moeder kloek (pdf) - Mooov

DE VERHALENVANMOEDER KLOEK

Film en educatie…... in het vertoningscircuit van Lessen in het Donker, in het kader vanFilmfestival Open Doek, een workshop verzorgd door Jekino, een filmin de klas...Film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scholen en wijzorgen graag voor een goede programmatie en pedagogische omkadering.We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uithet afgelopen seizoen, organiseren op heel wat plaatsen vertoningenen zorgen voor kant en klare lesmappen voor een boeiende verwerkingin de klas. Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen.In elke lesmap wordt aandacht besteed aan een filmtechnische eninhoudelijke benadering van de film en leggen we de focus op éénfilmterm. We stimuleren jullie graag om de film met een frisse blikte bekijken.InhoudstafelFilmfiche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03• Korte inhoud 03• Technische kaart 03• In de pers 04• Vóór je naar de film vertrekt… 04De eerste reacties van de leerlingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05Formaat: een verzameling kortfilms . . . . . . . . . . . . . . . . . . 06• Structuur 06• Inhoud 07• Drie films uit hetzelfde land 07Een bespreking per film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 09• DE REGENBOOGVIS 09• SHANGOUL EN MANGOUL 13• LILI HOSAK 18Beeldtaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22• Animatie met stof en tapijt 22• De klank 24www.jekino.be www.opendoek.be www.lesseninhetdonker.beHet land van de Perzische tapijten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Lesbrief voor de leerlingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Extra: knutselplaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Feedback!We horen graag je reactie op de film, de bespreking en lesmap. Ga je de filmbekijken tijdens Filmfestival Open Doek, dan kan je je mening kwijt op hetkaartje dat je krijgt na de voorstelling. Alvast bedankt!FilmficheKopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je collega’s die de kinderenvergezellen. Het kan een handige leidraad zijn.DoelgroepDE VERHALEN VAN MOEDER KLOEKVANAF 4 JAAR01 02

Formaat:een verzameling kortfilmsHet is voor kleuters moeilijk om in de bioscoop iets naar hun gadingte vinden. Veel films, zelfs diegene die speciaal voor kinderen wordengemaakt, gaan snel, vertellen een complex verhaal en eisen veel concentratie.Kleuters verkiezen vaak een eenvoudige, sterke kortfilm boveneen lang en veeleisend spektakel.Kortfilms worden veel gemaakt… maar zelden bekeken. Je ziet ze nietin de bioscopen en nauwelijks op tv. Slechts af en toe vangen we eenglimp op van al die prachtige en ijzersterke korte filmpjes die overalter wereld gemaakt worden.De eerste reactiesvan de leerlingenNa het bekijken van de film heeft het jonge publiek vast en zeker debehoefte om z’n eerste indrukken te uiten: het is een ontlading na deintense kijkactiviteit. Enkele eenvoudige vragen kunnen hen helpenom die indrukken te verwerken. Het is niet aangewezen om op ditmoment al diepgaand met de jonge kijkers in discussie te gaan. Daarvoorkrijg je later zeker nog de gelegenheid.Via volgende vragen geef je hen de kans om een eerste oordeel uit tespreken en bepaalde elementen aan te stippen die later verder besprokenkunnen worden:• Je zag drie korte filmpjes. Vond je dat leuk? Waarom? Zie je lieveréén lange film? Waarom (niet)?• Welk filmpje van de drie vond je het mooiste? Waarom?• Kon je zien uit welk materiaal de figuurtjes gemaakt waren?• Denk je dat deze films bij ons gemaakt werden of in een verland? Hoe zag je dat?• Toch kon je alles begrijpen… of niet? Waren er dingen die je nietbegreep?De oplossing voor dit dubbele probleem ligt voor de hand: je voegtenkele kortfilms samen in een programma dat geschikt is voor de allerjongstekijkers. Dat is precies wat er gebeurde met DE VERHALENVAN MOEDER KLOEK.Kleuters hebben behoefte aan een sterk en duidelijk verhaal meteen heldere boodschap. Aan deze voorwaarden wordt in DE VER-HALEN VAN MOEDER KLOEK zeker voldaan.Verhalen met structuurElk verhaal heeft een eenvoudige structuur. Er wordt rechtlijnig verteld:figuren worden geïntroduceerd (de visjes & het regenboogvisje,de geitenfamilie, de dieren op het erf) en ze krijgen af te rekenen meteen probleem. De spanning stijgt, maar samen vinden ze een oplossing.Elk verhaal loopt goed af en de personages hebben op het eindevan het verhaal iets bijgeleerd over het leven. Voor een volwassenkijker ligt in dit geval het plezier niet in de complexiteit (zoals vaakhet geval is bij films) maar in de eenvoud: hoewel er weinig spektakelte rapen valt, kan elke kijker zich laten meeslepen door deze simpeleverhalen.05 06

DE REGENBOOGVIS (13 minuten)SynopsisEnkele visjes spelen samen op de zeebodem. Ze spelen in een kring.Iedereen doet mee. Dan komt er een regenboogvis voorbij. Die is heelmooi, maar ook erg ijdel. Hij wil niet meespelen. Wanneer ze hem uitnodigenom in de cirkel te komen, keert de regenboogvis hen de rugtoe en zwemt weg.De visjes spelen verstoppertje. Ze verbergen zich op allerlei plekjes.Maar tijdens het spelen krijgt een visje een grote, gevaarlijke roofvisachter zich aan. Hij raakt klem en wordt bijna gevangen. Met de hulpvan zijn vriendjes kan hij op het nippertje ontsnappen.Het regenboogvisje zwemt alleen rond. Een inktvis krijgt hem in degaten. Die lust wel een hapje. Ook een akelige zwarte vis heeft weltrek in het regenboogvisje. Allebei proberen ze hem te vangen. De regenboogvisstaat er helemaal alleen voor. Hij kan niet ontsnappen.Dan komen alle andere visjes te hulp. Samen kunnen ze het regenboogvisjeredden. Die is zo dankbaar… van pure blijdschap deelt hijkleurige schubben uit.BesprekingIn DE REGENBOOGVIS dalen we af naar de bodem van de zee en makenwe kennis met het leven onder water. We ontmoeten er allerleivissen en zeedieren. De meeste zien er lief en aardig uit. Behalve deroofdieren: de inktvis, de roofvis (een snoek?) en de akelige zwarte vis(een murene?). Ook de zeeanemoon slaat gevaarlijk haar sierlijke tentakelsuit.De inktvis en de zwarte vis zijn niet enkel eng; ze zijn ook grappig. Alseen echt komisch duo botsen ze tegen elkaar op en lopen elkaar in deweg. Ze krijgen het regenboogvisje bijna te pakken.Alles leeft en beweegt op de zeebodem. Veel dieren zijn duidelijk herkenbaar.Er zijn ook planten en schelpen. Maar wat is dat vreemdepluisje dat rondzweeft door het water? Het speelt een rol in het verhaal,maar we weten niet precies wie of wat het is.DE REGENBOOGVIS toont op een eenvoudige manier dat je samensterk staat en dat ijdelheid bestraft wordt. Dat begrijpt de regenboogvisook aan het einde van het verhaal. Hij wordt opgenomen inde groep en deelt van pure blijdschap zijn schoonheid met de anderen:hij strooit schubben in het rond als teken van dankbaarheid. Zoziet hij er minder knap uit, maar hij heeft er iets bij gewonnen: vriendschapen waardering.DE REGENBOOGVIS is geïnspireerd op een personage uit een kinderboekvan Marcus Pfister, die verschillende verhalen schreefover ‘Regenboog, het mooiste visje van de oceaan’.Vragen• Wie kan het verhaal kort navertellen?• De visjes zijn een vrolijke bende. Ze spelen samen. Welke spelletjesspelen de vissen? Waar verbergen ze zich?• Er leven niet alleen vissen in de zee. Je vindt er nog een heleboel anderezeedieren. Welke dieren zag je nog in het filmpje? (zeeanemoon,oester, inktvis, zeester, enz.)• Door wie wordt de regenboogvis achtervolgd? Krijgen ze hem tepakken? Waarom niet?• Hoe laat de regenboogvis aan de anderen zien dat hij dankbaar is?• De vissen hadden allerlei kleuren. Zouden er echt zulke vissen bestaan?• Is er iemand in de klas die zelf vissen heeft? Wat kan hij/zij over vissenvertellen?Naverwerkingapple De vissen spelen een vrolijk spelletje op de bodem van de zee. Zedansen in een kringetje. Telkens komen er nieuwe visjes bij; de kringwordt steeds groter.Deze oefening kan je ook doen met de kleuters in de klas. Op aan-09 10

gepaste muziek draaien/dansen ze in een kring. Er komt steeds eennieuwe vis (kleuter) bij. De kring wordt steeds groter. Kunnen de danserszich ook zoals vissen bewegen? Misschien kunnen ze er zelfs vissengeluidenbij maken. Welk geluid maakt een vis?terialen. Misschien kunnen ze het – net zoals in deze film – proberenmet stof en lapjes. Het resultaat is vast minstens even mooi.De leerkracht kan ook iedereen een grote uitgeknipte kartonnen visbezorgen (zie achteraan in deze lesmap). Die kunnen de kinderen zelfbeplakken met glinsterende materialen (lapjes stof, gekleurd papier,aluminiumfolie,…) tot ze… een regenboogvis hebben. Met kleurigedraden kan je de waaierende staart van de regenboogvis namaken.Extra’sapple De film toont hoe het er binnen een groep aan toe gaat. De kleuterskunnen het hele verloop van het verhaal naspelen. Of ze kunnende verhoudingen binnen een groep uitbeelden. Er zijn veel configuratiesmogelijk. Vertrek steeds van een groep (cirkel) vrienden. Vraag dekleuters hoe ze de volgende situaties kunnen uitbeelden of duidelijkmaken – zoek je inspiratie bij de film:• Er is een groep. Iedereen is elkanders vriend.• Iemand (buitenstander) wordt binnengehaald in de groep en hartelijkverwelkomd.• Een buitenstaander wil doordringen tot de groep maar wordt niettoegelaten.• Iemand wil weg uit de groep maar geraakt niet uit de kring.• Iemand in de kring wordt door alle anderen bewonderd (bij het regenboogvisje:ze vinden hem zo mooi dat iedereen hem wil aanraken).• Iemand wordt uit de kring verstoten… maar nadien terug binnengehaald.Kunnen de kleuters de link leggen met het werkelijke leven? Kunnenze voor alle configuraties werkelijke situaties bedenken waarin dezezich voordoen?apple Zelf vissen maken. De onderwaterwereld is heel kleurrijk. Kunnende kleuters zelf allerlei vissen of zeedieren bedenken, tekenen,ontwerpen? Ze kunnen daarbij gebruik maken van verschillende ma-Een vis heeft schubben, vinnen en kieuwen. Daarmee kan hij in hetwater leven. Er zijn wel 20.000 verschillende soorten vissen. Ze hebbende prachtigste vormen en kleuren. Sommige vissen zien er echtwonderlijk uit. Vissen leven in beekjes en rivieren, vijvers en meren,zeeën en oceanen. Vissen in de rivieren eten planten en algen, die zein of langs het water vinden. In de zee voeden vissen zich met plankton(dat zijn piepkleine plantjes of diertjes) of met andere visjes (zoalsde roofvis in de film).Blauw, fuchsia, rood of grijs, pastelkleurig, fluorescerend of doorschijnend,met strepen, puntjes of lusjes… je vindt vissen in alle kleuren enmet alle mogelijke tekeningen. Het regenboogvisje heeft schubben inalle kleuren van… de regenboog. Er bestaat ook echt een vissoort die‘regenboogvis’ wordt genoemd (je vindt hem o.a. in een rode en blauwevariant). Maar die ziet er niet zo kleurig uit als diegene in de film.KieuwenSchubbenBekStaartVinnen11 12

SHANGOUL EN MANGOUL(17 minuten)SynopsisMoeder geit zorgt heel goed voor haar kindjes. Ze wonen rustig inhun kleine huisje. Tijdens een wandeling dwaalt het kleinste geitje af.Hij wordt bijna gevangen door de wolf. Oef… op het nippertje gered!Maar de wolf geeft niet op en probeert het huisje binnen te dringen.Hij wordt weggejaagd door de zon die zijn pels in brand steekt. Eenregenwolk komt het huisje blussen.Wanneer moeder op een dag even de deur uit moet, blijven de geitjesalleen thuis. Daar komt de wolf… Met een belletje imiteert hij het geluidvan moeder. De geitjes willen hem binnenlaten maar ontdekkennet op tijd het gevaar. De wolf blijft met een pijnlijke poot achter.Een nieuw plan. De wolf verft z’n poot en dringt het huis binnen. Dewind gaat moeder waarschuwen. Ze holt naar huis, maar loopt onderwegin een val. Een vogel bevrijdt haar, maar… moeder komt telaat. Ze vindt het huisje leeg. Alleen het kleinste geitje is achtergebleven,verborgen in een tapijt.De wolf legt zich te rusten met een hele dikke buik – er zitten immerstwee geitjes in. Moeder brengt het kleinste geitje in veiligheiden jaagt de wolf uit z’n schuilplaats. Het gevecht begint. Met vers gescherptehorens haalt moeder de buik van de wolf open. Twee geitjeskomen naar buiten gekropen. Iedereen is blij en de geitjes gaan lekkersamen spelen in het water.BesprekingHet verhaal van Shangoul en Mangoul is in Iran een bekend sprookje.Het is een oeroude fabel (uit de fabels van Oesopus die later door deFranse schrijver La Fontaine werden herwerkt). Zelfs de GebroedersGrimm maakten er een versie van die ook bij ons door alle kinderengekend is. Het verhaal wordt nog steeds gebruikt als waarschuwingaan kinderen om geen vreemden in huis te laten.Shangoul en Mangoul zijn de namen van de twee opgegetengeitjes – je ziet ze zelfs zitten in de buik van de wolf. Het zijnoude Iraanse namen die nooit echt gebruikt worden; de woordenbetekenen eigenlijk ‘speels’ en ‘hevig’.De geitenfamilie is een vrolijke bende. Ze zorgen voor elkaar en spelengezellig samen.Er doen, behalve geitjes en een wolf, nog andere dieren mee in ditverhaal, o.a. een vlinder en een schildpad. En er is een nevenverhaalover een slang die eitjes rooft uit het nest van een vogel, maar ongewetende kleine vogelkuikens uitbroedt. De twee boosdoeners (slangen wolf) belanden op het einde van het verhaal te samen.En er zijn nog andere belangrijke personages: de zon, de wind en eenwolk. Ze zijn aandachtige toeschouwers bij alles wat er gebeurt engrijpen zelfs actief in. De zon zet het geitenhuisje in brand, een wolkkomt blussen en de wind waarschuwt moeder geit. Maar als moederde wolf uitdaagt voor een gevecht, vindt zelfs de zon het te spannend.Ze durft niet te kijken en verbergt zich achter de wolk.Vragen• Wie weet nog hoe de film begon? Wat heb je toen allemaal gezien?• Wie speelde er allemaal in deze film? Wie is het belangrijkste in defilm? Waarom vind je dat?• De geitjes spelen samen. Wat doen ze?• Ze zorgen voor hun kleine broertje. Hoe doen ze dat?• Wat maakt het kleinste geitje allemaal mee in de film?• Ken je nog sprookjes waarin geitjes meedoen? Wie kan ze vertellen?Lijken ze erg op het verhaal van Shangoul en Mangoul? Kan je enkeleverschillen aanduiden tussen ‘Shangoul en Mangoul’ en ‘De wolf ende 7 geitjes’? Ken je nog sprookjes waarin een wolf meedoet?• Wat doet de wolf allemaal om in het huis van de geitjes te geraken?Hoe lukt het hem uiteindelijk?• Wat was er in de lucht te zien? Hoe zag de zon eruit? Hoe zag de13 14

wind eruit? Wat doen de zon, wolk en wind in de film?• Welke andere dieren ontmoet je nog? Spelen ze een rol in dit verhaal?Wat doen ze? Wat gebeurde er met de slang?Naverwerkingapple Het verhaal van Shangoul en Mangoul doet erg denken aan hetsprookje van ‘De Wolf en de 7 Geitjes’. Kennen de kinderen nog andereberoemde sprookjes? Kunnen ze deze ook uitbeelden? Laat wie wiléén sprookje uitbeelden of een typisch voorwerp uit een sprookje aande anderen tonen. Kunnen de anderen het sprookje raden?Ook het sprookje van ‘Peter en de Wolf’ vertelt een verwant verhaal.Kennen de kinderen dat sprookje? Er zijn prachtige versies te vindenvan dit sprookje, op muziek gezet door Sergej Prokofiev.apple Moeder geit heeft een belletje om. Zo kunnen de kinderen haaraltijd herkennen. Ken je het spel ‘blindemannetje’? Een kind staat geblinddoektin het midden van een kring en moet ontdekken welk kindin de kring zijn naam roept. Je kan het spel ook spelen door het roepente vervangen door het klingelen van een belletje. Het kleine geitjestaat in het midden en moet geblinddoekt op zoek naar moeder geitdie met een belletje klingelt.apple Behalve de dieren spelen ook enkele weer- en natuurelementeneen rol in het verhaal: de zon, de wolk, de wind… Hiermee kan je kinderenenkele eenvoudige wetmatigheden van het weer duidelijk maken.Eén kind is de zon, één kind is een wolk, één kind is de wind. Laatze verschillende combinaties uitproberen. Wat gebeurt er als de zonachter de wolk verdwijnt? Wat gebeurt er als de wind de wolken wegblaast?Kijk even door het venster… wat voor weer is het vandaag?Kan je de zon zien? Zijn er wolken? Hoe kan je zien of er wind is? Spelenzon, wind en wolken vandaag ook een spelletje met elkaar?apple In Iran wordt dit sprookje verteld als een waarschuwing voorkleine kinderen. Waarvoor willen ouders hun kinderen waarschuwenmet dit sprookje? Moet jij soms alleen (of met je broers/zussen) thuisblijven? Wat zou jij doen als je vijf minuten alleen thuis mocht blijven?Of één uur? Wat mag je zeker niet doen?Laat de kinderen een lijst samenstellen met vijf dingen die je zekerniet mag doen / zeker wel moet doen als je alleen thuis blijft.Extra’s: de Grote Boze WolfDe wolf is de verre opa van de hond… Wie heeft er een hond? Herkenje in jouw hond nog iets van deze wilde, woeste voorouder?In sprookjes en verhalen leren we de wolf kennen als een wreed envraatzuchtig beest. Hij valt schapen en herders aan en eet zelfs deoma van Roodkapje op! Aan die verhalen heeft de wolf zijn kwalijkereputatie te danken, hoewel er nauwelijks gevallen gekend zijn vanwolven die mensen aanvielen. Behalve het roven van een schaap vielenwolven nooit een mens lastig. Toch werd er steeds op hem gejaagden zorgde zijn slechte naam als ‘menseneter’ ervoor dat hij inzowat heel West-Europa werd uitgeroeid. Er zijn nauwelijks nog inhet wild levende wolven over.15 16

Overal ter wereld wordt de wolf bekeken met een mengeling vanangst en bewondering en krijgt hij een plaats in verhalen en legenden.• Indianen hingen een wolvenhuid om wanneer ze op jacht gingen. Zohoopten ze dat ze de kracht en moed van een wolf zouden krijgen.• Volgens de Mongolen waren de ouders van hun legendarische aanvoerderGengis Khan wolven.• In India was de wolf eeuwenlang een beschermd en heilig dier.• Ook onze voorouders gebruikten delen van een wolvenlijf om zich tebeschermen. Soms werd een wolventand aan een touw om de nek ofvuist van een baby gebonden om het kind geluk te brengen. Een wolvensnuitdiende om duivels, heksen en dieven op afstand te houden.Er doen verhalen de ronde over baby’s die in het bos werden gevondenen door wolven werden grootgebracht. De bekendste ‘wolvenbaby’s’kennen we uit verhalen:• Romulus en Remus waren twee broers uit de oudheid die de stadRome stichtten. Ze waren vondelingen en volgens de legende werdenze door een wolvin gezoogd en grootgebracht. Misschien zag je ooithet beroemde standbeeld van de broers en hun wolvenmoeder.• Het bekendste wolvenkind van allemaal is Mowgli uit het Jungleboek.Hij werd door Akela en haar horde wolven grootgebracht enraakte bevriend met vele dieren in de jungle.LILI HOSAK (16 minuten)SynopsisTerwijl de kip aan het broeden is, wandelt de haan ongeduldig heenen weer. Hé… dat eitje begint te leven… het huppelt rond… er komteen kuikentje uit! Het diertje wordt met moeder- en vaderliefde overstelpt.Wat een fel beestje! Het rent een worm achterna en ook eenvlinder. Maar hij is net iets té hevig en… valt in het vijvertje.De vissen kunnen het kuiken enkel voorlopig boven water houden enook de blaadjes van de waterlelie brengen maar tijdelijk redding.De haan alarmeert de koe, maar de koe is te dom.De haan alarmeert de ezel, maar de ezel is te koppig.De kat en hond rennen rond de vijver, maar ze hebben het te drukmet vechten.De haan alarmeert de kalkoen, maar die begrijpt er niks van.De haan alarmeert de schildpad, maar die kruipt weg.De haan alarmeert de vogels, de ekster, de papegaai… maar die kaatsende noodkreten terug.Dan komt de geit. Luid laat ze haar bel rinkelen. De dieren begrijpenhet en snellen allemaal te hulp. De schilpad vormt een bootje met deregenworm als mast en de vlinder als zeil. De vogels tillen het kuikenin het bootje. De ezel blaast wind in de zeilen en… het kuiken wordtdoor z’n bezorgde moeder uit het water getild. Alle dieren staan lachendrondom de poel.BesprekingDe titel LILI HOSAK is afkomstig van een Iraans kinderrijmpje om baby’ste sussen: terwijl je met je vinger rondjes draait in de palm vanhet babyhandje, zeg je: “Lili hosak, mooshe raft ab bokhore oftad toohosak”. Dat betekent: “Lili Hosak, het muisje liep naar het water enviel in het vijvertje…” Bij de laatste woorden kietel je het handje metje vinger.LILI HOSAK is een leuk filmpje. De kleuren zijn helder en fris en er gebeurengrappige dingen: moeder valt flauw aan de vijver en vader17 18

engt haar weer bij bewustzijn, de noodkreten van de dieren wordenfiguurtjes die een eigen leven gaan leiden. Op het einde geven dedieren al knuffelend en huppelend uiting aan hun blijdschap…Vragen• De kip en de haan zijn erg blij als hun kleine kuiken geboren wordt.Heb je dat gezien? Wat deden ze? Hoe doen ze als het kuikentje teruguit het water komt?• Dat kleine kuiken is echt een hevig beestje! Weet je nog wie hij achternaliep? Hoe is hij in het water gevallen?• Welke dieren zag je allemaal in dit filmpje?• Welk dier vond je het grappigst? Waarom?• Dit filmpje gaat over ‘helpen’. Hoe helpen de dieren elkaar?• Vind jij helpen belangrijk? Hoe help jij soms iemand? En hoe word jijwel eens geholpen?• de hond en de kat (zij blijven achter elkaar aanhollen zonder op dehaan te letten)• de kalkoen (hij versiert zijn staartveren met de kreten)• de schildpad (zij houdt zich van de domme en gebruikt de kreten omzijn schild te versieren)• de vogels (zij kwetteren rustig voort of gebruiken de kreten om hunnest mee te bouwen)• de ekster (hij denkt dat de boodschap een kostbaar voorwerp is enlegt ze bij z’n collectie)• de papegaai (zoals papegaaien dat vaak doen, herhaalt hij de boodschapen stuurt ze terug)• de geit (zij is de enige die de boodschap begrijpt en trommelt al deandere dieren op)apple Je kan dit filmpje heel eenvoudig naspelen. Ieder kind krijgt de rolvan een dier. Bespreek met elk kind zijn reactie… waarom reageert hetdier zo op de noodkreten van de haan? Met een beetje extra inspanningleent dit verhaaltje zich zelfs tot een echte voorstelling waaropje de andere klassen of ouders kan uitnodigen.apple In de film wordt niet gepraat. Toch kan de haan zijn kreet omhulp uitsturen.• Hoe gebeurde dat?• Kan jij ook, zonder woorden te gebruiken, aan de anderen duidelijkmaken dat je in nood bent? Probeer met gebaren uit te leggen wat eraan de hand is. Wie van je klasgenoten kan raden wat er aan de handis? Hij of zij mag jou ter hulp komen… dan is de beurt aan hem/haar.Naverwerkingapple Alle dieren reageerden volgens hun eigen karakter op de noodkreetvan de haan. Weet je nog wat ze deden?• de koe (ze is te dom; de boodschap gaat het ene oor in, het andereoor uit)• de ezel (koppig als hij is, stuurt hij de haan wandelen)19 20

SHANGOUL EN MANGOUL lijkt zich zelfs volledig in een tapijt af tespelen. Daarom begint en eindigt de film ook met het beeld van ééngroot tapijt. Daarin wordt met eenvoudige lijnen (draden) een helewereld geborduurd. Zo zijn de wegen waarover moeder geit loopt ééndikke draad in het grote tapijt. De lichamen van de geitjes werdensamengesteld uit heel precies gemaakte, afzonderlijk beweegbaredeeltjes die samen één geheel vormen wanneer de diertjes in bewegingkomen.Ook LILI HOSAK begint met het beeld van kippen op een tapijt. Decamera komt dichterbij en… de figuren komen tot leven. (Het tapijtkeert lichtjes aangepast terug in het slotbeeld.) In de film zelf wordtniet met stof gewerkt maar met uitgeknipte papieren figuren die gebaseerdzijn op de traditionele motieven van Perzische tapijten. In veeltapijten keren immers dezelfde figuren en versieringen terug. Zo is degestileerde palmboom uit LILI HOSAK een kopie van de bomen die jeop veel tapijten terugvindt. Aan de motieven op een tapijt kunnenspecialisten zien in welke streek en in welk tijdperk het tapijt werdgemaakt. Zij herkennen in LILI HOSAK een tapijt uit de stad Qom enweten dat SHANGOUL EN MANGOUL is gebaseerd op kunstige lapjesuit de streek van Kirman.Op deze foto’s herken je heel duidelijk de tapijten:De klankIn DE VERHALEN VAN MOEDER KLOEK wordt niet gepraat, maar tochis het geluid heel belangrijk. Voor elke film werd een passend geluidsdecorgemaakt.• DE REGENBOOGVIS: onder zee is het heel stil. Je hoort er nauwelijkseen geluid. Toch kregen de vissen passende stemmetjes. Daarvoorwerden de stemmen opgenomen van kleine kinderen, soms aangevuldmet volwassenen die een brabbeltaaltje uitslaan.• In SHANGOUL EN MANGOUL hoor je traditionele Iraanse muziek ennatuurlijk heel veel geitengemekker. Het geluid van de spelende geitjesklinkt kinderlijk vrolijk. Je hoort een heleboel natuurgeluiden uitde omgeving.• Ook in LILI HOSAK werd typische volksmuziek gebruikt en hoor je degeluiden van een boerenerf waar druk gekakeld wordt.23 24

Je hebt tapijten in katoen, wol, zijde (dat zijn de sjiekste), enz. Erzijn een heleboel verschillende stijlen bekend. Echte kenners enverzamelaars herkennen zo’n tapijt o.a. aan de manier waarophet geknoopt werd of aan de gebruikte motieven. Die verschillennamelijk van streek tot streek. Vaak beelden de tapijten nietmeer uit dan gestileerde figuren (bloemen), decoraties (zgn. medaillons,hoekversieringen, randmotieven, mozaïekmotieven)of kleurige motieven. Soms worden er ook afbeeldingen in verwerkt.De figuren op de tapijten zijn vaak eeuwen oud en hebbensoms een symbolische of religieuze betekenis. Zelfs de gebruiktekleuren kunnen een betekenis hebben.Lesbrief voor de leerlingenTegenwoordig zijn deze tapijten enkel nog siervoorwerpen, maar zeworden nog steeds voor veel geld verhandeld. Niet alleen in het buitenland.Elke Iraanse familie bezit nog tapijten en soms worden diebewaard voor de feestdagen. Dan worden de kleden buiten gehangenover de balkons en aan de muren zodat alle voorbijgangers van deschoonheid kunnen genieten.Uit SHANGOUL EN MANGOULLesbrief voor de leerlingenOp de volgende pagina staan een aantal foto’s uit de film. Aan dehand van die foto’s kan je met de kinderen de verhalen opnieuwvertellen.27 28

29 30

31 32