Verplicht een fout meenemen - Mednet

14 mednet 03I2013aan het licht komen als een complicatie uitgebreidwordt besproken”, zegt commissielid vande complicatiebesprekingen, internistMirian Janssen. “Om een voorbeeld te geven:de controle bij een patiënt na de punctie is nietuitgevoerd omdat tijdens de bespreking duidelijkwerd dat de betrokkene het protocol nietkent. Dit kan leiden tot een vermijdbare complicatiewaar de afdeling onmiddellijk iets aankan doen.”Janssen organiseert met twee andere commissieledencomplicatiebijeenkomsten en datmaandelijks al sinds 2007. De commissiebeschreef drie besproken casussen in hetNederlands Tijdschrift voor Geneeskunde(NTvG). De complicatiebijeenkomst is verplichtvoor iedereen op de afdeling en is multidisciplinair;zorgverleners met verschillendefuncties en verschillende afdelingen wordenuitgenodigd. Een vereiste voor een afdelinginterne geneeskunde, vindt Janssen. De commissiekiest uit de complicatieregistratielijsteen casus die ernstig was of die vaker voorkomt.Ook complicaties van behandelingenwaarover net een nieuwe richtlijn is uitgebracht,komen in aanmerking omdat nieuwewerkafspraken op deze manier meteen in eengrote groep besproken worden. Janssen: “Uitiedere bespreking komt wel een leer- of actiepunt.De stafleden hebben hierin ook een rolmodelfunctievoor alle mensen die bij onsopgeleid worden. Zorgprocessen of richtlijnenkunnen worden aangepast. Niet alleen voor deafdeling, ook voor mezelf is het zeer leerzaam.Een echte casus maakt veel meer indruk daninformatie uit boeken.”VOORWAARDENNivel-onderzoeker Wagner ziet dat ziekenhuizencomplicatiebijeenkomsten ook steeds vakergebruiken als leermoment voor aiossen. Datgebeurt ook in Nijmegen waar de literatuur ervaak wordt bijgepakt tijdens een bijeenkomst.De commissie kiest de casus, maar de aios ensupervisor die op dat moment eindverantwoordelijkwaren, bereiden de presentatie vooren presenteren deze. De meeting krijgt daardooreen dubbele functie: het is zowel een leermomentals een update van kennis.Bij de interne geneeskunde in het St Radboudhanteren ze een vast format voor de complicatiebespreking.Wat was de oorzaak? Was decomplicatie te voorzien? Was de complicatie tevermijden? Wat waren de gevolgen voor depatiënt? Wat waren de gevolgen voor de afdelingen het ziekenhuis?SFEEREen andere belangrijke voorwaarde voor een zinvollecomplicatiebespreking is een open sfeer.Het moet mogelijk zijn voor een arts om hardopte reflecteren hoe de behandeling is verlopenwaarbij ook twijfels kenbaar worden gemaakt.Janssen: “Een van de eerste presentaties heb ikzelf gegeven. Dat was erg onwennig. Ik voeldeme toch onzeker; er was tenslotte iets gebeurdwat niet was gepland. Vanaf het begin was desfeer open; er is nooit sprake geweest van eenbeschuldigende vinger. De discussie was zakelijk.De bijeenkomst is juist bedoeld om van te lerenen eventueel de protocollen te herzien. We willenmet z’n allen de kwaliteit verbeteren.”VERTROUWENVeel artsen vinden het eng om open te zijn,maar ondertussen zijn ze erg nieuwsgierig naarcomplicaties, constateert uroloog Harrie Beerlagevan het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Beerlageorganiseerde tijdens een groot internationaalcongres een bijeenkomst met alleen filmpjesover complicaties. De zaal zat stampvol. Ookzijn eigen jaarlijkse RAMP-bijeenkomst –waarbij RAMP staat voor Revisie AngstigeMomenten en Problemen – trekt ieder jaarmeer deelnemers. Deze complicatiebijeenkomstis speciaal voor urologen die zich bezighoudenmet minimaal invasieve chirurgie. Hetis, voor zover bekend, de enige meeting inNederland waarbij specialisten uit een specifiekvakgebied bij elkaar komen om te leren vanfouten. Dat dit niet meer gebeurt, komt volgensBeerlage omdat artsen elkaar tijdens congressenliever de succesverhalen vertellen; zevertellen het liefst hoe goed en knap ze zijn enliever niet dat er ook wel eens iets mis gaat ofdat ze iets niet weten. “Er worden ook bijnageen onderzoeken gepubliceerd waaruit blijktdat een bepaalde pil niet werkt. Terwijl dattoch even belangrijk is als een onderzoek overeen pil die wèl werkt.”Beerlage kwam zeven jaar geleden op het ideevoor de RAMP-meeting na een soortgelijkecomplicatiebijeenkomst in Engeland. Beerlageis voorzitter van de Stichting WerkgroepEndo-urologie Nederland (SWEN), een werkgroepvan de Nederlandse Vereniging van Urologie,en vond de complicatiebijeenkomst zo’ngoed idee dat hij het samen met uroloog Ben‘De RAMP-bijeenkomst is een van deleerzaamste samenkomsten van het jaar’Knipscheer van het Scheper Ziekenhuis inEmmen ook in Nederland is gaan organiseren.FILMPJEDe RAMP-bijeenkomst werkt als volgt. Iederedeelnemer is verplicht een filmpje mee tenemen van een complicatie die hij of zij zelfheeft veroorzaakt. Geen filmpje betekent geentoegang. Tijdens de bijeenkomst laten alle aanwezigeurologen hun filmpje zien, waarna erkort vragen gesteld kunnen worden en discussiekan plaatsvinden. Daar is volop ruimtevoor. Beerlage: “Er zijn altijd urologen diezoiets al eerder hebben meegemaakt en diekunnen vertellen hoe de complicatie voorkomenkan worden. We zijn best kritisch opelkaar. Als we iets zien waarvan we denken: dathad hij of zij kunnen zien aankomen, dan zeggenwe dat. We zijn het uiteraard niet altijdeens met de manier waarop de ander een probleemoplost, maar dat is ook inherent aan onsvak. Zet twee dokters bij elkaar en ze zijn hetoneens. Toch moeten we oppassen met teharde kritiek. Als iemand de grond in wordtgeboord, komt-ie de volgende keer niet meer.En dat is niet wat we willen.”De RAMP-bijeenkomst is alleen toegankelijkvoor de urologen met filmpje. Bij de borrelzijn ook anderen welkom, maar als de complicatiebijeenkomstecht gaat beginnen, gaan dedeuren dicht. Aiossen, journalisten, patiënten,eventuele sponsoren en ziekenhuisbestuurderskrijgen geen toegang. Beerlage: “Deze meetingkan alleen plaatsvinden in een beschermde