Gemiddelde melkveehouder wil voer met advies - Melkveebedrijf

M A N A G E M E N T
Onafhankelijk voeradvies vooralsnog geen exploderende markt
Gemiddelde melkveehouder wil voer met advies
Tekst: Rob van Ginneken
Beeld: Twan Wiermans
De vraag naar voer zonder advies blijft stabiel
laag, zo constateren mengvoerleveranciers. Zij
baseren zich op de aanvragen die ze krijgen om
voer zonder advies te leveren. Onafhankelijke
voeradviseurs zien wel een licht stijgende vraag;
nu nog van probleemgevallen en bedrijven die
om een meer inhoudelijk voeradvies vragen.
Als er één discussie is die al heel lang speelt
in de veehouderij, dan is het de discussie over
de transparantie van de krachtvoerprijzen.
Hoe is de prijs opgebouwd Hoe zijn de
advieskosten in de krachtvoerprijzen verwerkt
En bovenal; wordt het voer goedkoper als
een veehouder het aangeboden advies niet
op prijs stelt
Met de introductie van onlinehulpmiddelen
(zie inzet) wordt er geprobeerd meer
duidelijkheid te verschaffen in de voerprijs.
Maar ook de veehouder is steeds allrounder
geworden. Waar de voervoorlichter
voorheen bij een bedrijfsbezoek ook een
gedeelte van de administratie voor zijn
rekening nam, voeren veel veehouders deze
taken voortaan zelf uit.
Met name de laatste ontwikkeling was voor
Boerenbond Deurne in 2011 aanleiding om
een gedeelte van de advieskosten uit de
voerprijs te halen. Via de nabetaling wordt
het gebruik van extra diensten zoals het
invullen van de mestboekhouding, landbouwtellingen
en resultatenverwerking verrekend.
“Maar kennelijk hebben veehouders meer
behoefte aan een totaaladvies, want slechts
zo’n 10 procent van ons melkveebestand
maakt gebruik van de mogelijkheid. Dat in
tegenstelling tot andere deelsectoren. In de
pluimvee-, geiten- en varkenshouderij ligt de
behoefte veel hoger. In die sectoren maakt
90 procent van de klanten gebruik van dit
concept”, aldus commercieel directeur Ruud
Michels.
Weinig vraag
In het door Boerenbond Deurne geformuleerd
concept zit wel een specifiek voeradvies. “De
vraag naar voer zonder voeradvies is in de
melkveehouderij ook bijzonder laag”, aldus
Michels. Ook andere mengvoerleveranciers
laten weten dat ze bijzonder weinig vraag
De keuze voor korrelkrachtvoer of losse bijproducten/grondstoffen ligt bij de veehouder.
WWW.MELKVEEBEDRIJF.NL / NR 1 / JANUARI 2013 / MANAGEMENT| 11

krijgen naar voer zonder enige vorm van
advies. Bennie Hutten, sectormanager
melkvee bij ForFarmers Hendrix, ziet dat er
een kleine, stabiele vraag is naar voer zonder
advies. Hutten is van mening dat het
financieel voordeel voor de veehouder niet
zo groot is. “Onze voorlichters komen altijd
viermaal per jaar langs om gevoel te houden
met het bedrijf, ook al neemt het bedrijf
geen advies bij ons af. Dan is de component
advies in de voerprijs niet meer zo hoog als
hij nog een paar keer aanvullend moet
komen voor een rantsoenberekening.”
Desgevraagd produceren mengvoerleveranciers op recept van derden.
Ook Marcel Christianen, commercieel
directeur bij AVEVE, merkt geen toename
van de vraag naar voer zonder advies.
“Vijftien jaar geleden heeft AVEVE al eens
proefgedraaid met een dergelijk concept.
Maar de kopers van deze voeders verwachtten
toch een bepaalde basisservice, zo
constateerden wij.” Christianen ziet daarom
meer in het aantonen van de meerwaarde
van de voeradviseur. “Want inderdaad, de
tijd dat de voorlichter regelmatig langskwam
om een praatje te maken is voorbij. De klant
verwacht van ons efficiëntie, zoals hij zelf
ook efficiënter is geworden. De veehouder
heeft zijn vragenlijstje vaak al klaar liggen
als de adviseur langskomt om het gesprek
zo kort mogelijk te houden.”
Arno Oostdam, commercieel directeur
Agrifirm Feed, constateert eveneens weinig
vraag naar voer zonder advies. “Agrifirm heeft
als beleid dat wij voer met bijbehorend
advies leveren. Daarmee zorgen we dat onze
producten op de juiste manier worden
ingezet. Voor advisering die breder gaat dan
rantsoenadvies en ruwvoerteelt, kunnen
klanten gebruikmaken van gespecialiseerd
advies van Agrifirm Exlan. Deze advisering is
tegen betaling. Zo houden we de adviescomponent
in onze productprijs laag.”
Probleemgevallen
Niet alleen de mengvoerbedrijven constateren
dat de behoefte aan onafhankelijk voeradvies
geen exploderende markt is, ook de
voeradviseurs zelf bevestigen dat. Henry van
Ittersum (Euro Koe IDEE) merkt geen
groeiende belangstelling omdat bijvoorbeeld
de krachtvoerprijs hoog is. “Veehouders die
onafhankelijk voeradvies willen betrekken,
zijn vaak niet de prijskopers. Ongeveer de
helft van mijn klantenbestand bestaat uit
veehouders die mij inzetten als extra
aanvulling op het advies van de mengvoerleverancier.”
Jaap van Zwieten (DairyConsult) constateert
een stijgende vraag. “De interesse stijgt wel
omdat de bedrijfsgrootte toeneemt.
Degenen die zich tot ons wenden, vinden
inderdaad vaak het advies van de mengvoerleverancier
te summier. Maar ook bedrijven
die tegenvallende resultaten boeken, willen
wel onafhankelijk advies hebben.”
In Vlaanderen ziet Dries Aerden hetzelfde.
Aerden is werkzaam bij Liba en stelt naast
financiële jaarresultaten ook voeradviezen
op. “Omdat de voerkosten een behoorlijk
deel uitmaken van de totale kostprijs, is dit
vaak iets waar verbetering mogelijk is.”
Aerden constateert wel een stijgende
belangstelling: “Ons klantenbestand
verdubbelde de afgelopen drie jaar.”
De omvang van de bedrijven die onafhankelijk
advies inwinnen ligt volgens de drie
voeradviseurs rond de 100 koeien. Aerden
vult aan: “De afnamehoeveelheid moet wel
dusdanig zijn dat het ook loont om een
onafhankelijk adviseur in te huren. Bij een
afname van minder dan 100 ton mengvoer
op jaarbasis zullen de kosten voor
onafhankelijk voeradvies te hoog zijn.
Naarmate de afnamehoeveelheid toeneemt,
wordt het aantrekkelijker.” “Hele grote
bedrijven worden daarentegen vaak in de
watten gelegd door de mengvoerleverancier”,
meent Van Ittersum.
De kosten voor een advies op jaarbasis
moeten geschat worden op maximaal 2.000
euro, afhankelijk van de bezoekfrequentie.
Aerden: ”Je merkt toch wel dat dit een
drempel is voor veehouders. Bij het advies
van de mengvoerleverancier is de kostprijs
voor het advies minder transparant.”
Produceren op recept
Welk type advies de adviseurs dan vervolgens
uitbrengen is afhankelijk van de wens van
de veehouder. Aerden, die ook een klantenbestand
in Nederland heeft, constateert dat
de Belgische veehouder vaker kiest voor het
inzetten van bijproducten en grondstoffen
dan voor het samenstellen van een eigen
krachtvoermengsel. “De voederwaardeprijs
van grondstoffen en bijproducten ligt lager.
Daarnaast zijn grondstoffenhandelaren
transparanter met hun prijs.”
In Nederland is iets meer belangstelling voor
het maken van een eigen receptuur. Van
Ittersum schat dat het aantal klanten dat
kiest voor een rantsoen met grondstoffen,
net zo groot is als de klanten die liever een
eigen receptuur ontvangen voor krachtvoer.
Ook Van Zwieten werkt veel met eigen
recepturen. De samenwerking met mengvoerleveranciers
zien ze niet als een probleem.
Veel mengvoerfabrikanten staan open voor
het opstellen van recepturen van derden.
Hutten (ForFarmers) stelt daarbij wel een
voorwaarde: ”Wij moeten achter de samenstelling
staan. Wij gaan geen voer produceren
waar we zelf vraagtekens bij zetten; of de
voeradviseur moet de verantwoording dragen
voor de gevolgen.”
Ook Christianen heeft geen bezwaar tegen
het produceren op recept. “Via een webtoepassing
kan de klant zelf zijn voeder
bestellen, eventueel gemengd met enkelvoudige
grondstoffen, mineraalmixen of
additieven. Daar waar deze mogelijkheden
ontoereikend zijn, kunnen klantspecifieke
voeders ingezet worden.” Ook Agrifirm kan
unieke voeders produceren. “Wanneer nodig,
maken wij een klantspecifieke voersamenstelling
voor onze klanten. Het kan heel soms
voorkomen dat dit op verzoek van een
externe adviseur is”, aldus Oostdam . Op
grote schaal voer voor derden produceren
ziet ook Boerenbond Deurne niet zitten. Wel
gebeurt het incidenteel dat een recept van
derden wordt gemaakt als de specifieke
bedrijfsvoering van een rundveehouder
daarom vraagt.
Als een klant een eigen samengesteld
mengvoer wil ontvangen of het advies niet
12 | WWW.MELKVEEBEDRIJF.NL / NR 1 / JANUARI 2013 / MANAGEMENT

op prijs stelt, dan heeft dat geen prijseffect
bij de mengvoerleveranciers. Oostdam: “Ook
klanten die minder advies gebruiken dan
anderen zijn welkom binnen de door ons
gestelde condities.” ForFarmers maakt
uitzonderingen voor bijvoorbeeld grote
varkensbedrijven die clusters vormen. “Met
zulke partijen kunnen we prijzen afspreken
zonder advies, maar die afnamehoeveelheden
zijn niet vergelijkbaar met die van een
individuele melkveehouder”, aldus Hutten.
Financieel voordeel
Hoe zit het met de kennis van de
onafhankelijke adviseurs
Mengvoerleveranciers investeren in Research
en Development om hun nutritionisten en
bedrijvenadviseurs bij te spijkeren. Volgens
de adviseurs is investeren in R&D niet de
enige manier om kennis te vergaren. Zo
maken de adviseurs gebruik van wereldwijd
gepubliceerde onderzoeken, want over het
Www luidt nieuw tijdperk in
Diverse internettoepassingen zijn de
afgelopen jaren geïntroduceerd waarbij de
veehouder offertes kan opvragen en eventueel
bestellingen plaatsen. Zo introduceerde
Boerenbond Deurne onder meer Myfeed,
waar losse grondstoffen via internet gekocht
kunnen worden. Wie advies niet op prijs
stelt, hoeft dat niet te nemen. Eventueel
aanvullend advies kan op uurbasis ingekocht
worden. Myfeed richt zich in eerste instantie
tot grotere varkenshouders.
Mijnvoer.nl is een andere toepassing die wel
beschikbaar is voor rundvee. Initiatiefnemer
Pieter Snoeijen bevestigt echter wel dat hun
prioriteit momenteel niet in de
melkveehouderij ligt, maar bij de varkens.
Mijnvoer.nl maakt gebruik van de overcapaciteit
die productielocaties van
mengvoerbedrijven hebben. Via een webtoepassing
vullen de mengvoerleveranciers
hun grondstofprijzen in. Een veehouder die
inlogt en zijn receptuur invult, krijgt een
drietal prijzen voor zijn ingevoerde samenstelling.
Op basis van de ingevoerde
grondstofprijzen en de afstand van de
productielocatie tot aan het erf, komen de
goedkoopste, de dichtstbijzijnde en de
voorkeurleverancier met hun prijzen in
beeld. De veehouder kan een keuze maken
tussen deze drie leveranciers.
Momenteel zijn er negen mengvoerbedrijven
aangesloten bij Mijnvoer.nl. Uit een rondvraag
onderwerp diervoeding wordt veel
gepubliceerd. Van Zwieten haalt aan dat een
Amerikaans onderzoek naar het effect van
CCM op de penswerking relevant is.
Onderzoek uit Amerika kan ook prima
toepasbaar zijn voor melkveehouders uit
onze regio die met hetzelfde product werken.
“Maar ook de contacten met onderzoeksinstellingen
als Wageningen UR, Universiteit
Utrecht en de GD zijn goed”, vertelt Van
Ittersum. Ook Aerden haalt zijn kennis uit
gepubliceerd onderzoek en het volgen van
lezingen en conferenties. Daarnaast hebben
de voeradviseurs ook een netwerk van
collega-voeradviseurs met wie ze met enige
regelmaat overleg plegen.
Over het financiële voordeel dat te boeken
valt, lopen de meningen uiteen. Volgens
Mijnvoer.nl zijn er verschillen in de voerprijs
gemeten tussen 1 en 6 euro per 100 kilogram
voer. Van dit voordeel moeten dan wel de
bij de verschillende mengvoerleveranciers,
blijken ze niet allemaal enthousiast te zijn
over hun deelname. Volgens Hutten
(ForFarmers) is het lastenpakket voor de
mengvoerleverancier nog te groot. “De kosten
voor deelname (0,25 euro per 100 kilogram
krachtvoer) worden bij de producent
weggelegd, maar ook de administratie komt
bij ons terecht. Voor elke nieuwe klant moet
een nieuw klantnummer aangemaakt
worden en elk mengsel moet een eigen code
krijgen. Dat terwijl het niet zeker is of die
klant de volgende keer weer bestelt.”
Ook Agrifirm Feed heeft zich niet aangesloten
bij MijnVoer.nl. Oostdam: “In onze beleving
is het weer een extra partij in de keten die
kosten toevoegt. Misschien niet op de korte
termijn, maar wel op de lange termijn.”
Snoeijen stoort zich er niet aan dat de grote
mengvoerproducenten niet meedoen aan
MijnVoer.nl. “Met de huidige producenten
hebben we een prima landelijke dekking.”
Bij zowel Aerden als Christianen is het
Nederlandse initiatief bekend. Hun idee dat
er geen gebruik van gemaakt wordt door
Belgische veehouders, wordt bevestigd door
Snoeijen. “De producenten die actief zijn op
MijnVoer.nl kunnen grensoverschrijdend
werken, maar dat gebeurt zelden. Af en toe
gaat er een keer een bestelling naar
Duitsland. Ons platform is echter zeker
geschikt voor toepassing in België.” <
mogelijke kosten af voor een freelance voeradviseur.
Van Ittersum: “Als je alles rekent,
kun je misschien 2 á 3 cent per 100 kilogram
melk voordeel boeken door te werken met
onafhankelijk voeradvies.” Van Zwieten doet
geen uitspraken over het te boeken resultaat
omdat dit te afhankelijk is van het bedrijf,
en omdat hij onvoldoende melkveebedrijven
bedient om algemene uitspraken te doen.
“Wij rekenen de veehouder bij aanvang voor
wat we voor hem kunnen besparen.” Er zijn
best melkveebedrijven waar veel te verdienen
valt met onafhankelijk advies, bijvoorbeeld
door de inzet van enkelvoudige grondstoffen,
en het nauwkeurig vastleggen van voerkosten.”
Aerden kan niet inschatten in hoeverre de
voerkosten dalen op bedrijven waar hij het
voeradvies verzorgt, hoewel Liba ook de
boekhouding doet. “Met name de probleembedrijven
die onze hulp inschakelen, geven
geen juiste weergave. Wel hebben wij
ondervonden dat er veel variatie zit tussen
de voerkosten op vergelijkbare bedrijven; tot
wel 35.000 euro. Monitoring door middel
van onafhankelijk voeradvies kan een
veehouder helpen om zijn voerkosten te
verlagen.” <
Als er één discussie is die al heel lang speelt in
de veehouderij, dan is het de discussie over de
transparantie van de krachtvoerprijzen.
WWW.MELKVEEBEDRIJF.NL / NR 1 / JANUARI 2013 / MANAGEMENT| 13