VM42 Lassen van roest- en hittevast staal.pdf - Induteq

49
met hogere lassnelheden worden gelast. Er zit echter ook
een risico aan, dat door de slechte warmtegeleiding van
roestvast staal er oververhitting van het smeltbad optreedt,
waardoor de kwaliteit van de lasverbinding in gevaar kan
komen.
Een geringe toevoeging van waterstof aan het beschermgasmengsel
maakt bij het MAG-lassen een iets hogere lassnelheid
mogelijk, maar belangrijker is dat waterstof (2-5%)
een reducerende werking heeft en daardoor een minder
geoxideerde las. Dergelijke beschermgasmengsels mogen
overigens niet in materiaalcombinaties worden gebruikt die
gevoelig zijn voor waterstof geïnitieerde scheurvorming
(bijvoorbeeld de duplex en de martensitische roestvaste
staaltypen).
Specifieke beschermgasmengsels worden vaak aanbevolen
voor het kortsluit-, sproei- en pulsboog lassen.
Tabel 6.6 geeft een samenvatting van beschermgasmengsels
die gebruikt kunnen worden voor het MAG-lassen van
roestvast staal. Deze tabel is zeker niet volledig, elke gasleverancier
heeft vaak zijn eigen onderscheidende beschermgasmengsels
voor algemene en/of specifieke toepassingen.
wat niet in de laatste plaats veroorzaakt wordt door de
grote diversiteit aan roestvaste staalsoorten.
Gevulde lasdraden
Gevulde draden worden over het algemeen gebruikt vanwege
de hogere neersmeltsnelheden en/of lassnelheden die
kunnen worden bereikt. Het gebruik van gevulde lasdraden
verruimd over het algemeen ook het werkgebied bij het
MAG-lassen zoals te zien is in figuur 6.7.
tabel 6.6
Overzicht van een aantal beschermgasmengsels
voor het MAG-lassen van roestvast staal
%Ar %CO 2 %O 2 %H 2 %He toepassing en/of eigenschappen
98 – – 2 –
95 – – 5 – goede penetratie
98-99 – 1-2 – –
98 2 – – –
goede lasbaarheid, gunstig voor
sproeiboog lassen, meer oxidatie van
het oppervlak
mooie aanvloeiing. Universeel
toepasbaar
96 3 – 1 –
goede lasbaarheid, iets ingesnoerde
boog, pulsboog lassen, blank lasuiterlijk.
Niet gebruiken voor duplex en martensitisch
roestvast staal
72,5 2,5 25 meer boogenergie, pulsboog lassen
Bovenstaande aanbevelingen gelden voor het MAG-lassen
met massieve draden. Bij het MAG-lassen met gevulde
draden neemt de slak voor een deel de bescherming van
het smeltbad en de overgaande metaaldruppels over.
Het traditionele MAG-lassen is niet (zonder meer) geschikt
voor toepassing in de buitenlucht. Tocht en wind kunnen
de gasbescherming verstoren, wat tot poreusheid in de las
kan leiden. Als richtwaarde wordt wel een maximale toelaatbare
luchtsnelheid van 0,5 m/s aanbevolen. Moet het
lasproces wel buiten worden toegepast, dan moeten voorzorgsmaatregelen
worden genomen (bijvoorbeeld het plaatsen
van een lastent).
6.3.5 Lastoevoegmaterialen
Massieve lasdraden
Leveranciers van lastoevoegmaterialen hebben voor het
MAG-lassen van vrijwel alle roestvaste staalsoorten, massieve
lasdraden ontwikkeld. In massieve lasdraden zijn de
oxidatiegevoelige elementen met een nauwkeurig vastgestelde
overmaat aanwezig om afbrand te kunnen compenseren.
Voor massieve lastoevoegmaterialen is een verdere
aanpassing niet mogelijk en in veel gevallen ook niet nodig.
Aanpassing aan laspositie, lasnaadvorm en materiaaldikte
wordt gevonden in de procesparameters in combinatie met
de diameter van het lastoevoegmateriaal. Dit houdt in, dat
als het te lassen materiaal bekend is, de keuze van het toe
te passen (massieve) lastoevoegmateriaal over het algemeen
beperkt is. Als algemene vuistregel wordt wel gehanteerd
dat de chemische samenstelling van het lastoevoegmateriaal
minimaal gelijk moet zijn aan het basismateriaal, dit
geldt ook voor duplex roestvast staal. Zoals gebruikelijk bij
het lassen zijn hier echter weer vele uitzonderingen op,
figuur 6.7
Werkgebieden voor het MAG-lassen met massieve
en gevulde lasdraden
Gevulde lasdraden, die verlast worden onder beschermgas
zijn in drie groepen te verdelen n.l.:
Rutiel gevulde lasdraden
Deze hebben laseigenschappen die vergelijkbaar zijn met
rutiel elektroden. In deze groep wordt onderscheid gemaakt
in snelstollende typen geschikt voor het lassen in
alle posities en langzaam stollende typen. Moderne rutiel
gevulde lasdraden zijn de zogenaamde microgelegeerde
lasdraden met als belangrijkste verbetering een verbeterde
kerftaaiheid van het lasmetaal. Rutiel gevulde draden geven
een mooi glad lasuiterlijk met een beperkte overdikte
van de las. De slaklossing is uitstekend. Vanwege de
goede aanvloeiing van deze draden worden ze wel ingezet
voor het vervaardigen van lassen in dynamisch belaste
constructies.
Basische gevulde lasdraden
Deze lasdraden hebben het karakter en eigenschappen
die vergelijkbaar zijn met een basische elektrode en worden
vooral ingezet als er eisen worden gesteld aan de
mechanische eigenschappen van de lasverbindingen.
Ook voor het maken van doorlassingen zijn basische
gevulde draden aan te bevelen.
Over het algemeen is het lasuiterlijk ruwer, de slaklossing
slechter en zijn de lassen boller ten opzichte van
bijvoorbeeld rutiel gevulde draden. Dit kan bij dynamisch
belaste constructies een nadeel zijn.
Metaalpoeder gevulde lasdraden
Dit is een gevulde lasdraad die zeer weinig slak geeft en
die vooral wordt gebruikt voor het gemechaniseerd lassen
(robots) vanwege het feit dat de slak voor het leggen
van opeenvolgende lagen niet verwijderd hoeft te worden.
Bij metaalpoedergevulde lasdraden wordt, met gelijke
lasparameters, een hogere neersmelt verkregen ten opzichte
van een massieve lasdraad. De mechanische
eigenschappen van de lasverbinding zijn te vergelijken
met een massieve lasdraad.