Kantoor Courant | December 2017
Magazine containing the results of the Kantoor Contour project in Heerlen. Commissioned by Gemeente Heerlen & IBA Parkstad
Magazine containing the results of the Kantoor Contour project in Heerlen. Commissioned by Gemeente Heerlen & IBA Parkstad
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
Een uitgave van <strong>Kantoor</strong> Contour, Promenade 14, 6411 JK Heerlen<br />
Jaargang 1 ∙ nummer 2<br />
Stad maken door<br />
experiment en<br />
ontdekking<br />
“We trekken het<br />
gebied in, testen en<br />
experimenteren. Op deze<br />
manier leren we, samen<br />
met anderen, anders<br />
kijken naar het gebied<br />
en nemen we de juiste<br />
beslissingen voor de<br />
toekomst.” Dear Hunter
Pagina 2<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
INTRODUCTIE<br />
Wat is ‘<strong>Kantoor</strong> Contour’?<br />
De komende jaren zal in het kader van<br />
het bidbook ‘Urban Heerlen’ het gebied<br />
rondom het theater en de Schinkelstraat<br />
grondig op de schop gaan. De start van dit<br />
transformatieproces werd (be)geleid door<br />
Dear Hunter, daarvoor gebruik makend<br />
van het pand van de voormalige Rabobank<br />
aan de Promenade, een open, transparant<br />
en beeldbepalend gebouw dat ook in de<br />
toekomst beeldbepalend zal zijn voor dit<br />
gebied.<br />
Met minimale middelen is de begane grond<br />
van dit pand ingericht tot een ‘basiskamp’<br />
voor uitwisseling en debat, genaamd<br />
<strong>Kantoor</strong> Contour.<br />
Wie organiseert dit?<br />
<strong>Kantoor</strong> Contour is in opdracht van Gemeente Heerlen<br />
en IBA Parkstad ontwikkeld door Dear Hunter. Dit is<br />
een bureau, onder andere in Heerlen gevestigd, dat<br />
zich toelegt op ‘ruimtelijke antropologie’. Dear Hunter<br />
brengt gebieden in kaart door er intensief studie<br />
naar te doen, steeds door er ook zelf te gaan wonen<br />
(soms gedurende meerdere maanden) en op locatie<br />
te werken. Dear Hunter heeft voor <strong>Kantoor</strong> Contour<br />
een methode ontwikkeld waarin niet het delen van de<br />
toekomstplannen en -visies centraal stond, maar het<br />
ophalen van kennis en kunde in en over het gebied die<br />
bij de bewoners en gebruikers ervan aanwezig is.<br />
Wat was de opgave?<br />
Middels een coöperatief traject ontwikkelde IBA<br />
Parkstad een plan voor Schinkel noord, zuid, het<br />
Burgemeester van Grunsvenplein en de aangrenzende<br />
straten, het huidige centrum-west genaamd. Dit plan<br />
werd al snel het ‘contourenplan Central Park’ genoemd,<br />
omdat het in hoofdlijnen (contouren) de ambitie van IBA<br />
Parkstad ten aanzien van dit gebied duidelijk maakt.<br />
Omdat er nog heel wat beslissingen genomen dienden<br />
te worden en omdat de expertise en betrokkenheid<br />
van de inwoners van dit gebied essentieel is voor een<br />
degelijke planvorming, werd Dear Hunter gevraagd<br />
hiermee aan de slag te gaan.<br />
hoe ‘hergebruik’ in theorie zich verhoud tot de concrete<br />
situatie in het gebied. Deze themakeuze kwam voort<br />
uit de concrete ambities die genoemd worden in het<br />
bidboek ‘Urban Heerlen’, maar ook in het contourenplan<br />
door IBA Parkstad.<br />
Wat heeft het opgeleverd?<br />
Alle inzichten en conclusies uit de activiteiten zijn<br />
in kaart gebracht en beschreven, om uiteindelijk -<br />
letterlijk - op het contourenplan terecht te komen. Om<br />
het contourenplan realiteitswaarde te geven, maar ook<br />
om de realiteit alvast kennis te laten maken met de<br />
ambities die in het plan aanwezig zijn.<br />
Wat gaat er nu gebeuren?<br />
Samen met verschillende experts worden nu<br />
de opgedane inzichten vertaald en wordt het<br />
contourenplan bijgeschaafd. Het resultaat? Een<br />
plan met, door en voor architecten en inwoners,<br />
stedenbouwers en ondernemers, ieder vanuit zijn eigen<br />
expertise, passie en belang. Is straks ook iedereen<br />
tevreden? Vast niet, maar wij durven wel te stellen dat<br />
dit uniek proces ervoor gezorgd heeft dat werkelijk<br />
iedereen de kans kreeg om op zijn of haar manier een<br />
steentje bij te dragen. En dat is massaal gebeurd:<br />
massa’s mensen namen deel en hebben het gebied<br />
door andere ogen bekeken. Het beste bewijs dat de<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
Heerlenaar geeft om zijn stad en reikhalzend uitkijkt<br />
naar de transformatie van dit stukje centrum.<br />
Het was ons een genoegen deze dialoog te mogen<br />
leiden!<br />
Marlies Vermeulen en Remy Kroese<br />
Dear Hunter<br />
9<br />
6*<br />
Gedurende drie maanden is in en buiten dit pand door<br />
bewoners, ondernemers, experts en critici gesproken<br />
en gediscussieerd over het Heerlen van vroeger, nu en<br />
de toekomst. Zowel plannenmakers als gangmakers,<br />
verhalenvertellers en stille krachten kwamen voorbij<br />
en deelden hun verhaal. Dit gebeurde volgens een<br />
georganiseerde opzet: niet alleen inloopmomenten<br />
gaven de kans om ‘mee te doen’, maar ook lezingen,<br />
rondleidingen en andere bijeenkomsten maakten<br />
dat een divers publiek in aanraking kwam met het<br />
Schinkelkwartier, met de ambities van alle betrokken<br />
partijen en vooral ook met de kennis en kunde van<br />
de huidige bewoners, gebruikers. pandeigenaren en<br />
ondernemers.<br />
Steeds thematisch georganiseerd brachten deze<br />
activiteiten mensen bij elkaar en konden de gemaakte<br />
plannen, zonder dat er sprake was van inspraak of<br />
bezwaar in de traditionele zin van het woord, getest<br />
worden. Door alvast uit te proberen hoe het is om hier<br />
te sporten, wat ‘groen’ in de stad nu werkelijk betekent,<br />
De belangrijkste locaties en voornemens uit het contourenplan,<br />
zoals voorgesteld door IBA Parkstad:<br />
1. Burg. van Grunsvenplein<br />
(vergroenen en bouwen van een paviljoen).<br />
2. Flat Apollolaan: geen onderdeel van het plangebied.<br />
3. Apollolaan: beoogde nieuwe ‘cityring’.<br />
4. Geerstraat: grotendeels verkeersvrij te maken straat.<br />
5. Doorsteek Schinkel zuid (een route via groengebieden richting<br />
het Corio Center).<br />
6. Blokken Ungers (deels beoogde sloop).<br />
7. Promenade (vergroenen en voorzien van waterpartij).<br />
8. De Plu (deels slopen en deels herbestemmen tot woningen).<br />
9. Voormalige Rabobank (te renoveren).
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 3<br />
METHODE, THEMA’S & LOCATIES<br />
Methode<br />
De activiteiten van <strong>Kantoor</strong> Contour konden opgedeeld<br />
worden in drie fasen: interactie, input en reflectie.<br />
Interactie<br />
Rondleidingen in verschillende thema’s die voortkomen<br />
uit het bidboek en contourenplan. In en om gebouwen,<br />
activiteiten buiten en binnen, dialogen op straat,<br />
kortom: actieve omgang met het gebied, de inwoners<br />
en de ondernemers om te ontdekken waar het nu<br />
daadwerkelijk om gaat de komende jaren. Maar ook het<br />
bezoek van vele mensen aan <strong>Kantoor</strong> Contour om hun<br />
verhaal en expertise te delen, te kijken wat er zoal op<br />
tafel ligt en over verleden en heden te vertellen.<br />
Input<br />
De geschreven en opgetekende kennis die voortkwam<br />
uit de interactie, als verzameling verhalen, opmerkingen<br />
en commentaren die we niet mogen vergeten. Maar ook:<br />
lessen uit lezingen door experts van dichtbij en verder<br />
weg, ook weer thematisch, ter inspiratie en verdieping.<br />
Reflectie<br />
Het samenbrengen van de input op kaart: thematische<br />
kaarten die laten zien hoe het gebied functioneert en<br />
waar de kansen liggen, maar ook het toepassen van<br />
de opgedane inzichten op het contourenplan dat IBA<br />
Parkstad voor dit gebied maakte. Een correctie- en<br />
aanvullingsronde door bewoners en bezoekers dus, om<br />
te komen tot een doordacht en gedragen plan.<br />
Thema’s<br />
Er is gedurende het hele proces gewerkt met acht<br />
thema’s:<br />
• Een dichterlijke kijk<br />
• Urbex (‘urban exploren’)<br />
• Sport & bewegen<br />
• Duurzaamheid & hergebruik<br />
• Citybranding & communicatie<br />
• Street-art & kunst in de publieke ruimte<br />
• Jong & oud<br />
• De performatieve stad (kunstzinnige en<br />
uitdagende blikken op verleden en heden)<br />
Binnen elk thema vielen één of meerdere activiteiten<br />
en lezingen. De thema’s gaven richting aan deze<br />
activiteiten (of: experimenten) en zorgden ervoor dat<br />
er niet ‘zomaar’ iets gebeurde maar dat er concrete<br />
inzichten uit zouden volgen, toepasbaar op het<br />
contourenplan. Als verslag van de thematische<br />
experimenten (de interactie dus) worden er in deze<br />
krant vooral foto’s weergegeven.<br />
Locaties<br />
Door goed te kijken wat er nu exact gebeurde en wat<br />
er nou precies verteld werd tijdens de experimenten<br />
leerden we veel over de huidige ruimtelijke en<br />
programmatische kwaliteiten en onvolkomendheden<br />
in het plangebied. Het toepassen van de lessen uit de<br />
experimenten gebeurde op de locaties die op de vorige<br />
pagina beschreven staan. Conclusies over hoe bepaalde<br />
experimenten verliepen en welke opmerkingen en<br />
gedragingen er gehoord en gezien zijn, leidden -<br />
wanneer ze geprojecteerd worden op het contourenplan<br />
- tot aanvullingen of benadrukken juist de keuzes die er<br />
gemaakt zijn.<br />
INTERACTIE INPUT REFLECTIE
Pagina 4<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
PROGRAMMA INTERACTIE & INPUT<br />
Algemeen<br />
Zaterdag 26 augustus 14:00u - 17:00u<br />
De soul van Heёle<br />
morfoloog/kunstenaar Michel Huisman over Heerlen<br />
Woensdag 11 oktober 20:00u - 22:00u<br />
Discussie: Lions Coriovallum<br />
Gemeente en leden van Lions Coriovallum in discussie<br />
over de ambities met- en mogelijkheden van het<br />
Schinkelkwartier<br />
Woensdag 1 november 19:00u - 21:00u<br />
Raadsforum: Urban Green<br />
Een dialoog tussen gemeenteraad en burgers over een<br />
groen en duurzaam Heerlen-centrum<br />
Zaterdag 25 november 14:00u - 17:00u<br />
Heemkunde Heerlen: historie van een modern stadsdeel<br />
Expositie van foto’s en dialogen met historici<br />
Een dichterlijke kijk<br />
Zondag 20 augustus 17:00u<br />
Performance: Stadsdichter Merlijn Huntjens<br />
Reflectie op Heerlen en het plangebied<br />
Urban exploring<br />
Zondag 27 augustus 14:00u - 17:00u<br />
ConTour 1: Dear Hunter<br />
Rondgang door gebied en panden met bewoners<br />
Zondag 10 september 14:00u - 17:00u<br />
ConTour: Dear Hunter (reprise)<br />
Rondgang door gebied en panden met bewoners<br />
Zondag 17 september 14:00u - 17:00u<br />
ConTour: Street Art Heerlen<br />
Sanne Gijsbers over bijzondere Kunst in de openbare<br />
ruimte<br />
De Performatieve stad<br />
Donderdag 24 augustus 20:00u - 22:00u<br />
Videoinstallatie: Waterpartij Promenade Theo<br />
Lenartz<br />
Terugblik naar de door bezoekers geliefde waterpartij<br />
Donderdag 7 september 20:00u - 22:00u<br />
ConTouren op het Burg. Van Grunsvenplein<br />
Installatie op het plein<br />
Sport & bewegen<br />
Donderdag 31 augustus 20:00u - 22:00u<br />
Heerlen Fietst!<br />
Een debat over sport en bewegen in de binnenstad<br />
Zondag 3 september 14:00u - 17:00u<br />
Workshops in de openbare ruimte: Tai Chi, Yoga,<br />
Bootcamp<br />
Sport en bewegen in de binnenstad<br />
Zondag 24 september 14:00u - 17:00u<br />
ConTour: IBE/HFC Dancestudio<br />
Ontmoeting tussen hip(hop) en oud-Heële<br />
Donderdag 19 oktober 20:00u - 22:00u<br />
Lezing: MoederscheimMoonen architecten<br />
Erik Moederscheim over multitaskende gebouwen<br />
Street-art & kunst in de publieke ruimte<br />
Zondag 17 september 14:00u - 17:00u<br />
ConTour: Street Art Heerlen<br />
Sanne Gijsbers over bijzondere Kunst in de openbare<br />
ruimte<br />
Zondag 24 september 14:00u - 17:00u<br />
ConTour: IBE/HFC Dancestudio<br />
Ontmoeting tussen hip(hop) en oud-Heële<br />
Citybranding & communicatie<br />
Donderdag 21 september 14:00u - 17:00u<br />
Lezing: Hotel Total!<br />
Patricia Yasmine Graf over dit voorbeeldproject in<br />
Aachen (D)<br />
Donderdag 12 oktober 20:00u - 22:00u<br />
Lezing: BASE design (B)<br />
Thierry Brunfaut over branding en stadspromotie<br />
Duurzaamheid & hergebruik<br />
Donderdag 5 oktober 20:00u - 22:00u<br />
Lezing: ROTOR dc (B)<br />
Renaud Haerlingen over recycling en hergebruik in de<br />
architectuur<br />
Zondag 8 oktober 14:00u - 17:00u<br />
ConTour: Resource Nederland<br />
Maarten Stadhouders over hergebruik bouwmaterialen<br />
Schinkelkwartier
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 5<br />
EEN DICHTERLIJKE KIJK<br />
Tijdens Cultura Nova vroegen we stadsdichter<br />
& PANDA Merlijn Huntjens om de aftrap te<br />
doen van het interactie-programma: een zeer<br />
persoonlijke, literaire en dichterlijke blik<br />
op het plangebied die aanzet tot denken en<br />
anders kijken.<br />
mantra voor water<br />
of mantra voor gerda frantzen<br />
een beetje gerda frantzen willen<br />
zijn; haar vel vinden, zien liggen<br />
door het hoofd van een dode duif.<br />
kijken, dwars door zijn ooggat<br />
waar eerst een oog in zat. we lezen<br />
die exequien werden gehalten am montag den 15. oktober 2012 um<br />
11.00 uhr in der pfarrkirche st. franziskus, aachen, westfriedhof II.<br />
anschließend findet die en dan iets over<br />
urnen. je zou de dode duif hetzelfde<br />
lot gunnen. ook die op het aanrecht, hem<br />
is ook geen recht gedaan, hij ligt daar bij de kraan.<br />
zou hij het water nodig hebben gehad?<br />
het water zoals wij dat ook willen in<br />
onze magen, rondom onze ogen als we je weer zien,<br />
gerda frantzen.<br />
euer hertz sei ohne angst!<br />
glaubt an gott und glaubt an mich!<br />
in hause meines vaters sind viele wohnungen.<br />
voordat je water krijgt moet je ontroeren.<br />
we hebben ze verjaagd, de zitters, spuiters,<br />
matrasbeliggers, plaatsers, monumenten van mannen van<br />
doorgeprikt vlees.<br />
euer hertz sei ohne angst!<br />
het is tijd om de hekjes op te liften.<br />
euer hertz sei ohne angst!<br />
blokken uit te hakken.<br />
euer hertz sei ohne angst!<br />
we hebben lang geleden genoeg geleden.<br />
euer hertz sei ohne angst!<br />
kan je van een gebouw afkomen<br />
als je hem altijd laat staan.<br />
euer hertz sei ohne angst!<br />
ze zijn al een tijdje weg hoor, de mannen.<br />
we mogen weer wat water toelaten.<br />
ik heb ooit een dode duif zien wegspoelen.<br />
het kwam met kattenbakken uit de kattenhemel<br />
vallen. alle ondiepe schalen werden zee.<br />
alle veren die daar in lagen verdwenen.<br />
ik zal de straat nooit meer drogen.<br />
ik zal je dragen naar een plek waar mensen weten dat<br />
water niets slechts is, dat opgevangen hebben.<br />
hun lichamen<br />
wassen met washanden<br />
en afwasmiddel van knaakland.<br />
aarde kan je niet kurkdroog verbouwen.<br />
dan komt nu het moment om toe te geven<br />
dat ik als zijnde de trouwe urbanist<br />
graffiti heb proberen te lezen.<br />
sleapy<br />
wasam<br />
oeps<br />
zecha<br />
brl!<br />
hn!<br />
east<br />
zecht<br />
forum<br />
pepe<br />
rn<br />
bf<br />
tn<br />
flr<br />
sto<br />
pro<br />
pno<br />
pomp<br />
je mag van geluk spreken dat<br />
ze niet over elkaar hebben geschreven.<br />
the future is too empty to inhabit<br />
alsof verhuizen niet van nu naar morgen beweegt.<br />
wij willen moed zien!<br />
geen laf gedans om stenen,<br />
geen bevriezing door verveling.<br />
wij willen huid op huid en blok van blok<br />
getrokken, stapels water en dragers van dat water.<br />
dat eeuwige gesjouw met<br />
dat oude lijk van jou<br />
lief stadje.<br />
nee zo bedoel ik het<br />
niet, mar je kan altijd nog met een sloopkogel<br />
in de weer. Is dat wat je wilt dan? dat ik je<br />
opbreek. open ruggetje.<br />
kom maar dichterbij, ik bijt<br />
je niet. ik heb gewoon een watertje gehad.<br />
wat wil je dan. een stadspark<br />
waar de kinderen in de zon liggen, een huid als<br />
fotonenverzamelveld, elke spriet verschroeit.<br />
elke vlek aan het groeien als vanuit de lucht beschoten.<br />
kinderen waarbij de huid<br />
een krokante korst wordt.<br />
loskomt van het bot als veren<br />
die van een duif vallen, wil je dat<br />
op je geweten hebben?<br />
een stadspark. merken jullie dat dit het moment is<br />
dat de stadsdichter even boos wordt?<br />
omdat jullie je verantwoordelijkheid<br />
van het<br />
laten bakken van een kind<br />
in de zon missen. en de regen dan.<br />
het is weliswaar water maar<br />
stel je dat eens voor; een park<br />
zonder dak en iedereen nat.<br />
druipend. geen beton rondom.<br />
misschien ergens een hek of twee<br />
maar verder nop.<br />
of een tennisbaan.<br />
droge kruk om met je hakken over<br />
te gaan, een tennisbaan in de lengte<br />
van de hele promenade met driehonderd ballenjongens<br />
met bed en keuken in de leegstaande huizen.<br />
weg met de coolcat,<br />
weg met de zeeman,<br />
weg met de plu,<br />
maar de muren laten staan als huizen voor<br />
ballenjongens die wonen langs de tennisbaan.<br />
weg met ruyters,<br />
weg met de blokken,<br />
maar een tennisbaan.<br />
sport voor het volk! jeu de boule!<br />
het geeft niets,<br />
verzin het maar,<br />
trek het maar uit de mortel op,<br />
ik help je wel.<br />
euer hertz sei ohne angst!<br />
samen als een collectief het hele gebied<br />
optillen, of ten onder gaan,<br />
of onafhankelijk<br />
iedereen naar hoensbroek!<br />
waar moeten we dan wonen?<br />
iedereen naar hoensbroek!<br />
dat zien we dan daar wel.<br />
iedereen naar hoensbroek!<br />
of hoensbroek naar hier!<br />
iedereen naar hoensbroek!<br />
omkronen tot hoensbloed!<br />
iedereen naar hoensbroek!<br />
of het kasteel naar hier!<br />
iedereen naar hoensbroek!<br />
dat is een idee zeg, iedereen naar hoensbroek<br />
of dat kasteel naar hier. dat is pas een centrumplan.<br />
muren optrekken uit de losse mortel.<br />
bouwjaar 1360! niet de romeinen<br />
tenzij ik je met een badhuis kan verblijden.<br />
dan hebben we tenminste weer water.<br />
en zeep van euroland. elkaars ruggen wassen.<br />
het is tijd voor een wereldrecord poekelen.<br />
ruggen wassen. gouden ruggen schrapen.<br />
muren optrekken. maar dan ook daadwerkelijk<br />
het verleden concreet voor je neus.<br />
allemaal in juten zakken krukdroge akkers<br />
doorwerken. stoflongen. iemand gedag<br />
hoesten.<br />
beter voor je neus dan<br />
door een bril te moeten<br />
staren die verstoord.<br />
straten zien die waren,<br />
stoepen zien die waren,<br />
waters zien die waren,<br />
banken zien die waren,<br />
bomen zien die waren,<br />
rokken zien die waren,<br />
wagens zien die waren.<br />
en dat allemaal nu.<br />
het is alsof je door een verrekijker<br />
staart en alleen maar ergens in<br />
de verte iets zien.<br />
een perspectief met<br />
dromen die waren,<br />
door een bril moeten<br />
staren die verstoord.<br />
straten zien die waren.<br />
je krijgt het niet hier<br />
dus pak een hark.<br />
euer hertz sei ohne angst!<br />
euer hertz sei ohne angst!
Pagina 6<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
URBEX<br />
Een eerste stap in het op gang brengen van<br />
debat over het Schinkelkwartier was het open<br />
stellen ervan, want hoe kun je een mening<br />
over iets vormen als je er al jaren niet meer<br />
bent geweest, of sterker nog, als je het nog<br />
nooit van een andere kant heb bekeken,<br />
letterlijk dan? Rondleidingen door leegstaande<br />
gebouwen en over ontoegankelijke<br />
parkeerplaatsen bleken enorm populair: jong<br />
en oud wilde dat veelbesproken gebied wel<br />
eens zien. En waren onder de indruk: van de<br />
grootte, de complexiteit van de opgave, maar<br />
ook van het verrassend uitzicht en de (nog)<br />
niet ontdekte plekjes.<br />
Toegang tot De Plu via Geerstraat
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 7<br />
Interieur voormalig stadskantoor, Geerstraat/Promenade<br />
“Zo groot, zoveel puin,<br />
nog zoveel werk!<br />
Ik had geen idee..”
Pagina 8<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
SPORT & BEWEGEN<br />
In het Bidboek Urban Heerlen lezen we dat<br />
de openbare ruimte in het centrum van<br />
Heerlen, meer specifiek het gebied ‘Urban<br />
Living’, ‘een kwaliteitsimpuls krijgt met<br />
aanvullende voorzieningen als speel- en<br />
ontmoeingsplekken’. Tevens is het de<br />
ambitie van de gemeente om minimaal één<br />
urban sports-voorziening in dit gebied te<br />
creëeren. We namen de proef op de som en<br />
testten alvast wat er nu al mogelijk is, om<br />
zo te leren hoe we deze ambities kunnen<br />
vertalen in concrete plannen. Tai Chi, Yoga èn<br />
bootcampen op de Promenade? Ook al is de<br />
ruimte er (nog) niet op ingericht, toch blijkt<br />
dat wonderwel goed te lukken!<br />
Bootcamp op de Promenade
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 9<br />
Bootcamp op de Promenade<br />
“Gezellig op<br />
Promenade 2!”
Pagina 10<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
SPORT & BEWEGEN (2)<br />
Lezing: HEERLEN FIETST<br />
Platform Heerlen Fietst heeft als doel fietsers te<br />
verbinden en de ‘nog-niet-fietsers’ te motiveren en<br />
inspireren.<br />
Door het zichtbaar maken van de fiets(er) en het<br />
organiseren van fiets-gerelateerde activiteiten hoopt<br />
Heerlen Fietst het fietsgebruik te stimuleren en daarmee<br />
een leefbaardere, veiligere, leukere en gezondere stad<br />
te worden.<br />
Heerlen Fietst is gevraagd een avond in <strong>Kantoor</strong> Contour<br />
te organiseren waarin de fiets en het fietsgebruik in<br />
het huidige en toekomstige centrum van Heerlen onder<br />
de loep wordt genomen. Waar staan we nu en waar<br />
willen we naartoe? Waar dient rekening mee te worden<br />
gehouden als we het fietsgebruik in de toekomst willen<br />
waarborgen of zelfs vergroten?<br />
PerforaTour in <strong>Kantoor</strong> Contour<br />
ConTour: PERFORA-TOUR<br />
Een ‘urban’ fietstocht door het centrum,<br />
parkeergarages, gebouwen èn een café, met een<br />
geimproviseerd ‘festivalterrein’ op het Pancratiusplein.<br />
Georganiseerd door Heerlen Fietst en een voorproefje<br />
van wat er allemaal kan en mag in een moderne stad<br />
waarin de inventiviteit van de inwoner voorop staat.<br />
Stempelpost PerforaTour in <strong>Kantoor</strong> Contour
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 11<br />
Lezing: Moederscheimmoonen Architecten<br />
(Rotterdam)<br />
Moederscheimmoonen architecten is opgericht door<br />
Ruud Moonen en Erik Moederscheim, twee jonge<br />
architecten die geboren en getogen zijn in en rond<br />
Heerlen. Zij zijn met name bekend geworden door hun<br />
vernieuwende kijk op sport- en trainingsaccomodaties,<br />
waarin functievermenging gemeengoed is en<br />
ontmoeting tussen mensen centraal staat.<br />
Sportpark Willem-Alexander, Schiedam. Foto: Moederscheimmoonen Architecten<br />
“Wat een contrast, de<br />
rustgevende yoga en de felle<br />
kleuren van de murals”<br />
Yogales op het S13 pleintje
Pagina 12<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
DUURZAAMHEID & HERGEBRUIK<br />
IBA Parkstad adviseert om gebouwen èn<br />
materialen uit het Schinkelkwartier te<br />
hergebruiken, waaronder bijvoorbeeld de<br />
Plu en het voormalig stadskantoor. Los van<br />
de vraag of dat bouwkundig en economisch<br />
wenselijk is, zijn we alvast goed gaan kijken<br />
naar wat er zich hier nu daadwerkelijk<br />
bevindt, niet alleen aan materiaal maar ook<br />
aan emotie en herinnering. Dit levert een<br />
genuanceerd, misschien wel ontnuchterend<br />
beeld op.<br />
Lezing: ROTOR DC (Brussel)<br />
Rotor Deconstruction is opgericht in 2005 als collectief<br />
dat zich actief bezighoudt met materiaalstromen in de<br />
industrie en de bouw. Zowel praktisch als theoretisch:<br />
door een eigen ontwikkelde ‘marktplaats’ voor<br />
materialen uit slooppanden maar ook door onderzoek,<br />
tentoonstellingen en conferenties.<br />
Renaud Haerlingen, partner binnen ROTOR, is in zijn<br />
lezing ingegaan op ‘slim slopen’ en hiermee een<br />
voorbeeld stellen voor de toekomstige ontwikkelingen<br />
in het Schinkel-gebied.<br />
Transformation de bâtiment pour le siège de la<br />
Fondation d’entreprise Galeries Lafayette (Paris). Foto: Rotor
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 13<br />
ConTour: Maarten Stadhouders<br />
(Resource Nederland)<br />
Wat gebeurt er met de bouwmaterialen die<br />
vrijkomen na een eventuele sloop van panden in het<br />
Schinkelkwartier? Zijn er delen van dit stadsdeel die<br />
herbestemd kunnen worden? Dit zijn slechts een aantal<br />
vragen waar <strong>Kantoor</strong> Contour samen Re Use Materials/<br />
Resource Nederland antwoord op trachtte te geven.<br />
Maarten Stadhouders van Re Use Materials ging<br />
concreet in op de huidige bebouwing van het<br />
Schinkelkwartier en toonde in een interactieve<br />
presentatie en rondleiding de kansen en bedreigingen<br />
voor slim hergebruik en doordachte processen t.a.v.<br />
sloop en herbestemming.<br />
Foto: Resource Nederland<br />
“Regel 1 bij hergebruik:<br />
Poetsen, poetsen en poetsen.<br />
Tot het kleinste detail.”<br />
Renaud Haerlingen, ROTOR<br />
Deconstructie van voormalig fabrieksgebouw Val Benoit, Luik.<br />
Foto: Rotor
Pagina 14<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
CITYBRANDING & COMMUNICATIE<br />
Urban Heerlen, Urban Green, Urban Living.<br />
Zomaar wat termen die van toepassing<br />
zouden moeten zijn op het Heerlen van nu<br />
en de nabije toekomst. Hoe zien ‘externen’<br />
Heerlen en haar kansen, wat betekenen<br />
termen als deze nou eigenlijk en hoe zorg<br />
je ervoor dat het beeld dat je uit wil dragen<br />
ook het beeld is waar de inwoners zich in<br />
herkennen?<br />
Lezing: BASE DESIGN (Brussel)<br />
Base Design, een bureau voor city- en place-branding<br />
met vestigingen in Brussel, Genua en New York, is<br />
verantwoordelijk voor campagnes van onder andere het<br />
MoMA QNS, San Francisco Art Institute en merken als<br />
Coca-Cola en Mobistar.<br />
Thierry Brunfaut, co-founder en creative director<br />
van Base Design BRU deelde in <strong>Kantoor</strong> Contour zijn<br />
inzichten en ervaringen op het gebied van city- en<br />
place branding. In zijn lezing ging Brunfaut onder<br />
andere in op de studio’s aanpak en de (stads)promotie<br />
campagnes voor Brussel, Luik en het Meatpacking<br />
District in New York.<br />
De lezing gaf de aanwezige inwoners, waaronder vele<br />
ontwerpers en creatieven, heel wat inspiratie. Hoe zou<br />
je om kunnen gaan met de term ‘urban’ en hoe zou<br />
een stadspromotie aanpak voor Heerlen eruit kunnen<br />
zien met de fameuze voorbeelden van BASE in het<br />
achterhoofd?<br />
“It’s not only<br />
a logo,<br />
it’s a system!”<br />
Thierry Brunfaut,<br />
BASE DESIGN<br />
Hotel Total, Aken. Foto: Conor Crowe<br />
Lezing:<br />
Patricia Yasmine Graf over HOTEL TOTAL<br />
Van het op een creatieve wijze (tijdelijk) invullen van<br />
gebouwen en gebieden zijn we niet vreemd in Heerlen.<br />
Twee van de bekendste voorbeelden hiervan zijn<br />
Park Urbana tijdens Cultura Nova 2016 en het recente<br />
openluchthotel Hotel Park Urbana op De Vijf Pleintjes.<br />
Waarom dergelijke pop-upprojecten belangrijk zijn<br />
voor de ontwikkeling van een stad, maar ook hoe dit<br />
soort initiatieven werkelijk ingebed kunnen worden in<br />
een gemeenschap wordt toegelicht op donderdag 21<br />
september a.s. tijdens een lezing gegeven door Patricia<br />
Yasmine Graf van het succesvolle Hotel Total in Aken.<br />
De leegstaande St. Elisabeth-kerk in Aken was eind<br />
2016 dé ‘place-to-be’ in Aken: een pop-up-hotel met<br />
sociale achtergrond waar spontane en geplande<br />
evenementen en ontmoetingen plaatsvonden. Het was<br />
de tot leven gewekte visie van een stedelijke plek waar<br />
kunst, cultuur en inwoners elkaar ontmoetten: een<br />
tijdelijk hotel voor op doorreis zijnde gasten, gebouwd<br />
en gerund door asielzoekers, studenten van de RWTH,<br />
buurtbewoners en de drie bevlogen initiatiefnemers<br />
Patricia Yasmine Graf, Julia Graf en Anke Didier.<br />
Het hotel bleef wegens het enorme succes langer open<br />
dan geplande en ontving in maart 2016 de ‘Ehrenpreis<br />
des NRW Kulturförderung e.V.’<br />
Initiatiefnemer Patricia Yasmine Graf gaf een toelichting<br />
op het proces van Hotel Total en benoemde zowel<br />
de succesfactoren als de valkuilen van een dergelijk<br />
(tijdelijk) project.
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 15<br />
STREET ART & KUNST IN DE PUBLIEKE RUIMTE<br />
Heerlen mag dan misschien bekend staan<br />
als ‘grijze stad’ of ‘betonstad’ (overigens<br />
houden beide termen ongetwijfeld verband<br />
met elkaar), de graffiti die zichtbaar wordt<br />
wanneer je de normaal afgesloten ruimtes<br />
van de stad betreedt, zowel op straat- als op<br />
dakniveau, ontlokt een enkeling tot de boude<br />
uitspraak dat het misschien wel een heel<br />
kleurrijke stad is.<br />
Werk van Isaac Cordal op voormalige Rabobank<br />
“Streetart is<br />
zoveel meer dan<br />
murals alleen”<br />
Sanne Gijsbers,<br />
Street Art Heerlen<br />
Rondleiding ‘Street Art’ op het S13 pleintje
Pagina 16<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
PERFORMANCES (TEST SITE SCHINKEL)<br />
Opvallende verhalen, nostalgie ten top of<br />
simpelweg een persoonlijke blik op de stad:<br />
in kleine en bescheiden interventies werd<br />
een detail uitvergroot en veranderde het voor<br />
heel even het straatbeeld. Details die uit de<br />
verhalen van de inwoners naar voren kwamen<br />
en een breder publiek verdienden omdat ze<br />
aanzetten tot denken of inspireren.<br />
Primo Burg. van Grunsvenplein<br />
Ten tijde van de vernieuwing van het Burg. van<br />
Grunsvenplein wilden twee panden/pandeigenaren niet<br />
wijken. <strong>Kantoor</strong> Contour bracht een klein en tijdelijk<br />
eerbetoon aan deze volhardende volhouders door het<br />
zichtbaar maken van de contouren van beide panden.<br />
Burgemeester van Grunsvenplein (1962)<br />
Foto: Rijckheyt<br />
Burgemeester van Grunsvenplein (<strong>2017</strong>), met contouren van de<br />
panden die het langst zijn blijven staan. Foto: Dear Hunter
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 17<br />
Links: Burgemeester van Grunsvenplein (<strong>2017</strong>), met contouren van de<br />
panden die het langst zijn blijven staan. Foto: Dear Hunter<br />
Onder: Waterpartij Promenade, ontwerper Theo Lenartz.<br />
Fotograaf onbekend.<br />
Waterpartij Theo Lenartz<br />
Vrijwel dagelijks kwam de waterpartij op de Promenade<br />
ter sprake op <strong>Kantoor</strong> Contour. Reden genoeg om de<br />
fontein voor even terug in het straatbeeld te brengen.<br />
We maakten een projectie die door middel van<br />
bewegend beeld en geluid de oude waterpartij voor<br />
even weer deed herleven op de plek waar deze zich ook<br />
bevond.<br />
“Nostalgischer<br />
wordt het niet,<br />
DE waterpartij”
Pagina 18<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
JONG & OUD<br />
Op zondag 24 september initieerden <strong>Kantoor</strong><br />
Contour en HFC Dancestudio een ontmoeting<br />
tussen hiphopjeugd en oud-Heële.<br />
Jongeren zijn de toekomst van de stad,<br />
actieve jongeren bepalen mede het beeld<br />
van Heerlen als ‘rauwe’ en hippe stad waar<br />
alternatieve culturen ruim baan krijgen. The<br />
Notorious IBE, het international breakdance<br />
event, is daar één van de voorbeelden van.<br />
Maar hoe denken deze jongeren zelf over hun<br />
stad? Hoe zouden ze deze gebruiken als het<br />
het hele jaar door IBE zou zijn? Wat zou er dan<br />
bijvoorbeeld in de Plu gebeuren?<br />
Onder leiding van Jop Vermeesch van HFC<br />
Dancestudio hebben dansers de Plu ‘getest’<br />
op haar ‘dansbaarheid’. Ook is er gedacht<br />
en gesproken door een panel, met onder<br />
andere Geerd Simonis, over de implicaties<br />
van een focus op jongerencultuur: betekent<br />
dit dat ouderen zich niet meer thuis kunnen<br />
voelen in Heerlen-Centrum? Dat er overlast<br />
ontstaat? Kunnen verschillende doelgroepen<br />
überhaupt gelijktijdig op de pleinen en<br />
parken vertoeven?<br />
Demonstraties en debat over breakdance in de stad,<br />
Locatie: het voormalig winkelcentrum De Plu. Foto’s: Kevin Cordewener<br />
“Bij B-boys draait<br />
het om discipline en<br />
respect. Het plein is<br />
onze studio. Het gaat<br />
wel 100 keer fout<br />
voordat het eindelijk<br />
wat wordt”
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 19<br />
THEMATISCHE FOCUS OP LOCATIES
Pagina 20<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
THEMATISCHE FOCUS OP LOCATIES<br />
ConTouren blootgelegd<br />
5<br />
11<br />
Als je alle publieke of semi-publieke plekken die<br />
relevant waren binnen de ConTouren en andere<br />
activiteiten naast elkaar zet dan krijg je de rij zoals je<br />
‘m hier rechts ziet: de meest genoemde, bezochte, de<br />
meest in het oog springende of de meest bijzondere.<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
Verticaal staan de georganiseerde ConTouren:<br />
de thematische wandelingen en activiteiten die<br />
rechtstreeks betrekking hadden op het gebied. Soms<br />
was er tijdens een ConTour geen aandacht voor een<br />
plek, soms heel veel. Precies dit is af te lezen in het<br />
schema. Bepaalde plekken springen erg in het oog:<br />
een tot nu toe ontoegankelijk pleintje, bereikbaar via<br />
de Schinkelstraat en door ons ‘S13 plein’ genoemd,<br />
blijkt op verschillende vlakken een heel aantrekkelijke<br />
ruimte. De beruchte ‘blokken’ op de Promenade komen<br />
ook regelmatig naar voren, zowel positief als negatief,<br />
afhankelijk van het thema van de ConTour of de<br />
activiteit die er plaatsvond.<br />
1<br />
2
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 21<br />
“De tours en experimenten<br />
hebben ons specifiek<br />
doen kijken op naar<br />
verschillende plekken.<br />
De observaties en<br />
interactie levert bijzondere<br />
input.”<br />
1<br />
Muzenpark<br />
2<br />
v. Grunsvenplein<br />
5<br />
blokken Ungers<br />
6<br />
de Plu<br />
9<br />
Schinkel Noord<br />
7<br />
Promenade<br />
11<br />
vm. Rabobank<br />
4<br />
Geerstraat<br />
3<br />
Apollolaan<br />
8<br />
S13 plein<br />
10<br />
Parking Schinkel<br />
ConTour 1:<br />
Stadsdichter Merlijn Huntjens<br />
ConTour 2:<br />
Urbex #1 met Dear Hunter<br />
ConTour 3:<br />
Sport & bewegen<br />
ConTour 4:<br />
Urbex #2 met Dear Hunter<br />
ConTour 6: Street Art Heerlen<br />
Kunst in de publieke ruimte<br />
ConTour 5: Jong & oud<br />
Dans in de publieke ruimte<br />
ConTour 7:<br />
Duurzaamheid & hergebruik
Pagina 22<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
URBEX<br />
TOUR-TALK PER PLEK<br />
Muzenpark<br />
De verwachting is hoog: een groene long in de stad,<br />
misschien wel méér ‘Central Park’ dan er ooit nog zal<br />
komen. De bewoners van de Muzenflat, de weinige<br />
Heerlenaren die wel toegang tot dit parkje hebben,<br />
temperen deze verwachting onmiddellijk. Wat blijkt:<br />
het groen is inderdaad niet wereldschokkend, maar<br />
op de één of andere manier doet de combinatie van<br />
flat met groen wonderen. Het contrast tussen de haast<br />
zwevende hoogbouw en het hellend groen vlak maakt<br />
dit tot een fotogenieke plek, misschien wel ‘kijkgroen’<br />
te noemen. Het wordt inderdaad nauwelijks gebruikt:<br />
slechts de kinderen van een tweetal gezinnen spelen<br />
hier af en toe. Een oase van rust in hartje stad.<br />
Onverwacht blijkt de ruimte onder de flat, tussen de<br />
kolommen , nòg meer in trek. Een fascinerende urbane<br />
ruimte die tot de verbeelding spreekt en schijnbaar<br />
nog meer aantrekkingskracht heeft dan het flankerend<br />
grasveld, misschien niet als verblijfsruimte maar zeker<br />
als ‘belevingsvolle’ plek.<br />
Blokken Ungers<br />
Vanaf de straat gezien kunnen ze al nauwelijks<br />
op sympathie rekenen, vooral door de in het oog<br />
springende leegstand. Vanaf een hoger perspectief<br />
wordt de beeldvorming er niet beter op: hier wordt<br />
duidelijk dat ze nogal in de weg staan, zo midden op<br />
de as van Schunck naar het theater. En de daken ervan,<br />
die behoeven pas onderhoud! Wat echter ook duidelijk<br />
wordt van boven is dat de Promenade zónder deze<br />
toevoegingen wel erg lang en breed lijkt… Een dilemma<br />
op zich dus.<br />
De Plu<br />
De ruimtes van het voormalige winkelcentrum De Plu<br />
brengen veel herinnering naar boven, ook al zijn deze<br />
al geruime tijd niet meer toegankelijk. Een bezoekster<br />
draagt een broek, ooit gekocht in dit winkelcentrum.<br />
Hilariteit alom. De koffie die hier gedronken kon<br />
worden, de sportzaak waar velen doorheen liepen op<br />
weg naar de achterliggende winkels. Herinnering slaat<br />
om in vervreemding wanneer de overhoop gehaalde<br />
kantoorverdiepingen bereikt worden: door de rommel<br />
kan men zich nauwelijks een voorstelling maken van<br />
hoe het hier ooit was of nog zou kunnen zijn. Het<br />
dak van het gebouw maakt de tocht door de zeven<br />
verdiepingen meer dan goed: verwondering over het<br />
uitzicht, de kleuren van de stad en de nabijheid van de<br />
bewoners aan de overkant van de Promenade geven<br />
zelfs hier een haast intiem gevoel.<br />
Schinkel-noord<br />
De voormalige kantoren van PTT/KPN liggen nauwelijks<br />
verankerd in het collectief geheugen van de stad.<br />
Slechts de enkeling die hier een deel van zijn of haar<br />
werkend leven heeft doorgebracht weet te vertellen<br />
over de binnenwereld van dit pand, die groter is dan het<br />
aanzicht van buiten doet vermoeden, en wat er zich in<br />
de dubbele bodem van dit pand bevond. Watergekoelde<br />
computers groter dan een mens, en boven op zolder<br />
de nog steeds aanwezige geur van sigaren die gretig<br />
opgerookt weren door de medewerkers van de<br />
financiële dienst. Het indienen van declaraties leek<br />
bewust ontmoedigt te worden door het optrekken van<br />
een schier ondoordringbaar rookgordijn.<br />
“Van bovenaf het gebied<br />
inkijken verandert<br />
letterlijk en figuurlijk<br />
perspectief. Het levert een<br />
andere, meer globale en<br />
gemeenschappelijke<br />
kijk op de opgave”<br />
<strong>Kantoor</strong> Contour<br />
A-locatie<br />
dit wordt mijn plek<br />
blokken Ungers<br />
ze staan in de weg<br />
ze zijn een godsgeschenk<br />
onderdoorgang
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 23<br />
De Plu<br />
uitzicht op Schinkel<br />
verwondering<br />
veel mensen wonen in de binnenstad<br />
wie woont hier boven de luifel<br />
herinnering<br />
Promenade<br />
S13 plein<br />
Muzenpark<br />
verhouding<br />
kleurrijke stad<br />
verhouding<br />
stelt niet zoveel voor hoor<br />
directeur<br />
Schinkel noord<br />
Apollolaan<br />
open zoals vroeger?
al dat l<br />
Pagina 24<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
URBEX (2)<br />
Promenade<br />
water trekt aan<br />
Blokken Ungers<br />
waterpartij<br />
leeg<br />
leeg<br />
wel lang die grote doorbraak<br />
mooi<br />
zoveel groen<br />
verwondering<br />
zelfde kwaliteit als <strong>Kantoor</strong> Contour<br />
donkere doorgang<br />
herinnering<br />
rust<br />
De Plu<br />
Geerstraat<br />
stelt niet zoveel voor hoor<br />
gele tegeltjes<br />
stadsverwarming<br />
corbusiaans<br />
zoveel verkeer is er ook weer niet
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 25<br />
TOUR-TALK PER PLEK<br />
Promenade<br />
icht<br />
Wat vanaf het straatniveau moeilijk zichtbaar is wordt<br />
des te meer duidelijk vanaf een hoger standpunt: de<br />
hoeveelheid en nabijheid van woningen en bewoners<br />
in dit deel van het centrum. Leegstand mag dan wel<br />
woekeren in de plint van de Promenade, erboven is het<br />
een drukte van jewelste. Haast voyeuristisch om in deze<br />
honingraat van bezigheid binnen te kijken!<br />
Voormalige Rabobank<br />
hier komt de keuken<br />
<strong>Kantoor</strong> Contour<br />
Licht en ruimte zijn hier in overvloed aanwezig. Appartementen<br />
ook al, zes stuks zelfs. Menigeen laat zich door<br />
dit pand inspireren er denkbeeldig te wonen: ruimtes<br />
worden ingedeeld en renovatie-verbonden worden ter<br />
plekke gesloten. Van een appendix aan het stadscentrum<br />
verandert deze plek in een A-locatie. Als er iets<br />
omarmt lijkt te gaan worden dan is het dit pand wel.<br />
Geerstraat<br />
De voormalige voetgangerstunnel onder de Geerstraat,<br />
welke sterk verboden is met Heerlen in het algemeen<br />
en de waterpartij van Theo Lenartz in het bijzonder,<br />
blijkt minder voormalig dan gedacht: levend en wel<br />
is deze nog steeds bereikbaar, de typerende geel en<br />
blauw geglazuurde stenen zijn nog steeds zichtbaar, al<br />
is het onder een laagje stof de geur van urine is ingeruild<br />
voor een minder penetrante variant. Er lijkt zelfs<br />
een fietsenstalling gehuisvest te zijn, al doet de staat<br />
ervan vermoeden dat het bestaan ervan een aantal jaar<br />
geleden vergeten is. Echter, wat belangrijker is, is de<br />
constatering dat de tunnel als alternatieve oversteekmogelijkheid<br />
van de Geerstraat (of beter gezegd: een<br />
onderdoorgangsmogelijkheid) geen enkele rol vervult:<br />
een indicatie dat er bovengronds een voldoende doorwaadbare<br />
plaats is gecreëerd?<br />
Apollolaan<br />
zoveel kleur<br />
verhouding<br />
Verbazing en verwondering wanneer men inziet dat<br />
deze flat feitelijk dezelfde is als aan de overkant van<br />
het plein, en dat, wanneer men de invulling van de plint<br />
wegdenkt, er net zo’n fascinerende ruimte en doorzicht<br />
bestaat, ware het niet dat deze invulling, lelijk als deze<br />
is, zowel kolommen als ruimte aan het zicht onttrekt! De<br />
ooit druk bereden straat, later een busbaan, is al enige<br />
tijd volledig afgesloten van verkeer. Door de inferieure<br />
kwaliteit van de publieke ruimte, het straatprofiel dat<br />
geen recht doet aan de realiteit en het feit dat evenementen<br />
zonder uitzondering met de rug naar deze kant<br />
gekeerd zijn, voelt de Apollolaan als een vergeten en<br />
ondergewaardeerde achterkant van het centrum.<br />
S13 plein<br />
S13 plein<br />
De Vijf Pleintjes zijn inmiddels een begrip, maar deze<br />
plek verdient toch ook een naam! Kleurrijker en misschien<br />
wel aangenamer van schaal dan alle vijf samen is<br />
dit zesde pleintje een ontoegankelijk maar fotogeniek<br />
pareltje.
Pagina 26<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
SPORT & BEWEGEN<br />
Het Burg. van Grunsvenplein, schijnbaar dé<br />
aangewezen plek voor (sport)evenementen,<br />
bleek niet in trek bij de docenten, trainers<br />
en sporters. Was het te groot, te open, te<br />
anoniem? Mist het intimiteit die nodig is<br />
bij dit soort activiteiten of deze geringe<br />
groepsgroottes? Het leek er wel op. Tai Chi<br />
zocht en vond een nis in de straatwand,<br />
enigszins beschut en overzichtelijk.<br />
Bootcamp vond plaats op de Promenade,<br />
dankbaar gebruik makend van bankjes,<br />
kunstwerk, alle soorten ondergrond en<br />
het licht oplopen van de straat. Yoga nam<br />
een compacte, omsloten binnenplaats in,<br />
kleurrijk als de kleding van de docente en de<br />
nodige intimiteit biedend, maar zeker niet<br />
verstopt.<br />
De sporters die deelnamen aan de bootcamp<br />
waren aanwezig. Ze namen ruimte in door<br />
fysieke beweging, versnelling, dynamiek<br />
en zichtbaar afzien. Maar wat misschien<br />
nog een grotere impact had was de muziek:<br />
opzwepende klanken die niet alleen de<br />
deelnemers opstuwden en een deel van de<br />
toeschouwers over de streep trok om ook<br />
mee te doen, maar ook een boze bewoonster<br />
uit haar woning lokten om haar beklag te<br />
doen. Of het iets zachter mocht. Uiteraard,<br />
de stad maken we immers samen!<br />
De versnelling die de bootcamp teweeg<br />
bracht werd iets verderop weer teniet gedaan<br />
door de vertragende werking van Tai Chi<br />
en Yoga. Op een andere manier, maar even<br />
aantrekkelijk voor passanten: niet alleen<br />
om mee te doen, iets dat met name bij Tai<br />
Chi gebeurde, maar ook om te zien hoe de<br />
deelnemers vol overgave in het publiek<br />
domein werkten aan zichzelf en de plek een<br />
bepaalde intimiteit meegaven die zeker op de<br />
gekozen locaties (nog) niet vanzelfsprekend<br />
is. Het veranderde de stad!<br />
Een bijkomend effect van de activiteiten was<br />
het halt houden van passanten. De bankjes<br />
en zitplekken die niet in gebruik waren door<br />
sporters, liepen snel vol met toeschouwers.<br />
Een logische, maar daarom niet minder<br />
belangrijke constatering. Er wordt pas<br />
daar gezeten waar er iets te zien is. Een<br />
aantrekkelijk woon- en verblijfsgebied kan<br />
pas dan ontstaan, wanneer er reuring is,<br />
wanneer sociale interactie - zonder dat dit<br />
leidt tot dialoog of daadwerkelijk contact<br />
- een onontkoombaar feit is. Weg van de<br />
klassiek aangelegde groene maar doodse<br />
binnentuinen, op naar de performatieve<br />
ruimte!<br />
“Niet te groot, dan lukt<br />
het goed om iedereen op<br />
zijn gemak te stellen en<br />
midden in de openbare<br />
ruimte te sporten”<br />
Tour-talk per plek<br />
Burg. van Grunsvenplein<br />
Het beeld van sporters op het Van Grunsvenplein,<br />
zowel ingetogen in de vorm van Tai Chi als meer<br />
dynamisch in de vorm van bootcamp, schijnt iedereen<br />
wel te gevallen. Wanneer het echter aankomt op er<br />
daadwerkelijk staan wordt er unaniem gekozen voor<br />
een meer intiemere ruimte: één van de ingekaderde<br />
ruimtes van de Promenade of het zesde pleintje blijken<br />
dan toch meer te passen. De opgave om jezelf bloot<br />
geven in de publieke ruimte is al groot genoeg. Zou er,<br />
na transformatie, ruimte ontstaan die wèl de menselijke<br />
schaal heeft, al dan niet aan de zijkant van het plein?<br />
Of zouden de B-Boys en B-Girls van Heerlen wèl raad<br />
weten met dit plein in al haar grootsheid, wanneer er<br />
een geschikte ondergrond gecreëerd zou worden?<br />
De Plu<br />
De voormalige Plu mag dan wel een - in potentie -<br />
zeer geschikte plek zijn om aan sport te doen, toch<br />
zijn er aspecten die gebruikers weerhouden. Het<br />
binnenklimaat, het gebrek aan frisse lucht, maar<br />
vooral: er is wel èrg weinig contact met de straat en<br />
omgeving. En als de interactie er niet is, wat is dan nog<br />
de meerwaarde van sporten in een omgeving als deze?<br />
Slechts de ‘breekdansende’ jongeren zien heil in deze<br />
overdekte omgeving, voor wie de vloer onverwacht een<br />
ideale ondergrond blijkt.<br />
Promenade<br />
Zoals gezegd: de Promenade, met haar meer intiemere<br />
en diverse ruimtes, bleek zeer geschikt als plek voor<br />
sport en spel. De gevels eromheen die de ruimte zo<br />
helder definiëren en zelf passanten aanspoorden om<br />
mee te doen, brengen echter een ander probleem met<br />
zich mee: niet alle bewoners bleken gecharmeerd<br />
van de plotselinge activiteit. Wanneer er dan ook<br />
nog muziek bij komt achten de notoire klagers<br />
zich geroepen hiertegen op te treden, want een<br />
onaangekondigd gebeuren past duidelijk niet in hùn<br />
straatje.<br />
S13 plein<br />
Een poort, een onderdoorgang en dan een verrassende<br />
ruimte die intimiteit biedt en toch zeer stedelijk<br />
is: de perfecte locatie voor elke vorm van sport.<br />
Minder sociale interactie, maar des te meer focus en<br />
concentratie op de activiteit zelf. Een geliefde plek om<br />
te zijn!
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 27<br />
te groot<br />
te open<br />
te risicovol<br />
Burg. van Grunsvenplein<br />
te groot<br />
te gesloten<br />
ingang<br />
Promenade<br />
ingang<br />
De Plu<br />
verhouding<br />
inrichting als sportelement<br />
geborgenheid<br />
geluid<br />
contrast<br />
intiem<br />
Blokken Ungers<br />
yoga in<br />
graffiti<br />
S13 plein
Pagina 28<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
SPORT &<br />
BEWEGEN (2)<br />
CITYBRANDING &<br />
COMMUNICATIE<br />
Lessen uit de lezing: Moederscheimmoonen<br />
Architecten (Rotterdam)<br />
Een generatie die is opgegroeid in een periode waarin<br />
de sky de limit leek en architecten en stedenbouwers<br />
er lustig op los bouwden voor de immer uitdijende<br />
retail- en kantorenmarkt denkt anders over steden<br />
en gebouwen, nu de gevolgen hiervan in heel het<br />
land zichtbaar zijn. Duizenden lege, monofunctionele<br />
gebouwen. Duizenden gaten in het stedelijk weefsel.<br />
Van mono- naar multifunctioneel. Multitaskende<br />
gebouwen, dat is de oplossing. Apple stelde een<br />
voorbeeld met de iPhone, de wereldberoemde Keynote<br />
van Steve Jobs waarin deze geïntroduceerd werd<br />
heeft meer dan alleen de technologiemarkt richting<br />
gegeven. Functiescheiding? Verleden tijd! Mensen tot<br />
elkaar veroordelen, ontmoeting genereren, dat is wat<br />
Erik Moederscheim voorstelt. In gebouwen, in steden.<br />
Een juiste cocktail aan programme zou moeten leiden<br />
tot een meer humane stad, en waar zou hier beter<br />
mee geëxperimenteerd kunnen worden dan in het<br />
Schinkelkwartier?<br />
Lessen uit de lezing: BASE DESIGN (Brussel)<br />
Stadsmarketing en ‘branding’ gaat niet over een logo of<br />
stijl, het gaat om mensen samen brengen, aldus Thierry<br />
Brunfaut. En niet slechts op foto’s die de stad naar<br />
buiten toe moeten gaan verkopen, nee, in werkelijke<br />
projecten. Het begint feitelijk al bij de besprekingen<br />
tussen opdrachtgever en ontwerper: alle geledingen<br />
van de gemeente zouden zich vertegenwoordigd moeten<br />
voelen en daadwerkelijk mee moeten zoeken naar de<br />
juiste termen, de juiste houding, het exacte ‘vatten’ van<br />
de essentie van de gemeente.<br />
De uitdaging is om iets te ontwerpen dat zo eenvoudig<br />
mogelijk toe te passen is. Geen uitgebreide<br />
handboeken over hoe lettertype, logo, kleur etc. te<br />
gebruiken, maar een zo eenvoudig en klein mogelijk<br />
setje regels, zodat iedereen ermee aan de slag kan,<br />
zowel medewerkers van de gemeente zelf als externe<br />
partijen.<br />
Lessen uit de lezing:<br />
Patricia Yasmine Graf over HOTEL TOTAL<br />
(Aachen)<br />
Wachten op een vraag om betere fietsvoorzieningen<br />
heeft geen zin!<br />
Uit voorbeelden uit steden over de hele wereld blijkt<br />
dat de meest succesvolle transitie naar de fiets gebeurt<br />
wanneer er allereerst faciliteiten gecreëerd worden.<br />
Douches bij werkgevers, brede fietspaden, stoplichten<br />
met regensensor die de fietser voorrang geven bij slecht<br />
weer… Al dit soort maatregelen leiden vanzelf tot méér<br />
gebruik van de fiets en een gezondere stad.<br />
Lessen uit de lezing: HEERLEN FIETST<br />
Wachten op een vraag om betere fietsvoorzieningen<br />
heeft geen zin!<br />
Uit voorbeelden uit steden over de hele wereld blijkt<br />
dat de meest succesvolle transitie naar de fiets gebeurt<br />
wanneer er allereerst faciliteiten gecreëerd worden.<br />
Douches bij werkgevers, brede fietspaden, stoplichten<br />
met regensensor die de fietser voorrang geven bij slecht<br />
weer… Al dit soort maatregelen leiden vanzelf tot méér<br />
gebruik van de fiets en een gezondere stad.
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 29<br />
DUURZAAMHEID & HERGEBRUIK<br />
Tour-talk per plek<br />
De Plu<br />
De Plu is, met alle respect en buiten de bouwkundige<br />
constructie gerekend, simpelweg een waardeloos<br />
gebouw. Het losstaande trappenhuis aan de Promenade<br />
daarentegen spreekt meer tot de verbeelding:<br />
verschillende functies zijn denkbaar, die van<br />
uitkijktoren is wellicht nog het meest elementair.<br />
trappenhuis<br />
Voormalige Rabobank<br />
De vraag naar casco-wooneenheden die door de<br />
koper zelf in te vullen zijn zal in Heerlen toch ook wel<br />
aanwezig zijn? Het meest geschikte pand hervoor zou<br />
zomaar eens de voormalige Rabobank kunnen zijn.<br />
<strong>Kantoor</strong> Contour<br />
Geerstraat<br />
Het beeld van de Plu kan als volgt worden gekenschetst:<br />
‘een smerig gebouw dat al veel te lang leeg staat en<br />
nodig moet worden gesloopt’. Zou dit beeld veranderen<br />
wanneer het gesloopt wordt tot het casco overblijft,<br />
zouden er zich nieuwe mogelijkheden voor een oud<br />
gebouw openbaren?<br />
De Plu<br />
puin<br />
puin<br />
puin<br />
puin<br />
Lessen uit de lezing: ROTOR DC (Brussel)<br />
Verreweg het belangrijkste werk dat gedaan moet<br />
worden wanneer er de ambitie is een gebouw te<br />
hergebruiken is het opruimen en schoonmaken.<br />
Leeg, zuiver en letterlijk en figuurlijk fris tonen zich<br />
mogelijkheden die onder een laag rommel en stof<br />
verborgen zouden zijn gebleven.<br />
Als er, zoals in het geval van de Plu bijvoorbeeld,<br />
nauwelijks materialen te recupereren zijn, dan blijft<br />
er feitelijk alleen een mogelijkheid tot hergebruik van<br />
het casco over. Om dit vanuit een breed perspectief<br />
te bekijken kan een sloop in twee fasen zinvol zijn:<br />
allereerst het gebouw terugbrengen in de staat waarin<br />
het ooit verkeerde tijdens de bouw, om het dan even<br />
te laten rusten of juist toegankelijk te maken en te<br />
programmeren: activiteiten, een tentoonstelling of<br />
installatie die het object tijdelijk een sculpturale of<br />
juist functionele waarde geeft. Verschillende opties<br />
voor meer permanent hergebruik worden zo getest<br />
of inzichtelijk gemaakt. Wordt er toch besloten te<br />
slopen, dan is er geen man overboord: het inmiddels<br />
opgeschoonde casco kan, na een periode zijn nut te<br />
hebben vervuld, evengoed verder afgebroken worden,<br />
zonder al te veel meerkosten op de sloop in zijn<br />
totaliteit.<br />
casco renovatie?
Pagina 30<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
EEN DICHTERLIJKE KIJK<br />
Van buiten lijkt er weinig leven meer te<br />
bespeuren. De meeste panden hier zijn<br />
opgegeven, men ziet ze niet, en als men ze<br />
al ziet dan wekt dat weinig positiefs. Maar<br />
binnen, binnen! Herinneringen beginnen<br />
te stromen en verhalen beginnen te<br />
komen. Plannen worden gesmeed, vloeren<br />
doorgebroken, ramen gewassen voor een<br />
heldere blik op de toekomst. Vanaf daken<br />
wordt het leven àchter de gevels zichtbaar:<br />
de kleine verhalen die details op terrassen<br />
en daktuinen opleveren maken een in verval<br />
geraakt gebouw tot een zolderkamer vol<br />
herinnering waar het goed toeven is, met<br />
een dakraam waar, mits je wat moeite doet,<br />
op een stoel klimt en je uitstrekt, verhalen<br />
uit de hele omtrek tot je komen.<br />
Hoe anders is dit onder de grond! De tunnel<br />
onder de Geerstraat en de waterpartij<br />
die de weg naar beneden accentueerde,<br />
dichtgegooid en opgeruimd – dacht men.<br />
Maar niets is minder waar! Een zwijgend gat<br />
in de grond, met geel en blauw geglazuurde<br />
stenen die veel te optimistisch glimmen en<br />
waar het stof geen vat op lijkt te hebben.<br />
Ze zijn niet meer van deze tijd. Ook al<br />
doen ze nog zo hun best, hun geruisloze<br />
aanwezigheid doet niet meer dromen.<br />
Muzenflat<br />
het is tijd om de hekjes op te liften<br />
Promenade<br />
Burg. van Grunsvenple<br />
met<br />
in de<br />
we mogen<br />
weer wat<br />
water<br />
toelaten<br />
<strong>Kantoor</strong> Contour
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 31<br />
Tour-talk per plek<br />
Voormalige Rabobank<br />
in<br />
ontmoetingsplek<br />
De Boerenleenbank, de Rabobank, het oude Rabopand,<br />
<strong>Kantoor</strong> Contour, vele namen voor een gebouw<br />
met vele gezichten. Misschien daarom dat het<br />
zovelen aanspreekt: de waarde ervan kan niet goed<br />
omschreven worden maar de woningen worden alvast<br />
gretig gereserveerd, en dromen over invullingen voor<br />
de begane grond en verdieping van dit pand vloeien<br />
rijkelijk door het transparant interieur naar buiten, zo<br />
de Promenade op.<br />
De Plu<br />
Gerda<br />
bed en keuken<br />
leegstaande huizen<br />
blokken uit te hakken<br />
blokken Ungers<br />
Het kantoorgebouw dat ook wel De Plu wordt genoemd,<br />
het voormalige stadskantoor, een grindbetonkolos<br />
die verkleurd is door de tand des tijds, zelfs letterlijk<br />
kleur bekent daar waar het de stadsschouwburg in<br />
de ogen kijkt, waar bordkartonnen wanden de schijn<br />
wekken van ambtelijke hokjesgeest, blijkt ondanks<br />
zijn brute aanwezigheid eenvoudig voor te stellen als<br />
woongebouw daar de zichtbaar aanwezige sporen van<br />
bewoning schijnbaar eenvoudig aanzetten tot inrichten<br />
en zelfs van de grootste cynicus een verbeeldingsvolle<br />
toekomstbewoner maken.<br />
De grindbetonkolos biedt een ongekend zicht op de<br />
overzijde, waar het leven van de Promenadebewoners<br />
(hier naam gebouw!) bloot wordt gelegd alsof het een<br />
bijenkas betreft: In ieder vakje een bezig bijtje die<br />
zijn stinkende best doet die ene raat zo aangenaam<br />
mogelijk te maken. Ervoor dan een vakkundig<br />
geplaatste glasgevel opdat de gemeenschap geen kou<br />
vat. Hier dient men voorzichtig mee om te springen en<br />
zeker niet te zeer bloot te stellen aan de nieuwsgierige<br />
blikken van toekomstige hoogbouwbewoners.<br />
Schinkel noord<br />
Een datacenter (bestond dat woord al ten tijde van<br />
de bouw?) dat computers herbergde (maar echt<br />
reuzencomputers, zo groot als kamers!) en waar er<br />
onder de vloer zeker een halve meter ruimte was om alle<br />
leidingen (ook waterleidingen, die computers waren<br />
namelijk watergekoeld! Kun je je dat voorstellen?)<br />
doorheen te leiden. Het gebouw zelf was al een sterk<br />
staaltje architectuur! Misschien was het juist om wat<br />
balans te brengen in de situatie en niet door te slaan<br />
in vooruitgangsstreven (Heerlen mocht dan wel een<br />
moderne stad zijn, er bleven grenzen) dat dit gebouw<br />
intern verbonden was aan het naastliggend traditioneel<br />
gemetseld pand met zadeldak. De zolderkamers hiervan<br />
zagen letterlijk blauw van de sigarenwalm, in kringetjes<br />
uitgepuft door de directeuren en leidinggevenden.<br />
Hier geen spoor van technologie, licht, lucht en ruimte:<br />
slechts een mistig zicht door enkel glas.<br />
Muzenpark<br />
Zo ver weg van de stad kun je zijn, en toch zo dicht erbij<br />
tegelijkertijd, in het Muzenpark! Op hun ranke pootjes<br />
zijn de flats toch zwaar genoeg om de stad buiten<br />
te houden, ook al kijk je er eigenlijk gewoon dwars<br />
doorheen. Daarom ook is ze niet ver weg, al doet de<br />
geur anders vermoeden. Een goed bewaard geheim dat<br />
misschien wel meer kan zijn, maar de verandering die<br />
hier nooit zijn intrede heeft gedaan doet de plek tot nu<br />
geen kwaad. Er méér van maken is geen sinecure maar<br />
met een beetje roeren zou het zomaar eens kunnen<br />
gaan borrelen en voor je het weet kookt het over: de<br />
Looierstraat en het Van Grunsvenplein zouden er van<br />
gaan glimmen!
Pagina 32<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
STREET-ART & KUNST IN DE PUBLIEKE RUIMTE<br />
Tour-talk per plek<br />
Burg. van Grunsvenplein & Geerstaat<br />
De Mural op het voormalig stadskantoor, beter bekend<br />
als ‘Let the good times roll’, is aangebracht vlak voor<br />
Serious Request 2015. Eigenlijk is deze mural zo groot<br />
dat je ‘m pas echt goed kunt zien in de buurt van het<br />
theater, en betekent deze dus feitelijk meer voor het<br />
theater en het voorliggend plein dan voor de directe<br />
omgeving.<br />
De Plu<br />
Van boven gezien wordt de stad extremer: de lelijkheid<br />
neemt exponentieel toe per gestegen verdieping maar<br />
ook de schoonheid komt meer naar boven. Niet alleen<br />
omdat het omliggend groen landschap van Heerlen dan<br />
zichtbaar wordt, maar ook omdat er toch veel kleur te<br />
zien is: graffiti en murals die je vanaf de straat niet of<br />
nauwelijks ziet trekken vanaf boven plots de aandacht.<br />
Dat je, om bovenop de Plu te komen letterlijk door een<br />
mural moet wandelen, is een leuke bijkomstigheid.<br />
3D mural<br />
Wie wist er trouwens dat hoe ‘hoger’ de tag (een<br />
handtekening van een graffiti-spuiter) en hoe moeilijker<br />
bereikbaar de plaats waar deze gezet is, des te groter<br />
het aanzien van deze persoon wordt?<br />
Geerstraat<br />
Schinkelstraat & Schinkel noord<br />
Als je goed kijkt zie je verrassend veel grote en kleine<br />
kunstwerkjes. Van hieruit zie je de graffiti op de Plu ook<br />
heel goed.<br />
S13 pleintje<br />
Eigenlijk is dit niet alleen qua formaat een prachtig<br />
pleintje, ook de graffiti draagt hieraan bij. Er staat<br />
zoveel dat het zonder enige twijfel een mural van<br />
360 graden te noemen is. Zouden deze wanden, en<br />
daarmee ook het pleintje, niet te behouden zijn in een<br />
herontwikkeling?<br />
Parking Schinkel<br />
Na het vorige intieme pleintje is dit geen fijne plek om<br />
halt te houden. Een beetje oefenen met graffiti gaat nog<br />
wel, maar het mist de intimiteit en geborgenheid die<br />
mensen nodig hebben om zich echt op hun gemak te<br />
voelen.<br />
het kleurrijkste pleintje is verstopt<br />
ontoegankelijk<br />
S13 plein
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 33<br />
hoe hoger de tag hoe meer credits<br />
De Plu<br />
veel te zien als je goed kijkt<br />
door de mural<br />
Promenade<br />
jagen op nieuwe tags<br />
let the good times roll<br />
graffiti op<br />
ontoegankelijke<br />
plekken<br />
parking Schinkel Zuid<br />
Burg. van Grunsvenplein
Pagina 34<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
JONG & OUD<br />
Feitelijk zijn er nauwelijks mensen denkbaar<br />
die zich kwetsbaarder opstellen dan de<br />
B-boys en B-girls die Heerlen rijk is. Ook<br />
kleden ze zich in de regel niet als breekbare<br />
en gevoelige mensen, toch zijn het de<br />
breakdancers en hiphoppers die, liefst in de<br />
publieke ruimte, oefenen, heel veel vallen,<br />
opstaan en blijven proberen net zolang ‘die<br />
ene truc’ een keer lukt. Dansen en bewegen<br />
in de openbaarheid zou eigenlijk gekoesterd<br />
moeten worden, het toont de mens<br />
kwetsbaar en in zijn volle glorie tegelijk!<br />
“Die b-boys storend? Niet<br />
voor mij. Tenminste wat<br />
leven op straat.”<br />
Natuurlijk heeft het ook nadelen, dat repeteren in<br />
de openbaarheid. Overdekte plekken zijn er met wat<br />
moeite nog wel te vinden maar het kan er koud zijn en<br />
de ondergrond is ook niet altijd ideaal. Een ruimte als<br />
de Plu is eigenlijk perfect, al zou de omgeving wel iets<br />
inspirerender kunnen. Dan is het S13 plein natuurlijk<br />
met afstand de meest ideale ruimte: omsloten maar<br />
toch contact met de stad, compac tmaar niet klein,<br />
kleurrijk en ‘urban’ tot en met, maar helaas, niet<br />
toegankelijk, geen dak en de ondergrond mocht ook<br />
wel iets gladder. Voorlopig wordt er dus nog gedanst bij<br />
goed weer en in Carbon6, waar een officiele dansstudio<br />
gevestigd is. Maar wie weet, binnenkort ook in de stad<br />
te bewonderen?<br />
doorzettingsvermogen<br />
respect<br />
De Plu<br />
ondergrond<br />
b-boys<br />
S13 plein<br />
Corio-verbod!<br />
Burg. van Grunsvenplein<br />
openbare ruimte is oefenruimte
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 35<br />
REFLECTIE
Pagina 36<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
REFLECTIE KAART<br />
B<br />
D<br />
D<br />
B<br />
D<br />
D<br />
E<br />
C<br />
B<br />
F<br />
A<br />
E<br />
F<br />
D<br />
E<br />
B<br />
A<br />
C<br />
A<br />
E<br />
F<br />
A<br />
F<br />
C<br />
Van rechts naar links en van onder naar boven:<br />
• Bestaande situatie Centrum-west<br />
• Contourenplan IBA Parkstad<br />
• Reflectiekaart Dear Hunter<br />
Locaties A t/m F zijn locaties die binnen het onderzoek<br />
van Dear Hunter het meest opvallend naar voren<br />
komen en die een meerwaarde kunnen vormen voor het<br />
contourenplan, zowel ten aanzien van tijdelijk gebruik<br />
als binnen de definitieve planvorming:<br />
A. Oversteekplaats Geerstraat - cityring<br />
B. Het zesde pleintje<br />
C. De plint van de flat aan de Apollolaan<br />
D. De Plu - uitkijken<br />
E. De blokken van Ungers<br />
F. De waterpartij(en)
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 37<br />
CONTOUREN PLAN<br />
A<br />
E<br />
F<br />
D<br />
E<br />
B<br />
BESTAANDE SITUATIE<br />
F<br />
C
C<br />
Pagina 38<br />
<strong>December</strong> <strong>2017</strong><br />
REFLECTIEKAART<br />
REFLECTIE<br />
Kaart Reflectiekaart en tekst naar door aanleiding Dear Hunter van voor<br />
<strong>Kantoor</strong> de input Contour, die vergaard naar is aanleiding uit alle van<br />
georganiseerde input die vergaard activiteiten, is waaronder uit alle<br />
georganiseerde<br />
rondleidingen en lezingen, activiteiten, maar ook<br />
waaronder uit gesprekken rondleidingen met individuele en<br />
lezingen, bezoekers maar en experts. ook uit de gesprekken<br />
met individuele bezoekers en<br />
experts. Deze kaart vat de meest in het oog<br />
Deze springende kaart vat bevindingen de meest en in kansen het oog<br />
springende samen die uit bevindingen de input gedestilleerd en kansen<br />
samen kon worden, die uit en de die input (nog) gedestilleerd<br />
niet aan kon orde worden, komt in en het die door (nog) IBA niet Parkstad aan de<br />
orde vervaardigde komt in contourenplan. het door IBA Parkstad Samen<br />
vervaardigde met dit contourenplan contourenplan. vormt deze Samen kaart<br />
met de onderlegger dit contourenplan voor de uiteindelijke<br />
vormt deze<br />
kaart stedenbouwkundige onderlegger visie op voor het de<br />
uiteindelijke<br />
plangebied Burg. stedenbouwkundige<br />
van Grunsvenplein,<br />
visie Schinkel op noord, het plangebied Schinkel zuid Burg. en van<br />
Grunsvenplein, Promenade. Schinkel Noord,<br />
Schinkel Zuid en Promenade.<br />
Dear Hunter, oktober <strong>2017</strong>.<br />
1. Muzenflat & Muzenpark<br />
2. Schouwburg<br />
2.* Burg. van Grunsvenplein<br />
3. Water<br />
3.* Waterpartij<br />
4. Apollolaan<br />
5. Geerstraat<br />
5.* Onderdoorgang<br />
6. de Plu<br />
6.* Dak van de Plu<br />
7. Blok Ungers<br />
7.* Blok Ungers<br />
8. Schinkel noord<br />
9. S13 pleintje<br />
10. Parking Schinkel<br />
11. Promenade<br />
12. vm. Rabopand<br />
3<br />
4<br />
2*<br />
5<br />
5*<br />
6<br />
7<br />
8<br />
3*<br />
9<br />
2<br />
1<br />
C<br />
F<br />
A
<strong>December</strong> <strong>2017</strong> Pagina 39<br />
10<br />
6*<br />
7*<br />
11 12<br />
A. OVERSTEEKPLAATS GEERSTRAAT - CITYRING<br />
In tegenstelling tot wat de naam en het wegprofiel doen<br />
vermoeden, blijkt de huidige Geerstraat op geen enkele manier<br />
problematisch. Oversteken is eenvoudig, stank- of geluidsoverlast<br />
wordt niet genoemd op een enkele opmerking over fijnstof na en de<br />
bushalte zo centraal en voor het theater wordt zelfs als prettig<br />
ervaren. Een nog aanwezig tunneltje, ooit bedoeld om de oversteek<br />
te vergemakkelijken, blijkt volledig uit het collectief geheugen<br />
gewist, hiermee ook aantonend dat er geen noodzaak is naar<br />
alternatieve oversteekmogelijkheden te zoeken, of, in een<br />
toekomstige situatie, de verkeersintensiteit op deze weg onder<br />
handen te nemen.<br />
B<br />
D<br />
D<br />
B<br />
D<br />
D<br />
B. HET ZESDE PLEINTJE - DE GROOTTE VAN PUBLIEKE RUIMTE - -<br />
OWNERSHIP<br />
De schaal van de (semi) publieke ruimte heeft een grote impact op<br />
de bewoner en bezoeker. Kleinere, intieme ruimtes worden<br />
gewaardeerd, dit blijkt niet alleen uit de experimenten met sport en<br />
beweging in het plangebied maar ook uit de waardering voor<br />
vergelijkbare voorbeelden in Heerlen, zoals ‘Klein Vaticaan’.<br />
Toe-eigening lijkt alleen in de intiemere zones te lukken: op de<br />
huidige Promenade bijvoorbeeld, of het ‘zesde pleintje’ aan de<br />
Schinkelstraat. Bij een ambitie om te komen tot aantrekkelijke<br />
stedelijke groene ruimtes waar tevens sport, spel en beweging een<br />
thema is dient de schaal goed in ogenschouw genomen te worden.<br />
C. DE PLINT VAN DE FLAT AAN DE APOLLOLAAN<br />
Een belangrijke constatering is de negatieve ervaring van de<br />
Apollolaan en aangelegen flat door zowel bewoners als bezoekers<br />
van het gebied. Het ‘achterkant’ zijn, zowel bij evenementen als<br />
kijkende naar de inrichting van de publieke ruimte. De onder de flat<br />
gebouwde retail- en kantoorruimten die een negatieve sfeer<br />
uitstralen, de voor gemotoriseerd verkeer afgesloten Apollolaan die<br />
qua profiel te steenachtig voor haar huidige functie en het feit dat<br />
deze stenen ruimte vooral gebruikt wordt als tijdelijke<br />
parkeerplaats of bouwdepot bij werkzaamheden in de buurt.<br />
Kijkende naar de situatie aan de overkant, de Muzenlaan, valt er<br />
veel te leren over hoe deze zijde van het plein aan kwaliteit kan<br />
winnen.<br />
B<br />
E<br />
D. DE PLU - UITKIJKEN<br />
Vanaf een hoger perspectief ziet de stad er heel anders uit. Een<br />
schijnbaar banale constatering, maar in het plangebied een kans<br />
om betrokkenheid en begrip te genereren. Het groen in de<br />
omgeving wordt zichtbaar, de schaal en complexiteit van het<br />
plangebied wordt duidelijk, de Promenade toont zich als<br />
woonstraat in plaats van leegstandsstraat en de verbinding tussen<br />
Schunck en theater wordt inzichtelijk. Een mogelijkheid dit gebied<br />
op hoogte te bekijken gedurende de transformatie zal veelvuldig<br />
gebruikt worden.<br />
A<br />
A<br />
E<br />
F<br />
E. DE BLOKKEN VAN UNGERS<br />
De ‘blokken’ van Ungers vervullen een waardevolle rol in het<br />
definiëren van intieme ruimtes op de ooit grootschalige<br />
Promenade, maar wekken feitelijk slechts ergernis op bij ieder die<br />
bovenstaande constatering niet kent. Negatief ontvangen door de<br />
leegstand, de staat van onderhoud en het blokkeren van een<br />
zichtlijn, vervullen ze ‘slechts’ een ruimtelijke rol. De vraag is of<br />
groen deze rol ook kan vervullen, zonder de negatieve bijwerkingen<br />
die de huidige gebouwde volumes in zich dragen.<br />
F. DE WATERPARTIJ(EN)<br />
Er mag gesproken worden van een hang naar water in<br />
Heerlen-centrum. Het weinige water aanwezig, in de vorm van twee<br />
fonteinen op het Burg. van Grunsvenplein, vormt het hart van een<br />
ontmoetingsplek en maakt de omliggende omgeving op het verder<br />
vrij desolate plein tot een hotspot tijdens een festival als Culture<br />
Nova. De bij veel inwoners in herinnering en hart aanwezige<br />
voormalige waterpartij op de Promenade versterkt de ‘dorst’: het is<br />
alleen de vraag of de Promenade de juiste plek is voor het<br />
toevoegen van water, in welke vorm dan ook. Fonteinen lijken<br />
minder voor de hand liggend gezien het haast stil ‘woonkarakter’<br />
van dit gebied: een kalmer of stilstaand element daarentegen lijkt<br />
beter te passen.
Deze krant is een overzicht van de activiteiten<br />
georganiseerd door <strong>Kantoor</strong> Contour en het resultaat<br />
van de verwerking van alle opgehaalde informatie door<br />
Dear Hunter. <strong>Kantoor</strong> Contour is ontwikkeld door Dear<br />
Hunter en tot stand gekomen in opdracht van Gemeente<br />
Heerlen en IBA Parkstad. De centrumontwikkeling<br />
in Heerlen, waaronder de ontwikkeling van het<br />
Schinkelkwartier, wordt mede mogelijk gemaakt door<br />
de Provincie Limburg in het kader van het Convenant<br />
Stedelijke ontwikkeling Heerlen.<br />
Inhoud, vormgeving en productie:<br />
Dear Hunter<br />
www.dearhunter.eu<br />
Fotografie:<br />
Petra Vroomen (tenzij anders vermeld)