Logopedie in het cluster 4 onderwijs - Logopedie.nl

Samenvatting
De meerwaarde van de logopedist die verbonden zijn aan de cluster 4 onderwijsinstelling staat centraal in
deze onderbouwing vanuit de literatuur. Aanleiding vormen de invoering van passend onderwijs en de herinrichting
van het cluster 4 onderwijs. Cluster 4 verzorgt onderwijs aan kinderen met gedrags- en/of psychiatrische
problemen en kinderen verbonden aan pedologische instituten.
Logopedie als discipline binnen dit type onderwijs richt zich op kinderen bij wie vaardigheden op het gebied
van de spraaktaalontwikkeling tot ontwikkeling gebracht moeten worden, dan wel op het compenseren van
deze vaardigheden. De relatie tussen taalstoornissen en gedragsstoornissen is vaak zo sterk dat de taalstoornis
het kind niet alleen belemmert op communicatief en sociaal-emotioneel vlak, maar ook het cognitieve
leerproces belemmert.
Veel aandacht gaat uit naar het uitbreiden en inzetten van spraak- en taalvaardigheden om de leerling communicatief
redzaam te maken en deel te kunnen laten nemen aan het onderwijs in de klas. De leerling leert
hierdoor effectief communiceren met anderen: problemen oplossen, zelfstandig keuzes maken en zich zoveel
mogelijk te uiten.
Communicatie met ouders is essentieel voor de opvoeding. Leerlingen die door logopedische begeleiding leren
om zich te uiten in gesproken taal en daarmee hun gedachten en gevoelens kunnen verwoorden, ervaren
minder problemen in het onderwijs, in de thuissituatie en op sociaal emotioneel gebied. Een goede ontwikkeling
van de passieve en actieve taal zorgt dat leerlingen kunnen deelnemen aan het onderwijs. Dit heeft
positieve effecten op alle andere ontwikkelingsgebieden (NVLF, 2011). Wanneer de spraaktaalontwikkeling
blijvend achterblijft kan dit leiden tot gedragsproblemen, cognitieve problemen, verminderde onderwijskansen/
carrièremogelijkheden, leesproblemen en psychische problemen (Blankenstijn & Scheper, 2003; Clegg et
al. 2005; van Daal, 2010; Hesketh, 2004; Ketelaars, 2010; RCSLT, 2009; Schuele, 2004; Wiefferink & Rieffe, 2012).
De logopedist werkzaam in het cluster 4 onderwijs heeft leerlinggerichte taken, klasgerichte taken en beleidsmatige/bovenschoolse
taken. Leerlinggerichte taken zijn onder andere:
•z het diagnosticeren en behandelen van spraak-, taal- en communicatieproblemen
•z het signaleren van hulpvragen op onder andere sociaal emotioneel gebied
•z de verslaglegging voor herindicatie of schoolplaatsing.
De klasgerichte taken bestaan onder andere uit het samen met de leerkracht opzetten en inrichten van:
•z het taalonderwijs in de klas door middel van co-teaching en coaching
•z het scholen van medewerkers op spraak, taal en communicatie gebied
•z de inbreng in het multidisciplinaire team en de advisering en scholing van ouders.
Onder beleidsmatige taken vallen het adviseren van het managementteam over taalbeleid en het vak logopedie
inbrengen in het schoolplan.
Onderzoek en advies is noodzakelijk om kinderen met complexe taalproblematiek in combinatie met gedragsen/of
pyschiatische problemen en hun omgeving de begeleiding te geven die zij verdienen. Alle leerlingen
die instromen in de jongste groepen van een cluster 4 school moeten onderzocht worden op het gebied van
taalstoornissen, waarbij met name veel aandacht moet zijn voor het gebruik van de taal in een sociale context
2