Wie is de nieuwe architect?

ehoeftes in plaats van menselijke behoeftes te
bevredigen . Gebouwen worden niet meer gebruikt
om onderdak te bieden, maar als investeringsgoed
. Waar de situatie in Nederland nog te handhaven
is , is een dergelijk doemscenario in steden als
Vancouver, Melbourne, Calgary en New York al
zichtbaar waarin torens, gevuld met leegstaande
appartementen, puur als investeringsobjecten,
worden gebouwd . In de New York Times vertelt
State Senator Liz Krueger over de interactie met
een project ontwikkelaar:
“My district has some of the most expensive land
values in the world — I’m ground zero for the
issue of foreign buyers,” aldus State Senator Liz
Krueger, wiens district Midtown bevat. “I met with
a developer who is building one of those billionaire
buildings on 57th Street and he told me, ‘Don’t
worry, you won’t need any more services, because
the buyers won’t be sending their kids to school
here, there won’t be traffic.’ “He said it like this was a
positive thing”, voegde ze toe.
(Satow, 2014, p. 1)
Stadscentra, oorspronkelijk het middelpunt
van de samenleving, worden getransformeerd
in uitgestorven gebieden omringd met lege
structuren (Satow, 2014). Lege sculpturen als het
symbool van het disfunctioneren van de vrije
markt. Torens waarin de transparante façades
enkel een wereld vertoond waarin je niet kan
deelnemen.
hoe verder?
Opvallend is dat gelijktijdig met het einde van
de betrokkenheid van de architect met massa
huisvesting en de ontwikkeling van gebouwen
als investeringsgoed, ook het einde van de
architectuurmanifesten was aangebroken (Figuur
4). En daarmee het einde van de discussie over
wat architectuur nou daadwerkelijk inhoudt. Door
dat gebrek aan inhoud en de absentie van zijn
geloof in de architectuur heeft de architect zijn
dominante rol uit handen laten nemen (Teerds,
2019). En wat nu? In een maatschappij gevoed door
informatie en waarbij men nog enkel te overtuigen
is met feiten, is de plicht van architecten, meer
dan ooit, om met hun overkoepelende kennis en
gevoel werken te creëren die meer dan banale
objecten zijn, die een wereld tonen die de droge
realiteit niet kan weergeven. Gebouwen die
een verbinding tussen de fysieke realiteit en de
conceptuele mogelijkheid vormen. Zoals de Duitse
architect Oswald Mathias Ungers eind vorige eeuw
al betoogde: ‘Wir brauchen Individuen und keine
Roboter’ (Cepl, 2007, p. 163). Het architectonisch
manifest is niet meer dan de definitie van de
benodigde middelen voor het voorzien van
de menselijke behoeftes en verlangens. Door
de absentie van deze definitie is de architect
gedistantieerd geraakt van de maatschappij
en is meer gericht op de wensen van rijke
investeerders om te overleven binnen de
dynamiek van de vrije markt. De huidige taak
van de architect is om manieren te vinden om,
zelfs met grote private projecten, het belang
van het publieke te versterken.
literatuur
Boelhouwer, R. (2018). Toekomstige ontwikkelingen
op de huizenmarkt. Geraadpleegd van https://www.
gripopjevermogen.nl/wp-content/uploads/2018/10/
Peter-Boelhouwer-Toekomstige-ontwikkelingen-op-dehuizenmarkt.pdf
Cepl, J. (2007). Oswald Mathias Ungers: A Biography by Jasper
Cepl. New York City, Verenigde Staten: Monacelli Press.
De Graaf, R., & Tellinga, J. (2018). Architecture in the
Netherlands 2017/2018. Rotterdam, Nederland: NAI010 PUBL.
DNB. (2017). De woningmarkt in de grote steden.
Geraadpleegd van https://www.dnb.nl/binaries/OS%20
Huizenmarkt_tcm46-358879.pdf
Gruis, V. (2007). Bedrijfsstijlen van woningcorporaties.
Geraadpleegd van http://www.move.bk.tudelft.nl/fileadmin/
Faculteit/BK/Over_de_faculteit/Afdelingen/Real_Estate_
and_Housing/Onderzoek/Onderzoeksprogrammas/Housing/
MOVe/doc/Bedrijfsstijlen_rapport_Habiforum_Gruis_
def27jun07.pdf
Ive, G., & Gruneberg, S. (2000). The Economics of the Modern
Construction Sector. Londen, Verenigd Koninkrijk: Palgrave
Macmillan UK.
Koolhaas, R. (1994). Delirious New York: A Retroactive
Manifesto for Manhattan. New York, Verenigde Staten:
Monacelli Press.
Koolhaas, R., & Mau, B. (1998). S, M, L, XL:. New York, Verenigde
Staten: Monacelli Press.
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
(2018). Staat van de Woningmarkt. Geraadpleegd van https://
www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2018/11/16/
rapport-staat-van-de-woningmarkt
OTB, & TU Delft. (2010). Prijsbewegingen op de
koopwoningmarkt. Geraadpleegd van https://repository.
tudelft.nl/islandora/object/uuid:c694ab15-c18f-4052-8e07-
54ecf9713314/datastream/OBJ/download
PBL. (2016). Meer Nederlands vastgoed in handen van
buitenlandse beleggers. Geraadpleegd van https://www.pbl.
nl/nieuws/nieuwsberichten/2016/meer-nederlands-vastgoedin-handen-van-buitenlandse-beleggers
Satow, J. (2014, 24 oktober). Pied-à-Neighborhood. The New
York Times, p. 1. Geraadpleegd van https://www.nytimes.
com/2014/10/26/realestate/pieds-terre-owners-dominatesome-new-york-buildings.html
Teerds, H. (2019, 6 mei). Leve de moderne architectuur! (Maar
Baudet heeft wel een punt). Trouw, p. 4.
VROMraad (2007) Tijd voor keuzes, perspectief op een
woningmarkt in balans (Advies 064), VROMraad. Den Haag
(Deel II hoofdstuk 2, pp.61-77) http://www.rli.nl/sites/default/
files/Tijd%2 voor%20keuzes%2010-2007%20advies.pdf
11