Tekst - Vlaams Parlement

Stuk 8 (2001-2002) – Nr. 1 4
DAMES EN HEREN,
TOELICHTING
1. Vooraf : situering en werkwijze
1.1. De vraag aan de Vlaamse Ombudsdienst
In de plenaire vergadering van 22 oktober 1997
werd de Deontologische Code van de Vlaamse
volksvertegenwoordigers inzake dienstverlening aan
de bevolking goedgekeurd (verder : de Code). De
Deontologische Commissie, die moet waken over
de naleving van deze Code, vatte op 18 februari
1998 haar werkzaamheden aan.
De Code heeft als uitgangspunt dat er in een moderne
democratie een nauwe band moet bestaan
tussen de bevolking en haar vertegenwoordigers in
het Parlement, zo lezen wij in het Beleidsplan van
de Voorzitter van het Vlaams Parlement.
De intenties van de Code worden verder gepreciseerd
in dat Beleidsplan. Met de Code wordt de sociale
dienstverlening door de Vlaamse volksvertegenwoordigers
niet onmogelijk gemaakt of verboden.
De Code vormt het kader waarbinnen de
volksvertegenwoordigers hun taak van doorverwijzen,
informeren, begeleiden en verwijzen op een
correcte manier kunnen uitvoeren. Ze bepaalt wel
dat de luisterbereidheid van volksvertegenwoordigers
duidelijk moeten worden onderscheiden van
persoonlijk cliëntelisme, administratief favoritisme
en ongeoorloofde beïnvloeding van bestuurlijke
handelingen. Bij sociale dienstverlening moeten de
absolute regels van gelijkheid en wettelijkheid gelden.
Er is behoefte aan een positieve definiëring van de
dienstverlening van de Vlaamse volksvertegenwoordigers
aan de bevolking, binnen een door de
Code uitgezet kader. Volgens de voorzitter is hierbij
een "sleuteltaak" weggelegd voor de Vlaamse
Ombudsdienst en de klachtendiensten. Daarom
vraagt hij "de Vlaamse Ombudsdienst een handleiding
op te stellen die aan de hand van concrete
voorbeelden duidelijke richtlijnen geeft aan volksvertegenwoordigers
over de relatie tussen burger
en volksvertegenwoordiger en de mogelijke inschakeling
van de Ombudsdienst of de klachtendiensten
bij de diverse overheidsinstellingen. Deze
handleiding moet duidelijk maken hoe de volksvertegenwoordigers
de burger kunnen bijstaan en
welke rol de ombudsman of de klachtenmanager
daarin speelt".
1.2. Het opzet van deze nota
Na een korte samenvatting van de beginselen van
de Code in deel 2, worden in deel 3 en 4 enkele
principes van de ombudsfunctie geschetst aan de
hand van de begrippen nulde, eerste en tweede lijn
en toegepast op de Vlaamse situatie. Voor deel 3 en
4 haalden wij onze inspiratie uit het eerste deel van
het Jaarverslag 1999 van de Vlaamse Ombudsdienst.
Die aspecten zijn van belang om goed in te
kunnen schatten wat de rol van de volksvertegenwoordiging,
de Vlaamse Ombudsdienst en de
klachtendiensten kan zijn bij de dienstverlening
aan de bevolking.
In deel 5 wordt vanuit het opzet van de Code gekeken
naar de relatie tussen de volksvertegenwoordiging
en de Vlaamse Ombudsdienst en naar de verwijzingen
vanuit de Code naar de rol van de
Vlaamse Ombudsdienst en de klachtendiensten.
De Code wordt "artikelsgewijze" benaderd voorzover
de diverse bepalingen verwijzingen naar de
ombudsdiensten en klachtendiensten bevatten.
Een voorstel van concrete werkwijze inzake doorverwijzing
naar de Vlaamse Ombudsdienst komt in
deel 6 aan bod.
Als bijlage gaan de adressen van de diverse Belgische
informatiediensten, de ombudsdiensten en de
klachtendiensten in het algemeen en die diensten
die verwant zijn met de Vlaamse overheid in het
bijzonder.
2. De algemene principes van de Code
2.1. De uitgangspunten
De Code is door het Vlaams Parlement goedgekeurd
op 22 oktober 1997 en is van toepassing
sinds 1 januari 1998. Op 17 maart 1999 is de Code
door de plenaire vergadering gewijzigd. Luidens
artikel 1 bevat de Code "het geheel van beginselen,
gedragsregels en gebruiken die de Vlaamse volksvertegenwoordigers,
hun persoonlijke en fractiemedewerkers,
en elke derde persoon die in hun opdracht
handelt, als leidraad nemen bij hun dienstverlening
aan de bevolking". De beginselen zijn de
volgende.
– Luisterbereidheid, aanspreekbaarheid en
dienstbaarheid van politici door rechtstreeks
contact met de bevolking worden als waardevol