bomenbeleidsplan Leiderdorp bijlage 1 - Bestuurlijke informatie van ...

Bijlage I
Begrippenlijst
Blijver
Boom
bomen met een lange omlooptijd, zoals eik, linde, iep en plataan
een houtig overblijvend gewas, waarvan de dwarsdoorsnede van de
stam, of als dit gewas meer stammen heeft de dwarsdoorsneden van
één van de stammen, tenminste 20 cm, gemeten op 1,30 m boven
het maaiveld, is. In afwijking van het hiervoor gestelde kan de
dwarsdoorsnede kleiner zijn dan 20 cm gemeten op 1,30 m
centimeter boven het maaiveld, indien sprake is van:
− Een monumentale boom of bijzondere beschermwaardige
houtopstand als bedoeld in artikel 6 van de verordening;
− Een houtopstand onderdeel uitmakend van de
Hoofdgroenstructuur;
− Een houtopstand in het kader van een herplant- of
instandhoudingsplicht als bedoeld in artikel 13, 18 en 20 van de
verordening.
Boom in het openbaar gebied
een boom staande op grond van overheden, bijvoorbeeld gemeente,
provincie, waterschap of rijkswaterstaat.
Bomen Effect Analyse (BEA)
een modelbeoordeling, die landelijke richtlijnen geeft voor het
beoordelen van gevolgen voor waardevolle bomen in (voorgenomen)
bouw- en aanlegsituaties. De resultaten van deze beoordeling
kunnen worden meegenomen in de besluitvorming rond bouw of
aanleg.
Bomenfonds
Bomenstichting
het gemeentelijk fonds voor onderhoud en instandhouding van
bijzonder waardevolle private houtopstanden.
een landelijke stichting die zich in zet voor het behoud van bomen in
de stad en op het platteland. De Bomenstichting werkt hieraan door
het geven van voorlichting en advies, door misstanden aan te
kaarten en door druk uit te oefenen op verantwoordelijke partijen. Er
is een netwerk van contactpersonen, dat verspreid over het hele land
op lokaal niveau voor bomen opkomt.
Bijzonder waardevolle boom
een bijzondere beschermwaardige houtopstand met een relatief
hoge leeftijd, ouder dan 50 jaar, en met een bijzondere
dendrologische, natuurwetenschappelijke of cultuurhistorische
waarde, of een bijzondere functie voor de omgeving die opgenomen
is op de gemeentelijke lijst met bijzonder waardevolle bomen.
Compenserende maatregelen
maatregelen die ervoor zorgen dat de boomwaarde van de te vellen
bomen wordt vervangen. Dit kan door alle bomen één op één te
vervangen. Dan is er sprake van kwantitatieve herplant. Maar dit kan
ook door bomen met een grotere kwaliteit of meer waarde voor de
openbare ruimte terug te planten. Dan spreekt men van kwalitatieve
herplant.

Geriefhoutbosjes
Groentoets
Hakhoutwal
Herplantfonds
Herplantverplichting
Hoofdgroenstructuur
Houtsingel
Houtopstand
geplant door boeren ten behoeve van de houtvoorziening op het
bedrijf (gereedschappen, reparatie, haardhout).
een quick-scan uitgebreid met een plan van aanpak voor
mitigerende en compenserende maatregelen om ervoor te zorgen
dat de effecten van de geplande ruimtelijke ontwikkeling op de
kwaliteit van het groen op en nabij de locatie van de ontwikkeling niet
zal afnemen en liefst nog zal toenemen.
smalle strook beplanting geplant op een wal, die beheerd wordt als
hakhout ten behoeve van geriefhout en/ of hardhout. De bomen
lopen, nadat ze rigoureus zij gesnoeid, op de stronk opnieuw uit.
het gemeentelijk fonds voor uitbreiding van houtopstanden.
de verplichting een houtopstand te herplanten overeenkomstig de
door burgemeester en wethouders gegeven aanwijzingen (bv. welk
aantal, welke boomsoort, welke plantmaat) binnen de door hen
gestelde termijn.
de opbouw en onderlinge samenhang van de beplanting in een
bepaald gebied, in relatie tot het desbetreffende gebied. Deze
structuur is vastgelegd in het Groenstructuurplan Leiderdorp.
lijkt op een hakhoutwal, maar is geplant op maaiveld. Ook hier lopen
de bomen, nadat ze rigoureus zij gesnoeid, op de stronk opnieuw uit.
één of meer bomen, hakhout, een houtwal, een grotere
(lint)begroeiing van heesters en struiken of een beplanting van
bosplantsoen. Dit is het kernbegrip van de verordening op de
beplantingen.
Mitigerende maatregelen
maatregelen die in stand te houden bomen beschermen tijdens de
uitvoeringsfase van een ruimtelijk project. Hierbij moet gedacht
worden aan o.a. stamommanteling, obstakelvrije zone binnen de
kroonprojectie.
Monetaire boomwaarde de waarde van een boom zoals getaxeerd volgens de meest recente
richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Taxateurs voor
Bomen en houtige gewassen (NVTB, postbus 638, 7300 AK
Apeldoorn, tel. 055-5999449). De richtlijnen gelden als de meest
deskundige methodiek voor de wijze waarop de geldwaarde van
bomen kan worden vastgesteld en wordt ook erkend in de
rechtspraak.
Monumentale boom
Koeienbocht
een bijzondere beschermwaardige houtopstand met een relatief
hoge leeftijd, ouder dan 80 jaar, en met een bijzondere schoonheidof
zeldzaamheidswaarde, of een bijzondere functie voor de
omgeving die opgenomen is in het landelijk register van
monumentale bomen dat bij gehouden wordt door de
Bomenstichting.
een houtsingel die langs twee of drie zijden van een weiland werd
geplant om beschutting te geven tijdens het melken van het vee.

Microklimaat
Opkroonhoogte
Particuliere boom
Publieke boom
Quick-scan
SYGROB
SYGROB (IM2)
Waarborgfonds
Wijker
Zorgplicht
de omstandigheden zijn op een zeer kleine schaal anders dan je op
basis van het klimaat zou verwachten
de lengte van de takvrije stam. Deze lengte wordt bepaald aan de
hand van de minimaal vereiste doorrijhoogte. Dit verschilt per
wegtype: autowegen 4,6 m; overige wegen/straten 4,2 m; voet- en
fietspaden 2,5 m.
een boom staande op grond van een particulier, bijvoorbeeld een
burger, bedrijf, stichting of vereniging.
zie Boom in openbaar gebied.
rapportage met inventarisatiegegevens van kenmerkende ‘groene
elementen binnen en nabij de projectgrenzen en een effectenstudie
van de geplande ruimtelijke ontwikkeling op de aangetroffen
elementen.
digitaal beheersysteem voor groenvoorzieningen.
digitaal beheersysteem voor bomen.
is een uitvloeisel van de Wet Aansprakelijkheidsverzekering
Motorrijtuigen. Op grond van die wet moeten alle motorrijtuigen
(auto’s, motoren, bussen, vrachtauto’s, brom- en snorfietsen enz.) in
Nederland verzekerd zijn tegen wettelijke aansprakelijkheid. Dat is
de aansprakelijkheid voor schade die aan anderen wordt
toegebracht. Daardoor kan degene die schade lijdt, gewoonlijk een
verzekeringsmaatschappij voor de schade aanspreken. Soms kan
dat echter niet. Bijvoorbeeld omdat de bezitter/houder van het
motorrijtuig geen verzekering heeft afgesloten. Of omdat de
bestuurder zich uit de voeten heeft gemaakt zonder naam en adres
achter te laten. In dat soort situaties kan vaak het Waarborgfonds
Motorverkeer uitkomst bieden.
bomen met een korte omlooptijd, zoals populieren en wilgen.
de wettelijke verplichting voor de gemeente om haar bomen zo te
verzorgen dat letsel en schade door deze bomen zoveel mogelijk
wordt voorkomen.

Bijlage II
Samenvatting bestaand beleid
Groenstructuurplan Leiderdorp 2000 (2000)
Het doel van het Groenstructuurplan Leiderdorp is het aangeven waar de structuur van het
groen en water in samenhang met het landschap en de ruimtelijke opbouw van Leiderdorp
kan worden versterkt. De landschappelijke basis voor de visie wordt gevormd door de wateren
infrastructuur en verkaveling (al dan niet versoord).
Hoofdgroenstructuur
De Leiderdorpse hoofdgroenstructuur valt in drie onderdelen uiteen: 1. de groen-blauwe
ruggengraat; 2. de landschappelijke contramal; 3. de confrontatie tussen stad en land.
1. De groen-blauwe ruggengraat loopt langs de Engelendaal en de Achthovenerweg/
Mauritssingel/ Ericalaan/ Acacialaan/ Van der Valkboumanweg. Deze laatste
ontsluitingsroute vormt een van de randen van de bouwlocatie. De ruggengraat valt
samen met de drie natuurnetwerken (water, berm, bosplantsoen) die Leiderdorp heeft.
2. Om Leiderdorp (de stedelijke mal) ligt een landschappelijke contramal: de open gebieden
en de hoofdwatergangen met een herkenbare groenaanleg. Kenmerkend zijn de Oude
Rijn met bomenrij en Jaagpad, de Dwarswatering met open groen en bloemrijke taluds,
de Does en Ruige kade met open landschappelijk beeld.
De grens van de stedelijke mal met de landschappelijke contramal heeft een balkon en
veranda. Het balkon bestaat vooral uit zichtlijnen door het groen en de bebouwing op het
buitengebied (water en/ of polder) maar met beperkte toegang. De veranda is bereikbaar.
Vanuit de veranda stap je zo het buitengebied in.
3. De confrontatie tussen stad en land ontstaat in het centrum van Leiderdorp waar de
stedelijke groene ruggengraat en de landschappelijke contramal elkaar ontmoeten in de
Houtkamp, de heemtuin en het winkelcentrum. Het stedelijke en het landelijke groen
kunnen elkaar op deze plek versterken en aanknopingspunten bieden voor de inrichting
van het nieuwe centrum.
Het beeld van het groen buiten de hoofdgroenstructuur wordt bepaald door verschillende
wijksferen en de historische plekken die zich daarbinnen bevinden. De invulling van de
wijksferen is een afgeleide van de hoofdgroenstructuur. Voor de wijksferen geldt in algemene
zin: behoud en versterking. De historische plekken kunnen versterkt worden door deze met
groen te ‘etaleren’.
Specifiek voor bomen
Knelpunten
Door de snelle ontwikkeling van Leiderdorp is de herkenbaarheid van historische
elementen afgenomen, monumentaal groen is nog niet afdoende beschermd
Er is geen duidelijke hiërarchische wegenstructuur gekoppeld aan het beeld van het
groen, interlokale verkeer gaat via de ‘lokale’ wegen
De boomsoortkeuze is niet overal afgestemd op de beschikbare ruimte
Behoud van de (monumentale) bomen langs het water en op particulier terrein
Doorgaande bomenrij langs Oude Rijn is plaatselijk onderbroken, daardoor mist de
relatie tussen groen en water
Groen verdwijnt voor stedelijke ontwikkeling
Kansen
Het inventariseren, vastleggen en duurzaam beheren van monumentale bomen.
Een helder onderscheid in het beeld van de wegen gekoppeld aan een hiërarchische
bomen- en groenstructuur
Het handhaven van het bomenbestand in het buitengebied langs het water (met advies
en eventueel geld)

Doorgaande bomenstructuur ontwikkelen en herstellen langs de gehele Oude Rijn binnen
de bebouwde kom van Leiderdorp
Groencompensatie op nieuwe plekken als op andere locaties groen verdwijnt door onder
andere inbreiding
Projectenlijst Groenstructuurplan (2007)
Deze projectenlijst bevat ca. 80 projecten. Het aantal projecten is zo groot dat het nodig is
hierin een duidelijke prioritering aan te brengen. In overleg met de
groenbelangenorganisaties zijn vijf projecten uit het Groenstructuurplan als speerpunt
benoemd. De projecten zijn zo gekozen dat ze invloed hebben op het groen in de gehele
gemeente en voldoende concreet zijn.
De komende jaren gaan we aan deze speerpuntprojecten werken:
ecologische verbindingszones
gemeentelijk bomenbeleid
groen en communicatie
natuurvriendelijke oevers
de brede groene randen van de Leyhof en de groenstrook onder de
hoogspanningsmasten natuurvriendelijker inrichten en beheren
Daar waar we kunnen aanhaken bij ruimtelijke projecten, zullen we deze kansen pakken en
werk met werk maken.
Toekomstvisie Leiderdorp 2015 (2001)
Kwaliteit van leven staat voor het versterken van het woon- en leefklimaat in de buurten door
meer voorzieningen dichtbij huis, meer en beter gebruiksgroen en veilige fiets- en
wandelverbindingen naar het dorpscentrum en de recreatiegebieden rond het dorp en in het
Groene Hart. Via intensivering van het buurtgericht werken realiseren we een grotere
betrokkenheid van bewoners bij de totstandkoming van hun woonomgeving en leefklimaat.
Inrichting en vormgeving van die woonomgeving moeten dusdanig flexibel zijn dat ze steeds
aansluiting kunnen bieden op de behoeften en wensen van de bewoners.
Beoogde effecten
Duurzame, veilige, diverse en levensloopbestendige buurten
Verhoogde tevredenheid van bewoners, inclusief diverse etnische groepen, over het woonen
leefklimaat
Landschapsbeleidsplan Leidse Regio
Het belangrijkste uitgangspunt van dit beleidsplan is dat water en groen sturend zijn voor de
ruimtelijke ontwikkeling van de Leidse regio. Er wordt gestreefd naar de ontwikkeling van een
robuuste en duurzame groenblauwe structuur. Deze structuur moet de essentiële kwaliteiten
van het landschap veiligstellen en een kader bieden voor de ontwikkeling van het
grondgebruik. Het leidende principe is het beschermen van de gave landschappelijke
ensembles, de ‘parels’, door deze letterlijk in te lijsten.
Stedelijke groenstructuur
Met dit plan wordt gestreefd naar een goede aansluiting van de stedelijke groenstructuur op
de groenblauwe structuur in het buitengebied. Dit kan door de bestaande landschappelijke
elementen in de stad te versterken en uit te bouwen tot samenhangende groenzones en
deze te verbinden met bos-, natuur- en recreatiegebieden rondom de stad.
Natuur in de stad
Ecologisch landschappelijke zones dienen zo veel mogelijk vanuit het buitengebied door te
lopen in de stad. Zo kunnen ze bijdragen aan de versterking van de stedelijke
groenstructuur. De stedelijke parkbossen worden ecologisch gevoed door de bosstructuur
van de standwallen en langs de Oude Rijn. Deze zones hebben ook een belangrijke
recreatieve functie voor de verbinding stad - buitengebied en moeten dan ook fors worden
ingekleed.

Bestuursakkoord 2006-2010 (2006)
Groene in Leiderdorp
De gemeente gaat zorgvuldig om met het aanwezige groen, overeenkomstig het
groenstructuurplan en het groencompensatieplan. Bij realisatie van het Centrumplan wordt
park de Houtkamp niet aangetast in de huidige vorm. Ook de Bloemerd zal in zijn huidige
vorm groen blijven.
Wijk- en buurtgericht werken
Goed onderhoud van de woon- en leefomgeving is van grote invloed op het welbevinden en
woongenot. Het college heeft extra aandacht voor het behoud en verbetering van een
schone en hele buitenruimte. Het wijk- en buurgericht werken is hierbij een goede aanpak
gebleken.
Kwaliteitsplan Openbare Ruimte (1998)
In dit plan zijn de beleidsdoelstellingen uitgewerkt voor de inrichting en het beheer van de
openbare ruimte. Het kwaliteitsplan is gebaseerd op de structuur die Leiderdorp in 1998 had.
Het plan biedt geen oplossingen voor bestaande knelpunten over het gebruik van de
openbare ruimte.
De kwaliteit van de openbare ruimte onderscheidt zich in de kwaliteit van de inrichting
(ontwerp en materiaalgebruik) en de kwaliteit van het onderhoud. Hierbij wordt uitgegaan van
de gebruikswaarde en het gewenste netheidsbeeld.
De openbare gebieden van Leiderdorp kenmerken zich door verschillende
inrichtingskwaliteiten. Deze kwaliteiten lopen uiteen van bijzonder in bijvoorbeeld de
winkelgebieden tot sober in bijvoorbeeld de recreatiegebieden. Het grootste deel van het
openbaar gebied wordt gekenmerkt door een zogenaamde standaardinrichting. Binnen deze
standaardinrichting is ook weer onderscheid te maken in diverse kwaliteitsniveaus. Bij enkele
woongebieden, zoals Buitenhof en Voorhof is een beduidend hogere inrichtingskwaliteit
aangebracht dan de gemiddelde standaardinrichting. De inrichting van dergelijke gebieden
wordt met standaard+ aangeduid. Deze verschillende inrichtingniveaus zorgen voor
verscheidenheid en variatie.
Nota Gronduitgiftebeleid Groenstrookjes (2000) en de 1 e wijziging (2003)
In het groenstructuurplan wordt het beleid ten aanzien van de kwaliteit en het beheer voor
het groen vastgesteld. Onlosmakelijk verbonden aan dit beleid is de vraag of ieder stukje
groen openbaar dient te blijven of dat uitgifte hiervan mogelijk of zelfs wenselijk is. Uit het
groenstructuurplan komt naar voren, dat in een aantal situaties de kwaliteit van het openbare
gebied zal verbeteren wanneer voor verkoop van deze strookjes wordt gekozen.
Om in aanmerking te komen voor de aankoop van een groenstrook, moet deze direct
grenzen aan het perceel van de aanvrager en moet hij in een van de in het
groenstructuurplan aangegeven zones liggen waar uitgifte van kleinschalig groen is
toegestaan. Groen dat onderdeel uit maakt van de hoofd- en/ of wijkgroenstructuur komt niet
in aanmerking.
Aan de hand van vier principe voorbeelden worden de verzoeken getoetst op diverse
onderdelen:
huidige bestemming in het bestemmingsplan
beeldbepalendheid van de groenstrook;
waarde van de groenstrook voor natuur en landschap;
verkeersveiligheidsaspecten, vooral van belang bij groenstroken op straathoeken en
nabij uitritten;
aanwezigheid van monumentale bomen;
aanwezigheid van kabels en leidingen;
aanwezigheid straatmeubilair.

Verordening op de gemeentelijke beplantingen in Leiderdorp (2005) en de 1 e wijziging
(2006)
In navolging van de rijksoverheid streeft de gemeente er naar het aantal regels voor burgers
te verminderen. Dit was een van de redenen om in 2005 de verordening op de beplantingen
te herzien. Daarnaast moest de procedure vereenvoudigd en de bureaucratie rond de
kapvergunningen verminderd worden.
De belangrijkste elementen uit de verordening zijn de minimale stamdiameter, onderscheid
tussen private en publieke bomen, de bijzonder waardevolle bomen en de groentoets bij
ruimtelijke ontwikkelingen.
Stamdiameter vergroot van 10 cm naar 20 cm
Afbakening van het begrip boom is van belang in verband met het aangeven van de
ondergrens van de bescherming. De minimale diktemaat is de meest gangbare en meest
heldere vorm van afbakening. Er is (uitsluitend bij publieke bomen, waarover hieronder meer
wordt toegelicht) gekozen voor de minimale diktemaat van 20 cm, omdat uit ervaring blijkt
dat er weinig kapvergunningen aangevraagd worden voor houtopstanden die deze minimale
maat nog niet hebben. En als ze al aangevraagd worden dan gaat het meestal om het vellen
van houtopstand in het kader van een ruimtelijke ontwikkeling. En hiervoor is de groentoets
in de verordening op genomen.
Beeldbepalende heesters of klimplanten, alsook pasgeplante herdenkings- of
toekomstbomen, die niet de minimale doorsnede hebben kunnen óf binnen de
Hoofdgroenstructuur staan óf opgenomen zijn op de lijst met bijzonder waardevolle bomen
en op deze wijze beschermd zijn.
Onderscheid tussen private en particuliere bomen
Er wordt onderscheid gemaakt tussen bomen op publieke grond (grond van bijv. gemeente,
provincie, waterschap) en bomen op private grond (grond van bijv. burgers of bedrijven).
Voor bomen op private grond is alleen een kapvergunning nodig als het om een boom gaat
die op de lijst met bijzonder waardevolle bomen staat. Komt de boom niet op deze lijst voor
dan mag de boom zo weggehaald worden.
Voor bomen op publieke grond geldt dat voor bomen die een stamdiameter kleiner dan 20
cm, gemeten op 1,30 m boven maaiveld, en niet voorkomen op de lijst met bijzonder
waardevolle bomen geen kapvergunning noodzakelijk is. Ook voor het uitvoeren van een
periodieke dunning ter bevordering van de leefbaarheid van de overblijvende bomen, waarbij
het natuurlijke verloop van het desbetreffende milieu in stand blijft is geen kapvergunning
meer nodig. Wel zal een dunning gemeld moeten worden op de gemeentelijke pagina in het
Leiderdorps Weekblad.
Bijzonder waardevolle bomen
De herziende verordening is toegespitst op het behoud van bijzonder waardevolle bomen in
de gemeente. Daarom zijn de bijzonder waardevolle bomen op zowel publiek als particulier
terrein geïnventariseerd en op een lijst geplaatst. Deze lijst met bijzondere waardevolle
bomen is vastgesteld door Burgemeester en Wethouders en wordt eens in de vijf jaar
bijgewerkt. Voor bomen op deze lijst wordt in principe géén kapvergunning afgegeven, tenzij
sprake is van een ernstige bedreiging van de openbare veiligheid, noodtoestand of andere
uitzonderlijke situatie. Meer informatie over de waardevolle bomen vindt u bij de Lijst met
bijzonder waardevolle bomen (2005)
Groentoets
Waardevolle houtopstanden en ander groen worden regelmatig (ernstig) beschadigd of
vernietigd door bouw en aanleg van huizen, wegen, rioleringen of kabels en leidingen. Vaak
gebeurt dit ongewenst en onbedoeld omdat er te laat is gekeken naar de gevolgen voor de
bomen en het andere groen, waardoor ze niet ingepast of (onherstelbaar) beschadigd raken.
De groentoets moet zorgen voor een onafhankelijke beoordeling, voorafgaand aan de
voorgenomen bouw of aanleg. Deze toets moet de kwaliteit van het groen waarborgen en
een goede beoordeling van alle effecten en mogelijke alternatieven garanderen. De

esultaten van deze toets moeten vervolgens worden meegenomen in de besluitvorming
rond bouw of aanleg.
Een groentoets moet opgesteld worden voor houtopstanden waarvan het vellen van
dwingend openbaar belang is voor het realiseren van een ruimtelijke ontwikkeling. In een
groentoets is duidelijk aangegeven welke mitigerende en compenserende maatregelen
zullen worden getroffen om er voor zorg te dragen dat de kwaliteit van het groen op en nabij
de locatie van de ontwikkeling niet zal afnemen en liefst nog zal toenemen.
Lijst met bijzonder waardevolle bomen (2005)
De gemeente Leiderdorp heeft in 2005 haar verordening op de beplantingen herzien. Deze
herziene verordening is toegespitst op het behoud van bijzonder waardevolle bomen in de
gemeente. Daarom worden de bijzonder waardevolle bomen op zowel publiek als particulier
terrein geïnventariseerd en op een lijst geplaatst. Om op de lijst te worden opgenomen,
moeten de bomen aan een aantal criteria voldoen. In bijlage 3 zijn deze criteria opgenomen.
Op 27 september 2005 heeft het college van burgemeester en wethouders de 'Lijst met
bijzonder waardevolle bomen' definitief vastgesteld. Dat wil niet zeggen dat de lijst af is. Er
kunnen altijd nieuwe bomen aangemeld worden en er kunnen ook weer bomen van de lijst
verdwijnen door bijv. ziekte. Daarom wordt deze lijst eens in de vijf jaar bijgewerkt.
Voor bomen op deze lijst wordt in principe géén kapvergunning afgegeven, tenzij sprake is
van een ernstige bedreiging van de openbare veiligheid, noodtoestand of andere
uitzonderlijke situatie.
Plaatsing op de lijst wordt schriftelijk meegedeeld aan de eigenaar en andere zakelijk
gerechtigden en, voor zover van toepassing, aan degene die om plaatsing heeft verzocht.
Besluiten met betrekking tot de lijst van bijzondere bomen worden in ieder geval openbaar
gemaakt door publicatie op de gemeentepagina van het Leiderdorps Weekblad.
De lijst bevat op dit moment 236 bomen en is te verdelen in 77 particuliere bomen en 159
bomen op openbare grond. Naast bomen zijn ook 2 hakhoutwallen op de lijst opgenomen die
samen een oppervlakte hebben van 1150 m 2 . Ook staan er op de lijst een aantal grotere
groenvlakken, zoals park De Houtkamp, de heemtuin en Sport- en recreatiepark De
Bloemerd.
W4 Leiderdorp Groen voor bomen, compensatieplan (2005)
Als gevolg van de verbreding van de A4 en de herinrichting van de omliggende W4-gebieden
zal een groot gedeelte van het huidige groen in het plangebied verdwijnen. Uitgangspunt bij
het stedenbouwkundige plan van het W4-gebied Leiderdorp is het realiseren van een
hoogwaardige groeninrichting die aansluit op en bijdraagt aan de groenstructuur van
Leiderdorp. In het compensatieplan wordt het groen, dat zal verdwijnen en nieuw gepland is,
met elkaar vergeleken. Zowel in kwantitatieve als in kwalitatieve zin. Dit maakt inzichtelijk om
welke groentypen en tekorten het gaat. Het maakt ook duidelijk wat de kwaliteitsimpuls is die
met het nieuwe groen wordt beoogd, met een hogere beeldkwaliteit, gebruiks- en
natuurwaarde. Bij het nieuwe groen is in het streefbeeld vooral gekozen voor open
groentypen (water, natte natuur, gras) welke bij het ruimtelijke en landschappelijke groen
passen. Het aandeel bomen en bos is daardoor slechts beperkt te compenseren in de
beschikbare ruimte.
Om de balans tussen de kwaliteit van het oude en nieuwe groen in evenwicht te krijgen
wordt een extra groene taakstelling aan de gemeente voorgesteld. Dit betreft gedeeltelijke
compensatie van het groentype hardhout- en zachthoutbos en bosplantsoen zoals struweel
en singels in de gemeente en/ of directe omgeving. Dit groentype is van belang voor de
natuurwaarde voor onder meer vogels en insecten maar kan ook de gebruikswaarde van het
stedelijke gebied verhogen. Verder wordt voorgesteld om de ruimtelijke kansen te benutten
voor laanbeplantingen en hagen.

Overlastcriteria lindebomen (2006)
In Leiderdorp is de lindeboom één van de meest voorkomende straatbomen. De afgelopen
jaren zijn er bij de gemeente aanhoudend klachten (zwarte en kleverige uitslag op
zonnewering, tuinbeplanting, meubilair, bestrating, auto’s e.d.) binnengekomen over de
honingdauw die wordt veroorzaakt door luizen in diverse lindebomen. De gemeente doet er
alles aan om deze overlast tot een minimum te beperken. De maatregelen bestaan uit:
• frequenter dan gebruikelijk, minmaal eens in de drie jaar, (rigoureus) snoeien van de
bomen;
• jaarlijks in een aantal straten, als natuurlijke bestrijding van de luizen, zakjes met larven
van lieveheersbeestjes in de bomen ophangen;
• vanaf 2007 in een aantal straten als proef knoflookextracten laten infiltreren en onder
hoge druk injecteren in de groeiplaatsen van de bomen.
Doordat het gewenste effect van de maatregelen door een aantal bewoners al jarenlang als
onvoldoende wordt ervaren, zijn definitieve maatregelen noodzakelijk. Voor de gemeente
Leiderdorp is het vervangen van de lindebomen door een andere boomsoort de enige
definitieve maatregel. Per jaar vervangt de gemeente maximaal 15 lindebomen.
Overlast is (en blijft) een relatief en subjectief gegeven. Wanneer is er spraken van grote/
ernstige overlast? Dit ligt voor ieder mens anders en ook iedere situatie is anders. Daarom
heeft de gemeente overlastcriteria opgesteld die de mate van overlast objectief meetbaar
moet maken.
De overlastcriteria hebben betrekking op het woon- en leefgenot van burgers en spitsen zich
vooral toe op de particuliere eigendommen. Het moet om een grote overlast (meer dan 25%
van het oppervlak moet onder de roetdauw zitten) gaan die al gedurende een aantal jaren
wordt ervaren. Om dit te kunnen aantonen moeten burgers de schadebeelden vastleggen.
Alleen als aan al deze voorwaarden wordt voldaan zal gekeken worden of er definitieve
maatregelen nodig zijn.
De gevolgen van dit beleid worden gemonitoord en geregistreerd. Ieder jaar vindt een
evaluatie plaats. Indien hieruit blijkt dat het noodzakelijk is het beleid bij te stellen, zal dit op
die specifieke punten worden aangepast.
Aanlegvergunning
In het bestemmingsplan Buitengebied zijn hier bepalingen voor opgenomen. In het agrarisch
gebied worden de op de kaart aangewezen houtwallen beschermd door middel van een
aanlegvergunning. Het is verboden zonder of in afwijking van een schriftelijke vergunning
van burgemeester en wethouders bomen te vellen dan wel houtgewassen te verwijderen of
houtwallen op te ruimen, voor zover de Boswet en krachtens die wet geregelde voorschriften
niet van toepassing zijn.
Naar een Planmatig Beheer
De onderhoudsstatus van de openbare ruimte voldoet in 2006 niet aan de eisen die daaraan
gesteld worden. In de komende drie jaar zal een inhaalslag gemaakt worden. Daarnaast
moet het beheer planmatig, op basis van objectieve normen en binnen de beschikbaar
gestelde budgetten, uitgevoerd worden zodat het onderhoudsniveau gehandhaafd blijft.
Verder moet er per 2008 € 328.00,- bezuinigd worden op het openbaar groen. Deze
taakstelling kan al in 2007 bereikt worden door de bewerkingsgraad en de frequentie van het
onderhoud te verlagen. Daarnaast worden er aanbestedingsvoordelen gehaald en is het
toezicht op de aannemers beter georganiseerd. Ook zijn andere methoden, zoals het
chemisch bestrijden van onkruid, ingevoerd. Als laatste is er een ordening aangebracht
tussen beheer en uitvoeringsbudgetten. Dit alles betekent niet dat de gemeente niet kijkt
naar mogelijkheden om de bewerkelijke soorten te vervangen door minder bewerkelijke
soorten. Maar een verdere verschraling van het groen is hierbij niet gewenst.

Bijlage III
Analyse bomenbeleid Leiderdorp
Wat houdt het in?
Het bomenbeleid is op te delen in 6 onderdelen:
Visie
Ontwerp en inrichting openbare ruimte
Beheer en onderhoud
Regelgeving en handhaving
Personeel en organisatie
Communicatie en voorlichting
Dit komt in grote lijnen overeen met wat de bomenstichting onder dit beleidsveld verstaat.
Hieronder wordt per onderdeel kort aangegeven wat het inhoud, welke producten van de
gemeente hierbij horen en welke verbeterpunten er zijn.
Visie
In de bomenvisie gaat het om het toekennen van een rol aan bomen én het bestuurlijk
vastleggen van deze rol, inclusief beleidsconsequenties. Er staan uitspraken in over hoe de
gemeente voornemens is met bomen om te gaan. Een bomenvisie heeft in elk geval
beleidsconsequenties op het gebied van
Ontwerp en inrichting openbare ruimte
Beheer en onderhoud
Regelgeving en handhaving
Personeel en organisatie
Communicatie en voorlichting
De consequenties voor deze vijf beleidsvelden vormen één samenhangend geheel met de
Visie. Het geheel kan beschreven worden in een intern beleidsdocument en een notitie voor
de bewoners, waarin de gemeente haar visie en voornemens voor de toekomst bekend
maakt en vastlegt.
Producten van de gemeente die hier bij horen: groenstructuurplan, Lijst met bijzonder
waardevolle bomen, Notitie overlast bij linden
Verbeter punten: Belang van bomen vastleggen in een visie op papier; de visie bevat
beleidsconsequenties op alle vijf de terreinen en een financiële paragraaf; De visie omschrijft
ook consequenties voor aanleg en beheer; De visie bevat ook een paragraaf over
waardevolle bomen; De visie wordt bestuurlijk vastgesteld
Ontwerp en inrichting openbare ruimte
In het ontwerpproces is het van belang dat bij de start van het project het groen er bij
betrokken wordt. Hierbij moet ook buiten de projectgrenzen gekeken worden, zodat bestaand
en nieuw groen op elkaar aansluiten en elkaar kunnen versterken. Dit is ook van belang voor
de aanwezige flora en fauna.
In het ontwerpproces is het noodzakelijk dat bekend is welke eisen nieuwe en bestaande
beplantingen stellen aan hun groeiomstandigheden. Het is nodig hier onderscheid te maken
tussen bestaande en nieuw te planten bomen. Bestaande bomen vragen tijdens de
(her)inrichting van een gebied beschermende maatregelen, zodat ze na de (her)inrichting
van de openbare ruimte gezond verder kunnen groeien. Nieuwe bomen stellen andere eisen
aan de openbare ruimte. Bij de aanleg zal voldoende rekening gehouden moeten worden
met de toekomstige ruimte (zowel bovengronds als ondergronds) die de boom nodig heeft
om tot een volwassen exemplaar uit te groeien.
In het ontwerpproces is het van belang dat omwonenden en (groen)belangenorganisaties er
op tijd bij betrokken worden en niet pas wanneer alle vergunningen al verleend zijn.
Producten van de gemeente die hier bij horen: groenstructuurplan, groentoets, technisch
handboek

Verbeter punten: Bereid te verplanten bomen op tijd voor (min. 1 jaar voor het verplanten);
Kies bij grote boomgroepen niet altijd voor 1 soort. Juist een groepsgewijze menging van
verschillende soorten kan hier meerwaarde geven voor natuur. Het draagt bij aan de
biodiversiteit en zorgt er voor dat de bomengroep minder vatbaar wordt voor ziektes en niet
in zijn geheel zal uitvallen.
Beheer en onderhoud
Dankzij een goed en vooral continu beheer kunnen bomen jaren zonder problemen hun vele
functies blijven vervullen. Beheer en onderhoud kunnen het beste worden uitgevoerd
volgens standaard kwaliteitsrichtlijnen en besteksvoorwaarden.
Het begint bij een inventarisatie van alle bomen, inclusief hun onderhoudstoestand.
Vervolgens worden er plannen gemaakt voor de lange, middellange en korte termijn die
aangeven hoe de gemeente haar bomenbestand beheert en onderhoudt. Om een compleet
bomenbestand goed te kunnen beheren heeft een geautomatiseerd beheersysteem de
voorkeur. Dit wordt regelmatig bijgewerkt met data van onderhoud en controles en kan
gebruikt worden voor het opstellen van beheer- en werkplannen. De controles worden
uitgevoerd door iemand met voldoende deskundigheid (bijv. VTA). Het uitvoeren van de
zorgplicht kan via dit systeem worden gestructureerd
Producten van de gemeente die hier bij horen: jaarlijks werkplan, bestek, geautomatiseerd
beheersysteem (BBM & Sygrob)
Verbeter punten: Voldoen aan zorgplicht; Systematische boomcontrole; Werkplan op basis
van inventarisatiegegevens; Volgens een geautomatiseerd beheersysteem; Inventarisatie en
beheerplan voor alle gemeentebomen; Haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheden een
vaste bomenploeg alle bomen systematisch te laten verzorgen; Haalbaarheidsonderzoek
naar de mogelijkheid om alle bomen door deskundige boomverzorgers te laten
onderhouden.
Regelgeving en handhaving
De juridische onderbouwing van het bomenbeleid is onderdeel van het totale plan, want
zonder regels is de bescherming van bomen een onmogelijke zaak. Er wordt gestreefd naar
een eenvoudig vergunningbeleid dat enerzijds de belangrijkste bomen goed genoeg
beschermt, maar anderzijds de organisatie niet onnodig veel werk bezorgt. Bovendien
mogen burgers niet het gevoel hebben ‘niks te mogen’.
Producten van de gemeente die hier bij horen: verordening op de beplantingen, Lijst met
bijzonder waardevolle bomen, protocol kapvergunning / ontheffing op kapverbod
Verbeter punten: Toezicht en controle kunnen scherper, Omschrijving van particuliere bomen
is erg ruim, het gaat hierbij vooral om bomen op openbaar toegankelijke terreinen van
woningbouwverenigingen en bedrijven (meenemen bij evaluatie verordening), In
projectplanning rekening houden met bezwarenprocedure
Personeel en organisatie
Door te zorgen, dat bomen niet alleen bij de groenbeheerder op de agenda staan, maar ook
bij iedere bestuurder en ambtenaar die bezig is met de openbare ruimte, worden draagvlak
en randvoorwaarden geschapen voor goed bomenbeleid. Wanneer dit gerealiseerd kan
worden, is dit een pluspunt voor het bomenbeleid.
Het planten en onderhouden van een boom vraagt deskundigheid op bomengebied
gedurende het gehele proces. De uitvoering van het bomenwerk kan uitbesteed worden, mits
de regie bij de gemeente blijft. Goede boomverzorgers zijn ervaren vakspecialisten, die zich
niet alleen steeds laten bijscholen op het gebied van boombiologie en –mechanica, maar ook
op het gebied van o.a. boomveiligheid en Arbo-regels.
Producten van de gemeente die hier bij horen: opleidingsplan, wervingsbeleid, toezicht op
ruimtelijke ontwikkeling
Verbeter punten: Haalbaarheidsonderzoek naar een eigen bomenploeg (zie ook beheer en
onderhoud); Bomenvisie is bekend en gedragen bij alle relevante diensten.

Communicatie en voorlichting
Goed gemeentelijk bomenbeleid zal, mits voldoende gecommuniceerd, een positieve invloed
hebben op de houding van bewoners. Regelmatige voorlichting in de plaatselijke krant en/of
op de gemeentelijke website over zaken als onderhoudswerkzaamheden,
iepziektebestrijding en veiligheidscontroles zorgt ervoor dat mensen het gevoel krijgen
serieus genomen te worden. Door middel van interactieve beleidsvorming, waarbij burgers in
een vroeg stadium werkelijk en herkenbaar invloed kunnen uitoefenen op de planvorming,
kunnen gemeenten het vertrouwen winnen en hun plannen een breed draagvlak geven. De
gemeente houdt tenslotte toch de eindverantwoordelijkheid, dus als bijvoorbeeld een rij
bomen onveilig is verklaard door tenminste twee onafhankelijke adviseurs, dan is de
discussie beslecht en heeft de gemeente het laatste woord (Als Leiderdorp deze lijn kiest,
ziet de Bomenbond Rijnland dit als een pluspunt).
Ook door middel van natuureducatie kan het belang van bomen onder de aandacht van
bewoners gebracht worden.
Producten van de gemeente die hier bij horen: formulieren kapaanvraag op internet,
bijzonder waardevolle bomen op internet, aankondigen en uitleggen van ingrijpende
maatregel, artikelen op gemeentepagina
Verbeter punten: Algemene voorlichting over belang van bomen, beleid, beheer en
onderhoud, aanpak ziekten en plagen, waardevolle bomen. Dit gebeurt nu af en toe, maar
kan meer gestructureerd; Structurele en gerichte voorlichting en educatie over bomen.
Vanuit het MEC worden rond Boomplantdag jaarlijks lessen gegeven in het basisonderwijs.
Dit is een beperkte doelgroep. Misschien zijn er ook nog mogelijkheden om andere
doelgroepen zoals het middelbaar onderwijs te bereiken; Interactieve beleidsvorming,
belangengroepen actief betrokken. Dit gebeurt nog te weinig. Het is nog niet
vanzelfsprekend om ze er bij te betrekken; Nu wordt slechts bij hoge uitzondering
onafhankelijke expertise van buiten ingeschakeld. Hierover zou iets in het visiedeel
opgenomen kunnen worden; Gemeentelijk bomenfonds inrichten; Subsidieregeling Bijzonder
waardevolle bomen instellen.
Kwaliteit bomenbeleid Leiderdorp
Als we de tabel: Bomenstichtingnorm voor kwaliteit bomenbeleid invullen voor Leiderdorp
dan scoort de gemeente op de meeste onderdelen voldoende tot ruim voldoende. Op het
onderdeel regelgeving en handhaving gaan we richting de beoordeling goed. De onderdelen
Visie en Beheer en Onderhoud scoren onder de norm.
Hoe nu verder
De onderdelen Visie en Beheer en Onderhoud wil de gemeente verbeteren, zodat we ook
hier voldoende op scoren. Het opstellen van een gemeentelijk bomenbeleidsplan, waarin het
bestaande beleid en het nieuwe beleid worden geïntegreerd, is het belangrijkste
verbeterpunt voor het onderdeel Visie.
Het onderdeel Beheer & Onderhoud kent als belangrijkste verbeterpunt het voldoen aan de
zorgplicht. Ook hier werken wij hard aan. We zijn begonnen met het opleiden van de
betrokken medewerkers om visuele boomcontroles te kunnen uitvoeren. Een volgende stap
is het structureren van de boomcontroles en de procedure daar omheen.
Het opstellen van een gemeentelijk bomenbeleidsplan willen we graag in overleg doen met
de groenbelangenorganisaties. In klein comité bereidt de gemeente met Bomenbond
Rijnland, Stichting tot Behoud Leiderdorpse Bomen en de Leiderdorpse contactpersoon
Landelijke Bomenstichting alles voor.
De te nemen stappen:
Inhoudelijke visieontwikkeling op bomenbeleid
Bepalen waar Leiderdorp nu staat
Wat zijn de zwakke plekken van Leiderdorp
Ten slotte een strategie uitstippelen om tot goed bomenbeleid te komen

Bijlage IV
Voorbeeld hoofdstuk Groen en bijbehorende tekst uit de
hoofdstukken Uitvoering en Nazorg uit Technisch Handboek
Groenvoorzieningen
Algemeen
Groeninrichtingsplan
De exploitant stelt een groeninrichtingsplan op en voert dit uit. Dit plan dient minimaal te
bestaan uit een beplantingsplan, voorzien van een gespecificeerde staat naar soort, maat,
kwaliteit, aantal en plantverband (zowel bomen, heesters en vaste planten als gras en/of
kruidenmengsels).
Aanvullende informatie
Er moeten meerdere momenten in het proces van het groeninrichtingsplan ingebouwd zijn
voor tussentijdse beoordeling door de gemeente Leiderdorp van dit plan. Het uiteindelijke
groeninrichtingsplan wordt gelijktijdig met het Definitieve Ontwerp aangeleverd.
Locatiekeuze en plantafstanden
De te hanteren plantafstanden tussen bomen onderling en tussen bomen en objecten zijn
afhankelijk van de grootte van de boom. Deze zijn weergegeven in tabel 6.1.
Er dient rekening te worden gehouden met het uitvoeren van nazorg (zie hoofdstuk 6.3).
Kwaliteit plantmateriaal
Algemeen
Het plantmateriaal moet in een goede conditie verkeren en mag geen kenmerken van uitdroging
vertonen. Het materiaal moet praktisch vrij zijn van mechanische, parasitaire, chemische,
fysiologische en klimatologische beschadigingen. Het wortelstelsel van planten moet
goed vertakt en goed ontwikkeld zijn en voldoende haarwortels (dunner dan 1 µn) hebben.
Laanbomen
Voor laanbomen die onder de verplichte keuring bij de NAKB vallen, geldt dat NAKBgecertificeerd
materiaal verplicht is. De bomen moeten voorzien zijn van
waarmerkstroken. Laanbomen die niet onder de verplichte keuring vallen, moeten voldoen
aan de eisen genoemd in bijlage V uit het 'Certificeringsregelement laan- en sierbomen'
van de NAKB. Minimale afmeting: 16/18 (stamomtrek op 1.00 m gemeten) en 2 maal verplant.
Bos- en haagplantsoen
Bosplantsoen moet voldoen aan NEN 7412 (Bos- en haagplantsoen: eisen, criteria en
leveringsvoorwaarden). Voor overige loofhoutsoorten die niet voorkorren in tabel 1 van
deze NEN-norm (lengte en bijbehorende wortelhalsdiameters) is de volgende eis van
toepassing: de lengte/wortelhalsdiameter verhouding 1/10 (waarbij de lengte in meters en
de diameter in millimeters gemeten worden).
minimale afmetingen: 80-120 m aaneengesloten, haagplantsoen minimale
hoogte 1,25 m;
leeftijd: 1 en 2 (3-jarig, na eerste jaar verplant);
vertakking: minimaal 3-tak.
Bosplantsoen moet binnen de voorgeschreven kwaliteit een regelmatige spreiding hebben
tussen de aangegeven minimum- en maximummaten. De slechtere planten, de zgn.
onderslag moet zijn verwijderd. Plantmateriaal van boomvormende soorten moet een
doorgaande spil hebben zonder sterke krommingen.

Tabel 6.1: Minimale (h.o.h.) afstanden tussen bomen en objecten
Boomgrootte
1 e grootte 2e grootte 3 e grootte
hoogte > 12 m 6-12 m < 6 m
kroondiameter > 8 m 4-8 m < 4 m
kroonvolume (verwacht) 155 m 3 65 m 3 20 m 3
bomen onderling 1) en 4) 10 à 15 m 8 à 12 m 4 à 8 m
wet: boom-gebouw/erfgrens 2) 0,5 m 0,5 m 0,5 m
advies: boom-gebouw/erfgrens > 6 m >4 m >3 m
boom-hoogspanningleiding 5) 27,5 m 27,5 m 27,5 m
Gasunie (rtl/htl) 3) 4/5 m 4/5 m 4/5 m
advies: boom-kabel/leiding 3) 3 m 2,5 m 2 m
boom-riool > 2 m > 2 m > 2 m
boom-lichtmast 4)
lichtmast hoogte 4 m
lichtmast hoogte 6 m
lichtmast hoogte 8 m
4 m
6 m
8 m
4 m
6 m
8 m
>3 m
>4 m
>5 m
boomspiegel in verharding >1,8x1,8 >1,5x1,5 >0,9x0,9
boom-trottoirband 1,5 m 1 m 1 m
1) De minimale onderlinge afstand betekent dat bomen in volle wasdom een aaneengesloten front vormen.
2)
Geldt niet voor beplantingen die op openbaar eigendom zijn geplant of op een openbaar erf staan (lid 1 art
5:42 BW). Advies afstanden toepassen voorkomt extra onderhoudshandelingen als kroon- of wortelsnoei c.q.
schadeclaims ten gevolge van veroorzaakte schade.
3)
Kabels en leidingen stroken
Er mogen geen bomen of diepwortelende planten boven kabels en leidingen worden toegepast. Wanneer bomen
binnen gestelde afstanden moeten worden geplant dan moet altijd een anti-wortelscherm (bijv. PE-folie of -
schot) worden toegepast.
4)
Planten op een kleinere afstand tot gevel, lichtmast of onderling is mogelijk bij toepassing van bomen met
zuilvormige of ijle kroon langs een blinde gevel of bomen die door snoeien in vorm worden gehouden.
5)
Maat conform breedte zakelijk rechtstrook. Binnen zakelijk rechtstrook is beplanting mogelijk. Maatvoering
en boomgrootte per geval vast te stellen door TZH.

Veren
Veren moeten recht en stevig zijn en een doorgaande spil hebben. Het materiaal moet
regelmatig met zijtakken zijn bezet, waarbij de zwaarste onderaan staan. Klikken moeten
zijn verwijderd. De doorsnede van het wortelgestel moet tenminste zes maal de stamomtrek
zijn, gemeten op 1 m boven de wortelhals.
Kluit/potgoed
Plantmateriaal geleverd met kluit of in container moet minimaal zijn geteeld in de grond waaruit
de kluit bestaat of waarmee de container is gevuld.
potmaat minimaal 9 x 9 x 10 vierkant of 11 ES;
planten minimaal 1 groeiseizoen in pot geteeld.
(Heester)rozen
zoveel mogelijk op eigen wortel gekweekt;
AA-kwaliteit (roos);
eerste kwaliteit, vanaf 3-tak (heesters), minimaal 2-jarig.
Soortkeuze
Ter goedkeuring van de gemeente.
Uitvoering
Grondwerk algemeen
Hiervoor worden de volgende eisen gehanteerd:
zoveel mogelijk gescheiden ontgraven en in depot zetten van verschillende
grondsoorten;
ophoging uitvoeren met voornamelijk de bovengrond van klei, zavel en zand. Geen
veengrond toepassen in bovengrond. Zware kleigrond of oude onderlaag verwerken in
onderlaag of in plantsoenvakken;
op de bodem 10 cm ophoogmateriaal doorfrezen met 10 cm van de ondergrond zodat
een homogeen mengsel ontstaat;
grond zo veel mogelijk laag voor laag aanbrengen en mengen; verdichting van
grondlagen door transport tijdens en na grondbewerkingen moet worden voorkomen;
drainage of zandsleuven aanbrengen.
Grondwerk ten behoeve van bomen
In beplanting: aanvullend op hetgeen is vermeld onder 'Grondwerk algemeen' geldt de eis
dat eventuele ondoorlatende lagen in de ondergrond doorbroken moeten worden. Afhankelijk
van sortiment bemesten.
In verharding: planten in de opgehoogde cunetten met volgende eisen:
streven naar bomenrijen in plantsleuf, minimaal 2 m breed en 1 m diep, maar niet
dieper dan 10 cm boven de grondwaterstand;
bij individuele plantgaten uitgaan van een plantgat van minimaal 2 m x 2 m x 1m (diep),
maar niet dieper dan 10 cm boven de grondwaterstand;
cunetzand mag niet zout zijn;
aanvullen met bemest bomenzand;
wanden en met name bodem doorspitten, op de bodem 10 cm bomenzand mengen
met 10 cm van de ondergrond tot een homogeen mengsel;
het totale cunet in 2-3 keer aanbrengen met een maximale dikte per laag van 40 cm;
ondoorlatende lagen in ondergrond doorbreken, geen organisch materiaal (vb.
graszoden) in plantgat verwerken;
drainage aanbrengen (2 stuks drainagebuizen per boom);
leveren en plaatsen boompalen (2 stuks per boom, lengte paal 3m, gepunt en diameter
10 cm over de gehele lengte van de paal, plaatsing boompalen evenwijdig aan de
rijbaan, inclusief boombanden);
afhankelijk van de boomsoort na verloop van tijd bemesten;

ter plaatse van eventuele huisaansluitingen mantelbuizen rond leiding aanbrengen;
langs k&I sleuf anti-wortelscherm aanbrengen (zie hoofdstuk 2.3).
Eisen tijdens verwerken bemest bomenzand:
depot op het werk zo inrichten dat het bomenzand beschermd wordt tegen inkomend
water;
bomenzand alleen droog verwerken;
reeds in plantgat aangebracht bomenzand verdichten voor het eind van de werkdag.
Bomenzand niet verdichten bij of kort na zware regenval.
Nazorg algemeen
2x per jaar controleren op conditie;
12x water geven gedurende een periode van 3 jaar (1e jaar 6x, 2e jaar 4x, 3e jaar 2x);
inboet (ca. 10% v.d. totale kosten);
plantmateriaal, behoudens containerplanten, dat in verband met het inboeten moet
worden aangebracht, na 15 oktober en voor 31 december verwerken.
Nazorg bomen
controle op conditie boom (2x per jaar, gedurende 1 jaar);
12x water geven gedurende een periode van 3 jaar (1e jaar 6x, 2e jaar 4x, 3e jaar 2x).
Per boom per keer 100 liter water, verdeelt over twee giften, toedienen;
inboet (ca. 10% v.d. totale kosten).
Bemest bomenzand
voorzien van certificaat;
Rotterdams mengsel;
M50 cijfer tussen 210 en 420 mu (eentoppig zand);
Ph-H20 tussen 6 – 7,5;
organisch stofgehalte 3,5 - 5%;
afslibbaar gehalte maximaal 3,5 - 5%;
zoutgehalte maximaal 150 mg Cl-/kg droge grond;
verdichten tussen 1,5 tot 2 MPa.
Teelgrond met gebruiksdoeleinde bomen in open grond
voorzien van certificaat;
moet geheel vrij zijn van fysieke en/of chemische verontreiniging;
Ph-H20 tussen 4,8 – 7,5;
organisch stofgehalte alsmede het lutumgehalte resp. het leemgehalte moet liggen
binnen het traject behorend bij dat van gebruiksdoeleinde bomen in open grond, zoals
vermeld staat in de Standaard 2005.
Bescherming
afhankelijk van de situatie moet boombescherming worden toegepast om beschadiging
(wind, maaien) van de stam te voorkomen;
bij alle nieuw aan te planten bomen: 2 boompalen (lengte 1,8 m, niet verduurzaamd hout)
met canvas boomband, lengte palen boven maaiveld: 1 m;
bij bomen in ruig gras: 3 stuks anti maaischadepalen per boom, h.o.h. 0,6 m, 0,15 m boven
maaiveld.;
bij nieuwe beplanting op kwetsbare plaatsen: hekwerk van paal en draad aanbrengen,
hoogte 0,4 m (materiaal zie hoofdstuk 5);
alle houten beschermingsmiddelen dienen onbehandeld te zijn.

Algemene eisen tijdens uitvoering
De exploitant dient tijdens de gehele uitvoeringsfase zorg te dragen voor de volgende
zaken:
goede afwatering van het terrein;
bereikbaarheid van het terrein voor inspectie door derden;
voorkomen van overlast in de omgeving als gevolg van bouwverkeer, geluidsoverlast
of vuil (o.a. ook zand in aangrenzende straten);
zo nodig schoonmaken van de omgeving van het terrein.
De exploitant stelt vooraf, in overleg met de gemeente, een bouwverkeersroute op.
Bouwverkeer dient het terrein alleen te betreden via de hoofdontsluiting van het gebied. Voorts
garandeert de exploitant de doorgang op de bouwwegen aan andere bouw-
/straatgebruikers en eventuele bewoners. De bouwwegen mogen niet worden gebruikt
voor opslag van materialen.
De exploitant stelt een bouwketenpark op en levert het ontwerp (inrichtingsplan) hiervoor
gelijktijdig met het Definitief Ontwerp aan.
Wanneer grond of zand van buiten het gebied wordt aangevoerd, dient van dit materiaal een
verklaring van herkomst te worden overlegd en dient middels analyses te worden
aangetoond dat de grond c.q. het zand schoon is.
De grond onder woningen en in tuinen dient, met een minimale laagdikte van 50 cm (de bovenlaag),
puinvrij te worden opgeleverd. Bij zeving mag er geen restfractie op zeef 32 achterblijven.
De exploitant dient aan te tonen dat alle te leveren/gebruiken secundaire grondstoffen
voldoen aan de eisen in het Bouwstoffenbesluit.
Eisen ten aanzien van woonrijp maken:
****
Naast het hiervoor gestelde, worden tevens de volgende voorwaarden van procedurele en
praktische aard gesteld aan de exploitant:
****
houd de grondwaterstand bij in te passen/in stand te houden bomen gelijk.
Verhoging van de grondwaterstand leidt tot wortelsterfte vanwege een zuurstoftekort.
Zorg bij stijging van het grondwaterniveau voor een damwand buiten de
kroonprojectie of pomp het water weg. Let bij grondwaterverlaging op uitdroging. Bij
noodzakelijke bronbemaling altijd damwanden plaatsen. Sla 1 jaar voor aanvang van
de werkzaamheden peilbuizen. Verricht gedurende dit jaar 2x per week metingen. En
verricht bij hevige regenval een extra meting. Hierdoor ontstaat een goed beeld van
de bestaande grondwaterspiegel en wordt het mogelijk in te spelen op veranderingen
in het grondwater die ten gevolge van de bronbemaling optreden;
voertuigen of bouwketen mogen nooit (tijdelijk) op het wortelpakket geplaatst
worden. De opslag van bouwmaterialen is in deze zone eveneens verboden. Dit leidt
namelijk tot beschadiging van de wortels en het verdicht de bodem, wat het afsterven
van wortels tot gevolg heeft;
blijf met bouwmachines uit de buurt van de bomen om bodemverdichting te
voorkomen. Wanneer het onvermijdelijk is dat over de boomwortels gereden moet
worden: plaats rijplaten;
houd schadelijke stoffen uit de buurt van bomen. Gooi nooit olie, cementwater,
chemische stoffen, zout, zuren of kalk bij bomen;
de opslag van bouwmaterialen binnen de kroonprojectie van een te handhaven boom
is niet toegestaan;
*****

Oplevering en nazorg
Nazorg en onderhoud
Algemeen
De nazorg- en onderhoudstermijn voor alle openbare werken (infrastructuur, kunstwerken,
groenvoorzieningen) bedraagt 1 jaar. De onderhoudstermijn vangt aan op het moment dat
de gemeente akkoord is met de oplevering van het werk. De gemeente zal de exploitant hiervan
schriftelijk in kennis stellen. Het doel van het onderhoud is drieledig:
1. schoonhouden van het openbare gebied (infrastructuur, kunstwerken, groenvoorzieningen);
2. het in zodanige staat houden van de werken dat deze de functie waarvoor ze zijn
aangelegd kunnen blijven vervullen;
3. het voorkomen van gevaarlijke situaties, waardoor schadeclaims zouden kunnen
ontstaan.
Ten behoeve van dit onderhoud dient de exploitant bij het woonrijpmaken een integraal
beheerplan op te stellen voor alle civiel- en cultuurtechnische werken. Hierin moeten minimaal de
volgende onderdelen worden opgenomen en omschreven:
doelstelling onderhoud;
de gebruikte/aanwezige materialen en hoeveelheden;
het inspectieregiem en eventuele acties die worden ondernomen bij geconstateerde
gebreken;
het voorgestelde onderhoud (maatregelen, frequentie, tijdstip/periode, materiaal en
materieel);
de wijze van registreren en afhandelen van eventuele klachten van bewoners;
een opgave van de jaarlijkse onderhoudskosten;
de wijze van rapportage van inspectie en onderhoud.
In het beheerplan dient ten aanzien van frequentie van onderhoud, controle en dergelijke te
worden uitgegaan van de gemeentelijke beheerplannen voor riolering, wegen, groen en openbare
verlichting met inachtneming van de in de volgende paragrafen beschreven specifieke eisen.
Het beheerplan dient door de gemeente te worden goedgekeurd.
Alle gebreken en schades die zich binnen de onderhoudsperiode mochten voordoen dienen door
en op kosten van de exploitant op eerste aanzegging van de gemeente te worden
hersteld.
Van de inspecties en het onderhoud dient de exploitant een logboek bij te houden dat na de
onderhoudsperiode aan de gemeente wordt overlegd. Indien gevraagd, verleent de
exploitant de gemeente inzage in het logboek.
De exploitant stelt voor de onderhoudswerkzaamheden één of meerdere aparte
onderhoudsbestekken op conform de binnen dit handboek gestelde eisen en voert de
werkzaamheden uit conform deze bestekken.
Groenvoorzieningen
Voor het beheer en onderhoud van de groenvoorzieningen wordt gedurende de
onderhoudsperiode uitgegaan van het 24x per jaar maaien van gazons en het steken en
knippen van graskanten (2x per jaar, mei en september). De bloemenweiden/
ruwgrasvakken dienen 2x per groeiseizoen (juni/juli en half september) gemaaid te
worden. De verkeershoeken bij de bloemenweiden/ruwgrasvakken moeten eind mei een
extra maaibeurt krijgen.
Al het maaisel moet worden afgevoerd. De kale plekken in het gazon dienen in het
voorjaar te worden doorgezaaid.
Voor de nazorg en herstel van struiken, heesters, bosplantsoen en bodembedekkers
moet worden gerekend met snoeien en afvoeren, het mechanisch onkruid vrijhouden

(8x verspreid over groeiseizoen) en het zo nodig terug- en rechtzetten. Hagen dienen
2x per jaar te worden geknipt.
Bij de nazorg en het herstel van bomen moet worden gerekend met snoeien en
afvoeren (na het groeiseizoen), vervangen en rechtzetten boompalen inclusief
boombanden, rechtzetten bomen, één keer een boomcontrole en het onkruidvrij houden
van de boomspiegels (8x per groeiseizoen).
Tevens moet gedurende de onderhoudsperiode na elk groeiseizoen inboet van de
beplanting plaatsvinden. De laatste inboet die door de exploitant moet worden
verzorgd, vindt plaats in de plantperiode na afronding van de onderhoudsperiode.
Hiertoe zal per jaar door de exploitant tezamen met de gemeente het aantal te
vervangen bomen en struiken naar soort worden opgenomen. Hiervan zal een totaallijst
worden opgesteld. Het inboetmateriaal moet voldoen aan dezelfde eisen als het
oorspronkelijke plantmateriaal. De inboet moet in het eerstvolgende plantseizoen
worden aangebracht.

Bijlage Advieslijst gewassen
ADVIESLIJST VAN IN NEDERLAND ALGEMEEN VOORKOMENDE, DOORGAANS
STRUIKVORMIGE, HOUTIGE GEWASSEN DIE IN AANMERKING KOMEN VOOR
AANPLANT OP DE STROOK VAN GASUNIE-LEIDINGEN.
Geslacht/soort naam (NL) karakter
(struik/boom)
hoogte
(max)
Amelanchier lamarckii Krent s 6 m
Cornus mas gele kornoelje s 4 m
Cornus sanguinea rode kornoelje s 4 m
Corylus avellana hazelaar s 6 m
Crataegus laevigata tweestijlige meidoorn s/b 8 m
Crataegus monogyna eenstijlige meidoorn s/b 8 m
Cytisus scoparius bezembrem s 2 m
Eleagnus angustifolia Olijfwilg s 8 m
Euonymus europaeus kardinaalsmuts s 4 m
Ligustrum vulgare gewone liguster s 3 m
Malus sylvestris wilde appel s/b 6 m
Pyris communis wilde peer s/b 8 m
Mespilus germanica Mispel s/b 4 m
Prunus spinosa sleedoorn s 4 m
Rhamnus catharticus wegedoorn s/b 5 m
Rhamnus frangula vuilboom/sporkehout s/b 5 m
Rosa canina hondsroos s 3 m
Rosa rubigunosa egelantierroos s 3 m
Rosa rugosa bottelroos s 3 m
Salix aurita geoorde wilg s 5 m
Salix caprea waterwilg/boswilg s/b 10 m
Salix cinerea Grauwe wilg s 6 m
Salix pentandra laurierwilg s 6 m
Salix purpurea bittere wilg s 4 m
Salix repens kruipwilg s 2 m
Salix triandra amandelwilg s 8 m
Salix viminalis Katwilg s 6 m
Sambucus nigra gewone vlier s/b 7 m
Sambucus racemosa bergvlier/trosvlier s/b 6 m
Sorbus aucuparia lijsterbes s/b 10 m
Viburnum opulus Gelderse roos s 4 m
Opmerking(en):
Behalve de in de advieslijst genoemde soorten kunnen in bepaalde gevallen als beplanting
boven gasleidingen worden toegestaan:
bomen van eerste en tweede grootte (d.w.z. bomen die op volwassen leeftijd een
hoogte kunnen bereiken van meer dan 12 meter), mits ze worden onderhouden als
hakhout c.q. lage knotboom in bijvoorbeeld houtwallen en grienden, of als haag;
zogenaamde Laagstam- fruitbomen.

Bijlage V
10-geboeden van werken bij bomen 1
1. Bescherm de stam en de wortels
Plaats voor de aanvang van de werkzaamheden vaste
bouwhekken rond de boom, tenminste ter grootte van de
kroonprojectie.
Bescherm bij beperkte werkruimte in ieder geval de
boomspiegel. Doe dit altijd in overleg met de boombeheerder
en/of een vakkundige boomverzorger.
2. Plaats geen bouwmaterialen en geen bouwkeet onder de
boom
Voertuigen of bouwketen mogen nooit (zelfs niet tijdelijk) op het
wortelpakket geplaatst worden. De opslag van bouwmaterialen
is in deze zone eveneens verboden. Dit leidt namelijk tot
beschadiging van de wortels en het verdicht de bodem, wat
weer het afsterven van wortels tot gevolg heeft.
3. Houd bouwverkeer buiten de kroonprojectie
Blijf met bouwmachines uit de buurt van de bomen om
bodemverdichting te voorkomen. Wanneer het onvermijdelijk is
dat over de boomwortels gereden moet worden: gebruik dan aan
de omgeving aangepast materieel en breng een drukverdelende
laag, bijv. rijplaten met een laagje zand eronder, aan.
4. Verstoor de bovengrond niet
Handhaaf de bestaande maaiveldhoogtes. Binnen de
kroonprojectie niets ontgraven. Ophoging alleen in overleg
met de boombeheerder en/of een vakkundige boomverzorger
en onder de strikte voorwaarde van voldoende beluchting van
de wortels.
5. Voorkom beschadiging van de wortels
Graaf nooit machinaal binnen de kroonprojectie dit leidt tot
onnodige beschadigingen en grote wonden. Werk zoveel mogelijk
handmatig, want dit is veel nauwkeuriger. Moet er toch een wortel
worden verwijderd, zaag of knip deze met de hand haaks af. Hak
nooit wortels door van meer dan vijf centimeter dik. Haal nooit
meer dan eenderde van het wortelpakket weg. Doe dit altijd in
overleg met de boombeheerder en/of een vakkundige
boomverzorger.
1 Deze tien geboden zijn gebaseerd op de tien geboden voor bouw of aanleg bij bomen die behoren
bij de Bomen Effect Analyse zoals de Bomenstichting deze in 2003 heeft gepubliceerd.

6. Leg kabels en leidingen zorgvuldig aan
Leg kabels en leidingen niet dichter dan twee meter langs
bomen. Pas zo mogelijk sleufloze technieken toe, dat wil
zeggen: gestuurd boren onder het wortelpakket door in plaats
van een sleuf graven. Maak gebruik van kabelgoten en
mantelbuizen.
7. Houd de grondwaterstand bij de boom gelijk
Verhoging van de grondwaterstand leidt tot wortelsterfte
vanwege een zuurstoftekort. Zorg bij stijging van het
grondwaterniveau voor een damwand buiten de kroonprojectie
of pomp het water weg. Let bij grondwaterverlaging op
uitdroging. Bij noodzakelijke bronbemaling altijd damwanden
plaatsen.
Bij langdurige bronbemaling 1 jaar van te voren peilbuizen slaan
en gedurende dit jaar twee keer per week metingen verrichten.
Bij hevige regenval een extra meting verrichten.
8. Houd schadelijke stoffen uit de buurt van bomen
Voorkom dat olie, cementwater, kalk, zout, zuren of andere
chemische stoffen bij de bomen terecht komen.
9. Laat noodzakelijk snoeiwerk door vakkundige
boomverzorgers uitvoeren
Zaag nooit zelf zomaar takken of wortels af. Schakel een erkend
boomverzorger in als er noodgedwongen takken verwijderd
moeten worden. Alleen een deskundige kan beoordelen op
welke wijze snoei verantwoord is.
10. Plaats geen dichte verharding over de wortels
Onder beton en asfalt ontstaat een tekort aan water en zuurstof,
waardoor wortels afsterven.
Overleg altijd met de boombeheerder en/of de vakkundige boomverzorger,
indien er knelpunten zijn bij het uitvoeren van deze tien geboden!

Bijlage VI
Instemmingsbesluit kabels- en leidingen
In het huidige instemmingsbesluit kabels en leidingen zijn geen specifieke voorwaarden
opgenomen ter bescherming van bomen. Er is wel een schaderegeling in het
instemmingsbesluit opgenomen die het mogelijk maakt om schade aan materialen zoals
tegels, straatsteen, plantsoenen en groenstroken te verhalen op de aanvrager. Een
schaderegeling alleen is echter niet voldoende. Ervaring leert dat het verstandig is om kabelen
leidingbeheerders te wijzen op de maatregelen die zij moeten treffen om bomen tijdens
de uit te voeren werkzaamheden te beschermen. Want schade aan de bomen is niet altijd
direct waar te nemen. Soms wordt pas na vijf jaar zichtbaar dat een boom tijdens
werkzaamheden is beschadigd.
Voorschiften ter bescherming van bomen kunnen onder meer inhouden:
Minimale graafafstand tot de stam per boomgrootte
Maximale reductie doorwortelbare ruimte
Wijze van afzetten van wortels
Bescherming van blootliggende wortels tegen o.a. uitdroging en koude
Toepassing van sleufloze technieken / gestuurde boringen
Voorwaarden ter bescherming van bomen:
Leg kabels en leidingen niet dichter dan twee meter langs bomen. Pas zoveel
mogelijk sleufloze technieken toe, dat wil zeggen: gestuurd boren onder het
wortelpakket door, in plaats van een sleuf graven. Maak daar waar het kan gebruik
van kabelgoten en mantelbuizen;
Bescherm de stam en de wortels van de bomen. Bescherm bij beperkte werkruimte
in ieder geval de boomspiegel. Doe dit altijd in overleg met de boombeheerder;
voertuigen of bouwketen mogen nooit (zelfs niet tijdelijk) binnen de kroonprojectie
geplaatst worden. De opslag van bouwmaterialen is in deze zone eveneens
verboden;
blijf met bouwmachines uit de buurt van de bomen om bodemverdichting te
voorkomen. Wanneer het onvermijdelijk is dat over de boomwortels gereden moet
worden, gebruik dan aan de omgeving aangepast materieel en breng een
drukverdelende laag, bijv. rijplaten met een laagje zand eronder, aan;
Graaf nooit machinaal binnen de kroonprojectie. Werk zoveel mogelijk handmatig.
Moet er toch een wortel verwijderd worden, zaag of knip deze met de hand haaks af.
Hak nooit wortels door die dikker zijn dan vijf centimeter. Haal nooit meer dan
eenderde van het wortelpakket weg. Overleg altijd eerst met de boombeheerder
voordat er wortels verwijderd worden.
houd schadelijke stoffen uit de buurt van bomen. Gooi nooit olie, cementwater,
chemische stoffen, zout, zuren of kalk bij bomen;
houd de grondwaterstand bij bomen gelijk. Zorg bij stijging van het grondwaterniveau
voor een damwand buiten de kroonprojectie of pomp het water weg. Let bij
grondwaterverlaging op uitdroging. Bij noodzakelijke bronbemaling altijd damwanden
plaatsen. Wanneer bronbemaling voor langere tijd noodzakelijk is, moeten een jaar
voor aanvang van de werkzaamheden peilbuizen geslagen worden en gedurende dit
jaar tweemaal per week metingen verricht worden. Bij hevige regenval moet een
extra meting verricht worden. Op basis van deze metingen ontstaat een goed beeld
van de bestaande grondwaterspiegel en wordt het mogelijk in te spelen op
veranderingen in het grondwater die ten gevolge van de bronbemaling optreden;

Bijlage VII
Checklist kapvergunningaanvragen

Bijlage VIII
Criteria Bijzonder waardevolle bomen
Op 27 september 2005 heeft het college van burgemeester en wethouders de 'Lijst met
bijzonder waardevolle bomen' definitief vastgesteld. Dat wil niet zeggen dat de lijst af is. Er
kunnen altijd nieuwe bomen aangemeld worden en er kunnen ook weer bomen van de lijst
verdwijnen door bijv. ziekte. Daarom wordt deze lijst eens in de vijf jaar bijgewerkt.
Voor bomen op deze lijst wordt in principe géén kapvergunning afgegeven, tenzij sprake is
van een ernstige bedreiging van de openbare veiligheid, noodtoestand of andere
uitzonderlijke situatie.
Om op de lijst te worden opgenomen, moeten de bomen aan een aantal criteria voldoen.
Deze criteria zijn:
• Leeftijdsgrens: de leeftijdsgrens voor de op te nemen bomen is ongeveer 50 jaar.
Jongere bomen kunnen worden opgenomen als daar een bijzondere reden voor is;
• Grotere gehelen: het feit dat sommige bomen deel uitmaken van een rij, laan of
architectonisch geheel (zoals het geval is bij De Houtkamp en de Bloemerd) dat
beeldbepalend is, dan kan dat een reden zijn om bomen op te nemen in de lijst, ook al
voldoen de bomen afzonderlijk soms niet aan de gestelde criteria;
• De boom is opgenomen op de landelijke lijst voor monumentale bomen (geldt voor 17
bomen in Leiderdorp);
• De boom heeft een grote dendrologische waarde, vanwege zijn soort en variëteit in
combinatie met leeftijd, grootte en zeldzaamheid;
• De boom heeft een grote natuurwetenschappelijke waarde, doordat het een bijzonder
zuivere vertegenwoordiger van één soort betreft (genenreservoir) of doordat de boom
plaats biedt aan bijvoorbeeld zeldzame dier- of plantensoorten (bv. vleermuizen);
• Of de boom heeft een cultuurhistorische waarde:
• Herdenkingsboom, geplant ter gelegenheid van een belangrijke gebeurtenis (bv.
Amaliaboom);
• Markeringsboom, geplant ter markering (bv. grensbomen in het agrarisch gebied, of
bakenbomen langs rivieren);
• Kruis/kapelboom; geplant naast een kapel of kruisbeeld om de locatie te
benadrukken;
• Boom met een bijzondere snoeivorm (bv. leilinde).
N.B.
Een boom hoeft niet aan alle criteria te voldoen om op de lijst geplaatst te worden.