Thema - Nederlandse Vereniging voor Radiologie

MEMORAD
THEMA
het fellowship wordt competentieniveau 6
(zie Tabel I) verwacht voor de specifieke
cardiovasculaire onderwerpen.
Daarnaast wordt van de fellow verwacht
dat deze het Europees examen van de European
Society of Cardiovascular Radiology
(ESCR) haalt. Dit examen bestaat uit twee
delen, die tweemaal per jaar afgenomen
worden. Dit kan tijdens de ECR in Wenen
en tijdens het jaarlijkse ESCR-congres in
oktober.
Om in aanmerking te komen voor dit examen
moet er eerst aan de volgende voorwaarden
voldaan zijn:
- opsturen van een logboek met de cardiale
beeldvormingservaring, waarvan de minimale
eisen zijn 100/300 (life-cases/data-
base-cases) cardiale CT’s en 100/300 cardiale
MRI’s;
- 40 bijscholingspunten in congressen/cursussen
cardiale beeldvorming;
- aanbevelingsbrief van de opleider cardiale radiologie
of afdelingshoofd, waarin ook staat
dat de kandidaat minimaal drie maanden
getraind is in cardiale CT en zes maanden in
MRI.
Het eerste deel bestaat uit het volgen van de
ESCR educational course tijdens het jaarlijkse
congres, waarna een multiplechoice-examen
afgelegd moet worden. Vervolgens bestaat het
tweede deel uit een multiplechoice-examen
met dertig vragen, gevolgd door een mondeling
examen waarin enkele cases besproken
worden. Behalve klinische vragen zijn er ook
vragen over techniek. Naast fellows kan eenieder
die aan deze eisen voldoet zich inschrijven
voor dit examen. Verder informatie over dit
examen is te vinden op www.escr.org.
Op dit moment zijn er drie klinieken waar
het fellowship aangeboden wordt, namelijk
UMCU, AMC en MUMC. Voor actuele informatie
over verdere toewijzingen van fellowshipplaatsen
kan contact worden opgenomen met
de Sectie Cardiovasculaire Radiologie.
n
H.C.M. van den Bosch
radioloog Catharina Ziekenhuis Eindhoven
Dr. H.W. van Es
radioloog St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein
MRI bij ischemische cardiomyopathie
nils planken
anje spijkerboer
De ischemische cardiomyopathie (CMP) is een hartspierziekte als gevolg van onvoldoend
zuurstofaanbod aan het myocard als gevolg van coronaire pathologie. Het hartinfarct is
het eindstation van de ischemische cascade en is de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland.
Jaarlijks worden in Nederlandse ziekenhuizen circa 90.000 patiënten opgenomen
in verband met coronaire hartziekten, waarvan per jaar ongeveer 4000 mannen en
3000 vrouwen aan een hartinfarct komen te overlijden [1]. Bij patiënten met een acuut
myocardinfarct met bijpassende ECG-afwijkingen (ST-elevaties) moet zo snel mogelijk een
coronairangiografie worden gemaakt met aansluitende interventie om ischemisch maar
nog niet geïnfarceerd myocard te revasculariseren. In een dergelijke setting is er geen
tijd voor een MRI-onderzoek. Bij nog veel meer patiënten met uiteenlopende klachten
van pijn op de borst die zich presenteren op de spoedeisende hulp, bij de huisarts of op
de poli cardiologie, speelt MRI tegenwoordig echter een belangrijke rol. De ontwikkeling
van pijn op de borst is een laat verschijnsel in de ischemische cascade (Figuur 1). Een
gestoorde perfusie, diastolische en systolische disfunctie treden al vroeg in deze cascade
op. MRI is in staat deze vroege afwijkingen met een hoge sensitiviteit en specificiteit te
visualiseren en daarmee ischemie te detecteren [2-4]. Daarnaast is het met behulp van
MRI ook mogelijk om een onderscheid te maken tussen gebieden van myocardischemie
en infarct. Ook de uitgebreidheid van ischemie en infarct is met MRI goed te bepalen. Dit
onderscheid is belangrijk en heeft klinische consequenties met betrekking tot revascularisatiemogelijkheden
en prognose [5-7]. Ook bij patiënten met een bekend myocardinfarct
kan MRI een rol spelen voor de evaluatie van de uitgebreidheid en ernst van het infarct. De
aan- en afwezigheid van oedeem, microvasculaire obstructie, intramyocardiaal hematoom
en fibrose zijn prognostische bevindingen [8-14].
In dit stuk zullen in vogelvlucht de verschillende
aspecten van cardiale MRI bij ischemische
cardiomyopathie worden besproken.
Anatomie en het
17-segmentenmodel
In tegenstelling tot de meeste niet-ischemische
CMP’s houdt de ischemische CMP zich
aan coronaire stroomgebieden. Kennis van
de coronaire anatomie en stroomgebieden
is daarom van groot belang.
Er zijn verschillende segmentmodellen; internationaal
gebruikt men het 17-segmentenmodel
volgens de American Heart Association uit
2002, dat duidelijk en goed toepasbaar is (zie
Figuur 2).
Wandbewegingsstoornissen
Door ischemie van het myocard kunnen er,
afhankelijk van de uitgebreidheid en duur
van de ischemie, wandbewegingsstoornissen
optreden. Wandbewegingsstoornissen (WBS)
kunnen aan de hand van de cine-opnamen
beoordeeld worden. Afhankelijk van de uitgebreidheid
en transmuraliteit van een infarct
zijn de WBS meer of minder uitgesproken. De
2-kamerview-, 3-kamerview- en 4-kamerviewopnamen
worden gecorreleerd aan de korteasopnamen.
WBS kunnen worden ingedeeld
op een 4-puntschaal: 1=normokinesie (normale
contractiliteit); 2=hypokinesie (afgenomen
verdikking en concentrische verplaatsing);
3=akinesie (geen verdikking of verplaatsing);
12
K I J K o o k o p w w w . r a d i o l o g e n . n l