Mulder in Mednet

8 interview mednet 05I2012
Tekst Adri van Beelen beeld vincent boon
Cardioloog Barbara Mulder krijgt Corrie Hermann Prijs 2012
‘Je kunt altijd nog
verder dan ver’
Eind maart kreeg cardioloog prof. dr. Barbara Mulder (58) uit het AMC de Corrie Hermann Prijs
2012 van de Vereniging van Nederlandse Vrouwelijke Artsen (VNVA). Ze kreeg de prijs voor
haar werk voor volwassen met aangeboren hartafwijkingen. En ook voor haar inspanning om
de positie van de vrouwelijke arts in de medische professie te versterken.
De werkkamer van Barbara Mulder in het AMC is
betrekkelijk klein, maar wél voorzien van een heus
raam dat uitzicht biedt op een rij bomen langs een sloot.
“Dat is een luxe hoor”, zegt de cardioloog lachend. “Er zijn
heel wat collega’s hier die het moeten stellen met een raamloos
hok.” Vermoedelijk zou een ‘raamloos hok’ haar er zelf
niet van weerhouden om met hetzelfde plezier als nu door
te werken, want Barbara Mulder valt in de ruime categorie
artsen die hun werk met veel enthousiasme doen. De cardioloog
heeft zich gespecialiseerd in congenitale cardiologie
bij volwassenen, een vakgebied dat nog maar enkele decennia
oud is. “Simpelweg omdat we pas sinds begin jaren ’60
pas echt iets kunnen doen aan aangeboren hartafwijkingen
en we sinds 1970 patiëntjes ook echt konden opereren.
Deze patiëntjes gingen vanaf toen overleven, zodat er een
nieuwe groep patiënten is bijgekomen. Te denken valt aan
aandoeningen als atriaal septum defect of tetralogie van Fallot,
waarbij een ventrikelseptumdefect gepaard gaat met een
pulmonalisklepstenose, een overrijdende aorta en hypertrofie
van de rechter ventrikel. ”
Mulder spreekt van een tsunami van patiënten die de cardiologie
gaat overspoelen. “Het gaat momenteel om een
groep van in totaal 25.000 personen, van wie de oudsten zo
rond de 40 zijn. Deze mensen hebben vaak restafwijkingen,
zoals ritmestoornissen en hartfalen. Mensen die levenslang
onder controle moeten blijven. Het vakgebied van de congenitale
cardiologie bestaat nog maar 30 jaar en maakt in
totaal zo’n 10 procent van de cardiologie uit. “Maar de
patiëntengroep groeit en de zorg moet zich voorbereiden op
deze tsunami.”
Loterij
Vanwege haar baanbrekende werk kreeg Barbara Mulder
onlangs de Corrie Hermann Prijs 2012, een prijs voor
vrouwelijke artsen met bijzondere verdiensten voor hun
medische vakgebied. De aankondiging hiervan kwam voor
haar totaal onverwacht. “Ik werd op een zondagmiddag
gebeld en dacht eerlijk gezegd dat ik een soort loterij had
gewonnen. Je krijgt wel vaker van dat soort rare telefoontjes,
dus ik vroeg of de persoon aan de telefoon de mededeling
wilde herhalen. Toen drong het tot me door dat het
een prijs van de VNVA was. Ik vind het een hele eer. Deze
prijs krijgt een arts die veel heeft betekend voor de positie
van vrouwelijke artsen. Ik houd het erop dat ik hem krijg

10 interview mednet 05I2012
curriculum vitae
Barbara Mulder (1953) studeert
geneeskunde in Leiden en in 1984
voltooit zij de specialisatie cardiologie
in het LUMC. Enkele jaren door gewoon als vrouw mijn werk uit te
later stapt ze over naar het AMC in voeren. Aan een vriendin die advocaat is
Amsterdam. In 1989 promoveert vroeg ik of ze daar ook zo’n prijs hadden,
zij op een onderzoek naar ritmestoornissen.
In 1998 richt Mulder omdat de gezondheidszorg toch nog een
maar die hadden ze niet. Het zal wel zijn
binnen de Nederlandse Vereniging mannenwereld is. Al komen er de laatste
voor Cardiologie de landelijke jaren enorm veel meer vrouwen aan in dit
werkgroep Congenitale Cardiologie
bij Volwassenen op. Onder Ondanks de gelijkheid tussen mannen en
vak.”
haar leiding gaat in 2001 de landelijke
registratie en DNA-bank verschillen bestaan in werkopvatting en
vrouwen blijven er volgens Mulder toch
voor volwassenen met een aangeboren
hartafwijking (CONCOR wat ze daarmee bedoelt. “Ik zou in mijn
verantwoordelijkheidsverdeling. Ze legt uit
genaamd) van start. In 2004 wordt vak bijvoorbeeld veel meer kunnen reizen
ze hoogleraar cardiologie aan de dan ik nu doe. Als president van de International
Society for Adult Congenital
UvA en sinds 2010 is Mulder president
van de ISACHD. Heart Disease (ISACHD) ga ik al drie keer
Ze is getrouwd en heeft twee per jaar naar Amerika. Maar dat gereis heb
zoons. ik altijd binnen de perken gehouden. Ik
wil geen moeder zijn die altijd van huis is
en geen tijd heeft voor haar kinderen. Daarom zeg ik vaker
‘nee’ dan mijn man die ook arts is. Soms krijgen we allebei
een uitnodiging. Dan zeg ik af. Maar gaat mijn man wél.
Het heeft voor hem meer prioriteit. In dit vak liggen bij
mannen meer dan bij vrouwen de prioriteiten vaak bij het
werk.”
Biologie
Barbara Mulder wilde eerst biologie studeren, omdat ze het
menselijk lichaam ‘razend interessant’ vond. “Ik sportte veel
en als ik dan pijn in de zij kreeg, wilde ik weten waar dat
nou precies vandaan kwam. Daarom wilde ik biologie gaan
doen. In mijn familie zaten geen artsen, dus ik kwam niet
snel op het idee om geneeskunde te gaan doen. Kon me er
ook helemaal geen voorstelling van maken. “
Toch zag ze op tijd in dat het geneeskunde moest worden
‘Mijn zoontjes voetbalden en ik zat
langs de lijn een promotie te lezen’
en ging naar Leiden. Daar deed ze naast haar studie fanatiek
aan wedstrijdroeien. “Het roeien leerde me dat doorzettingsvermogen
belangrijk is. Een mens kan altijd verder
dan hij denkt. Als je het idee hebt dat je echt niet meer
kunt, dan moet je toch verdergaan en zul je zien dat je nog
veel reserve hebt. Dat heb ik van het roeien geleerd en daar
pluk ik in mijn werk ook de vruchten van.”
Toch is het niet zo dat Mulder koste wat kost beslissingen
per se doorzet en er niet meer op terugkomt. “Ik heb een
jaar op Curaçao gewerkt. Dat was echt fantastisch. Maar
met hetzelfde werk in een ziekenhuis in Den Haag had ik
het helemaal niet naar mijn zin. De sfeer lag me gewoon
niet. Uiteindelijk ben ik daar dan ook niet gebleven. Ik ben
dan wel een doorzetter, maar voor mij is de omgeving ook
belangrijk. Ik ben toen gaan werken in het LUMC in Leiden
en daar was het prima. De les die ik hier voor mezelf
uit getrokken heb, is dat je altijd keuzes voor jezelf moet
maken. Daar bedoel ik niet mee dat het vooral gezellig en
leuk moet zijn. Daar heb ik nou juist weer een weerstand
tegen. Dat is soms een beetje de mentaliteit van jongere
artsen tegenwoordig: het moet vooral ‘leuk’ zijn. Als het
niet ‘leuk’ blijkt te zijn, dan zijn ze erg teleurgesteld of
haken ze af. Ik denk dan: het is wel je werk. Zoek de goede
balans.”
Toch wil Barbara Mulder niet terug naar zoals het was toen
zij zelf begon. “In mijn begintijd was er nog geen werktijdenregeling.
Weekenddienst begon op vrijdagochtend en
ging non-stop door tot maandagavond. Dat komt nu
gelukkig niet meer voor. Maar werk vraagt nog altijd wel
een zeker commitment en geen houding van vrijblijvendheid.
Je kunt niet zomaar afbellen omdat je kind ziek is als
het bijvoorbeeld alleen maar verkouden is. Dat gaat er bij
mij niet in. Je moet het gewoon goed regelen. Als je dat
niet kunt opbrengen, dan moet je een andere baan zoeken.
Ik bedoel in een sector waar je het beroep van arts op een
andere manier kunt uitoefenen. Waar je wel wat makkelijker
kunt thuisblijven.”
Italië
Anderen houdt Mulder graag voor om niet bang te zijn
eens wat verkeerd te doen in het leven. “Daarmee doel ik
op de beslissingen die je in je werkzame leven neemt. Ik
ben in het begin van mijn carrière met mijn toenmalige
vriend meegegaan naar Italië waar ik een jaar sportcardioloog
ben geweest. Dat was het uiteindelijk toch niet; zowel
die vriend als de sportcardiologie zei ik vaarwel. Ik ben
teruggegaan naar Nederland, een ervaring rijker. Je hoeft
niet bang te zijn om eens iets anders te doen, of wat tijd te
verliezen. Overal leer je van. Mijn filosofie is: doe je werk
goed en heb oog voor de kansen.”
Momenteel heeft Barbara Mulder een 50 procent aanstelling.
“Dat wil zeggen: betaald. In werkelijkheid werk ik veel
meer.” Een groot deel daarvan is voor patiëntenzorg en
onderzoek met begeleiding van tien promovendi. Daarnaast
nog een klein deel voor onderwijs. Ze prijst zichzelf gelukkig
dat ze goed kan multitasken. “Daar heb ik al een hoop
plezier van gehad. Als mijn zoontjes voetbalden en ik zat
langs de lijn, dan kon ik intussen een artikel of een scriptie
van een promovendus lezen. Ook op tijd juichen voor een
doelpunt. Er zat dus altijd wel iets van werk in mijn jaszak.
Misschien was ik wel té efficiënt, maar ik heb me daar altijd

interview 11
prettig bij gevoeld.” Toch kwam ze tijdens het managen van
werk en privé ook weleens in de problemen. “Toen een van
mijn zoontjes 6 jaar werd, moest ik naar het ziekenhuis
voor een belangrijk ochtendoverleg over één van mijn
patiënten. Maar voor een kind dat 6 wordt, is de verjaardag
een belangrijke gebeurtenis. Dat was een moeilijke keuze.
Vanaf dat moment heb ik ingevoerd dat we de verjaardagen
altijd ’s middags uitgebreid zouden vieren, zodat ik ’s morgens
op het werk kon zijn. Dat heeft altijd goed gewerkt.”
‘Strafrechter worden,
leek me leuk’
Stamceltherapie
Net als veel specialismen is ook de cardiologie aan veranderingen
onderhevig. Hoe de toekomst ook zal zijn, Barbara
Mulder verwacht dat het vakgebied ondanks voortschrijdend
inzicht niet zal verdwijnen. “De wetenschap groeit en
de veranderingen gaan snel. Er komt een tijd dat aderverkalking
niet meer optreedt. Ook gaan we naar een genetische
aanpak van ritmestoornissen en verder met de ontwikkeling
van stamceltherapie, die een enorme vlucht zal
nemen. Maar tegelijkertijd zijn er nu behandelingen die in
de toekomst weer restverschijnselen geven, zoals we nu zien
met de groep volwassen met congenitale afwijkingen. Dus
de cardiologie zal altijd wel blijven bestaan.” Het is volgens
Mulder goed voor Nederland dat de ISACHD een Nederlandse
president heeft. “Op die manier blazen we als klein
land onze partij mee en dat is heel belangrijk in zo’n organisatie.”
Door haar internationale contacten is ze overigens ook cultuurverschillen
gaan zien. “Ik ben bijvoorbeeld voorzichtiger
geworden. Wij Nederlanders zijn heel direct. We zeggen
het meteen als we een idee van een collega niet zo goed vinden.
Maar buiten Nederland gaat dat anders. In de Verenigde
Staten zeggen ze eerst: ‘An excellent idea!’ Ook als ze
het waardeloos vinden. Pas daarna volgen voorzichtig de
kanttekeningen: ‘An excellent idea, but maybe...’
Dat ze als arts in de cardiologie terecht kwam, was eigenlijk
min of meer toeval. “Je kiest een specialisatie soms op
gevoel. Wat ik geworden zou zijn als ik geen arts was? Strafrechter
leek me leuk. Of psycholoog. Ik bedenk wat ik allemaal
kan worden en doen in het leven, dan zou ik daar gek
van kunnen worden. Daar moet ik vooral niet aan denken.
Voor mij is het cardioloog geworden; het mooiste vak van
de wereld. Mijn boodschap luidt: Ook al werk je parttime
of heb je een gezin met een drukbezette echtgenoot, je kunt
toch carrière maken als je wilt. Laat je niet beperken. Je
vindt altijd wel een weg.”