Nederland in Afrika: Een militaire traditie van humanitaire operaties

hulpgoederen en transportmiddelen te leveren teneinde de humanitaire ramp in Zuid-Soedan
te beëindigen. Vanwege eerdere positieve ervaringen met een Nederlands Troopship,
verzocht de UNHCR de Nederlandse regering een transporttoestel plus vliegend personeel
te leveren om de hulpgoederen vanuit de hoofdstad Khartoem naar Zuid-Soedan te
brengen. 4 De Nederlandse regering stemde met dit verzoek in. Tussen 24 oktober en 24
december 1972 bracht een detachement van vliegend en technisch personeel van de
Koninklijke Luchtmacht (334 squadron) met een F-27 Troopship dekens, medicijnen en
voedselpakketten van de Soedanese hoofdstad naar de zuidelijke steden Malakal, Juba en
Wau.
‘Sahel-detachement’ naar Darfoer
Twee jaar later vertrokken er wederom Nederlandse militairen naar Soedan. Tussen 1968 en
1974 was er namelijk in dit land en de Sahellanden Niger, Mauritanië en Tsjaad nauwelijks
regen gevallen, zelfs niet tijdens het regenseizoen. Doordat de oogsten mislukten, leed de
bevolking in de regio onder een ernstige hongersnood. Tijdens de lentemaanden van 1974
kreeg Nederland van de Food & Agriculture Organisation (FAO) van de VN het verzoek
militairen naar de Sahel te sturen om de noodlijdende bevolking te helpen. Op verzoek van
minister J.P. Pronk van Ontwikkelingssamenwerking liet minister H. Vredeling van Defensie
vanuit de zogenoemde Rampenbrigade (een stand by-formatie voor noodhulp van
verschillende eenheden uit de krijgsmacht) een ongewapend Nederlands militair
detachement formeren. Dit ‘Sahel-detachement’ was hoofdzakelijk samengesteld uit
personeel van 108 Lichte Transportcompagnie van de landmacht. Nadat Mauritanië, Tsjaad
en Niger de Nederlandse militaire hulpverlening echter hadden geweigerd, wilde de FAO het
detachement in Soedan inzetten. Den Haag ging op dit verzoek in en stelde het toch al
gereedstaande Sahel-detachement voor deze uitzending beschikbaar. Dit verklaart tevens
de enigszins vreemd aandoende benaming van het detachement. Soedan vormt immers een
steppegebied tussen de Sahara en de tropische regenwouden en behoort feitelijk niet tot de
Sahel-regio.
Tijdens de verkenningsmissie werd duidelijk dat het Nederlandse transportdetachement in de
afgelegen Darfoer-regio een nuttige taak kon verrichten. Dit gebied werd bewoond door
ongeveer twee miljoen Soedanezen en 20.000 vluchtelingen. Heel Soedan telde slechts 350
kilometer geasfalteerde wegen, waarvan niet één in Darfoer. De regio was dus nauwelijks
ontsloten. In principe was de voedselvoorraad, mede door toedoen van de FAO, in Soedan
nog redelijk afdoende. Het probleem was echter dat het voedsel niet in voldoende
hoeveelheden naar de afgelegen gebieden kon worden vervoerd. Het was tussen 1
september en 1 november 1974 aan de militairen van de Aan- en Afvoertroepen (AAT) om
via de nauwelijks begaanbare zandwegen de afgelegen dorpen in Noord-Darfoer van
voedsel te voorzien.
Vanuit een basiskamp in El-Fasher brachten de Nederlanders met hun ‘witkarren’ het dura
(soort graan) naar de afgelegen dorpen Umm, Kebkabya, Kutum, Keddada, Malha en Millit in
Noord-Darfoer. Twee keer per week reden de konvooien uit, waarbij elke truck met 3.000 kilo
dura was beladen. De transporten verliepen niet onder ideale omstandigheden. De
Nederlanders moesten de klus klaren in een verzengende hitte, op wegen die eigenlijk alleen
met ezels of kamelen begaanbaar waren. Berucht waren de tochten over rulle zandsporen
en de stenen ‘wegen’ - gekscherend werd dit ‘traplopen’ genoemd.
De afstanden liepen soms op tot 200 kilometer. In de praktijk kwam dat neer op een
omlooptijd van ongeveer vijf dagen, mits de omstandigheden gunstig waren. Daarom moest
ieder konvooi geheel zelfvoorzienend zijn. Ondanks enkele problemen leverde het
Nederlandse detachement nuttig werk. In totaal werd 500 ton voedsel getransporteerd en
had iedere truck ongeveer 4.000 kilometer gereden. De Soedanese bevolking was erg
gelukkig met de geboden hulp, en de ministers Vredeling en Pronk waren zeer tevreden over
3