N° 48 - Gemeente Zwijndrecht

OPEN
Informatieblad van 3M, LANXESS Rubber NV,
Borealis Antwerpen Compounding, EVAL Europe,
ExxonMobil Chemical, INEOS,
Nippon Shokubai Europe
en Speciality Polymers Antwerp
voor Zwijndrecht en Burcht
februari 2010
N° 48
Water en filtratie: een perfect team én een weldaad voor mens en dier

Inhoud
Goed voorbereid de winterkoude tegemoet 3
NSE: werknemer uit Burcht 5
EVAL Europe: gesprek met nieuwe en oude CEO 6
LANXESS Rubber: biologische wasfilter 8
LANXESS Rubber: voorstelling Wim Biebauw 9
NSE: opleiding in Japan 10
Veiligheid thuis: rookmelders 11
S.P.A.: investering gaskoelers en stilstand 12
S.P.A.: nieuwe recycle gaskoelers 13
INEOS: bECO2 14
INEOS: jetty staat weer op stevige poten 15
KWIS-SPEL-MEE 16
Verdeling OPEN 48 17
BAC: acqua per l’Aquila 18
EXXONMOBIL Chemical: HOPE*A 20
3M: filtratieproducten 22
Goochelen met chemie 24
colofon
Postadres: Postbus 31 • 2070 Zwijndrecht • tel. 03/250 92 84 • fax 03/250 90 72 • E-mail: lieve.lombaerts@ineos.com • Hoofdredactie : Jean-Marie Baetens (EVAL Europe) • Kathleen Croes (3M) • Manuel De Tey
(Speciality Polymers Antwerp) • Ilse De Paepe (Nippon Shokubai Europe) • Bruno Dieryck (INEOS) • Vanessa Perez (Lanxess Rubber NV) • Sylvia van Tetering (ExxonMobil Chemical) • Bob Wullaert (Borealis Antwerpen
Compounding) • Redactieraad: Annita Baeté (Nippon Shokubai Europe) • Kaatje Caignie (Borealis Antwerpen Compounding) • Wim Biebauw (Lanxess Rubber NV) • Nancy Konings (3M) • Marc Lauwers (EVAL Europe) •
Peggy Meersman (ExxonMobil Chemical) • Evi Vanzeir (EVAL Europe) • Ingrid Wouters (3M) Eindredactie: Lieve Lombaerts (INEOS) • Verantwoordelijke uitgever: Patrick De Deken • Pansgatelaan 13 • 2640 Mortsel
Productie : I. M. • Larisa Thuije • OPEN is aangesloten bij de BVIC, Belgische Vereniging voor Interne Communicatie

Goed voorbereid de winterkoude tegemoet
3
Veel sneeuwpret en een witte kerst, daar heeft de winter alvast voor gezorgd. Maar misschien heb je zelf
al ondervonden dat deze winterprik ook een minder aangenaam kantje heeft. ’s Ochtends - klaar voor de
school- en werkdag - wil je samen met de kinderen met de wagen de weg op, maar een dikke ijslaag op de
ramen beslist er voor de eerste 10 minuten anders over. De echte pechvogels hadden last van een batterij
die het liet afweten, en op de weg was het één doffe verkeersellende. Maar hoe zit het met de bedrijven
S.P.A. – Voorbereid zijn is de boodschap
Om schade aan de installaties door vorst te voorkomen, beginnen
de productiemedewerkers in oktober al om de “winterstand” van
de installaties in te zetten. Dit betekent dat in koelwatercircuits er
steeds doorstroming moet zijn (geen stilstaand water). Op leidingen
kan men ook de elektrische verwarming (tracing) aanschakelen. Ook
stoomverwarming wordt gebruikt om de installatie tegen de koude
te beschermen. Op sommige plaatsen zet men windschermen zodat
de installatie tegen de koude wind beschermd wordt. Op die manier
voorkomen we dat installatieonderdelen vastvriezen.
Net zoals in de andere bedrijven wordt de fabriek klaargemaakt voor
de winterperiode. Condensaatleidingen worden extra gecontroleerd
en afgelaten indien noodzakelijk. Elektrische tracing die moet zorgen
voor de verwarming van een aantal pijpen wordt
gecontroleerd op zijn goede werking. In de koeltorens
is er extra aandacht voor ijsvorming. Extra lage temperaturen
worden hier vermeden.
Ook het bluswaternet ontsnapt niet aan een controle.
De spuitstukken op de hydranten worden zo gepositioneerd
dat ze geen water meer kunnen bevatten.
Tijdens de vorstperiode is er extra aandacht voor het
wegdek en mogelijke vorming van ijspegels in de installaties.
Gevaarlijke zones worden onmiddellijk afgespannen.
Ineos – Iedereen is betrokken partij
Net als bij de collega’s van S.P.A. worden onze installaties op de
“winterstand” voorbereid. Maar ook de administratieve diensten
hebben een rol te spelen. De afdeling “Contractbeheer” zorgt ervoor
dat de verbrandingsmotoren vóór 30 september voorzien zijn van de
nodige vorstbeschermingsmiddelen in koelvloeistof en brandstof. De
afdeling “Inkoop” zorgt ervoor dat bij de levering van brandstof een
additief tot -20°C is toegevoegd.
ExxonMobil Chemical

4
T i p s o m v l o t t e v e r t r e k k e n
1 Doe geen lange startpoging
Wel doen: als de motor niet vlot aanslaat, dan doe je beter een paar korte startpogingen dan één lange. De batterij is een
van de zwakste punten van een auto in de winter en als ze te zwaar belast wordt, zal ze het begeven.
LANXESS Rubber – Tot -100°C, ook in de zomer
Bij de polymerisatieafdeling is het alle dagen winter. Deze afdeling
van LANXESS Rubber produceert een specifieke synthetische rubber,
namelijk butylrubber. Het product wordt verkregen door reactie van
twee chemische stoffen: isobutyleen en isopreen. Deze chemische
reactie lukt niet bij gewone omgevingstemperaturen, maar gaat
enkel bij zeer lage temperaturen van -100°C. Water als koelmiddel
gebruiken is dus onmogelijk en daarom wordt ethyleen gebruikt.
Ethyleen blijft vloeibaar tot - 170°C. Uiteraard is dit gedeelte van de
installatie aangepast om onder zeer koude temperaturen te kunnen
werken.
Maar net zoals de andere bedrijven bereidt LANXESS de andere gedeeltes
van de installaties voor op de vorst door ze in “winterstand”
te schakelen.
Wim Biebauw • LANXESS Rubber n
2 Koplampen helpen batterij
Als het starten niet wil lukken, vooraf even de koplampen aansteken om de batterij op te warmen.
3 Giet nooit warm water op bevroren ruiten
Absoluut uit den boze: aangevroren autoruiten proberen te ontdooien door er warm water over te gieten. Hierdoor kan de
autoruit barsten en bovendien kan het water, eens het afgekoeld is, gaan aanvriezen.
4 Wrijf je ruit in met aardappel
Preventietip: wrijf de ruit aan de buitenkant in met een doormidden gesneden aardappel. Aan de binnenkant kan je tegen
dampaanslag de ruit inwrijven met een beetje schoonmaakmiddel of shampoo.
5 Gebruik geen handrem
Omdat de handrem kan vastvriezen, is het beter deze niet te gebruiken bij serieus vriesweer. Beter is de wagen in versnelling
te zetten en - als je op een helling staat - wielblokken te gebruiken.

Werkgever: Nippon Shokubai Europe - Woonplaats: Burcht
Claire Delhasse
5
Claire Delhasse is 28 en sinds twee jaar in dienst bij NSE. Ook haar broer Yves werkt
bij ons. Tijd voor een babbel.
Claire met vriend Geert
Dag Claire, je werkt
op de afdeling logistiek.
Was dit altijd je
droom
Claire Delhasse: Nee, toch
niet. Ik studeerde orthopedagogie
aan de Karel de Grote Hogeschool, zocht werk maar vond
niet onmiddellijk iets geschikts. Ik kreeg een administratieve baan
aangeboden in een callcenter in Mechelen - dus niet direct in de
buurt - en nam die aan. De afstand vond ik uiteindelijk toch wat ver,
ik zocht werk in Zwijndrecht en kon al vlug starten op de Gerechtelijke
Dienst van de Lokale Politie van Zwijndrecht. Dat liep goed tot
mijn 10 jaar oudere broer Yves mij gelukkig tipte over een openstaande
betrekking bij Nippon Shokubai Europe. Hij werkte er toen al
8 jaar. Intussen al 10 jaar, als senior production foreman.
Broer en zus wonen en werken dus in Zwijndrecht
Claire Delhasse: Ja, niet alleen op het werk zien we mekaar maar
ook daarbuiten. Ik ben trouwens meter van zijn oudste zoontje Wouter.
Familie is voor mij belangrijk. Mijn ouders wonen ook in Zwijndrecht.
Mijn vriend Geert en ik wonen nu in een appartement in een
rustige, doodlopende straat dichtbij het centrum van Burcht. Mochten
we ons appartement ooit ruilen voor een huis dan zoeken we
zeker terug in de buurt.
Vertel ons eens wat je job inhoudt
Claire Delhasse: Wel, ik werk op de logistieke afdeling. Ik plaats bestellingen
van grondstoffen en chemicaliën, de stock moet worden
bijgehouden, orders voor transporten moeten worden gemaakt en
de facturen, die moet ik checken aan de hand van CMR’s ... De afdelingen
Distributie en Logistiek zitten in een apart gebouw. Teamgevoel
is zeker een pluspunt maar af en toe voelen we ons letterlijk
wat afgesloten van de andere afdelingen. Maar voor alles is
een oplossing: we rijden ’s middags met de collega’s mee naar de
INEOS-cafetaria en daar wordt het tekort aan informatie ruimschoots
ingehaald !
En na het werk, Claire. Wat houdt je zoal bezig
Claire Delhasse: Mijn vriend en ik hebben nog geen kinderen dus
heb ik nu nog veel tijd voor vele hobby’s als wekelijks zumba dansen,
pareljuwelen maken (!), tweemaal per week een halfuurtje lopen
(“als het mooi weer is”), skiën, reizen, ...
We besteden ook graag veel tijd met onze families en met onze
gemeenschappelijke vrienden.
Ik heb ook een goede band met mijn collega Els. Met haar ga ik
graag ‘shoppen’.
Dat is behoorlijk druk. Wat zijn je plannen voor de volgende
maanden
Claire Delhasse: Goh, ik wacht al vol ongeduld op de skivakantie
met de familie en dan wacht mij nog een hele jaarkalender met
de vrienden: wandel- en fietstocht, weekendjes, (cocktail)feestjes,
etentjes, ...
In september dit jaar willen we ook eens een ‘verre reis’ maken. De
bestemming ligt nog niet vast maar we hebben nog tijd ...
Annita Baeté • Nippon Shokubai Europe n
Claire met petekind Wouter

Jean-Marie Baetens, President EVAL Europe:
de laatste jaren van mijn carrière: een avontuur
6
Er is een tijd van komen en een tijd van gaan.
Het begon allemaal zo’n 15 jaar geleden toen ik als Site Development Manager van BP Chemicals, tijdens mijn opdracht
om nieuwe investeringen aan te trekken op de Antwerpse site, in contact kwam met Kuraray. Deze Japanse
firma had plannen om zijn eerste investering in Europa te doen en onderzocht daartoe een tiental mogelijkheden
in Frankrijk, Engeland, Spanje, Duitsland en België.
Na tal van onderhandelingen werd uiteindelijk Antwerpen geselecteerd,
maar er kwam onverwacht een kink in de kabel door de aardbeving
in Kobe, waardoor hun EVOH-productiecapaciteit sneller dan
gepland moest uitgebreid worden. Doordat ze al een productieplatform
hadden in Houston kon de capaciteitsuitbreiding daar sneller gebeuren
dan in Europa, maar ze verzekerden ons dat ze terug zouden
komen. Ondertussen werd de site door BP Chemicals verkocht aan
Inspec, en we dachten dat onze Japanners hier wel even van zouden
schrikken. Maar totaal buiten onze verwachting namen ze begin 1997
opnieuw contact op, en vanaf dan is alles zeer snel gegaan.
In oktober van 1997 werd EVAL Europe nv opgericht en ongeveer tegelijkertijd
werd er via een headhunterbureau gezocht naar een Plant
Manager. Ik was toe aan een nieuwe uitdaging en dus solliciteerde ik
zonder al te grote verwachtingen.
Op 1 januari 1998 begon ik als eerste lokale werknemer van EVAL
Europe aan een hectisch maar ongelooflijk boeiend avontuur, waarin
ik al mijn tot dan toe verworven kennis kon aanwenden: afgezien van
een op papier uitgewerkte fabriek die in Zoetermeer Nederland bij
het toenmalige engineering bureau John Brown verder werd ontworpen,
bestond er nog bitter weinig.
Er was wel al een verkooporganisatie van een vijftal mensen in
Düsseldorf, die al sinds een aantal jaren de verkoop van ingevoerd
materiaal uit Houston en Japan, alsook de technische ondersteuning
aan de Europese klanten verzorgde.
In februari 1998 werden de eerste palen van de fabriek geheid en
het plan was om eind augustus 1999 op te starten. Inmiddels moest
gekwalificeerd personeel aangeworven en opgeleid worden, moest
er een arbeidsreglement en een HR-beleid worden uitgestippeld,
moesten er gedetailleerde opstartvoorschriften en standaardoperatieprocedures
worden geschreven, moest de logistiek van de fabriek
worden georganiseerd, tijdige aanvoer van grondstoffen en afvoer
van geproduceerd materiaal. Ondertussen werd ook de verkooporganisatie
uit Düsseldorf naar Antwerpen overgeheveld. Tal van slapeloze
nachten, twijfels, nachtmerries, berekende risico’s, maar wonder
boven wonder, het lukte allemaal.
Op 11 augustus 1999, onmiddellijk na de zonne-eclips die die dag
plaatsvond, werd de fabriek opgestart en de voldoening en trots, die
je dan meemaakt, als enige tijd later het eerste product het proces
verlaat, zijn nauwelijks te beschrijven, een gekoesterde droom die
uitkomt.
Gelukkig heb ik in die tijd en ook erna altijd kunnen rekenen op de
volledige steun van mijn ex-collega’s van BP Chemicals, die ondertussen
ook turbulente tijden meemaakten toen zij via een Management
Buy Out het huidige INEOS oprichtten. Bij deze dank ik hen allen van
harte voor hun blijvende sympathie en toeverlaat.
En het avontuur bleef duren. In 2004 werd de capaciteit van de fabriek
verdubbeld waardoor wij de grootste EVOH-producerende fabriek
van de wereld werden, en enkele jaren later werd ik gepromoveerd
tot afgevaardigd bestuurder of met een mooi woord President
van EVAL Europe.
Inmiddels is “mijn baby” uitgegroeid tot een sterke en mature organisatie
van een kleine honderd mensen, stuk voor stuk schitterende
Jean-Marie en zijn echtgenote Sonia
en enthousiaste persoonlijkheden, zonder wie ik het nooit had kunnen
waarmaken. Ik dank zeer specifiek in eerste instantie natuurlijk
de pioniers, de eerste collega’s die ik heb kunnen overhalen om dit
avontuur samen met mij te beginnen, ik dank hen voor het vertrouwen,
hun harde werk, hun toewijding en loyaliteit en ik dank hen
voor de schitterende en ook de soms moeilijke momenten die we
samen meemaakten. Ik dank ook hen die onze EVAL Europe familie in
een later stadium zijn komen vervoegen en die het plaatje compleet
hebben gemaakt, met dezelfde passie en toewijding als de pioniers.
Ik hoop dat ik hen allen evenveel voldoening en collegialiteit heb
geschonken als ze mij hebben gegeven.
Er is een tijd van komen en een tijd van gaan. Op 31 maart eerstkomende
zal ik met gemengde gevoelens mijn bureel verlaten, vol
verwachting wat mijn pensioen mij zal brengen, maar ook met diepe
droefheid om wie en wat ik achter mij laat. Mijn avontuur eindigt
hier, maar ik ben ervan overtuigd dat het avontuur van al mijn collega’s
verder zal blijven duren en dat ze nog boeiende en inspirerende
tijden gaan meemaken, want ze zijn het waard.

Vanaf 1 april 2010 zal Ted Watanabe de fakkel over nemen
van Jean-Marie Baetens als president van EVAL Europe nv
7
Ondanks het ijskoude winterweer had OPEN een aangenaam en verwarmend
gesprek met de toekomstige president.
Een korte introductie …
Zijn voornaam is Tomoyuki maar zoals de meeste Japanners heeft hij
een westerse nick-name die gemakkelijker uit te spreken is, namelijk
“Ted”. Hij is geboren in Nagoya, Japan in 1963.
Nagoya, een Japanse metropool met bijna 9 miljoen inwoners is ook
beter gekend als “Toyota City”. Omdat Toyota in deze stad destijds
een grote productievestiging had, werkte toen één vijfde van de inwoners
van Nagoya in de automobielsector. Ted koos echter resoluut
voor een andere richting: chemie.
Na zijn studies begon Ted in 1989 te werken voor EVAL (Kuraray). Dit
bleek een keuze te zijn voor het leven, wat de Japanse werknemer
vaak typeert. Datzelfde jaar stapte Ted ook in het huwelijksbootje. Hij
viert dit jaar dus niet enkel zijn 21ste verjaardag bij EVAL maar ook
zijn 21ste huwelijksverjaardag.
Ted’s carrière nam al in 1995 een internationale wending. Hij werkte
gedurende zeven jaar voor EVAL in Duitsland en aansluitend drie jaar
in Houston, USA.
Sinds 1 juni 2009 is hij dus begonnen aan zijn derde buitenlandse assignment,
dit keer bij ons in Zwijndrecht. Voor de eerste keer zonder
zijn familie omwille van de studies van zijn twee dochters.
Het wonen en werken buiten Japan heeft zijn leven en dat van zijn
familie sterk beïnvloed. Het was praktisch gezien niet altijd even
eenvoudig. Zo moesten zijn kinderen op jonge leeftijd regelmatig
van school veranderen. Maar levenservaring alsook de invloed van
de verschillende culturen heeft ook een positieve invloed gehad op
hem en de rest van zijn familie. Zijn oudste dochter studeert nu zelfs
Engelse literatuur.
Naast zijn veeleisende job, probeert Ted ook nog tijd vrij te maken
voor zijn hobby’s. Hij is al sinds zijn jeugd een fervent skiër en surfer,
sporten die hij in België jammer genoeg niet kan beoefenen. Golf en
Tai Chi daarentegen staan bijna dagelijks op zijn agenda.
Zijn leven in België
Vanuit zijn woning in Ekeren communiceert Ted dagelijks via Skype
met zijn familie in Japan. Zelfs zijn 70-jarige moeder is nu een overtuigd
“Skyper”. Op deze manier kan hij gemakkelijk contact houden
met de thuisbasis. Hij herinnert zich van zijn tijd in Duitsland dat dit
toen niet zo eenvoudig was en vooral veel duurder.
Als je Ted vraagt naar de verschillen tussen België en Japan kan hij
wel meerdere voorbeelden aanhalen. Tijdens een ontmoeting met
de burgemeester van Zwijndrecht-Burcht bijvoorbeeld, was hij onder
de indruk van de “open” sfeer die er heerste tussen de bedrijfsleiders
en de burgemeester. Zo een ontmoeting verloopt in Japan helemaal
anders, daar gaat het er veel officiëler aan toe.
Een ander voorbeeld is het verschil tussen de Belgische en Japanse
keuken. Ted heeft zich door de jaren heen echter zeer goed aangepast
aan de westerse keuken en kan de Belgische lekkernijen meer
en meer appreciëren.
Zijn blik op Europa
Volgens Ted is Europa heel erg veranderd tijdens de laatste tien jaar.
Het verenigd Europa zoals wij het nu kennen is volgens hem zeer
uniek. Europa evolueert door te leren van elk van zijn individuele
lidstaten terwijl elke lidstaat wel zijn eigen karakter en cultuur blijft
behouden. Japan echter verliest als eiland langzaamaan een stukje
van zijn eigenheid en eeuwenoude cultuur doordat het zich net niet
met buurlanden kan vergelijken. Europa is ook “groener” geworden,
overal duiken windturbines op, die zag je vroeger haast nergens. Europa
en Japan leren ook van elkaar, dat gebeurt ook binnen ons eigen
bedrijf.
Zijn toekomstige rol binnen Eval Europe
Natuurlijk is de taak van een president om de omzet en de winst te
maximaliseren. Maar voor Ted is het eveneens zeer belangrijk om de
mensen gelukkig te zien in hun job. “I want to contribute to society
to create happy people, otherwise there is no purpose in having a
business!”
Evi Vanzeir • EVAL Europe n
Tomoyuki Watanabe, alias Ted, komt uit Nagoya in Japan: “I want to
contribute to society to create happy people, otherwise there
is no purpose in having a business !”

Biologische wasfilter bij LANXESS Rubber
zorgt voor nog betere reiniging van afvalgassen
8
De jongste jaren deed LANXESS Rubber al grote inspanningen om de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen in belangrijke mate terug te dringen. Zo werd in 2006 een energiezuinige
naverbrander in dienst genomen voor de reiniging van de afvalgassen beladen met de vluchtige stof hexaan, die in het productieproces van butylrubber als oplosmiddel
wordt gebruikt. Dit nieuws kwam destijds al in OPEN aan bod. Onlangs werd een nieuwe belangrijke stap gezet: in 2008 en 2009 werd een biologische wasfilter, of ook
kort biowasfilter, gebouwd waarmee de vluchtige stof chloormethaan uit de afvalgassen wordt verwijderd. Chloormethaan wordt eveneens als oplosmiddel in het rubberproductieproces
gebruikt, maar komt uit andere bronnen vrij dan het oplosmiddel hexaan. De nieuwe biowasfilter werd tijdens de zomer van 2009 boven de doopvont gehouden.
De natuur helpt ons een handje
Het unieke aan de pas opgestarte biowasfilter is dat het chloormethaan
uit de gassen wordt verwijderd door bepaalde soorten microorganismen.
Deze micro-organismen of bacteriën nemen het chloormethaan
op als voedsel en breken het af tot koolstofdioxide en
zoutzuur. Het koolstofdioxide wordt door de bacteriën gebruikt om in
leven te blijven en om zich te vermenigvuldigen. Het chloormethaan
is dus eigenlijk een bouwstof voor de vorming van nieuwe microorganismen,
die op hun beurt chloormethaan “opeten”. Dit betekent
dat minuscule levende wezentjes, die ook in de natuur aanwezig
zijn, ons helpen bij het reinigen van de afvalgassen afkomstig van
de rubberproductie. Het grote voordeel van zo’n biologisch afbraakproces
is dat er geen extra brandstof nodig is, wat bijvoorbeeld met
een naverbrander wel het geval zou zijn.
Hoe kunnen we de eetlust van de micro-organismen verhogen
Aan de bouw van de biowasfilter gingen ettelijke jaren grondige
studie vooraf. Het is immers niet vanzelfsprekend om chloorbevattende
koolwaterstoffen zoals chloormethaan door bacteriën te doen
afbreken! Met de bouw van een kleine testinstallatie werden eerst
de mogelijkheden en voorwaarden voor biologische afbraak grondig
onderzocht. Met deze installatie kon worden uitgetest onder welke
omstandigheden de afbraak het best verloopt. Zo bleken bijvoorbeeld
temperatuur en zuurtegraad van het water een belangrijke
rol te spelen. De bacteriën hebben de grootste eetlust voor chloormethaan
bij een temperatuur van 30°C en bij een neutrale pH of
zuurtegraad.
Hoe werkt zo’n biowasfilter
De biowasfilter bestaat uit twee grote betonnen kamers, met een totaal
volume van 700 m³, die gevuld zijn met cilindervormige plastic
vormen voorzien van openingen. Bovenaan in de betonnen kamers
is een sproeisysteem geïnstalleerd, waarmee over het hele oppervlak
bovenop de plastic cilindertjes water kan worden gesproeid, te
vergelijken met een grote douche. Het water sijpelt doorheen de
plastic cilinders naar de bodem van de betonnen kamers en stroomt
vandaar naar een verzamelbekken. Vanuit dit verzamelbekken
wordt het water opnieuw opgepompt en over de kamers gesproeid
zodat het voortdurend in circulatie blijft. De afvalgassen met chloormethaan,
afkomstig van het rubberproductieproces, worden onderaan
via een verdeelsysteem in de kamers ingeblazen in tegenstroom
met het doorsijpelende water en gaan doorheen de plastic cilindertjes
naar boven.
Op de plastic cilinders groeien de micro-organismen. Zij komen in
contact met de opstijgende afvalgassen, nemen het aanwezige
chloormethaan op in hun cellen en breken het chloormethaan af.
Het zoutzuur dat hierbij wordt gevormd, stroomt mee met het water
naar beneden en wordt in het verzamelbekken geneutraliseerd met
een basische oplossing. Bovenaan verlaten de gereinigde rookgassen
de biowasfilter via een schouw.
Een succesvolle start
De bouw van de biowasfilter nam in totaal een jaar in beslag van
halfweg 2008 tot juni 2009. Na aansluiting van de bronnen van
chloormethaan via lange leidingen stond in juli 2009 alles klaar om
de micro-organismen op de plastic cilindertjes te “enten”. De opstart
was alvast een succes want op enkele weken tijd begon de afbraak
van chloormethaan goed op gang te komen. Momenteel wordt de
biowasfilter nog van zeer nabij opgevolgd om ervoor te zorgen dat
de eetlust van de micro-organismen nog aangewakkerd wordt en
een goede reiniging van de afvalgassen wordt verzekerd.
Regine Keymeulen • LANXESS Rubber n

Kennismaking met Wim Biebauw,
nieuw diensthoofd Veiligheid bij LANXESS Rubber
Mijn naam is Wim Biebauw en ik kom uit de staalindustrie, waar ik sedert twee jaar de functie van preventieadviseur uitoefende. Voordien was ik er zeven jaar productieverantwoordelijke,
wat meteen ook verklaart waarom ik het contact met de werkvloer heel belangrijk vind, zoals je verder in dit artikel kan lezen.
9
Veiligheid moet in je bloed zitten, denk ik. Het is toch wel een passie.
Al tijdens mijn studies voor burgerlijk ingenieur te Leuven koos
ik bewust voor een aantal vakken specifiek gericht op veiligheid.
Ook in mijn eerdere jobs als projectverantwoordelijke en later als
productieverantwoordelijke was ik met veiligheid bezig. En niet alleen
op het werk, maar ook thuis vind ik veiligheid belangrijk.
Wanneer ik mijn echtgenote An voor de zoveelste keer vraag om
de leuning van de trap vast te houden, krijg ik wel eens een blik
van “ach man, niet overdrijven hé”… maar toch kan ik het niet laten.
Maar goed, veiligheidshalve terug naar veiligheid op het werk.
De collega’s bij LANXESS Rubber weten ondertussen wel al dat ik
enkele gevoelige plekjes heb. Voor mij is geen enkel incident of
ongeval “banaal”. Stuk voor stuk zijn ze voor de betrokkene zelf
belangrijk, ook al is er geen of slechts een klein letsel. Bovendien
kunnen we uit elk incident of ongeval lessen leren. Daarom is het
enorm belangrijk dat we bij elk incident of ongeval zoeken naar de
oorzaken, om zo gelijkaardige ongevallen proberen te voorkomen.
Een ander gevoelig thema bij mij is werken op hoogte. Mijn haar
komt recht als ik iemand risico’s zie nemen op een stelling of een
hoogwerker. Wellicht omdat ik in het verleden twee zware ongevallen
van dichtbij heb meegemaakt met werken op hoogte. Die
persoonlijke ervaringen spelen natuurlijk een heel belangrijke rol
in hoe je denkt en wat je doet.
Voor mij is de grootste uitdaging “veiligheid” naar de werkvloer te
brengen. Veiligheid mag niet alleen een zaak zijn van cijfertjes en
statistieken, van grote vergaderingen op de bovenste verdieping
van een administratief gebouw. Neen, veiligheid komt tot leven
op de vloer, veiligheid moet zichtbaar zijn op de werkpost. Mensen
moeten spontaan tegen elkaar over veiligheid beginnen praten,
elkaar aansporen om veilig te werken en zelf gaan nadenken over
risico’s.
Het is natuurlijk niet altijd even gemakkelijk. Niet alleen mijn echtgenote
geeft me af en toe wel eens een verveelde blik. Ook op het
werk worden we wel eens als de “lastigaards” van de veiligheidsdienst
gezien: “We moeten wel ons werk nog kunnen doen”, hoor
ik wel eens. En da’s natuurlijk juist en begrijpelijk.
Maar het is net als klussen bij je thuis: als je goed op voorhand
bedenkt wat je gaat doen, welk materiaal je nodig hebt, en als je
alles snel terugvindt omdat je materiaal op zijn plaats staat, dan is
het een stuk aangenamer om te werken en bovendien zal je veilig
werken. Zo is een veilige werkomgeving steevast een ordelijke en
aangename werkomgeving.
Wim Biebauw • LANXESS Rubber n
Kennismaking met Wim Biebauw, nieuw diensthoofd Veiligheid
bij LANXESS Rubber
“Veiligheid komt tot leven op de vloer, veiligheid moet zichtbaar zijn op de werkpost.
Mensen moeten spontaan tegen elkaar over veiligheid beginnen praten,
elkaar aansporen om veilig te werken en zelf gaan nadenken over risico’s”

NSE: Opleiding in Japan
10
Na een vlucht van 14 uur landde de airbus midden op zee, meer bepaald op de landingsstrook van Kansai airport
te Osaka. Eenmaal uit het vliegtuig, stapte ik in een vreemde wereld, een wereld waarin je je verloren waant: je
hebt lang gestudeerd maar je kan niets lezen, je verstaat de omgeroepen boodschap of radio niet, de wagens zien
er anders uit, de mensen zien er anders uit, de gebouwen zijn anders gemaakt, elke automatische deur geeft een
biepend signaal (en er zijn veel automatische deuren), het menu is apart en diensters kunnen je geen uitleg geven
over hetgeen je besteld hebt.
Nippon Shokubai in Himeji, Japan
Wim Geysen, Superintendant Production: uiteindelijk kom je bij het menu aan dat je niet kan lezen en waarvoor door mijn gidsen niet direct een vertaling
gegeven kon worden. Op goed geluk dan maar! Toegegeven, het eten was heerlijk, maar ik kan niet neerschrijven wat ik gegeten had.
Japan zou de volgende twee weken “mijn thuis” zijn.
Een gezin voor twee weken ‘vergeten’ is natuurlijk onmogelijk
maar mijn Japanse collega’s deden hun best.
Op de eerste werkdag stelde iedereen zichzelf en het bedrijf voor.
Het bedrijf te Himeji telt ca 950 collega’s en is qua grootte iets ruimer
dan de volledige INEOS site. Best impressionant wanneer een aantal
zeeschepen chemicaliën liggen te lossen langs ‘hun’ laadkade. De
SAP-productie (Super Absorberend Polymeer) waarbinnen ik mijn
training volgde, vormt slechts een deel van deze SAP-plant, waar
ruim 90 mensen tewerkgesteld zijn.
Vanaf dag één kreeg ik twee jonge gidsen mee die mijn training zo
makkelijk mogelijk moesten laten verlopen. Shinji-san en Oba-san
wezen me de weg op en in het bedrijvencomplex, ze hielpen bij het
vertalen en zorgden ervoor dat ik op al mijn vragen vroeg of laat een
antwoord kreeg. Leuke gasten!
Vanaf dag twee nam ik dagelijks om 07u30 deel aan de productiemeeting,
een slechts 20’ durende dagelijkse vergadering met
alle afdelingen. Qua efficiëntie kan dit tellen als je weet dat deze
SAP-plant ongeveer vier keer de capaciteit haalt van NSE. Discipline,
goede vergadertechniek en duidelijke voorbereiding maken het mogelijk
om een korte vergadering te krijgen. Misschien iets wat we bij
NSE kunnen leren
Na de productievergadering hielpen Oba-san of Shinji-san me met
het vertalen van het shiftrapport. Nadien gingen we naar de controlekamer
om de foreman te volgen of sprongen we op de fiets om
eventuele productieproblemen vast te stellen en hoe ermee om te
gaan. Alle vergunningen worden daar steeds door de productiemanager
afgestempeld in plaats van gehandtekend. Blijkbaar beschikt
iedereen in ons bedrijf in Himeji over een kleine, rode, gepersonaliseerde
stempel.
Eén van de belangrijkste leermomenten van mijn training was de
informatie over de procesomstandigheden van het nieuwste, revolutionaire
SAP-product. Op het moment van mijn training was Himeji
erin geslaagd om dit product te produceren op één van hun lijnen.
Het viel me op dat NSE gebruik maakt van heel duidelijke ‘flow’-
panels, terwijl ik deze niet terugvond te Himeji. Nu ja, als ze ons
nog eens bezoeken, kunnen ze wellicht deze informatie naar Himeji
meenemen
Door de organisatieskills van Shinji-san en Oba-san mocht ik van
Okada-san, de productiemanager, meelopen in enkele shiften. Zo
kon ik ook zien dat activiteiten uitgevoerd door respectievelijk productieoperatoren
en onderhoudspersoneel, in Himeji gelijkaardig
zijn aan die bij NSE.
Elke middag brachten Shinji-san of Oba-san mij naar de cafetaria. Na
de lunch volgde dan een klein sportief moment: even wat voetballen
of wat honkbal spelen, maar bij een temperatuur van meer dan
35°C en een luchtvochtigheid van bijna 100% is dit moordend ...
Buiten de professionele ervaring in Himeji, wil ik ook vermelden dat
de sociale ervaring enorm leuk was. Je wordt bijna elke avond uitgenodigd
om heerlijk te gaan eten, Japans te gaan zingen of zoals
in het weekend een sociale uitstap te doen.. De training was leerrijk
en dankzij onze Japanse collega’s ook leuk. Al bij al voor herhaling
vatbaar.
Wim Ghysen • NSE n

Veiligheid thuis:
Bevolking niet op de hoogte van verplichtingen rookmelders
Artikel gebaseerd op het persbericht van Agoria, federatie van de technologische industrie.
11
In België komen jaarlijks
een honderdtal
mensen om het leven
bij woningbranden.
Hoog tijd om
actief werk te maken
van rookmelders in
woningen, want die
redden levens. Dit vormde het uitgangspunt om het decreet van 8
mei 2009 goed te keuren in het Vlaams parlement, waardoor rookmelders
verplicht worden in alle nieuwbouwwoningen en in alle
huizen waaraan renovatiewerken worden uitgevoerd waarvoor een
stedenbouwkundige vergunning nodig is.
De verplichting is van toepassing op gebouwen waarvoor de vergunning
wordt aangevraagd na de inwerkingtreding van het decreet.
Onduidelijkheid werd gecreëerd doordat in de drie verschillende
gewesten verschillende regels gelden. Rookmelders zijn in Wallonië
verplicht in alle woningen, in Brussel in alle huurwoningen, en in
Vlaanderen in nieuwbouw- en renovatieprojecten.
De meeste woningbranden ontstaan ’s nachts, en de meeste slachtoffers
sterven in hun slaap. Het is immers een illusie te geloven dat
je wakker wordt door de brandgeur bij een beginnende brand. Wie
slaapt, ruikt niets en door de rook en het gas valt men nog in een
diepere slaap. Daardoor verwittigen de mensen de brandweer niet
of te laat en is de kans op slachtoffers en materiële schade groter.
Een rookmelder reageert snel op een beginnende brand en redt dus
mensenlevens.
Een rookmelder is een apparaat dat alarm slaat na detectie van
rookdeeltjes die kunnen wijzen op een beginnende brand. Het heeft
twee functies, namelijk het signaleren van een brand en het waarschuwen
van bewoners door het afgeven van een alarmsignaal.
Verschillende types rookmelders zijn in de handel verkrijgbaar: ionische
brandmelders en optische rookmelders. Belangrijk om weten
is dat ionische brandmelders niet meer mogen geïnstalleerd
worden, aangezien die een minimale hoeveelheid
radioactief materiaal bevatten.
Op iedere verdieping moet minstens één rookmelder hangen. Plaats
een rookmelder op de gang aan het plafond waar de meeste deuren
van slaapkamers uitkomen. Rookmelders moeten niet worden
aangebracht op plaatsen waar een sterke luchtstroming plaatsvindt,
zoals in de directe nabijheid van een rooster voor ventilatie. Tocht
kan er namelijk voor zorgen dat de rook niet in de optische kamer
terecht komt, waardoor de rookmelder niet reageert. Ook boven
een radiator of een ander verwarmingstoestel, of daar waar waterdampen
of dampen van bakken en braden kunnen hangen (zoals
dichtbij de deur van een douche of keuken) worden best geen rookmelders
geplaatst.
Bovendien is het belangrijk dat de consument, eens de installatie
is gebeurd, rekening houdt met het onderhoud en de levensduur
van de batterijen. Zo niet zal de rookmelder een vals gevoel van
veiligheid geven.
Ilse De Paepe • NSE n
Rookmelders moeten aan het plafond hangen en
liefst in het midden van een ruimte maar in ieder
geval minstens een halve meter van de wand af.
Het bewakingsgebied bedraagt, afhankelijk van de
melder, ca 40m 2 .

S.P.A.: Bij lossen en laden van Chemicaliën kan veel fout gaan
Daarom is het van groot belang dat dit onderwerp met zorg wordt behandeld
12
Bij S.P.A. was een situatie gegroeid die aan verandering toe was. In de laatste vijf jaar is het
productengamma sterk veranderd, van bulk - naar allerlei speciale producten (bv EVA; Ethyleen
Vinyl Acetaat & ACP; Acrylaat Copolymeer). Het gevolg hiervan is dat er een sterke toename is
van vooral lossen van containers met chemicaliën. De eisen die we stellen aan dit lossen en laden
van chemicaliën zijn; dat er geen lekkage mag plaatsvinden, dat er vlot aan- en afgekoppeld kan
worden en dat er veilig en ergonomisch gewerkt kan worden.
Het team dat voor de veilige en verzorgde oplossing gezorgd heeft
Om deze eisen te kunnen handhaven bij de huidige werkdruk en een eventuele
toename in de toekomst, is er een team samengesteld van mensen die met de
apparatuur werken, ze onderhouden en ontwerpen. Het team heeft de situatie
geanalyseerd en heeft verbeteringen bedacht, ontworpen en geïmplementeerd.
Dat is geen eenvoudige zaak en vergt ook veel geld maar het resultaat ziet u op
de foto hiernaast.
De los- en laadslangen hangen overzichtelijk naast elkaar. De koppeling is eenvoudig
aan te brengen op de container, vergrendelt zich en lekt niet. De takel zorgt
ervoor dat het verplaatsen van de slang en de koppeling gemakkelijk kan worden
uitgevoerd. Verder gaat het lossen en laden nu ook sneller. Kortom een belangrijke
verbetering voor de SPA medewerkers en de chauffeurs die onze grondstoffen leveren.
De nieuwe los- en laadslangen: proper, opgeruimd en netjes
Ruud Grande • S.P.A. n

Nieuwe recycle gaskoelers bij S.P.A.
13
Op 2 oktober 2009 werd een lekkage vastgesteld aan een koeler van productielijn 1. De lekkage
veroorzaakte een gaswolk die binnen het industriële terrein gebleven is.
Na onderzoek werd vastgesteld dat de lekkage was ontstaan door uitwendige corrosie aan een van
de koelpijpen. Omdat de koeler van lijn 2 even oud is als die van lijn 1, werd besloten de productie
stil te leggen en ook deze koeler uitwendig op corrosie te inspecteren.
De koelers worden gebruikt om Ethyleengassen, voor hergebruik, terug te winnen
en schade aan het milieu te beperken.
Aangezien S.P.A. het volgende beleid heeft: “We doen het veilig of we doen
het niet”, werd besloten om niet op te storten vooraleer de koelers vernieuwd
zouden zijn, dit om herhaling van het incident te voorkomen. Het management
heeft vervolgens beslist om niet voor reparatie maar voor vernieuwing van
beide koelers te gaan. Na selectie op levertijden, kwaliteit, ontwerp en kostprijs
werd bij de Italiaanse leverancier “Hudson” de bestelling geplaatst met
een levertijd van drie maanden.
Er was een kraan van 250 ton nodig om de koelers op hun plaats te krijgen
Om de kwaliteit voor en tijdens het fabricageproces te waarborgen, hebben
specialisten van S.P.A. en DuPont op regelmatige basis extra inspectie
uitgevoerd bij “Hudson”. Gedurende de periode van stilstand werd
kritieke apparatuur aan een diepgaand onderzoek en taakrisicoanalyse
onderworpen.
Op 12 december 2009 zijn de eerste twee nieuwe koelers
geleverd en binnen 24 uur geplaatst door een zeer
gemotiveerd team van S.P.A.-onderhoudspersoneel en
contractanten. Na een druktest is de fabriek succesvol
opgestart en wordt er na een lange periode van stilstand
weer veilig geproduceerd.
Wim Nagelgast • S.P.A. n

INEOS heeft ons samengebracht:
het schone verhaal van bECO2
14
Er was eens een bedrijf dat CO 2
zocht. Lang geleden maakten ze dat zelf door steenkool te verbranden maar dat
mag al heel lang niet meer. Toen ze met die vraag aanklopten bij INEOS, kregen ze te horen dat er al een ander
bedrijf was aan wie INEOS zijn CO 2
beloofd had. Maar eigenlijk was dat geen probleem want er was juist genoeg
CO 2
voor hen beiden. Zo begint het verhaal van bECO2.
Frank Borgenon en Dieter Soens
Frank Borgenon, Technisch Directeur van Messer: ‘Messer was
reeds in een ver gevorderd overlegstadium met INEOS in verband
met het betrekken van CO 2
toen IJsfabriek eraan kwam met dezelfde
vraag. Vrij vlug zijn we met IJsfabriek akkoord gegaan om
een joint venture op te starten want als we onze volumes samenlegden,
klopte de rekening.
Dieter Soens, Technisch Directeur IJsfabriek: ‘Wij zijn enkel actief
op de Belgische markt en het was vrij moeilijk om een partner te
vinden die ons CO 2
kon aanleveren voor ons marktsegment. Toen
bleek dat het project van Messer en het onze compatibel waren,
dat we elkaar zouden aanvullen naar hoeveelheden, was de overeenkomst
snel beklonken.
Jullie gaan dus CO 2
, een nevenproduct van onze Ethyleenoxide-eenheid,
capteren en commercialiseren Past dit in
de wereldwijd opgelegde vermindering van CO 2
-uitstoot
Frank: Precies. Het gaat hier om een project van CO 2
-recuperatie.
Bij de productie van ethyleenoxide komt er CO 2
vrij. Met bECO2,
onze joint venture, gaan we dat CO 2
-gas capteren, opzuiveren en
vloeibaar maken. Dit vloeibare gas gaat in tanks van waaruit het
aan ons bestaand cliënteel geleverd wordt.
Van waar komt de naam bECO2
Dieter: We wilden inspelen op het ecologisch aspect van de recuperatie,
het hergebruik van CO 2
. Je vindt dus het woord eco terug,
de be om aan te geven dat we op de Belgische markt spelen en
C0 2
, het product dat we capteren.
Het project is al flink opgeschoten en de eerste vrachtwagen
met CO 2
afkomstig uit de EO-unit zal in maarT 2010
de fabriek verlaten. Waarvoor gebruiken klanten CO 2
De
media hebben mij doen geloven dat CO 2
een schadelijk product
is
Frank: CO 2
is een van de meest natuurlijke producten. Wat doen
wij op dit moment CO 2
uitademenen. De bomen nemen die op en
maken daar iets zinvols van. Met CO 2
in verhoogde concentraties
moet je wel opletten.
Dieter: De meeste CO 2
zit in onze energiebronnen zoals steenkool
en olie. Gedurende jaren hebben bomen dat opgenomen en omgezet
in steenkool en olie en dat zitten wij nu te verbranden. Innovatoren
stellen zich nu de vraag op welke manier we in de toekomst
CO 2
uit processen kunnen opvangen en terug in de bodem krijgen.
Frank: De toepassingen van CO 2
zijn legio. Eén van de voornaamste
zijn de belletjes in spuitwater, limonades en bier: dat is gasvormig
CO 2
. Brouwerijen zijn dus klant bij ons.
Dieter: Met CO 2
kun je ook invriezen: in vaste vorm heeft die een
temperatuur van -78°C.
In de waterzuiveringstechnologie worden bepaalde componenten
gebruikt om lozingswater te zuiveren door de zuurtegraad te corrigeren.
In de serreteelt zorgt een verhoogde concentratie van CO 2
voor een gasvormige, natuurlijke bemesting; planten groeien beter
met een lichte overmaat aan CO 2
.
bECO2 zal jaarlijks tot 150.000 ton CO 2
recupereren.
Dit heeft qua CO 2
-uitstoot hetzelfde effect als het
van de weg halen van 65.000 auto’s.
Lieve Lombaerts • INEOS n

Onze jetty staat weer op stevige poten
15
Beschadiging van het betonnen loopplatform en de leuningen en de afgescheurde steunpaal van
onze aanlegsteiger na de aanvaring in november 2007
Afbraak van het bestaande betonnen
loopplatform en de betonnen paaljukken
Verwijderen van de bestaande steunpalen dmv
een trilblok
De nieuwe steunpalen worden volgestort
met beton
Plaatsen van betonnen paaljukken
Plaatsen van de betonnen brugdelen
(per stuk ±15m)
De afgewerkte aanlegsteiger
In november 2007 werd het loopplatform van onze aanlegsteiger
zwaar beschadigd door een aanvaring. Het betonnen loopplatform
werd vervormd en één steunpaal werd volledig afgescheurd. De
bestaande constructie diende zo snel mogelijk tijdelijk ondersteund
te worden om verdere schade en instorting te voorkomen. Eind
november 2007 werd er gestart met de tijdelijke ondersteuning,
bestaande uit 6 nieuwe palen en een aantal steunbalken zodat het
eindplatform, dit is 1 van de 3 laadplaatsen voor schepen, terug op
een veilige manier bereikbaar was en weer in dienst kon worden
genomen. Dit eindplatform is héél belangrijk voor de scheepsbeladingen
en kan niet lang gemist worden. De tijdelijke ondersteuning
was echt wel tijdelijk en een definitieve herstelling drong zich op.
De bestaande structuur was in die mate beschadigd dat er moest
overgegaan worden tot de volledige vervanging van het beschadigde
gedeelte. Het betonnen loopplatform en de steunpalen tussen
het midden- en het eindplatform dienden over een lengte van
±75m volledig afgebroken en verwijderd te worden. Er werden
nieuwe steunpalen, paaljukken en een betonnen loopbordes geplaatst
vanuit 1 of 2 pontons, wat de werken er niet gemakkelijker
op maakte. Nadat het bouwkundige gedeelte zo goed als afgewerkt
was, kon er gestart worden met het plaatsen van de nieuwe
leidingen naar het eindplatform. De verlichting werd opnieuw
aangebracht en eind 2009 kon dan het eindplatform opnieuw in
dienst genomen worden. Dankzij de goede communicatie over de
scheepsplanning konden de werken zonder noemenswaardige onderbrekingen
afgewerkt worden.
Mia De Vleeschhauwer • INEOS n

KWIS-SPEL-MEE
16
Stuur uw antwoord op de onderstaande vragen naar ons met behulp van de ingesloten antwoordkaart en win
één van de waardebons van 40E. De waardebons kunnen ingeruild worden bij de handelszaken in Zwijndrecht
en Burcht die aangesloten zijn bij de Gemeentelijke Adviesraad voor zelfstandigen en vrije beroepen. De tien
inzendingen met de juiste antwoorden die het dichtst het antwoord op de schiftingsvraag benaderen, ontvangen een waardebon van 40 euro met de post. Vanaf nu kunt ook
antwoorden per e-mail. U vindt hiervoor een elektronische antwoordkaart op www.zwijndrecht.be Let op, enkel inwoners van Zwijndrecht en Burcht mogen deelnemen aan de
quiz. 1 antwoordkaart per persoon/adres. Minimumleeftijd voor deelname is 13 jaar.
1. Wie was kapitein op de Titanic op woensdag 10 april 1912
a. Kapitein Edward Smith
b. Kapitein John Smithers
c. Kapitein James Kirk
2. Hoeveel emiraten vormen samen de “Verenigde Arabische Emiraten”
a. 6
b. 7
c. 8
3. Wie was de eerste ontdekkingsreiziger die de Zuidpool bereikte
a. Robert E. Peary
b. Cap. Ronald Amundson
c. Ralph Johnson Bunch
4. In welk land worden vrouwen verplicht legerdienst te vervullen
a. Finland
b. Rusland
c. Israël
5. Het lichtste gekende metaal is:
a. Beryllium
b. Lithium
c. Magnesium
6. bECO2 zal jaarlijks tot 150.000 ton CO 2
recupereren. Dit heeft qua
CO 2
-uitstoot hetzelfde effect als het van de weg halen van
a. 56.000 auto’s
b. 60.000 auto’s
c. 65.000 auto’s
7. De vrouw van Wim Biebauw heet
a. Mia
b. An
c. Leen
8. Jean-Marie Baetens startte zijn carrière bij EVAL Europe in Zwijndrecht op
a. 1 oktober 1997
b. 1 januari 1998
c. 1 februari 1998
9. Uit welke school kwam het 5de leerjaar van juf Sofie Van Landeghem, de
winnaar van de wedstrijd ‘Water for the world’
a. De Gemeentelijke Basisschool uit Kallo
b. De Gemeentelijke Basisschool uit Beveren
c. De Gemeentelijke Basisschool uit Zwijndrecht
10. Hoe lang duurde de vlucht van Wim Ghysen naar Osaka
a. 12 uur
b. 13 uur
c. 14 uur
Evi Vanzeir en Lieve Lombaerts n

WINNAARS:
Marina De Cleen, Els Van Raemdonck,
Rita Van Hoogendorp, Armand
Smet, Jenny Mertens, Luc Felix,
Helen Dandois, Julien Oelbrandt,
Margot Capozzi, Nikki Lebbe.
Verdeling OPEN
Op 1 januari 2010 (Nieuwjaarsdag)
bedroeg de temperatuur om 12 uur
’s middags 1°C
17
De juiste antwoorden van
KWIS-SPEL-MEE uit OPEN 47:
1. a Smith
2. a 1997
3. zowel A als C worden goedgerekend,
want beide antwoorden komen voor op
internet
4. a 700° C en 1200°C
5. a CMLXXVIII
6. b Mol
7. b februari 2009
8. a 1,1 miljard
9. b In Hansbeke
10. c Lander en Sofie
Schiftingsvraag:
OPEN 47 werd verdeeld door Miazon. De naam Miazon
staat voor MIssie Animatie Zwijndrechtse ONtwikkelingshelpers.
De werkgroep Miazon staat in voor de ondersteuning
van onze plaatselijke missionarissen van
Zwijndrecht en Burcht.
Wij organiseren jaarlijks onze thuisfrontdagen, een gezellig
samenzijn met een etentje. De opbrengst hiervan
wordt doorgestort naar onze missionarissen. Wij hadden
ook tweemaal per jaar de ophaling van kledij. Gezien
de onderrichtingen van Ibogem is dit helaas niet
meer op dezelfde manier mogelijk. De inwoners van
Zwijndrecht en Burcht kunnen nog wel hun gebruikte
kleding brengen naar enkele van onze bestuursleden.
Zij brengen die naar enkele vaste depots in Zwijndrecht
en Burcht. Als de depots vol zitten, laten wij de vrachtwagen
langskomen om de zakken op te halen. De opbrengst
hiervan wordt op dezelfde manier verdeeld onder
onze missionarissen.
Het bedrag dat verdiend werd met de verdeling van
OPEN zullen wij eveneens doorstorten aan onze missionarissen.
Zij kunnen deze extra financiële steun goed
gebruiken voor het verwezenlijken van hun projecten
ter plaatse (oa armoedebestrijding, huisvesting, straatkinderen,
studiemogelijkheden, enz.).
Hierbij de namen van onze vier missionarissen en hun
verblijfplaats
André De Witte, bisschop in Brazilië, Broeder Piet Goossens
uit Burcht, werkzaam in Brazilië, Broeder Hugo
Verhulst uit Burcht, werkzaam in Ethiopië, Paul Staes,
werkzaam in Singapore.
Wat zal de buitentemperatuur zijn, gemeten
met het INEOS Saferweerstation,
op 4 april 2010 (Pasen)
Antwoorden vóór 19 maart 2010.
OPEN-blik zal plaatsvinden op 4 maart
U leest erover in OPEN 49 van juni 2010

Acqua per l’Aquila: Borealis steunt
de bouw van tijdelijke onderkomens in het Italiaanse l’Aquila
18
Begin april 2009 beefde de aarde in het Italiaanse l’Aquila: 300 mensen lieten het leven en vele duizenden werden dakloos.
Borealis heeft een vestiging in Italië en voelt een bijzondere verantwoordelijkheid ten opzichte van de regio Abruzzen en
zijn inwoners. Onmiddellijk na het nieuws over de aardbeving had men bij Borealis de idee om te helpen bij de heropbouw
van de watertoevoer. Borealis produceert grondstoffen voor het maken van hoogwaardige leidingen en contacteerde een
partner: System Group-Centraltubi, een topfabrikant van waterleidingen in Italië. Dit bedrijf is reeds lang klant bij Borealis
en deelde de mening dat snelle en pientere hulp noodzakelijk is in crisisgebieden zoals l’Aquila.
L’Aquila na de aardbeving
‘Acqua per l’Aquila’ was een feit: samen met Group-Centraltubi schonk Borealis
1.300 meter polyethyleen 100(*)-waterleiding, die hoogdringend nodig
was voor de tijdelijke huisvesting in l’Aquila. Onder de naam Coppito 3
werden sindsdien 15 huizenblokken voor 18.000 mensen opgetrokken. In
december konden de inwoners van l’Aquila de tentenkampen inuilen voor
comfortabeler woningen.
‘Acqua per l’Aquila’ kadert in het Borealis programma ‘Water for the world’,
dat een duurzame bijdrage wil leveren aan de verbetering van de wereldwijde
waterproblematiek.
Onder de paraplu van dit programma ondersteunen de bedrijven Borealis en
Borouge sociale, milieugebonden en businessinitiatieven, zoals de verbetering
van watertoevoer in rampgebieden zoals de regio van de aardbevingen
in Sichuan, China of hospitalen in Vietnam en nu recent ook in Haïti.
Borealis vindt het belangrijk dat bedrijven actief en geëngageerd steun kunnen
bieden.
Katlijn Van Acker • Borealis Antwerpen Compounding n
“Borealis’ engagement in de wederopbouw van l’Aquila lijkt slechts een druppel op een hete plaat voor de mensen die te lijden
hebben onder de enorme ravage, veroorzaakt door de aardbeving. We wilden echter een bijdrage leveren: het materiaal voor
plastic pijpleidingen dat we schonken, biedt een oplossing op lange termijn. Het is bewezen dat dit materiaal gegarandeerd
duurzaam en het meest resistent is tegen aardschokken.” aldus Lorenzo Delorenzi, Borealis’ Executive Vice President Polyolefins

WATER for the WORLD
Aan de slag voor nieuwe watertoevoer
Eveneens binnen het kader van ‘Water for the world’ organiseerde Borealis
een fototentoonstelling rond de wereldwijde waterproblematiek
in de bibliotheek van Zwijndrecht in november 2009. Scholen uit de omgeving
konden na een klasbezoek deelnemen aan een online quiz. De
Gemeentelijke Basisschool uit Kallo werd de winnaar: het 5de leerjaar
van juf Sofie Van Landeghem kan op uitstap naar Hidrodoe in Hasselt!
De winnende klas van juf Sofie
(*) Polyethyleen 100 is het materiaal op de markt dat het best bestand is tegen aardbevingen. Dit werd
bewezen in een studie uitgevoerd na de aardbeving in Kobe (Japan) die aantoonde dat er geen breuken
in de plastic waterbuizen optraden.

HOPE*A, Humanitarian aid Of Personnel ExxonMobil,
draagt zijn steentje bij
20
Er is HOPE, voor Afrika en voor Antwerpen
Na twee jaar is HOPE*A uitgegroeid tot een succesvol initiatief, dankzij de inzet van een grote groep ExxonMobil-medewerkers. Een malariaproject
in Kameroen, steun voor Vredeseilanden en Antwerpse daklozen, het eerste Fair Trade-ondersteunend bedrijf in Zwijndrecht … ze kregen
het allemaal voor elkaar. “We krijgen veel steun en medewerking van collega’s. Dat is onze sterkte. En we kunnen altijd rekenen op onze sponsors.
Er gebeurt hier echt iets”, zegt Greta Faes, één van de bezielers van HOPE*A.
20 km lopen voor Vredeseilanden
Een initiatief van en door collega’s voor Afrika en Antwerpen
Het begon allemaal in 2007. Het kriebelde al een tijdje bij enkele
medewerkers van ExxonMobil Chemical. Ze wilden in de Antwerp
Polymers Plant (APP) in Zwijndrecht “iets doen” rond maatschappelijk
verantwoord ondernemen. “We hadden het gevoel dat er op
dat vlak in ons bedrijf niet veel gebeurde. En we wilden ook zelf iets
bijdragen en ons inzetten voor mensen die het echt nodig hebben,
zowel in onze lokale, Antwerpse regio als in Afrika. We hoopten
meer betrokkenheid te creëren bij collega’s, niet alleen om geld te
doneren, maar ook om de handen uit de mouwen te steken, zodat
ons initiatief echt gedragen en gedreven wordt door het personeel”,
zegt Greta Faes.
Massale steun
Greta vormt samen met Jeanne du Randt, Gerald
Bodson en Marc Van De Voorde het kernteam dat
de kar trekt. “We kregen meteen steun van het
management: Peter Matthys, Plant Manager, en
Danny Vermeulen, Public Affairs, werden onze
projectsponsors. Op de jaarlijkse Wintermeeting
2008 presenteerden we voor het eerst met een
klein hartje onze ideeën en hielden onze baby
boven de doopvont met een oproep om ons initiatief
te steunen. 17 mensen schreven zich meteen in als actieve
medewerker! Nog eens 100 mensen uit alle afdelingen gaven zich
op als sympathisant. Dat was meer dan een derde van ons personeel.”
De boodschap werd verder bij alle personeelsleden verspreid
en HOPE*A krijgt veel sympathie en daadwerkelijke steun. Guido de
Cleyn, de nieuwe plant manager, wordt een bijkomende sponsor en
Johan Scharpé nam ondertussen met veel enthousiasme het sponsorship
van Danny over.
Een succesvolle zoektocht
De eerste maanden waren een moeizame zoektocht. Het kernteam
wou één ngo selecteren om samen te werken aan een langetermijnproject,
maar dat bleek niet eenvoudig. Bovendien ontdekten
ze dat de ExxonMobil Foundation in de Verenigde Staten heel actief
is en in Afrikaanse landen waar ExxonMobil werkzaam is, verscheidene
grootschalige projecten rond malariabestrijding en de educatie
van vrouwen en meisjes steunt. “Het was een logische keuze om
met onze eigen grote organisatie achter ons te werken. Dan konden
we meer realiseren, de middelen effectiever gebruiken en een
versplintering van fondsen en projecten voorkomen”, zegt Jeanne.
“We hebben lang met Vredeseilanden overlegd om een groot project
samen te doen, maar vonden geen gebied waar zowel ExxonMobil
als Vredeseilanden aanwezig was. Maar het blijft een open piste.”
Wat is er gebeurd in twee jaar tijd
In 2008 zamelde HOPE*A door schenkingen van collega’s 3000 e
in voor Vredeseilanden om projecten te steunen in Afrika. Elk jaar
lopen ook een tiental collega’s mee voor Vredeseilanden in de 20
km van Brussel. ExxonMobil Chemicals is ook het eerste Fair Trade
Fair Trade-kerstcadeaus

21
Country manager Peter Matthys (rechts) bij de start
van het malariaproject
Volop belangstelling
APP’s Gerald Bodson helpt bij de verdeling
van het materiaal
supporting bedrijf dat Zwijndrecht als Fair Trade-gemeente ondersteunt.
Elke werknemer krijgt elk jaar een kerstpakket met FT-producten,
er zijn FT-maaltijden en infosessies. In 2008 bezorgden we
140 kerstpakketten voor dak- en thuislozen aan het Centrum voor
Algemeen Welzijnswerk De Terp in Antwerpen.
In 2009 bezorgden we 70 FT-kerstpakketten voor dak- en thuislozen
in woonbegeleiding aan het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk
op Linkeroever, enz. Als kers op de taart kreeg HOPE*A voor
zijn inzet de ExxonMobil European site Responsible Care Award
for Community Awareness 2008. In 2009 kon HOPE*A eindelijk zijn
grote droom waarmaken: een groot malariaproject in Kameroen
mee helpen opstarten.
Malariaproject in Kameroen
In 2009 werd Peter Matthys, sponsor van het eerste uur, Country
Manager van Cotco in Kameroen (een joint-venture tussen verschillende
oliemaatschappijen waaronder ExxonMobil en Kameroen).
Ineens had HOPE*A een concreet project dat perfect in de doelstellingen
paste. HOPE*A kon met Peter als lokale contactpersoon en
Cotco samenwerken, een schitterende opportuniteit die Kameroen
dichterbij brengt en meer betrokkenheid creëert.
APP zou een proefproject rond malariabestrijding voor vier dorpen
sponsoren. Met 3000 e werden malarianetten aangekocht en 60
vrijwilligers opgeleid voor de verdeling van de netten en de bewustmaking
van de bevolking. Ze kregen opleiding rond malariapreventie,
bescherming en behandeling en ze volgen op of de netten
correct gebruikt worden … want malarianetten zijn ook geschikt als
visnet of bruidssluier …
Goed nieuws van het ExxonMobil Malaria Fund
In december 2009 trok een HOPE*A-delegatie bestaande uit Greta
Faes, Marc Fuchs en Gerald Bodson een week naar Kameroen om
het proefproject mee op te starten. In vier dorpen werden 3000
malarianetten en 1200 malariakits verdeeld. Bovendien kondigde
het ExxonMobil Malaria Fund aan dat ze 1,5 miljoen dollar doneren
voor de uitbreiding van dit project. Langs de 1000 km pijpleiding
die dwars door Kameroen loopt, liggen nog 240 dorpen. Cotco zal
er de verdere verdeling van malarianetten op zich nemen en ook
werken aan de educatie van vrouwen en meisjes, het plaatsen van
waterputten enz. “We kunnen hier een mooie samenwerking opzetten
met de lokale bevolking en we bekijken al volop nieuwe
initiatieven”, zegt Jeanne.
“We kunnen hier een mooie samenwerking opzetten
met de lokale bevolking en we bekijken al volop nieuwe initiatieven”
En nu in 2010
Nog meer communiceren, nog meer collega’s motiveren en activeren
voor het Kameroenproject en lokale initiatieven, blijft het
hoofddoel. “De eerste HOPE*A-nieuwsbrief met een verslag van
het Kameroenproject is verschenen”, zegt Jeanne. “We plannen een
HOPE*A-week met een kunstveiling, auto’s wassen, een plantjesverkoop
enz en we hopen dat Peter of een Kameroen-collega kan
langskomen om als ambassadeur het Kameroenverhaal te doen.”
Maar ook lokale projecten blijven voor HOPE*A heel belangrijk.“We
hebben een oproep gedaan om nieuwe, lokale initiatieven voor te
stellen zodat we zinvolle projecten voor mensen die het echt nodig
hebben, kunnen steunen”, zegt Greta. “We willen niet alleen geld
inzamelen, maar ook praktische hulp bieden. Wie het Kameroenproject
te ver van zijn bed vindt, kan lokaal vrijwilligerswerk doen, bv
CAW vraagt mensen om een paar uurtjes te schilderen en te helpen
bij het opknappen van woningen voor thuislozen. Sommigen zijn
meer aangesproken door lokaal werk, voor anderen is Afrika een
prioriteit. Het kan allemaal. Als je met deze dingen bezig bent, leer
je beter relativeren en minder zeuren. We beseffen te weinig hoe
goed we het hebben. Het doet dan ook deugd dat onze mensen en
ons bedrijf zich actief inzetten voor deze projecten en dat hier nu
wél wat gebeurt.”
HOPE*A-team • ExxonMobil Chemical n

3M Filtratieproducten:
Een brede waaier van toepassingen en opportuniteiten
22
3M Purification Inc. is een globale leider op vlak van het ontwerp, de productie en de marketing van filtratieproducten. 3M filtratieproducten worden gebruikt voor scheidings-
en zuiveringsdoeleinden en de toepassingen berusten op 3 pijlers: vloeistoffen, gassen, en lucht.
Vloeistoffiltratie
De talloze productieactiviteiten vereisen een gestructureerde aanpak
die georganiseerd wordt rondom de hiernagenoemde voornaamste
markten:
• De farmaceutische en biofarmaceutische industrie: waar filters
voornamelijk gebruikt worden om bacteriën, endotoxines,
DNA, virussen, en andere contaminanten te scheiden van de geproduceerde
farmaceutische vloeistof, en dit zowel dmv een voorfilter
als de steriliserende eindfilter.
• Voedingswaren en dranken: Hier spitst de technologie van de
filters zich vnl toe op het aanreiken van oplossingen voor de verbetering
van de kwaliteit van alcoholische dranken (oa bier, wijn),
frisdranken, flessenwater en voedingswaren.
• Waterbehandelingsproducten: Waterfiltratiesystemen die men
thuis, op de boot of in de caravan eenvoudig kan plaatsen om het
binnenkomende water te filteren, te verzachten en/of om een
Een waterfiltratiesysteem geplaatst: het neemt weinig ruimte in
en is uiterst doeltreffend
smaak-/geurbehandeling uit te voeren. Een Aqua-Pure® filter
leent zich daartoe voortreffelijk !
Daarnaast worden deze waterfiltratiesystemen ook geplaatst in
apparaten die gebruikt worden voor commerciële doeleinden (zoals
oa koffie- en theeapparatuur, drankautomaten, en ijsblokjesen
ijsschilferautomaten).
De mogelijkheid bestaat om naargelang de aard van het verbruik
(bij voorbeeld afwas of drinkwater) de verbinding met de filter op
een eenvoudige manier al dan niet uit te schakelen.
• Filtratie in een industriële omgeving (chemie en petrochemie,
elektronica, olie en gas, om maar enkele markten te
noemen): Filtratie- en separatieoplossingen voor oa de zuivering
van proceswater, het filteren van fijne inktpigmenten of de verwijdering
van vaste deeltjes in de gasproductie.
3M Purification bij 3M Zwijndrecht
3M Zwijndrecht produceert zelf
geen filters, maar het bedrijf
speelt een cruciale rol op vlak
van technische ondersteuning
en laboratoriumonderzoek. Het
kan rekenen op de vitaliteit en
het enthousiasme van Wim De
Craecker, de sleutelfiguur voor
deze verantwoordelijkheden.
Wim werd in 2007 aangesteld
als Technical Service ingenieur
voor de WEMS (Western Europe
Marketing Subsidiaries) regio.
Wim bij een filtratieopstelling
De regio behelst alle West-Europese landen met uitzondering van
Frankrijk, Duitsland, Italië en GB/Ierland. Klanten in deze regio kunnen
beroep doen op de technische expertise van Wim, hetzij dmv
kleinschalige testen, of opschaling, opvolging van het productieproces
bij de klant ter plaatse, ofwel worden filtratietesten uitgevoerd
dmv specifieke laboratoriumopstellingen bij 3M in Zwijndrecht.
De uiteenlopende toepassingen dragen ertoe bij dat deze job een
aaneenrijging van uitdagingen vormt.
Doorgedreven filtratiemogelijkheden
Van geestrijke dranken tot
fijn stof… de opportuniteiten
op het vlak van filtratie
zijn legio. Wij lichten graag
een tip van de sluier op om
u te laten kennismaken met
de boeiende wereld van filtratie.
Mens en dier hebben er baat bij
Een HAF (High Airflow) filter van 3M
geplaatst in een ventilatierooster
Zo heeft Wim ism met het verkoopteam einde 2007 een filtratieproject
succesvol afgerond in het Boudewijn Seapark te Brugge. Men
beschikte daar al over een reeks goedwerkende zandfilters, maar
gezamenlijke tests toonden aan dat de waterkwaliteit van het basin
nóg verbeterd kon worden tov de kwaliteit die standaard uit de
kraan stroomt.

23
Dit omdat de filters op basis
van actieve kool (Zetacarbon)
ook op chemisch vlak de kwaliteit
van het water nog konden
verbeteren.
Aangezien het Boudewijn Seapark dierenwelzijn als topprioriteit beschouwt,
liet men dan ook de kans niet voorbijgaan om samen met
3M de dieren een leefomgeving te bieden die zich vandaag op het
hoogst mogelijke niveau bevindt.
Filters en luchtkwaliteit: een gedroomde combinatie
Een proefproject in de basisschool van Gavertje Vier in Belsele
Over het negatieve effect van fijn stof is al veel geschreven. Bij windstil
weer zitten we vaak als het ware onder een koepel van verontreinigde
lucht.
3M en Aralco (een producent van natuurlijke ventilatiesystemen)
sloegen de handen in elkaar en ontwikkelden een uniek systeem
om natuurlijke luchtstromen te kunnen behandelen. In twee klassen
van de stedelijke basisschool Gavertje Vier in Belsele loopt nu een
proefproject om binnenstromende lucht met speciale fijnstoffilters
te zuiveren.
In Vlaanderen is de luchtkwaliteit één van de slechtste in Europa.
“Door de luchtverontreiniging daalt de gemiddelde levensverwachting
van een Europeaan met 8,6 maanden. België scoort met 13,6
maanden het slechtst”, zegt professor dr. Tim Nawrot, Milieu-epidemioloog
aan de Universiteit Hasselt. “Vlaanderen heeft een hoge bevolkingsdichtheid,
veel industrie en het verkeer blijft er toenemen.
Als transportknooppunt betaalt Vlaanderen een té hoge prijs: hoge
concentraties fijn stof hebben nadelige effecten op de gezondheid.”
Vooral het verkeer, en daarnaast de industrie en huishoudens zijn
bronnen van fijn stof. Fijn stof of PM (particulate matter) is een verzamelnaam
voor kleine, zwevende deeltjes in de lucht met een verschillende
grootte en samenstelling. De grootste stofdeeltjes hebben
een maximale diameter van 10 micrometer (= PM10-deeltjes), de
kleinere een diameter van minder dan 2,5 micrometer (PM2,5). Ter
vergelijking: de doorsnede van een gemiddelde mensenhaar is 70
micrometer. Fijne stofdeeltjes zijn zo klein dat onze neusharen ze
niet kunnen tegenhouden en ze dus ver in de longen doordringen.
De inademing van fijn stof is schadelijk voor kinderen en volwassenen.
Het meeste risico lopen personen vanaf middelbare leeftijd
die respiratoire of cardiovasculaire aandoeningen hebben. Fijn stof
veroorzaakt en verergert acute luchtwegenklachten en -infecties en
chronische luchtwegenaandoeningen als bronchitis en astma. Het
verergert ook allergieën. Kinderen zijn gevoeliger voor fijn stof omdat
hun longen en het immuunsysteem nog niet volledig ontwikkeld
zijn. Fijn stof kan die ontwikkeling belemmeren.
‘Gezonde’ buitenlucht filteren - In de basisschool Gavertje Vier
werd een proefproject opgezet in twee identieke klassen met een
identieke populatie. In één klas werden in de natuurlijke ventilatieroosters
van de ramen - een wettelijke verplichting bij alle nieuwbouw
- speciale 3M filters geplaatst om de binnenstromende lucht
te zuiveren, in de andere klas niet. In het kader van het nieuwbouwproject
van de school stelden 3M en Aralco Natural Ventilation Systems
de directeur, dhr. Kris Cerpentier, voor om met geavanceerde
meetapparatuur de Aerofil filters te testen en de proef op de som
te nemen. De verschillende
meetcampagnes wijzen erop
dat de stoffilters voor een
merkbaar verschil zorgen.
Als MOS-school (Milieu op
School) hecht Gavertje Vier
veel belang aan milieubewustzijn.
De vrije basisschool Gavertje Vier waar het pilootproject werd opgezet
om fijn stof in de klaslokalen te verminderen
90 % schone lucht - De belangrijkste eigenschap van Aerofil is dat
ze permanent elektrostatisch geladen is. Door deze lading trekt iedere
vezel in de filter als een magneet vuil en stof aan. Daarmee
filtert ze tot 90% van alle fijnstofdeeltjes uit de instromende lucht.
Bovendien laat de open structuur van het filtermateriaal gemakkelijk
frisse lucht door en is verstoppen bijna onmogelijk. Een gewone filter
raakt wel snel verstopt en moet regelmatig vervangen worden om
te voorkomen dat de toevoer van buitenlucht wordt afgesloten.
Aerofil is in zowel bestaande woningen als nieuwbouw eenvoudig
en tegen geringe kosten te monteren in de ventilatieroosters.
Meten is weten - De meetresultaten geven aan dat in de klas met
de stoffilters 1,5 keer minder PM10-deeltjes en een kwart minder
PM2,5 -deeltjes aanwezig zijn.
De open structuur van de filter hindert de doorstroming van lucht
niet, maar filtert effectief de ‘gezonde buitenlucht’ door middel van
zijn lading. “De positieve impact van de filters op de luchtzuiverheid
is naast klaslokalen ook aangetoond in burelen en in een testbank.”
zegt prof. dr. Tim Nawrot die de metingen uitvoert. “En zo kunnen
natuurlijke ventilatiesystemen in combinatie met deze filters effectief
hun nut bewijzen in de strijd tegen
fijn stof”.
Met geavanceerde meetapparatuur
werden de Aerofil filters in de 2 klassen
van het schooltje te Belsele getest.
De meetresultaten geven aan dat in
de klas zonder de stoffilters 1,5 keer
meer PM10-deeltjes en een kwart
meer PM2,5 -deeltjes aanwezig zijn.
Dit resultaat wordt bereikt omdat we
tot 90% van alle fijnstofdeeltjes uit de
instromende lucht filteren
Kathleen Croes, Ingrid Wouters • 3M n

Zoals beloofd maken de OPEN magische speurneuzen in deze editie haargel. Het leuke is dat het helemaal niet moeilijk is. Bij gedemineraliseerd water (dit is water
waaruit alle zouten verwijderd zijn) voeg je een verdikkingsmiddel, even schudden en klaar is onze haargel. En voor wie wil, je mag steeds fotootjes opsturen over
hoe cool je wel bent met je zelfgemaakte productje !
Wat heb je nodig
Materiaal:
• Een plastieken koffielepel
• Een maatbeker van 250 ml
• Een maatcilinder van 50 ml
• Een roerstaafje of een roerspatel
• Een potje met een deksel (of iets anders om je haargel in te doen)
Grondstoffen:
• Gelvormer
• Gedemineraliseerd water
• Parabeen K (dit is een bewaarmiddel of conserveringsmiddel)
• Etherische olie (dit is een geurtje of een parfum)
• Vloeibare voedingskleurstof
Voor je aan de slag gaat, controleer eerst of je alle benodigdheden hebt klaarstaan !
Wat moet je doen
Voer alle opdrachten stap voor stap uit, werk rustig en netjes.
1. Doe in je maatbeker 100 ml gedemineraliseerd water. Gebruik voor het afmeten je maatcilinder.
2. Doe nu bij dit water 0,2 ml etherische olie en roer.
3. Voeg nu voorzichtig 0,3 ml Parabeen K toe en roer.
4. Druppel 4 druppels kleurstof in de beker en roer.
5. Neem met je koffielepel een beetje gelvormer. Een afgestreken koffielepel volstaat.
6. Strooi nu langzaam de gelvormer in je beker. Doe dit terwijl je roert. Je waterige oplossing
verdikt. Blijven roeren tot alle vlokjes verdwenen zijn (dit kan even duren).
7. Als je gel te dik is, voeg je langzaam nog wat water toe.
8. Doe je gel in je potje en schroef goed dicht.
9. Schrijf je naam erop en vermeld wat er in het potje zit.
Goochelen met chemie
Peggy Meersman - ExxonMobil Chemical Reeds benieuwd naar de volgende editie Dan maken we bruisballen !