DOMO - Zuivelhistorie Nederland

ontving en nu voor zijn „fabrieks”-boter f 3,- à f 4,- boven deze markt. Geoordeeld werd, dat er in
Drenthe wel beste botermakers (botermaaksters) zijn en dat voor hen een fabriekmatige bereiding
der boter niet noodzakelijk is, maar dat er daarentegen ook velen zijn die 2e, 3e en 4e keur boter
maken. Voor deze zou de fabriekmatige verwerking van de melk wel nodig zijn om boter van ie
keur te maken.
Men meende dat er vakmensen te werk moesten worden gesteld. Gelijk in ieder dorp een smid en
een timmerman voor anderen als vakman werken, zo achtte men ook in ieder dorp een botermaker
noodzakelijk, die voor anderen boter zou bereiden.
[12] Men ziet het, men ging niet over één nacht ijs. In 1888 ontstonden in De Wijk eindelijk plannen
tot oprichting van een boterfabriek. De heer R. Nijsing verklaarde zich een voorstander. Maar
naast het leveren van melk aan de fabriek, wilde hij een deel van de melk ook zelf verkarnen om
zijn dochters bekend te maken en te doen blijven met de zuivelbereiding hetgeen, zo meende hij,
voor de vrouwen van landbouwers een zaak van het grootste nut en het grootste belang was. De
fabriek verrees in 1889 aan de Rogatsluis. Het D.L.G. Betaalde de kosten van de commissie van
onderzoek. Het deed dit nog enkele malen. De steun van het D.L.G. Was ook wel sterk nodig. De
weerstand was, zoals we reeds meldden, hier en daar zeer groot.
Maar de tijd ging verder, de klok kon niet worden stilgezet. Rond de eeuwwisseling telde bijv.
Drenthe een 100-tal kleine fabriekjes, hoofdzakelijk handkrachtbedrijfjes.
Men kan er over twisten of de nood der tijden de grote oorzaak van de oprichting van zovele fabrieken
in een betrekkelijk klein gebied was, of dat het de uitvinding was van de centrifuge. Ook
kan het zijn dat de sterke gemeenschapszin, de behoefte om in slechte tijden de handen ineen te
slaan, een grote rol speelde.
De eerste steen in de muur van de eerste coöperatieve zuivelfabriek in Drenthe
te Rogat.
Heruitgave zuivelhistorienederland.nl
12
© DOMO auteur Tj. BOIJENGA