Maatregelencatalogus - STeenuil Overleg NEderland

Maatregelen ter verbetering van broedgelegenheid voor steenuil
Knotbomen bieden fraaie nestgelegenheid
Knotbomen zijn een fraai en typisch onderdeel van het Nederlandse landschap.
Geknotte bomen groeien overal. De bekendste geknotte boomsoort is de wilg. Maar
ook elzen, essen, eiken, linden, Spaanse aken, populieren, haagbeuken en paardenkastanjes
komen als knotboom voor. In knotbomen zitten prachtige holten, waar de
steenuil zich graag in nestelt. De steenuil is niet kieskeurig over het soort knotboom.
Het maakt ook niet uit of de boom op het erf staat, op het naburige land, solitair of in
een rij. Heeft u knotbomen, dan is het voor de steenuil gunstig deze zo goed te onderhouden
door ze regelmatig te knotten. U voorkomt tevens dat de knotbomen tijdens
een storm omwaaien of dat de kop van de boom gaat splijten, waardoor de holte in
de knot voor steenuilen onbruikbaar wordt. Knotten houdt in feite niets anders in
dan de betreffende boom eens in de paar jaar van zijn kruin ontdoen waarna deze
weer uitloopt.
Aanplant en onderhoud
De meest geschikte locaties voor aanplant van nieuwe knotbomen zijn slootkanten
en wegbermen. De wortels verstevigen de oever of de berm. Van alle knotbomen is
de knotwilg het meest eenvoudig te planten. U zaagt een rechte tak van een schietof
kraakwilg met een lengte van tweeënhalve tot drie meter. Snijd de onderkant
schuin af. Schil repen bast van de onderste meter. Steek de staak ongeveer een meter
diep in de grond. Plant de nieuwe knotwilgen in voldoende vochthoudende grond en
op een onderlinge afstand van vier tot acht meter. Ook populieren kunt u op deze
wijze stekken en poten. Voor andere soorten knotbomen moet u gebruik maken van
bewortelde jonge bomen.
Stevigheid en bescherming
Op erg winderige plekken moet u twee boompalen naast de nieuwe knotbomen
plaatsen en deze met boombanden vastmaken. Bescherm de jonge aanplant tegen
vraat door de bomen individueel te voorzien van een boomkorf. Een andere mogelijkheid
is om een raster op een meter afstand van de bomenrij te plaatsen. Na enkele
jaren kan dat raster verwijderd worden, tenzij u weidt met paarden of geiten.
Goede kruinontwikkeling
Het is belangrijk om regelmatig de loten, die uit de stam groeien, weg te snijden; met
uitzondering van de topscheuten. In de tweede winter na het jaar van aanplant kunt
u het aantal topscheuten terugbrengen tot zo’n acht tot twaalf. Dit heet ‘stikken’.
Knot regelmatig
Voor een goed onderhoud van de knotbomen moet u regelmatig alle takken van de
kruin verwijderen. Voor een wilg en populier geldt een keer in de vier tot zes jaar. Knot
een els na iedere vijf tot zeven jaar en een es een keer in de zeven tot tien jaar.
Controleren op nestholen
Het verdient aanbeveling voordat u begint met het knotten van een rij knotbomen
deze te controleren op aanwezige holen. Op deze manier kunt u uw onderhoud maximaal
afstemmen op aanwezige holen en met extra voorzichtigheid te werk gaan.
Knot niet alle bomen gelijktijdig
Met het oog op het tijdelijke verdwijnen van schuilmogelijkheden van steenuilen en
andere dieren moeten niet alle knotbomen in hetzelfde jaar worden geknot. Breng
spreiding aan door bijvoorbeeld jaarlijks twintig procent te knotten.
deel 5 – 70
steenuil onder de pannen – maatregelencatalogus