Voeding voor de (aanstaande) moeder - UMC Utrecht

Afdeling Verloskunde, locatie WKZ
Voeding voor de (aanstaande)
moeder

Voedingsadviezen voor de
zwangere vrouw
Tijdens de zwangerschap is het goed om extra aandacht aan uw voeding
te besteden. U hoeft niet ‘voor twee’ te eten, maar eet wel gezond.
Hieronder wordt verstaan: niet te veel vet maar wel voldoende vitaminen,
eiwitten en andere bouwstoffen. Kies elke dag iets uit elke schijf van vijf:
de vijf groepen van belangrijke levensmiddelen. Drink voldoende en
wees matig met zout.
Schijf van vijf
2

Als u hierover meer wilt weten, kunt u de brochure bestellen: ‘Eten als je
in verwachting bent’ (Voorlichtings bureau voor de Voeding, telefoonnummer
070 306 88 88). Ook in de wachtkamer op de polikliniek
liggen folders over gezonde voeding tijdens de zwangerschap.
Als u veel koffie drinkt (meer dan vier koppen per dag) kan de baby
onrustig worden als gevolg van cafeïne, u kunt overwegen cafeïnevrije
koffie te drinken.
Gemiddeld komt een vrouw in de loop van de zwangerschap tussen
de 10 en de 15 kilo aan. Dit is normaal. Het komt ook voor dat de
gewichtstoename meer of minder is dan 10-15 kilo. Een deel van deze
extra toename is alleen water dat u na de bevalling weer snel kwijtraakt.
Het gewicht wordt op de polikliniek verder niet gecontroleerd omdat
dit geen belangrijke informatie oplevert.
Ochtendmisselijkheid
Ochtendmisselijkheid kan vooral in het begin van de zwangerschap
vóórkomen. Dit is voor een deel te verhelpen door iets lichts te
gebruiken voordat u opstaat, bijvoorbeeld thee met beschuit of een
sneetje knäcke bröd. Eet vaak kleinere porties verdeeld over de dag.
Soms duurt de misselijkheid langer dan alleen de ochtend, overleg
met uw verlos kundige of arts wat u in die gevallen kunt doen.
3

Laxerend dieet
Als uw stoelgang moeilijkheden oplevert, verhelpt u dit meestal al door
wit brood te vervangen door bruin-, volkoren- en roggebrood. Ook is
het raadzaam om regelmatig fruit, rauwkost en peulvruchten te eten en
voldoende te drinken.
Als dat niet afdoende helpt, probeer het dan met:
- Een glas lauw water op de nuchtere maag.
- Meer vruchtensap (geen appelsap) en groentesap.
- Dagelijks wat pruimen, dadels of wat laxerende rozenbottelsiroop;
- Eén tot drie eetlepels zemelen of gebroken lijnzaad (verdeeld over
de dag). U kunt de zemelen of het gebroken lijnzaad verwerken in
bijvoorbeeld yoghurt, vla, pap, groente, gehakt, soep, stamppot, ragout
of appelmoes.
IJzerverrijkt dieet
Tijdens de zwangerschap neemt de ijzerbehoefte van de vrouw fors toe.
Om de kans op ijzergebrek te verkleinen is het belangrijk dat u een
goede en gevarieerde voeding gebruikt. Als algemeen advies wordt
aanbevolen bij elke maaltijd één product uit elke groep van de schijf
van vier te gebruiken en per dag 1½ liter water te drinken. Gezien hun
stimulerende rol bij de opname van ijzer wordt aanbevolen bij elke
maaltijd een vitamine C-bron zoals fruit, vers vruchtensap, groenten of
4

vitamine C tablet te gebruiken. Ook Roosvicee Ferro kan bijdragen aan
een tekort aan ijzer. Gezien het remmende effect op de ijzeropname
kunt u beter niet gelijktijdig koffie, thee, eiwit of melkproducten
gebruiken. Deze bemoeilijken de opname van ijzer vanuit de darm in
de bloedbaan.
Vitamine A
Het is niet verstandig om in de zwangerschap veel vitamine A te
gebruiken, omdat dit de kans op aanlegstoornissen van het kind kan
vergroten. Vitamine A zit vooral in lever en leverproducten zoals leverworst,
leverpastei en paté. Gebruik lever en leverproducten met mate
tijdens de zwangerschap, (bijvoorbeeld niet vaker dan 1 a 2 x per week)
Indien u een vitaminepreparaat gebruikt, kijkt u dan hoeveel vitamine
A erin zit. U mag dagelijks niet meer dan 8000 I.E. vitamine A tot u
nemen.
Listeriose
Listeriose is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door de bacterie
Listeria Monocytogenes. Infectie treedt meestal op na consumptie van
met deze bacterie besmette voedingsmiddelen. Voedingsmiddelen die
besmet kunnen zijn met Listeria zijn: rauwe groenten, rauwe melk
5

(en de producten daarvan zoals sommige zachte kazen als brie,
camembert, mozzarella), kip en vlees.
Een Listeria-infectie in de zwangerschap verloopt voor het kind vaak
fataal. De kans op besmetting is klein en door een aantal extra voorzorgsmaatregelen
te nemen wordt deze nog kleiner. Voedsel moet goed verhit
zijn (geweest) en niet te lang bewaard worden. Zwangeren kunnen beter
vers bereid voedsel eten in plaats van voorverpakt voedsel.
Voorzichtigheid is verder geboden bij paté, koude kip, rauwmelkse en
blauwschimmelkazen, voorverpakte salades, rauwe vis en schaaldieren.
De meeste kazen worden tegenwoordig van gepasteuriseerde melk
gemaakt en deze kunt u tijdens de zwangerschap dus ook gewoon eten.
Als de kaas van rauwe, niet-gepasteuriseerde melk is gemaakt is deze
geïmporteerd. Op de verpakking staat dan meestal ‘au lait cru’. Indien u
onzeker bent, kunt u meer informatie vragen bij de betreffende winkel.
Of op de website van het voedingscentrum (www.voedingscentrum.nl).
6

Ruimte voor aantekeningen
7

Divisie Vrouw & Baby
Afdeling Verloskunde, locatie WKZ
UMC Utrecht, Locatie WKZ, Lundlaan 6, Postbus 85090,3508 AB Utrecht
Tel 088 75 555 55
www.umcutrecht.nl
© 2008, UMC Utrecht, afdeling Interne en Externe Communicatie
september 2008b, PID.OBS.05