Augustinus_WatbetekentdeBijbel

INLEIDING § 4IJpolemiek en een stortvloed van geschriften tegen drie ketterse stromingen:de manicheeërs (tussen 39I en 400), de donatisten (tussen 400 en4I2), en de aanhangers van Pelagius (tussen 4I2 en 420). Over het manicheïsmeis hierboven al iets gezegd.De donatisten stonden vooral bekend vanwege hun elitaire ecclesiologie.Zij geloofden dat slechts wie werkelijk zonder zonde was, deel uitmaaktevan de Kerk, die daarmee een Kerk van waarlijk uitverkorenen was. Donatuszelf was in 3 I I tot tegenbisschop gekozen van de bisschop van Carthagodie bij de christenvervolgingen van Diocletianus (303-305) de heilige boekenaan de vervolgers had uitgeleverd, en daarmee een in donatistischeogen fatale smet op zijn blazoen had opgelopen. Augustinus' stelling wasdat de Kerk zelfheilig is, zonder dat ieder individu daarbinnen heilig behoeftte zijn; de individuele christenen streven slechts naar geestelijke groei,ze behoeven niet al perfect te zijn. Na eerst pogingen in het werk te hebbengesteld de donatisten van zijn eigen zienswijze te overtuigen, ontpopte Augustinuszich later tot een voorstander van desnoods hardhandige dwangmaatregelen:in 403 werden de donatisten officieel tot ketters verklaard; inde vroege zomer van 4 I I werd in Carthago onder leiding van een vertegenwoordigervan de keizer een grote conferentie van donatistische en katholiekebisschoppen gehouden. De laatsten werden in het gelijk gesteld, waarnain 4I2 het dorratisme geheel verboden werd.Pelagius en zijn aanhangers botsten met de orthodoxie in hun opvattingenover genade en vrije wil. Pelagius verdedigde de stelling dat demens een volledig vrije wil heeft, en dat het hem dus mogelijk moest zijntot geloof te komen, ook zonder de hulp van goddelijke genade. Augustinusbenadrukte de zwakte van de mens, en zijn afhankelijkheid vangoddelijke genade.Nog hevig verwikkeld in zijn debat met de pelagianen, overleedAugustinus in 430, terwijl de barbaren voor de poorten van Hippo lagen.Augustinus' belangrijkste werken zijn de Belijdenissen (Confessiones, 397),een uniek document van spirituele groei; De doctrina christiana (396/7;427), waarover hieronder meer; De Drievuldigheid (De trinitate; 399-4I9); en De Stad van God (De civitate dei, 4I3-426), een monumentale visieop de geschiedenis, geschreven in de angstige en roerige tij d na de invasieen plundering van Rome door de Gothen onder leiding van Alarik in410. In zijn Heroverwegingen (Retractationes, 427) geeft Augustinus eencompleet overzicht van zijn oeuvre en brengt, waar hij dat wenselijkacht, correcties op of nuanceringen van zijn vroegere opvattingen aan.Copyright Augustijns Instituut Eindhoven