Propaganda - Koninklijk Legermuseum

MUZIEK EN ZANG
De hofcomponisten
In de 17de en 18de eeuw werken talrijke muzikanten
om den brode voor één bepaalde machtshebber. Dat
kan een vorst, een prins, en bisschop of zelfs een
stad zijn. De componisten krijgen een regelmatige
toelage om muziekstukken, balletten, odes aan
(victorieuze) legers, Te Deums of requiems te
componeren, waarbij de idealen, de ambities of
het doen en laten van de besteller extra in de verf
worden gezet. Dat is bijvoorbeeld het geval voor
Jean-Baptiste Lully aan het hof van Lodewijk XIV,
van Haydn aan het hof van de prinsen van Esterharzy
of van Mozart die voor de tirannieke bisschop van De Brabançonne, 1930
Salzburg werkt. De traditie wordt zelfs tot in de 20ste
eeuw verder gezet, met Edgar Elgar (1857-1934) die als componist aan het
Britse hof is verbonden. Hij schrijft een reeks hymnen en marsen ter ere
van de grootsheid en de superioriteit van het Britse rijk (Land of Hope and
Glory, Pump and Circumstance,...). De Eerste Wereldoorlog luidt het einde van
zijn optimisme en patriottisme in, want alle waarden die hij zo hoog in het
vaandel voerde (de glorie, het heroïsme, de opoffering) lijken enkel en alleen
ten koste van een hele generatie te zijn gegaan.
De nationale hymnen
De nationale hymnen zijn typische producten van de 19de eeuw, wanneer
naties en staten voor onafhankelijk en erkenning strijden. De hymne van
elke eenheidsstaat moet het nationale karakter van het land benadrukken, de
burgers tot aansluiting aansporen en de collectieve waarden verheerlijken. Zo
zien de Marseillaise (bestond reeds in de 18de eeuw met de Franse Revolutie),
de Brabançonne, het Wilhelmus het Deutschland über Alles, het God save the
Queen, enz. het licht.
De Eerste Wereldoorlog
De oorlogen veroorzaken dikwijls een opflakkering van patriottistische
liederen. De generale staven
moedigen de publicatie van boekjes
met patriottistische liederen aan.
Deze moeten dan de deugden van de
oorlog verheerlijken en de troepen
opzwepen. Deze liederen zijn bij de
soldaten echter niet zeer populair;
ze verkiezen de muziekjes van het
café-concert of de melancholische
liedjes die over het thuisfront en de
geliefde spreken. Het Duitse lied “Lili
Marleen” uit de Eerste Wereldoorlog
is hier een mooi voorbeeld van en
Amateurorkest, Belgisch leger, 1914-1918,
© KLM
24