20140127-de-wijkraad-als-geluksfabriekje

slagen. Maar de wijkraad leest ’t met rooie oortjes. De wijkraad is een geluksfabriekje.
De robuuste gemeente
In 1998 vond Bram Peper, Minister van Binnenlandse Zaken, dat een gemeente minstens
20.000 inwoners moest hebben om levensvatbaar te zijn. De term robuuste gemeente
is van hem. Vijftien jaar later vindt Ronald Plasterk dat een gemeente 100.000 inwoners
moet hebben om de taken aan te kunnen. Dat heeft te maken met drie gevoelige zorgtaken
die tot nu toe door rijksdiensten werden gedaan en binnenkort door gemeenten
uitgevoerd gaan worden. De gemeenten moeten groot genoeg zijn om die taken aan te
kunnen. Opnieuw wordt de term robuuste gemeente gebruikt, maar nu is hij vijf maal zo
groot als (nog maar) vijftien jaar geleden.
Dat gemeenten groter moeten zijn is vanwege de decentralisatie van rijkstaken niet
onlogisch. Maar hoe zit het met de relatie van de burger tot zijn gemeentebestuur?
De gemeente krijgt een beperkte speelruimte bij de uitvoering, want er moet natuurlijk
rechtsgelijkheid zijn in Nederland. Jantine Kriens, voorheen wethouder en eerste
locoburgemeester in Rotterdam, en sinds kort hoofddirecteur van de Vereniging van
Nederlandse gemeenten: ‘In gesprekken met hoge ambtenaren van departementen is
me afgelopen weken opgevallen dat in hun hoofden de gedachte leeft dat gemeenten
uitvoeringskantoren zijn van het Rijk. Pas als ik er expliciet naar vraag, erkennen ze dat
dit niet de bedoeling is.’ Gemeenten moeten volgens haar maatwerk kunnen leveren. ‘Als
er voor de drie decentralisaties tóch complexe wetgeving komt, die van gemeenten de
facto uitvoeringskantoren maakt, dan adviseer ik gemeenten te zeggen dat ze het niet
waar kunnen maken.’ Jantine Kriens denkt dat de rijksoverheid wel wijzer zal zijn en dat
het allemaal goed komt. Zij heeft een droom. Ze zag een filmpje op YouTube over vrijwilligers
in Canada die brandkranen sneeuwvrij houden, waarmee ze gemeenten veel werk
besparen. ‘Mensen voelen zich daardoor mede-eigenaar van de publieke ruimte. Die kant
gaat het bij ons ook op. Niet alleen in de publieke ruimte, maar ook in de zorg. Bouwen
op de kracht van burgers. Ik kreeg een brief over een zorgcoöperatie op dorpsniveau in
Deurne. Fantastisch! Aan dat soort initiatieven moeten we zuurstof geven. Onderdruk de
neiging om alle taken weer te institutionaliseren. De rol van gemeenten wordt schakelen
tussen schaalniveaus en verbinden. Een terugkeer naar de middeleeuwse marktplaats,
maar dan met moderne technologie.’ (Bron: VNG Magazine mei 2013)
Goed, geen knellende regels dus als Jantine Kriens gelijk krijgt. Burgers die samen de
problemen in hun woonomgeving oplossen. De zorgcoöperatie waar ze een brief over
kreeg is opgericht in Helenaveen, een kleine kern in de gemeente Deurne. De aanleiding
was dat het kloostercomplex in Helenaveen door het bisdom te koop werd aangeboden.
Een paar inwoners vroegen zich af of het gebouw voor de dorpsgemeenschap behouden
kon blijven en ze begonnen te denken over zorgvoorzieningen die vooral van belang
konden zijn voor de groeiende groep ouderen in Helenaveen. Met een beetje steun van
10