistratie.
Het jaar 2012 bracht drie nieuwe exposities.
Bestuur
Bestuurlijk was 2012 een jaar met een enkele wisselingen. Dies Noorman trad terug en werd opgevolgd
door Beatriz v.d. Does en Anneke ten Dam verliet het bestuur. Beiden bleven wel actief voor het museum.
Dat betekent dat het bestuur van de Stichting Leiderdorps Museum gedurende 2012 als volgt was
samengesteld:
Jos Gerrese
Kees Griffioen
Beatriz v.d. Does
Myrna Dop
Aad Vons
Jan Snatersen
Art Tuit
voorzitter
penningmeester
algemeen
secretaris
vrijwilligerszaken
technische zaken en gebouw
o.a. educatie
Niet in het bestuur maar als conservator: Nelleke Hovestreydt.
Het bestuur vergadert maandelijks. Zij stelt jaarlijks een werkplan op dat waar nodig geactualiseerd en
bijgesteld wordt. De verantwoordelijkheden van de bestuursleden zijn vastgelegd in een matrix en
openbaar voor alle medewerkers. Het museum heeft een zogenaamd meewerkend bestuur, dat wil
zeggen alle bestuursleden verrichten werkzaamheden in het museum samen met de andere
medewerkers.
Vrijwilligers
Vrijwilligers vormen het kloppend hart van het Leiderdorps Museum. Inclusief het bestuur en de
historische werkgroep zijn er ruim dertig mensen betrokken bij het werk van het museum. Zij verrichten
een breed spectrum aan taken zoals gastvrouw/heer tijdens de openingsuren maar ook allerhande
museale taken die worden uitgevoerd om het museum draaiende te houden en om te blijven voldoen aan
de criteria voor het predicaat “geregistreerd museum”. In 2012 groeide het vrijwilligersbestand met enkele
2/11

mensen. De eerste periode tot de zomer werd afgesloten met een gezamenlijke borrel; het jaar werd
traditioneel afgesloten met een feestelijke maaltijd met alle vrijwilligers en hun partners. De lijn om
vrijwilligers de gelegenheid te geven doelgerichte opleidingen te volgen is voortgezet. De hiervoor
toegekende gemeentelijke doelsubsidie werd hieraan volledig besteed. Dit zijn doorgaans cursussen die
worden georganiseerd door of via het Erfgoedhuis Zuid-Holland.
Historische Werkgroepen
De historische werkgroep bestaat uit belangstellende vrijwilligers van per onderwerp wisselende
samenstelling. Na de publicatie van het boek “Huizen als Kastelen” werd besloten de werkgroep te
splitsen in twee groepen die elk een eigen onderwerp zouden uitdiepen. In de loop van 2012 werd
duidelijk dat door diverse omstandigheden o.a. het plotseling overlijden van de voorzitter het werk moest
worden stopgezet. Het onderzoeksmateriaal is beschikbaar en op termijn wordt bezien op welke wijze de
resultaten kunnen worden gepubliceerd.
De werkgroep onderzocht de periode 1750 – 1850. In deze periode vinden veel politieke en
demografische ontwikkelingen plaats die van invloed waren op Leiderdorp.
Donateurs
Het aantal donateurs is in 2012 licht gegroeid tot rond circa 300. De donateurs leveren een deel van de
niet-variabele inkomsten. Donateurs ontvangen de nieuwsbrieven, hebben de mogelijkheid om deel te
nemen aan speciaal georganiseerde lezingen en zij worden uitgenodigd bij speciale gelegenheden zoals
de opening van exposities.
Sponsoren
Het Leiderdorps Museum heeft een exploitatiesubsidie van de Gemeente Leiderdorp waarmee de huur,
verwarming en het schoonmaken etc. worden gedekt. Daarnaast leveren enkele bedrijven diensten om
niet of tegen gereduceerde prijzen. Het streven om te komen tot bedrijfssponsoren lukt mondjesmaat. De
Leiderdorpse ondernemingen krijgen van veel kanten verzoeken om sponsoring en in de hyuidige
economische tijden is de spoeling ietwat dun. In 2012 waren Apotheek Boehmer, Van Haasteren Motors
en Brasserie Park sponsoren en verzorgde De Groep het drukken van affiches en de nieuwsbrieven.
Bezoekers
Het museum ontving in 2012 ongeveer 1000 bezoekers bestaande uit donateurs, betalende bezoekers,
groepen uit het onderwijs (leerlingen), Senioren ( Pluspunt) en groepen die voor een speciale gelegenheid
het museum bezoeken. Een speciale groep bezoekers bestaat uit de deelnemende groepen 7 van het
basisonderwijs aan het project Erfgoedspoor. Dit leverde 330 bezoekende kinderen op in elf groepen.
In het algemeen kan worden gesteld dat het reguliere bezoek een fractie hoger is dan bij Doesmeer doch
lager dan verwacht. Dat de openingstijden deels samenvallen met de bibliotheek en het Milieu Educatief
centrum ( MEC ) werkt in positieve zin.
Een van de oorzaken is dat het gebouw Sterrentuin aan de buitenkant op geen manier aangeeft welke
organisaties zich binnen het gebouw bevinden. Nieuwe bezoekers zoeken nog steeds naar de ingang van
het gebouw, met dank aan de architect. De langdurige leegstand aan de voorzijde van het gebouw maakt
het gebouw onaantrekkelijk als verschijning en daar hebben de gebruikers binnen last van.
Het is opvallend hoeveel mensen in Leiderdorp nog niet van het bestaan van het Museum afweten
ondanks
de vele publiciteit die wij genereren.
3/11

Wat doen wij
Exposities
Roelandse verhuist
Bij de verhuizing van het Gemeentehuis kon slechts een beperkt deel van de schilderijencollectie van o.a. de
Leiderdorpse schilder Roelandse worden opgehangen. De overige circa 20 schilderijen werden overgedragen
aan het Leiderdorps Museum. Tijdens de eerste helft van 2012 werd daarmee een zeer succesvolle expositie
gemaakt die bezoekers trok van ver buiten Leiderdorp.
Tijdens de expositie werd een soort Kunst en Kitsch sessie gehouden met een gerenommeerd expert. Ruim
dertig mensen kwamen langs met meer dan negentig schilderijen. De meeste bleken echte Roelandse te zijn,
slecht een enkeling moest teleurgesteld naar huis.
De expositie liep tot aan de zomersluiting.
Meten is Weten
In het kader van het beleid om af en toe een Leiderdorpse verzamelaar gelegenheid te geven om zijn/haar
verzameling voor een breder publiek toegankelijk te maken werd in september gestart met de expositie van
een scala van oude meetinstrumenten, die vooral te maken hadden met gewicht tijd en positie. Een van de
opmerkelijke stukken was de Nederlandse Standaardkilo die wij in bruikleen kregen van Museum Boerhaave.
De opening vond plaats tijdens de z.g. Cultuurstart van de Sterrentuin en leverde bij de opening het
recordbezoekersaantal van ruim 280 bezoekers op. Dit had als nadelig gevolg dat de periode daarna wel erg
stil werd omdat iedereen al was geweest.
Gedurende het gehele jaar was de vaste expositie
“Weet Waar Je Woont”; grepen uit de geschiedenis van Leiderdorp voor bezoekers beschikbaar.
Educatie en bijzondere activiteiten
Tijdens de exposities werden speciaal de doelgroepen Senioren (Pluspunt / Ouderenbonden) en de Junioren
(scholen) apart benaderd. Voor groepen uit beide segmenten werden speciale rondleidingen georganiseerd
De deelname aan het project Erfgoedspoor van het Erfgoedhuis werd voortgezet. Dit project houdt in een
contract tussen basisscholen, het erfgoedhuis en cultuurleveranciers (zoals het museum). Het project loopt
vier jaar en regelt dat gedurende die vier jaar elke cultuurleverancier voor een vaste groep van de
basisscholen (voor het museum groep 7) een serie lessen ontwikkelt en gepresenteerd. Het lesmateriaal is
door onze educatiewerkgroep onder leiding van Art Tuit ontwikkeld.
In 2012 werd de derde groep scholen ontvangen. Tien groepen kwamen op bezoek met in totaal ruim 300
kinderen. De expositie Weet Waar Je Woont was het hoofdonderwerp van de lesbrief met een extra deel
gewijd aan de Roelandse expositie. Het museumbezoek met de quiz en de excursie vormen het actieve deel.
Tegen het eind van 2012 werd duidelijk dat de organisatie van het Erfgoedspoor haar contract voortijdig moest
beëindigen door stopzetting van de financiering door de provincie. We zijn gestart met een onderzoek hoe we
toch deze activiteit kunnen voortzetten op eigen kracht of mogelijk met een samenwerking met de museumgroep
uit Leiden.
4/11

Rubriek Historie vlakbij huis in het Leiderdorps Weekblad.
Deze maandelijkse rubriek waarbij een van de museummedewerkers een kort artikel plaatst in het Leiderdorps
Weekblad over een stukje Leiderdorpse geschiedenis is ook in 2012 voortgezet. Gezien de reacties naar de
krant als naar ons is dit een activiteit die goed aanslaat bij de lezers van de krant.
maand schrijver onderwerp
Historie Vlakbij Huis
Leiderdorps Weekblad
2012
januari Theo de Bruin Roelandse verhuist
februari
maart
april
mei
Sophie
Molenaar
Warner
Veltman
M. W.
Heslernveld
Sophie
Molenaar
Bollen blazen' door Leiderdorpse Bakker
Het Koningshuis
Geld op straat in Leiderdorp
Van café naar duurzaam gemeentehuis
juni Jan Albert Dop De regt- en gemeentehuizen van Leiderdorp
juli
Edward
Sodderland
augustus X X
De Zijl, van kreek tot rivier
september Jan Snatersen Snelweg van de Gouden Eeuw (trekschuit)
oktober
M. W.
Heslenfeld
november Jos Gerrese Meten is Weten
december
Warner
Veltman
Leidse studenten moedig tijdens de 10-daagse veldtocht
Freek van Leeuwen en kerst
Museumregistratieproces
De aanvraag welke in 2009 werd gedaan voor opname in het Nationale Museumregister werd in april 2010
gehonoreerd. De registratie was geldig voor vijf jaar en wordt daarna opnieuw bekeken. Intussen heeft de
landelijke organisatie de spelregels fundamenteel veranderd. Er moet een jaarlijks zelfonderzoek plaatsvinden
waarvan de resultaten worden voorgelegd ter beoordeling aan een nationale instantie die vervolgens
beoordeelt of de registratie wordt voortgezet. Op termijn zullen hieraan ook niet verwaarloosbare kosten aan
worden verbonden. Zodra daarover meer duidelijkheid ontstaat zulle wij overwegen of handhaving in het
register nog zin heeft. Los van het register hebben wij inmiddels voldoende ervaring en inzicht om zelf ons
kwaliteitspeil te bewaken en waar nodig te verbeteren.
5/11

Nieuwsbrieven
In 2012 werden drie nieuwsbrieven aan Vrienden van het Museum, relaties en andere betrokkenen instanties
uitgegeven. Daarnaast wordt elke maand na de bestuursvergadering een emailbrief (Mededelingen Museum
Medewerkers) gezonden naar alle medewerkers om hen op de hoogte te houden van de laatste
ontwikkelingen en plannen.
Opleidingen
Een aantal van de medewerkers maakte gebruik van opleidingsmogelijkheden aangeboden door o.a. het
Erfgoedhuid Z.H. Het betreft cursussen over onder andere registratie, beheermethoden, museale inrichting en
ICT.
Sociaal Cultureel Centrum (De Sterrentuin)
De veel besproken en gewenste samenwerking tussen de diverse gebruikers van de Sterrentuin komt op een
voortreffelijke, doch organische wijze tot stand. Voor het eerste werd een grote gemeenschappelijke
happening De Cultuurstart georganiseerd begin september. Alle gebruikers van de Sterrentuin gaven acte de
présence en we ontvingen tegen de negenhonderd bezoekers van de diverse activiteiten. De bijdrage van het
museum was de opening van de expositie Meten is Weten. Een onderzoek is gestart op initiatief van de
gemeente om de Sterrentuin een betere en aantrekkelijker exploitatie te geven. Wil dit überhaupt kunnen
slagen dan moeten alle bezuinigingen op de inrichting die bij de bouw zijn toegepast er alsnog in worden
geïnvesteerd.
Overige activiteiten
• Het museum leverde een flink aantal begeleiders bij Open Monumentendag 2012 maar had dit jaar niet een
specifieke rol. Hr. Aad Vons is de vertegenwoordiger van het museum in het comité.
• Deelname aan het 5 mei festijn
• Het museum had contact met zusterinstellingen uit de regio met als doel uitwisseling van ervaringen
• Deelname aan de gemeentelijke kennismakingsavonden voor nieuwe Leiderdorpers en raadsleden
• Deelname aan de diesviering van de Vereniging Oud Leiden.
• Deelname aan de jaarvergaderingen van Vereniging Van Musea in Zuid-Holland en bijeenkomsten van
Erfgoedhuis Zuid-Holland en deelname aan bestuurlijke activiteiten. Jos Gerrese is penningmeester van de
VMZH.
• Enkele malen werd in 2012door derden gebruik gemaakt van de mogelijkheid om in de ruimte van het
museum een receptie te geven dan wel een activiteit te organiseren. Daarbij is eigen catering een
voorwaarde.
• Deelname aan gemeentelijke voorlichtingsactiviteiten
• Jaarlijkse voorlichtings- en vrijwilligersdag van Leythenrode.
• Schrijven van de maandelijkse rubriek Geschiedenis dicht bij huis in het Leiderdorps Weekblad
• Geven van lezingen voor diverse instanties over een range van onderwerpen
6/11

Wat hebben wij
Collectie
De collectie heeft een cultuurhistorisch karakter en is, op een aantal gebruiksvoorwerpen na, voornamelijk
verbonden met Leiderdorp. In 2012 was 95,8% eigendom van de stichting Leiderdorps Museum. Er zijn 167
objecten in langdurig bruikleen. Het totale aantal objecten bedroeg op 31 december 3993. In 2011 zijn
tientallen objecten, voornamelijk aardewerkfragmenten, afgestoten. Hiervan was de vindplaats onbekend, de
datering onmogelijk of het object niet te determineren. Het totaal aantal objecten is daardoor, ondanks nieuwe
aanwinsten, ongeveer gelijk gebleven.
De retrospectieve registratie van de collectie is bijna voltooid. Controle vindt nu plaats om de ontbrekende
informatie toe te voegen. Het coderen van de collectie werd in december afgerond; zie het rapport
“Collectiecodering en standplaats museale objecten”. Hieronder een impressie van de onderverdeling van de
collectie.
Onderverdeling verzamelde objecten in de
periode 1986 - 2012
28%
7%
3%
19%
6%
vroege tijd
klooster en kastelen
boerenbedrijf
middenstand en industrie
12%
25%
locaal bestuur …
onderwijs, cultuur …
bezetting en bevrijding
(1940-'45)
De verzameldoelstelling van het museum is het verzamelen van voorwerpen, documenten, boeken en
verhalen die iets kunnen vertellen over de cultuurgeschiedenis van Leiderdorp en haar directe omgeving. In
2006 zijn richtlijnen voor schenkingen en acceptatie/weigering vastgesteld, rekening houdend met de
mogelijkheid om te exposeren. De objecten moeten handzaam, exposeerbaar en niet geïnfecteerd zijn.
Collectievorming vindt passief plaats door schenkingen, en van een klein budget worden actief objecten
aangekocht. De aanwinsten worden vermeld in de nieuwsbrief.
Primair worden objecten en beeldmateriaal gebruikt voor exposities. Schoolkinderen maken gebruik van
boeken en documenten voor werkstukken. In de expositieruimte is een kleine bibliotheek voor bezoekers
ingericht. Deze publicaties worden niet uitgeleend. Kwetsbare of zeldzame publicaties worden in het depot
bewaard en zijn alleen op aanvraag beschikbaar.
De collectie wordt geconserveerd en beheerd in een museaal depot. Het is daar donker, met een temperatuur
en relatieve vochtigheidsgraad (RH) die zijn ingesteld voor een gemengde collectie, te weten een RH van
50% +/- 3% en een temperatuur van 18˚C +/- 2˚. De klimaatapparatuur werkt naar behoren, met de
7/11

kanttekening dat er een grote storingsgevoeligheid blijft bestaan en er regelmatig technici nodig zijn om de
apparatuur bij te stellen of te herstellen.
Dit jaar werden ongeveer 40 maal objecten aangeboden. De meesten werden geaccepteerd en diverse keren
bestonden de aanbiedingen uit meerdere voorwerpen en/of afbeeldingen. Aangeschaft werden twee kleine
gravures van A. Rademaker en een luchtfoto uit 1962, allen van Leiderdorp. De meest opvallende aanwinsten
waren: enkele etsen en een etsplaat van Rien van der Nat; twee foto’s van de pastorie bij de Dorpskerk uit
1900; diverse gebruiksvoorwerpen van bakkerij Deegenaars uit de periode 1925-1974; zes aardewerk kogels
uit de 15 e -16 e eeuw; processen verbaal, een verzetskruis en enkele foto’s van oud-wethouder C. Hobo; een
vaas gemaakt bij aardewerkfabriek Cedo Nulli en de publicatie “Op de stoep van de Hoge Rijndijk” door Rita
Pieterse. Het bestuur is alle schenkers erkentelijk voor hun bijdragen.
Aanwinsten 2012
Aardewerk fragmenten
Diverse folders en knipsels L’dorp
Documentatie grenswijzigingen Leiderdorp
Documentatie over J.C. Roelandse
Documenten wijkprotest Kastanjelaanschool
Dokter Adriaan, deel 1
Draaiboek Oranjever. afscheid burgemeester ten Have
Draaiboek Oranjevereniging 1200 jaar L’dorp
Etsen Rien v.d. Nat
Etsplaat Rien v.d. Nat
Foto allegorische groep L’dorp 1898
Foto visclub Verto
Foto’s (2) pastorie Dorpskerk ca. 1900
Fotoboek uit kindertehuis Voordorp
Gebruiksvoorwerpen bakkerij Deegenaars
Gedichtenbundel, F. van Leeuwen
Gids voor Leiderdorp (1934)
Gravures Gezicht op L’dorp (2) A. Rdamaker ca. 1725
Groeten uit Koudekerk; drie eeuwen postbezorging
Herinneringspenning 25 jr. regeringsjubileum
Het simpel hart, F. van Leeuwen
Ik ben, blijf en overwin. S. Roest
Kogels 6 stuks (15e -16e eeuw)
Leiderdorps Volkslied , Compact Disc
Luchtfoto’s L’dorp 1962
Op de stoep van de Hoge Rijndijk, R. Pieterse
Opgroeien tussen drielingen en lilliputters. Over wonen op steenbakkerij Ouderzorg
Penning prestatieloop 1972
Processen verbaal C. Hobo
Schets, houtskool J.C. Roelandse
Topografische kaarten L’dorp
Toverslag, laatste editie clubblad Toverlei
Vaas, gemaakt bij Cedo Nulli
Van Hoogmade naar Arnhem, 1600 – 2004 L. Boot, et al.
Verzetskruis en vier fotos C. Hobo
Waterhoeveelheidsmeter
Winterhulpspeldjes, Brouwers Aardewerk
8/11

Samenvatting.
1. Het Leiderdorps Museum heeft in 2012 op museum-inhoudelijk vlak flinke stappen gemaakt in de
verdere professionalisering.
2. Het bezoekersaantal is iets teruggelopen en laat dus nog steeds te wensen over.
3. Het Museum heeft zich gemanifesteerd op een groot aantal externe activiteiten. Dat levert vrijwel altijd
nieuwe vrienden op, verkoop van onze boekjes en de onontbeerlijke vergroting van de
naamsbekendheid.
4. In totaal drie exposities waren te bezoeken.
5. Het aantal vrijwillige medewerkers is uitgebreid en heeft waar nodig gebruik gemaakt van de
aangeboden opleidingsmogelijkheden.
9/11

Financieel Overzicht 2012.
10/11

Mei 2012
Namens de Stichting Leiderdorps Museum
Ir. Jos Gerrese, Voorzitter
11/11