Rapportage onderdeel perceel - Clm

3.3 Verbeteren bodemkwaliteit
I. Opstellen organische stof balans
Het opstellen van een organische stofbalans geeft een duidelijk inzicht in het verloop
van het organische stofgehalte van de bodem, ook op de lange termijn. Op
basis hiervan kan een teler bepalen op welke manier, wanneer en hoeveel organische
stof kan worden toegevoegd aan zijn percelen. Bijvoorbeeld door een groenbemester
te telen en onder te werken, compost toe te voegen, stro te hakselen of
meer (vaste) mest toe te voegen.
Emissiereductie
Besparing van mineralen of bestrijdingsmiddelen is heel moeilijk te meten aan de
hand van het organische stofgehalte. Wel is uit onderzoek gebleken dat, hoe hoger
het organische stofgehalte in de bodem is, hoe meer mineralen en middelen dit aan
zich bindt die dus langer beschikbaar zijn voor het gewas of waarmee wordt voorkomen
dat ze uitspoelen naar het grond- en oppervlaktewater.
Indirect beperkt organische stof emissies naar het grond- en oppervlaktewater
doordat het de bodemstructuur verbeterd. De vaste structuur van de bodem wordt
losser wat meer ruimte biedt aan lucht en water. Het waterbergend vermogen van
de bodem neemt toe, waardoor bij een hevige regenbui snelle afspoeling via het
bodemoppervlak of uitspoeling via scheuren in de grond wordt verminderd. Daarentegen
heeft het organische stof in zandgronden meer een lijmende werking tussen
de bodemdeeltjes waardoor water beter vast wordt gehouden.
Kosteneffectiviteit
Het opstellen van een organische stofbalans kost relatief weinig. Zeker als de ‘eigen’
bedrijfsadviseur dit doet. Een organische stofbalans geeft veel inzicht in de
bedrijfsvoering. Het raakt aan veel bedrijfsonderdelen: type gewas, type veevoer,
aanschaf (kunst)mest, grondbewerking.
Het daadwerkelijk ophogen van het organische stofpercentage van de bodem kost
jaren, maar op korte termijn zijn gunstige effecten te verwachten (vochtvasthoudend
vermogen, waterdoorlatendheid, nutriëntenlevering, berijdbaarheid). Hoewel
deze lastig in gewasopbrengsten en geld zijn uit te drukken. Het verschilt per boer
in hoeverre het verbeteren van bodemeigenschappen opweegt tegen de kosten die
gemaakt moeten worden. De kosten variëren naar gelang de uitkomsten van de
organische stofbalans. Het aanschaffen van compost (of het aanleggen van een
composteerplaats op het eigen bedrijf) kost meer dan het onderwerken van gewasresten.
Soort
Effectief organische
stof
Kosten/ha
Kosten/kg effectief
organische stof
5 ton stro 1200 kg 135,- 0,113
15 ton compost 2145 kg 120,- 0,056
Groenbemester 850 120,- 0,141
44