Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Toelichting<br />
zonder maatstrepen; nog niet alles was toen<br />
aan orde en regel onderworpen. Le rappel<br />
des oiseaux is ongelooflijk origineel. Je hoort<br />
de vogels fluiten en toch is elke noot pure<br />
muziek, ingebed in puur klavecimbelspel.<br />
Rameau maakte hier de weg vrij voor<br />
veel latere landgenoten als Debussy en<br />
Messiaen. De Suite in a is een van zijn latere<br />
klavecimbelwerken, kort voor hij zich vooral<br />
op de opera zou toeleggen. De diepzinnige<br />
Sarabande nam Rameau op in zijn opera<br />
Zoroastre; Fanfarinette is een koosnaampje<br />
voor een vrouw en klinkt ook zo; met de zich<br />
steeds meer versnellende ‘doubles’ (variaties)<br />
op de bewust trage Gavotte (doorgaans een<br />
vlotte dans), schreef Rameau een van zijn<br />
slechts twee variatiewerken.<br />
Claude Balbastre<br />
Met Claude Balbastre hebben we de jongste<br />
figuur in huis; hij leefde van 1727 tot 1799, zou<br />
theoretisch Beethoven nog kunnen hebben<br />
gekend. Desondanks sluit hij naadloos aan<br />
bij Couperin en Rameau; de laatste was<br />
zijn vriend en leraar. In 1776 werd Balbastre<br />
organist van de latere Lodewijk XVIII; hij<br />
gaf daarnaast klavecimbelles aan Marie-<br />
Antoinette, echtgenote van Lodewijk XVI.<br />
Dit tot het fatale jaar 1789, toen de Revolutie<br />
uitbrak. Die bracht Balbastre ontslag en<br />
armoede. We zijn dan in een nieuw tijdperk<br />
beland, waarin Versailles figuurlijk en<br />
absolute heersers zelfs letterlijk de nek<br />
werden omgedraaid. Overigens weerde<br />
Balbastre zich in die roerige tijden met<br />
werken als Variations sur La Marseillaise<br />
[...] Par le Citoyen C. Balbastre / Aux braves<br />
défenseurs de la République française l’an<br />
1792 1er de la République.<br />
Jacques Duphly<br />
‘Ik heb vooral een zwak voor Duphly’s La<br />
Pothoüin, voor mij een van de verrukkelijkste<br />
stukken voor klavecimbel ooit. Ik denk dat<br />
deze muziek – later ontstaan dan die van<br />
Couperin – de ideale schakel is tussen het<br />
tijdperk van het klavecimbel en de komst van<br />
de fortepiano, waar Duphly niet aan durfde.’<br />
Woorden van <strong>Alexandre</strong> <strong>Tharaud</strong>. Duphly<br />
was misschien de minst ambitieuze van allen<br />
vandaag. Hij verkeerde ook niet aan het hof,<br />
wel in kringen van professionele musici en<br />
aristocraten. Hij moet ‘even zachtaardig en<br />
beminnelijk zijn geweest als zijn composities’.<br />
Hij schuwde de openbaarheid; op zeker<br />
moment moest het Journal général de la<br />
France zelfs navraag doen of de vroegere<br />
Parijse klavecimbelmeester nog wel in leven<br />
was. Jazeker, maar dus niet in de puissant<br />
luxe vertrekken van Versailles maar nederig<br />
zijn dagen slijtend in een klein appartementje<br />
in hartje Parijs. Bescheidenheid is de ware<br />
hoffelijkheid. Vandaar dat de aanwezigheid<br />
van Duphly vanavond volkomen terecht is.<br />
Tekst toelichting: Stephen Westra<br />
8
Change language