Zandwinning op de Zeeuwse banken - Noordzeeloket

sedimentsamenstelling kunnen het wingebied (tijdelijk) ongeschikt maken als habitatvoor de oorspronkelijke benthosgemeenschappen. De sedimentpluimen / troebelheidin de waterkolom als gevolg van zandwinning kunnen de voedingswijze van filtrerendebodemdieren tijdelijk belemmeren.Zandwinning gaat over het algemeen gepaard met een significante daling van dedichtheid, diversiteit en biomassa van bodemfauna (Desprez, 2000; van Dalfsen et al.,2000; Newell et al., 2004). Zandwinning kan resulteren in een verlies van 30-70% vande soortenrijkdom, een 40-95% reductie van het aantal individuen en eenvergelijkbare daling in biomassa in winningsgebieden (Newell et al., 1998). Dit zijntijdelijke effecten, zie onderstaande over herstel.Vanosmael et al. (1979) bestudeerde het verwijderen van macrobenthischeorganismen in het Belgisch deel van de Noordzee ten gevolge van zandextractie insitu. De bemonstering van het zandwinningsgebied voor en na het baggeren toondeeen afname van de macrobenthische biomassa met 80% (Vanosmael et al., 1979;Newell et al., 2002; Maes et al., 2004). Vooral mollusken (slakken, twee-kleppigen,inktvissen) besloegen een groot deel van dit percentage. De dalingspercentages vanbiomassa gevonden op de zandbanken op het Belgisch deel van de Noordzee(Vanosmael et al., 1979) zijn vergelijkbaar met deze van een ontginningsgebied in decentrale zuidelijke Noordzee (UK) (Production Licence Area 408 – Coal Pit) (82 %)(Newell et al., 2002) en één in de buurt van Dieppe (Fr) (90 %) (Desprez, 2000) (Bron:Ecolas, 2006).De hersteltijd van bodemfauna hangt sterk af van bovengenoemde factoren. Daarbijspeelt ook een rol wat onder ‘herstel’ verstaan wordt en welke criteria hiervoor gesteldworden (herstel in biomassa en/of oorspronkelijke soortenspectrum en/of structuurvan langlevende organismen). Zo gaan Boyd et al. (2003) ervan uit dat herstel vaneen gemeenschap tot de oorspronkelijke situatie alleen kan plaatsvinden als detopografie en sedimentsamenstelling hersteld zijn. Daarentegen zien Seider & Newell(1999) dit herstel dynamischer, uitgaande van natuurlijke fluctuaties in desamenstelling van benthische gemeenschappen.Conclusies over het herstel van het ecosysteem kunnen dus niet gegeneraliseerdworden (zie ook Robinson et al., 2004). Uit literatuur blijkt dat hervestiging van dezeorganismen een maand tot meer dan vijftien jaar kan duren (Krause, J.C., Noordheim,H. van, Gosseck, F., 1996; in Ligtenberg, 2005). Meer recent heeft Rozemeijer (2009)bestaand onderzoek naar rekolonisatie van benthos bij ondiepe winning samengevat.Rekolonisatie na ondiepe winning is binnen de context van de zanderige oostelijkeNoordzee, de grinderige westelijke Noordzee en het Kanaal goed onderzocht. Voor dehet Nederlands deel van de Noordzee is dit onderzocht voor een wingebied tennoorden van Terschelling (RIACON Project, Van Dalfsen, 1999) en bij een tijdelijkeoverslagput ter hoogte van Heemskerk/Wijk aan zee (PUNAISE Project, Van Dalfsenet al., 1999). Het uiteindelijk herstel van de bodemfauna bij ondiepe winning (tot tweemeter onder de zeebodem) lijkt hier over het algemeen in vier tot zes jaar voltooid.45