wim malenstein - tegendraads - VNO-NCW

portret
wim malenstein -
tegendraads
Wim Malenstein raakte alles kwijt, maar
begon weer opnieuw. Nu is hij directeur
en eigenaar van de Bergman Kliniek met
vijf vestigingen. “Het gaat me niet om
de centen.”
Tekst: Jiska Vijselaar | Foto’s: Erik van der Burgt
“We gaan in de kamer van mijn zoon zitten hoor”, excuseert Wim
Malenstein (58) zich. Je moet vooral praktisch blijven, vindt de directeur-eigenaar
van de Bergman Kliniek voor cosmetische chirurgie en
‘gewone’ verzekerde zorg. “Die kamer staat nu even leeg vanwege de
vakantie van mijn zoon.” Terwijl zijn eigen kamer in gebruik is bij de
nieuwe kwaliteitsmanager, die net die week bij het bedrijf begonnen
is. “We groeien uit ons jasje.”
Geen dure designmeubels in de kamer. Eenvoudig bureau, een vergadertafel
met een paar stoelen en aan de wand alleen een grote wereldkaart.
Geen dame voor de koffie en de thee (‘water inschenken kan ik
zelf wel’). Nee, een poeriemaoker (druktemaker) is hij niet, zoals ze het
in zijn geboortedorp Bunschoten-Spakenburg zouden zeggen. Uiterlijk
vertoon zegt hem niets. Eenvoudig gekleed in een sportief overhemd
en een jasje. Zo is hij ook opgevoed: doe maar gewoon, dan doe
je al gek genoeg en trek je niets aan van de mening van anderen. Nuchter
en rationeel.
Malenstein groeide op in het streng gereformeerde Bunschoten. Een
groot gezin met acht kinderen. Vader had een eigen transportbedrijf
voor het vervoer van melk van boeren uit de wijde omgeving naar
grote melkfabrieken, zoals de Domo. Moeder runde het gezin. Altijd
drukte, maar een warm nest.
Een beetje tegendraads waren ze wel. Malenstein: “Mijn vader had
altijd een houding van: we doen het gewoon op onze eigen manier en
trekken ons niets aan van de regels die in het dorp zijn bedacht.” Dus
toen hij om zijn lange haren van de mulo werd gestuurd, belde pa
Malenstein gewoon naar school op om te zeggen dat zijn zoon weer
zou komen. Met de mededeling: we bepalen zelf wel wat voor kapsel
onze jongens hebben. En dat werd morrend geaccepteerd. “Ik vond dat
wel mooi. Een beetje aanschoppen tegen de opvattingen en principes
die daar heersten.”
donderpreek
Eigenlijk had hij iets in de muziek willen doen. Daar droomde hij als
vijftienjarige jongen van. Muzikant, producer, technicus. Het maakte
46
FORUM #18/01.10.09

47
FORUM #18/01.10.09

portret
Malenstein niet uit. Als hij maar iets met muziek kon doen. Met zijn
broers en een paar vrienden vormde hij de enige popband in Bunschoten-Spakenburg.
Zelf speelde hij gitaar, regelde zaaltjes voor optredens,
verkocht de kaartjes. Het heeft hem menige donderpreek vanaf
de kansel opgeleverd. Sodom en Gomorra was het, waar die jongens
mee bezig waren. Het mocht niet en daarmee basta. Maar daar trok
Malenstein zich niets van aan. Sterker nog, zijn ouders stimuleerden
hem juist ermee door te gaan. “Prachtig. Maar toen ik een jaar of achttien
was, realiseerde ik me dat ik niet talentvol genoeg was om in de
muziek de top te bereiken. En er mijn boterham mee te verdienen.”
Dus gaf hij zijn droom op, want zijn dagen slijten als gitarist in een
bandje op trouwpartijen zag Malenstein niet zitten. “Dat zou ik echt
verschrikkelijk hebben gevonden.”
Direct na de middelbare school ging hij het bedrijf van zijn vader in.
Net als zijn broers. “Ik zag veel mogelijkheden om het bedrijf verder
uit te bouwen. Toen we het bedrijf van mijn vader overnamen hadden
we tien tankauto’s, bij de verkoop in 1992 vierhonderdvijftig en vestigingen
in heel Europa. Ik heb eigenlijk nooit serieus overwogen om
ergens anders te gaan werken, op wat jongensdromen na dan.”
Het werd thuis ook wel gestimuleerd: onafhankelijk zijn, zelf iets
opbouwen. “Dat ligt me ook goed. Ondernemen zit in mijn bloed,
zeggen ze wel eens. Maar het is waar.” Een soort drang, die je niet
kunt onderdrukken. “Vooral om iets neer te zetten. Dat speelt bij
mij een grote rol. Meer dan om er veel geld mee te verdienen. Als
het goed gaat is dat een aardige bijkomstigheid. Maar daar gaat het
niet om.”
niet jammeren
Dat geld maar betrekkelijk is, heeft Malenstein aan den lijve ondervonden.
Samen met zijn oudste broer, had hij van Malenstein Transport
een groot bedrijf gemaakt. Hij als commercieel en zijn broer als algemeen
directeur. Maar in 1992 ging het fout. “We zijn heel snel gegroeid.
Maar achteraf denk ik dat we door de snelle groei wel eens teveel risico
hebben genomen. We hadden beter moeten onderzoeken hoe levensvatbaar
de buitenlandse bedrijven waren die we overnamen en hoe
betrouwbaar het zittende management. Naïef? Ja, ik ben een stuk
voorzichtiger geworden.”
Onder druk van de bank moest het bedrijf verkocht worden. Tientallen
miljoenen verloren. De broers bleven nagenoeg met lege handen
achter. Een klap, dat zeker. “Het gaat je bepaald niet in de koude kleren
zitten. Een jaar lang strijd geleverd met de bank en uiteindelijk vrijwel
alles kwijt. Maar ja, je kunt wel gaan jammeren, snikken en zeuren.
Wat schiet je daarmee op? Mijn broer en ik zijn allebei weer keihard
aan de slag gegaan. Ik heb altijd gezegd, ook nu nog, je kunt met niets
48
FORUM #18/01.10.09

eginnen en een groot bedrijf opbouwen. Dat kun je ook een tweede
keer. Welstand is fijn, maar het is heel relatief.”
Verwijt u zichzelf iets achteraf?
“In de periode dat Malenstein Transport veel buitenlandse overnames
deed, was ik voltijds aan het werk als manager voor Nederland
Distributieland (de organisatie van logistieke bedrijven die Nederland
in het buitenland promoten als ‘Gateway to Europe’; red.). Ik
weet niet of ik het had kunnen voorkomen. Ach, dat is achteraf allemaal.
Alles ging zo makkelijk in die tijd. De bank zei: kopen jullie
maar, wij hebben het geld. Je zat helemaal in die mood. Misschien
was het anders gelopen, misschien ook niet. Ik wil mezelf niet op de
borst kloppen dat de dingen anders zouden zijn gegaan, als ik er wel
bij was geweest.”
Maar u bent niet met uw broer verder gegaan.
“Dat klopt, maar dat heeft niets met onze onderlinge verhouding te
maken. Die is altijd goed geweest en gebleven. In de periode dat ik bij
Nederland Distributieland werkte, ben ik me meer bewust geworden
van mijn eigen mogelijkheden. Heb ik meer zelfvertrouwen
gekregen. Ik was bij Malenstein altijd de tweede man. Toen kon ik uit
de schaduw van mijn broer treden. Dat is goed geweest. Ik wist wat
ik wilde, ook zakelijk gezien. En ben vanaf dat moment mijn eigen
gang gegaan.”
avontuur
Malenstein kon de Bergman Kliniek overnemen van dokter Bergman.
Meer dan een verbouwde garage in Blaricum was het niet, met een
omzet van een half miljoen euro. “Die overname zag ik als een avontuur.
Eens kijken of we daar meer van konden maken. En dat dat is
gelukt geeft me echt een kick. Dit is mijn wereld.”
Vijf vestigingen heeft de kliniek inmiddels. In juni van dit jaar werd de
internistenpraktijk Berg en Bosch overgenomen, in juli de kliniek van
Schoemacher, het Medisch Centrum Scheveningen. Na het interview
staan er nog afrondende gesprekken met een kliniek in het noorden
van het land op de agenda. En een beursgang is in voorbereiding in verband
met de financiering van zijn expansieplannen. “We zijn al de
grootste keten van private klinieken voor cosmetische en verzekerde
zorg in Nederland. En wanneer de beursgang doorgaat, zouden we ook
de eerste private leverancier van zorg in Nederland zijn met een beursnotering.”
Malenstein is er zichtbaar trots op. “Ik wil iets nalaten. Dat
heb ik altijd wel in mijn achterhoofd gehad.”
Denkt u nooit eens: het is wel genoeg geweest?
“Nee. Ik zou me rot vervelen als ik mijn bedrijf niet meer had. Ik hoef
mezelf niet meer te bewijzen. Dat heb ik inmiddels wel gedaan, denk
ik. We zijn financieel onafhankelijk. Desondanks geniet ik ’s avonds
pas van mijn biertje of mijn wijntje als ik het gevoel heb het echt verdiend
te hebben. Klinkt dat calvinistisch? Haha, misschien wel. Maar
echt, ondernemen is mijn lust en mijn leven. Voor iets anders ben ik
nauwelijks enthousiast te krijgen. Dat zie ik wel als een tekortkoming
van mezelf. Maar zo ben ik nu eenmaal.”
Vier stellingen voor
Wim Malenstein
‘Cowboys’ moeten uit de zorg
worden geweerd
“Partijen als de pvda en de sp roepen
steeds dat marktwerking ten koste gaat
van de kwaliteit. Maar waarop baseren ze
dat? Het is een volslagen idiote gedachte
dat een onderneming winst zou kunnen
maken door de kwaliteit te verlagen. Ons
succes hangt juist van kwaliteit af.”
Het kabinetsbeleid voor innovatie
is een sof
“Er wordt veel geroepen maar te weinig
gedaan. De durf en ‘power’ om echt en
doortastend te vernieuwen ontbreekt. De
stagnerende invoering van marktwerking
in de zorg is daarvan een goed voorbeeld.”
Ondernemers halen Nederland uit de
recessie
“Ja, wie zouden het anders moeten doen?”
Aan Gods creatie mag je niets veranderen
“Nou, áls de aarde en wat zich daarop
bevindt een creatie Gods is, moet het
creatieve vermogen van de mens veranderingen
aan te brengen, ook een gave
Gods zijn.”
wim malenstein
1951 Geboren in Bunschoten-
Spakenburg
1969 Planner bij Malenstein
Transport
1980 Commercieel directeur
Malenstein Transport Groep
1988 Manager overseas Nederland
Distributieland (nd)
1989 Vice-president logistics nd
1990 Lid van de raad van bestuur
Malenstein International
1992 Directeur-eigenaar
Malenstein Air
1994 Directeur-eigenaar Bergman
Kliniek
49
FORUM #18/01.10.09