Inrichting 1968-1978 - Zuivelhistorie Nederland

In de kaas- en boterbedrijven kennen wij nog geen per afdeling centraal geregelde apparatuur
en zeker geen situatie waarin de apparatuur van verschillende afdelingen centraal wordt geregeld.
In hoeverre we een dergelijke ontwikkeling zouden moeten toejuichen, is moeilijk te beoordelen.
De heer Zwaginga had de neiging er vooralsnog de voorkeur aan te geven dat de
controle in zoverre gedecentraliseerd blijft dat afdelingen die een logische werkeenheid vormen
een eigen controlesysteem houden en worden bemand met een operator. Zolang de procesfactoren
nog niet kwantitatief bekend zijn, kan deze operator ook wel beslissen wanneer en
hoe er moet worden gecorrigeerd. Het lijkt echter wel te overwegen om voor het lokaliseren
en analyseren van eventuele storingen of afwijkingen van ingestelde normen een computer in
te schakelen. De grote aantallen meters en lampjes die vooral voor buitenstaanders zo indrukwekkend
zijn, kunnen dan verdwijnen. De kosten die met de automatisering samenhangen,
zullen waarschijnlijk bij continuprocessen lager zijn dan bij discontinu-processen.
We hebben tot nu toe drie punten behandeld die momenteel in de zuivel de aandacht hebben.
Tevens hebben we deze punten in verband gebracht met de opvatting dat de mechanisatie van
discontinu-processen een natuurlijke begrenzing heeft. Dit alles kan wel eens tot gevolg hebben
dat de belangstelling voor continu-processen in de toekomst aanzienlijk zal toenemen.
Het is daarom van belang de huidige stand van zaken op dit gebied eens nader te bezien.
Continu-processen
Bij de boterbereiding is het in ons land nog steeds niet tot een definitieve doorbraak van het
continu-systeem gekomen. Dit, ondanks verbeteringen die men in de loop der jaren heeft aangebracht
en die hebben geleid tot de thans beschikbare continu-vochtgehalte-indicator en tot
capaciteiten van 4.000 kg boter per uur. Bij de inrichting van een volgende centrale botermakerij
zullen de voor- en nadelen, gebaseerd op de dan bekende gegevens, opnieuw scherp tegen
elkaar moeten worden afgewogen.
In de zomer van 1972 zal een continu-machine voor de bereiding van kaas (fabrikaat Nicoma)
in de proeffabriek van het NIZO in gebruik worden genomen. De capaciteit ervan zal ca.
12.000 liter melk per uur bedragen. Gebleken is dat de draineercilinder en de vormpijp van
deze machine een duidelijke verbetering in de vochtverdeling in een kaas teweegbrengen, terwijl
ook de variatie in het gewicht van de kazen onderling aanmerkelijk geringer zal zijn dan
bij de thans toegepaste werkwijze.
Eenzelfde ervaring schijnt te zijn opgedaan met de Holvriekaafvulcilinder. Daar deze cilinders
als het ware vragen om een continu-kaasbereidingsproces, nemen wij aan dat deze machine
de belangstelling voor het continu-systeem zal doen toenemen. Andere belangrijke zaken
die in de zuivelindustrie aan de orde zijn, betreffen de produktmodificatie, de produktontwikkeling
en daarbij behorende processing en de pogingen die worden ondernomen om toepassingsmogelijkheden
te vinden voor processen die tot dusver niet in deze industrie zijn gebruikt.
Vermeldenswaard zijn bijvoorbeeld de gunstige resultaten, verkregen met het instantiseren
van vol melkpoeder, de ontwikkeling van een eiwitrijke biscuit met een hoge voedingswaarde
en van een soort boter met ruim 40 % vet in plaats van 82 % (waarvoor binnenkort een marktonderzoek
zal plaatsvinden), het testen van de mogelijkheden van omgekeerde osmose en ultrafiltratie
voor de winning van bijvoorbeeld ongedenatureerde eiwitten uit wei enz.
In de toekomst zal ongetwijfeld meer aandacht worden besteed aan het fabriceren van produkten
die zijn aangepast aan de eisen voor herverwerking in voedingsmiddelen; wellicht ook
Heruitgave zuivelhistorienederland.nl 35