2019 12 05 Nieuw Ensemble

Do 5 dec 2019
Grote Zaal
20.15 uur
Donderdag
avondserie
Nieuw Ensemble
Sinterklaasavond
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale
programmaboekje is een extra service
ter voorbereiding op het concert. Het is
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie
tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de
andere concertbezoekers.
Bij voorbaat dank.

Programma
Nieuw Ensemble
Sinterklaasavond
Ed Spanjaard dirigent
Donderdag
avondserie
Serie Nieuw
Ensemble
Do 5 dec 2019
Grote Zaal
20.15 - 22.00 uur
ca. 35 minuten voor de pauze
ca. 40 minuten na de pauze
Inleiding
Foyerdeck I
19.15 - 19.45 uur
Pierre Boulez: ‘Het voortdurend leunen op de geschiedenis
duidt op weinig geloof in eigen kunnen, het is een teken
van verval. Een civilisatie in opmars heeft geen tijd steeds
terug te kijken, zij is veel te druk doende een eigen wereld
te creëren.’ Dit citaat was decennia lang het credo van het
Nieuw Ensemble, dat zich altijd op muziek van heden en
toekomst heeft gericht.
Joël Bons in gesprek met
componiste Mayke Nas
Dit concert wordt live
uitgezonden door de NTR op
NPO Radio 4
Met ondersteuning van
Bent u niet vergeten uw mobiele
telefoon uit te zetten?
Dank u wel.
2

Programma
Franco Donatoni (1927 - 2000)
Refrain II (1991)
Elliott Carter (1908 – 2012)
Con Leggerezza Pensosa (1990)
Il Hoon Son (1990)
Musical Game Series #7 ‘Rhythm Bomb’ (2018)
Theo Loevendie (1930)
Bons, voor improvisator en ensemble (1991)
Uitverkoopmarkt
Entreehal
vanaf 19.00 uur
Met cd’s, posters,
programmaboekjes,
partituren en parafernalia
uit het archief.
Pauze
Pierre Boulez (1925 - 2016)
Éclat (1965)
Mayke Nas (1972)
La belle chocolatière (2003)
Mo Wuping (1959 - 1993)
Fan II (1992)
Georges Aperghis (1945)
Lost Connections (2017)
Vertoonde filmfragmenten: Frank Scheffer
3

Toelichting
Na bijna vier decennia nieuwe muziek te hebben gebracht, komt het Nieuw Ensemble
vanavond tot stilstand. Als internationaal toonaangevend ensemble voor hedendaagse
muziek is het Nieuw Ensemble geprezen om zijn baanbrekende programmering en
vernieuwing van het repertoire met bijna duizend in opdracht geschreven composities.
In 1998 werden het Nieuw Ensemble en
zijn artistiek leider onderscheiden met de
Prins Bernhard Fonds Muziekprijs vanwege
de ‘uitgesproken avontuurlijke en speelse
programmering die letterlijk en figuurlijk als
grensoverschrijdend kan worden betiteld’.
‘We hebben het geluk gehad te bloeien in de
prachtigste periode van de ensemblecultuur
die je je maar kunt voorstellen’, zegt artistiek
leider Joël Bons. ‘We tellen onze zegeningen:
het Nieuw Ensemble heeft een enorme
hoeveelheid prikkelende projecten gedaan,
werkte samen met honderden componisten
van alle rangen en standen, bracht continu
speciaal voor het ensemble geschreven
stukken in première en gaf concerten over
de hele wereld. We hebben bijna al onze
dromen gerealiseerd.’ Tokkelinstrumenten
als gitaar, mandoline en harp – regelmatig
uitgebreid met etnische varianten daarvan als
de ud uit het Midden-Oosten of de Chinese
pipa – vormden het karakteristieke, helder
kleurrijke, hart van de bezetting. Mede door
de inspanningen van het Nieuw Ensemble
maakten Chinese componisten in het Westen
furore.
In een Grande Finale klinken vanavond door
het publiek gekozen favoriete stukken. Er
kon een keuze worden gemaakt uit een
representatieve selectie van 158 stukken uit
de complete repertoirelijst van 1275 werken.
Het resultaat is een zeer divers programma
dat prachtig recht doet aan de avontuurlijke
vitaliteit die zo kenmerkend is voor het Nieuw
Ensemble en zijn dirigent Ed Spanjaard. Alle
stukken op dit programma, behalve die van
Carter en Boulez, zijn geschreven voor het
Nieuw Ensemble.
Franco Donatoni
Refrain II
Franco Donatoni componeerde een verfijnd
oeuvre dat het Nieuw Ensemble met zijn
door gitaar, mandoline, piano en harp
gekleurde bezetting als een handschoen
past.
Donatoni’s muziek is fantasievol en precies
en zit vol speelse verrassingen in sluw
verspringende structuren die in wezen steeds
andere uitwerkingen van hetzelfde materiaal
zijn. In opdracht van het Holland Festival
componeerde hij in 1986 voor het Nieuw
Ensemble Refrain, dat een sleutelwerk in
zijn oeuvre zou blijken en een van zijn meest
gespeelde stukken werd. In 1991 ontstond
Refrain II en kort daarop Refrain III en IV
(geschreven voor het Jaar van de Ensembles,
wederom in opdracht van het Holland
Festival voor het Nieuw Ensemble). Tezamen
vormden deze vier Refrains in 1998 de basis
voor Alfred, Alfred, een korte absurdistische
4

Toelichting
opera over Donatoni’s verblijf in het Alfred
ziekenhuis in Melbourne.
Elliott Carter
Con Leggerezza Pensosa
De ondertitel van deze compositie is
Omaggio a Italo Calvino. Elliott Carter deelde
met Italo Calvino een fascinatie voor de
complexiteit van het menselijk brein en de
menselijke interactie die daaruit voortvloeit.
Het stemmenweefsel van zijn gelaagde muziek
vergeleek hij met zelfstandige individuen
in een democratische samenleving. Con
Leggerezza Pensosa is de titel van een
lezing ‘over de lichtheid van de ernst’ van
Calvino die Carter bijwoonde in New York.
De contradictie die in die titel ligt besloten, is
even karakteristiek voor de meerduidigheid
van Calvino’s oeuvre als voor de muziek
van Carter. Con Leggerezza Pensosa is een
conversatie voor drie instrumenten, vol snel
verspringende gedachten zoals in het werk
van Calvino.
Il Hoon Son
Musical Game Series #7 ‘Rhythm Bomb’
Il Hoon Sons Rhytmic Bomb werd
geschreven voor An Evening of Today;
een jaarlijks premièreprogramma in het
Muziekgebouw waarin het Nieuw Ensemble
compositiestudenten de vrije hand gaf.
Il Hoon Son bedacht een survival game voor
acht musici, een scheidsrechter en twee
hulpscheidsrechters. De wedstrijd bestaat uit
zeven spelrondes, waarin telkens één speler
afvalt. De duur van elke ronde is verschillend
en zichtbaar op een aflopende klok. Elke
speler krijgt een eigen ritme, zichtbaar
voor het publiek op de achterkant van zijn
lessenaar, en een reservoir aan noten. Voor
elke ronde bepaalt de dirigent wie er begint.
Deze speler speelt enkele van zijn noten in
een van de mogelijke ritmes. De speler aan
wie het ritme dat de eerste speler speelt is
toegewezen, reageert door zelf ook een of
meer noten in een van de mogelijke ritmes
te spelen enz., enz. Als de klok op 0 staat, is
de speler die dan speelt de verliezer van de
ronde.
Theo Loevendie
Bons, voor improvisator en ensemble
Theo Loevendies suite Venus and Adonis
leidde tot de oprichting van het Nieuw
Ensemble met zijn bijzonder gekleurde
bezetting. Die bezetting volgde uit
Loevendies interesse in de muziek uit het
Midden Oosten.
Met Bons maakte Loevendie een stuk
waarin zijn dubbelleven als jazzmuzikant en
componist samenkomt – dat hij in Turkse
jazzclubs speelde is niet te missen. ‘Twee
zaken leiden tot integratie van de geheel
geïmproviseerde solopartij en de gecomponeerde
partituur’, schreef Loevendie:
5

Toelichting
‘(1) het vormgevoel en de creativiteit van
de improvisator en (2) de verwijzing in
een toelichting bij de solopartij naar de
melodische curven; de structurele uitgangspunten
van de partituur. Het gevaar dat een
in alle details vastgelegde partituur voor
de solist remmend zou kunnen werken,
wordt bezworen door de dirigent tijdens de
uitvoering een aantal spontane beslissingen
te laten nemen. Ook de ensemblemusici
kunnen details wijzigen en daarmee de solist
en dirigent te beïnvloeden. Het stuk beoogt
een spontane wisselwerking tussen de
uitvoerenden.’
Pierre Boulez
Éclat
Het eerste directe contact tussen Boulez
en het Nieuw Ensemble ontstond in 1992 bij
het maken van een documentaire over Éclat
geregisseerd door Frank Scheffer. In de
loop der jaren speelde het Nieuw Ensemble
nagenoeg het complete kamermuziekoeuvre
van Boulez.
Éclat betekent zowel fragment, explosie, als
lichtreflectie. Het stuk draait om een contrast
tussen twee instrumentale groepen en een
contrast tussen twee soorten muzikaal
materiaal. De instrumenten zijn ingedeeld
op basis van de manier waarop ze hun klank
produceren. Groep 1 bestaat uit instrumenten
waarvan de klank wegsterft: piano, harp,
mandoline, gitaar, vibrafoon, cimbaal, celesta,
klokkenspel en buisklokken. Groep 2 bestaat
uit blazers en strijkers die een toon kunnen
aanhouden. Uit deze twee groepen komen
twee soorten muzikaal materiaal voort.
Het ene type, voornamelijk voor groep 1, is
statisch en zonder duidelijke ritmische puls:
de tijd wordt als het ware stilgezet om het
timbre vrij te laten ontplooien. Het materiaal
van groep 2 is dynamisch en beweeglijk.
Het is een fonkelend, speels en spannend
stuk. Boulez omschreef zelf heel beeldend
hoe in een statisch geheel plotseling een
reeks snelle noten wordt gelanceerd, ‘zoals
een vis die ‘stilstaat’ in het water en dan
pijlsnel wegschiet’. Éclat flitst voorbij in zeven
briljante minuten die klinken zoals licht steeds
anders weerspiegelt in een prisma.
Mayke Nas
La belle chocolatière
La belle chocolatière ontleent zijn titel aan
het beroemde Droste chocoladeblik uit 1900
waarop een aantrekkelijke zuster is te zien
die een chocoladeblik in de hand houdt
waarop het beeld van diezelfde zuster die
datzelfde blik in de hand heeft, is te zien,
enzovoort, enzovoort..,’ schreef Mayke Nas.
Het vervolg van haar toelichting geeft heel
mooi de ironie weer die in haar componeren
doorklinkt. ‘Het stuk is een poging om een
pianowerk van Debussy uit dezelfde tijd
(Mouvement uit het eerste boek Images
uit 1903) te beschouwen door een Droste
microscoop. Een poging die tot mislukken
is gedoemd natuurlijk, maar er is altijd een
6

Toelichting
aanleiding voor chocola en systemen zijn
bedoeld om niet te passen.’
Mo Wuping
Fan II
Mo Wuping was een van de componisten
die Joël Bons ontdekte tijdens een reis naar
China in 1988.
Over hun eerste kennismaking schreef
Bons: ‘Mo blijkt een broos mannetje met
een expressief en fijn getekend gezicht.
Zijn muziek is puur. Poëtisch en krachtig
tegelijk. Zonder woorden worden we vrienden
zoals je zelden vrienden wordt.’ In 1991
schreven zeven Chinezen werken voor het
Nieuw Ensemble onder wie Mo. ‘Mo Wuping
schreeuwzingt met een oerkracht die je
bij het zien van zijn tengere gestalte niet
voor mogelijk had gehouden de solopartij
in zijn eigen Fan’, schreef Bons. Fan II mist
die inkervende zang, maar heeft dezelfde
dramatische kracht en dezelfde pure kwaliteit.
De Chinese melodie die Mo in Fan zo
hartverscheurend eerlijk zong, is aan het slot
van Fan II in de basklarinet te horen.
verrassingen. Aperghis’ muziek heeft een
anarchistisch ondergravende kwaliteit die
in het energiek geladen Lost Connections
terug te horen is in de manier waarop
een continu discours telkens wordt
onderbroken.
Lost Connections is zeer gedetailleerd
en duivels lastig te spelen. Het zit vol
microtonen, clusters en snel voorbijschietende
figuraties. Wie zich niet door de titel van
de wijs laat brengen hoort een fascinerend
fragmentarische structuur waarin ondanks
de plotse wendingen een niet te missen eigen
logica zit. Het stuk werd op 6 mei 2019 op het
Acht Brücken Festival in Keulen in het bijzijn
van de componist door het Nieuw Ensemble
ten doop gehouden voor een laaiend
enthousiast publiek.
Tekst toelichting: Roeland Hazendonk
Georges Aperghis
Lost Connections
De Frans/Griekse componist Georges
Aperghis schreef een eigenzinnig theatraal,
dramatisch oeuvre vol overrompelende
7

Nieuw Ensemble 1991
van links naar rechts: Joël Bons, Ed Spanjaard, Mo Wuping, Hans Wesseling en Arjan Kappers
foto: Co Broerse
Nieuw Ensemble 2019
foto: Chiva Bons
8

Biografieën
Componisten
Franco Donatoni
foto: Joël Bons
Franco Donatoni, geboren in
1927 in Verona, woonde en
werkte in Milaan, waar hij
in 2000 stierf. Het laatste
kwart van de vorige eeuw
gold Donatoni als een van
de markantste Italiaanse
componisten.
Zijn productie van
vooral kamermuziek en
ensemblestukken was
enorm; zijn faam als
compositiedocent strekte
zich uit over heel Europa.
Aan deze bloeiperiode, die
aanbrak toen hij al bijna vijftig
was, ging een lange weg
vooraf. Zijn ‘Zwarte periode’,
waarin hij werd geplaagd
door depressies en manieën,
kwam hij te boven via ‘een
soort ambachtelijkheid’.
Donatoni’s prikkelende
en briljante muziek klinkt
vandaag nog even fris als
toen zij geschreven werd.
Speelsheid en absurdisme
gaan gepaard aan een
heel eigen, superieure
compositietechniek. Als basis
voor een compositie nam
Donatoni een willekeurig
fragment dat hij met
behulp van een rijk scala
aan compositietechnieken
voortdurend varieerde.
Zo ontvouwde zich de
karakteristieke vorm
van zijn muziek: een
aaneenschakeling van
contrasterende ‘panelen’
die toch een grote innerlijke
samenhang hebben.
Elliott Carter
Elliott Carters leven strekte
zich uit over bijna de gehele
twintigste eeuw: hij werd
geboren in 1908 en stierf in
2012.
Na het horen van de
Amerikaanse première
van Stravinsky’s Sacre
du Printemps besloot hij
componist te worden.
Hij dompelde zich onder
in de diversiteit van de
nieuwe muziek en werkte
ondertussen consciëntieus
aan zijn eigen stijl.
Ondanks de radicale
ontwikkelingen in het
componeren die zich
tijdens Carters leven
afspeelden, bleef hij
zichzelf. Hij groeide uit tot
een van de belangrijkste
figuren in de muziek van
zijn tijd, componeerde
een uitgebreid en divers
oeuvre en was van grote
9

Biografieën
invloed op veel Amerikaanse
componisten. Carters
muziek is wel gekenschetst
als ‘instrumentaal theater’,
waarin de interactie van de
onafhankelijke stemmen
centraal staat. Zijn belangrijkste
innovatie is het
gebruik van ‘metrische
modulatie’, waarbij de
basispuls van de muziek
steeds ‘schakelt’. Dit
verleent zijn werk een grote
beweeglijkheid en ritmische
souplesse, een kenmerkende
flow.
van Seoul Arts Center.
Hoon Son werkte samen
met ensembles als Nieuw
Ensemble, het Amsterdams
Pianokwartet, Neo- fanfare
9x13 en het Alexander
Kamerkoor.
Theo Loevendie
Theo Loevendie (1930)
begon zijn muzikale leven
als jazzmuzikant. Pas op
zijn vijfentwintigste ging
hij naar het conservatorium
om klarinet en compositie
te studeren. Zijn jazzachtergrond
en de
belangstelling voor de
muziek van het Midden-
Oosten vertaalde hij daar in
een on-Nederlands idioom.
Il Hoon Son
Il Hoon Son (1990) werd
geboren in Seoul, Zuid-
Korea. Nadat hij compositie
had gestudeerd aan de
Korea National University
of Arts, kwam hij naar
Nederland en behaalde zijn
master aan het Koninklijk
Conservatorium in Den
Haag.
Als composer in residence
componeert Hoon Son
elk jaar werken voor het
ensemble Club M, die
zijn werken in première
brengt in de concertzaal
10
Zijn werken zijn onder
andere uitgevoerd op de
Gaudeamus Muziekweek
in Utrecht, Dag in de
Branding # 36 in Den
Haag en het Internationaal
Orgelfestival in Haarlem.
Hoon Son studeerde
hedendaagse piano bij
Gerard Bouwhuis aan het
Koninklijk Conservatorium
van Den Haag. Hij werkt als
improvisatiepianist op het
podium, samen met veel
andere kunstenaars.
foto: Theo Krijgsman
Toch kwam hij pas rond zijn
veertigste echt naar buiten
met werken voor de klassieke
podia. Zijn doorbraak in
de klassieke wereld kwam

Biografieën
met de muziek voor een
theaterproductie van De
Nachtegaal. Sindsdien heeft
hij een oeuvre opgebouwd
waarin ritme, melodie en
kleur belangrijker zijn dan
samenklank. De ritmische en
melodische patronen klinken
in een heterofone textuur en
worden uitgewerkt volgens
een door Loevendie zelf
ontwikkelde curventechniek.
Loevendie componeerde in
alle genres en werd vele malen
onderscheiden, onder andere
met de 3M-prijs en de Matthijs
Vermeulenprijs. Vanaf 1970
was hij als compositiedocent
lange tijd verbonden aan de
conservatoria van Amsterdam
en Den Haag.
legden de basis voor Boulez’
muzikale denken. ‘Een
compositie moet niet al bij
de eerste kennismaking
zijn geheimen prijsgeven’,
is een van zijn gevleugelde
uitspraken.
instituut waar componisten,
musici en wetenschappers
samenwerken en onderzoek
verrichten. Wereldwijde
genoot Boulez bekendheid als
componist, dirigent, essayist
en initiator; zijn belang voor
de twintigste-eeuwse muziek
is nauwelijks te overschatten.
Mayke Nas
Pierre Boulez
Pierre Boulez werd op 26
maart 1925 in Montbrison
(Loire) geboren; hij stierf
in 2016. Na aanvankelijk
een jaar lang wiskunde te
hebben gestudeerd, koos hij
voor de muziek.
De kennismaking met het
twaalftoons componeren
van Schönberg en Webern
en de compositielessen en
analysesessies bij Messiaen
foto: Philippe Gontier
Alles wat Boulez deed
werd gekenmerkt door
een grote helderheid,
intelligentie en precisie. Uit
onvrede met het gebrek
aan goede uitvoeringen
van nieuwe muziek zette
Boulez in de jaren vijftig
in Parijs de concertserie
Domaine Musical op en
startte hij in 1977 Ensemble
intercontemporain. Daarnaast
richtte hij het Ircam op, een
foto: Jenny Audring | Maurice Haak
Theater, video, tekst en
choreografie zijn vaak een
geïntegreerd onderdeel
van de composities van
Mayke Nas (Den Haag,
1972). Ze werkt graag
met ongebruikelijke
speeltechnieken en
11

Biografieën
objecten, en geeft haar
stukken speelse titels.
Zo schreef ze I Delayed
People’s Flights By Walking
Slowly In Narrow Hallways
voor vier spelers, vier
stoelen, vier versterkte
schoolborden en live
elektronica in samenwerking
met Wouter Snoei. Ze ontving
de Matthijs Vermeulen
Aanmoedigingsprijs 2003
voor haar stuk (w)here en
de Anjer Muziekprijs 2005
voor La chocolatière brûlée.
In het seizoen 2011-2012 was
ze artist in residence van het
Berliner Künstlerprogramm
des DAAD. Ze werkte
samen met het Nieuw
Ensemble, Asko|Schönberg,
Slagwerk Den Haag, het
Koninklijk Concertgebouw
Orkest, BL!NDMAN, de
Neue Vocalsolisten, Eighth
Blackbird, het Ragazze
Quartet en anderen. Van
oktober 2016 tot november
2018 was ze Componist des
Vaderlands.
Mo Wuping
Mo Wuping (1959-1993) werd
geboren in Hunan. Tussen
1983 en 1988 studeerde
12
hij compositie bij Luo
Zhongrong aan het Centraal
Conservatorium in Peking.
Daar verdiepte hij zich ook
in de traditionele Chinese
muziek.
foto: Co Broerse
In de jaren zeventig en tachtig
was hij actief als violist,
componist en orkestleider bij
de opera van Hunan. In 1988
werd hij benoemd als leraar
compositie aan het Centraal
Conservatorium. In datzelfde
jaar won Mo Wuping met zijn
strijkkwartet Sacrificial rite
in village een prijs tijdens de
Wereldmuziekdagen in Hong
Kong. Een jaar later voerde
het Arditti String Quartet
dit stuk uit in Amsterdam. In
de herfst van 1990 ging hij
naar Parijs om zijn opleiding
voort te zetten aan de École
Normale de Musique. Hij had
echter financiële problemen
en keerde in 1993 terug naar
China. In 1993 en stierf hij in
Peking aan leverkanker.
Georges Aperghis
foto: Klaus Rudolph
De Griekse componist
Georges Aperghis (1945)
groeide op met een vader
die beeldhouwer was en een
moeder die actief was als
kunstschilder.
Aperghis vertrok op achttienjarige
leeftijd naar Parijs
waar hij een compositie-

Biografieën
leerling werd van zijn
landgenoot Iannis Xenakis.
Al snel vond hij een eigen
weg voorbij het naoorlogse
serialisme en in 1976 richtte
hij het Atelier Theatre
et Musique (ATEM) op
om een plek te creëren
voor zijn muziektheatrale
werken. Aperghis maakte
naam met geëngageerde
composities en een even
complexe als kleurrijke
toontaal. Het leverde hem
in 2011 de eerste Maurico
Kagel Muziekprijs op. In 2015
onderstreepte de Biënnale
van Venetië Aperghis’ belang
voor de hedendaagse muziek
door het toekennen van de
oeuvre-prijs ‘Golden Lion for
Lifetime Achievement’.
Uitvoerenden
Ed Spanjaard
Dirigent
Dirigent en pianist Ed
Spanjaard (1948) is sinds
1982 vaste dirigent van het
Nieuw Ensemble. Daarnaast
is hij regelmatig gastdirigent
bij het Koninklijk
Concertgebouworkest,
de Nederlandse radioorkesten
en het Nederlands
Kamerkoor.
Spanjaard dirigeerde bij de
Münchner Philharmoniker
en was ook werkzaam bij
de Staatskapelle Weimar,
het Deens Nationaal
Symfonie Orkest, de
Opéra van Lyon, Ensemble
intercontemporain,
Ensemble Modern en
KlangForum Wien. Van 2009
tot 2012 had hij als dirigent
veel succes met de nieuwe
productie van Wagners
Ring des Nibelungen door
de Nederlandse Reisopera.
Hij kreeg voor de uitvoering
foto: J. Stekelenburg
van Ein deutsches Requiem
in 2016 met het Scottisch
Chamber Orchestra veel
lof. Op 14 juli jongstleden
dirigeerde hij het laatste
concert van het Orkest
van het Oosten in Het
Concertgebouw. In de
Cellobiënnale 2016 en 2018
en de Biënnale van Venetië
2019 dirigeerde Ed Spanjaard
het Atlas Ensemble in
Nomaden, het werk waarmee
componist Joël Bons de
prestigieuze Grawemeyer
Award won. Sinds september
2012 is Ed Spanjaard
hoofddocent orkestdirectie
aan het Conservatorium van
Amsterdam.
13

Biografieën
Nieuw Ensemble
Het Nieuw Ensemble is
opgericht in 1980. De
basisbezetting bestaat
uit twaalf musici,
tokkelinstrumenten
behoren tot de vaste kern.
Het ensemble heeft een
geheel eigen repertoire van
bijna duizend stukken.
Onder leiding van
chefdirigent Ed Spanjaard
heeft het Nieuw Ensemble
zich ontwikkeld tot
een internationaal
toonaangevend ensemble
voor hedendaagse muziek.
In 1998 werden het ensemble
en artistiek leider Joël
Bons onderscheiden met
de Prins Bernard Fonds
Muziekprijs vanwege de
‘uitgesproken avontuurlijke
en speelse programmering
die letterlijk en figuurlijk
als grensoverschrijdend
kan worden betiteld.’
Samenwerking met
componisten is essentieel
voor het Nieuw Ensemble.
De groep werkte met
Pierre Boulez, Elliott Carter,
Franco Donatoni, Brian
Ferneyhough, Mauricio
Kagel, Ton de Leeuw,
14
György Ligeti, György
Kurtág en Theo Loevendie,
organiseerde talloze
componisten practica en
introduceerde een groot
aantal componisten uit
landen buiten Europa:
in premièreprogramma’s
stonden China, Japan, de
Kaukasus, het Midden-
Oosten en Midden- en
Zuid-Amerika centraal. Het
ensemble gaf concerten over
de hele wereld.
In 2012 was het Nieuw
Ensemble een van de
instellingen die het zwaarst
werd getroffen door de
bezuinigingen in de kunst.
Met ondersteuning van
de Gemeente Amsterdam
kon de groep nog enkele
jaren overleven, maar in
2017 stopte ook deze steun.
Daarmee viel het fundament
onder het Nieuw Ensemble
weg en nu is het geld echt
op. Na bijna vier decennia
nieuwe muziek te hebben
gebracht, komt het Nieuw
Ensemble nu tot stilstand.
Harrie Starreveld fluit
Ernest Rombout hobo
Anna voor de Wind klarinet
Ad Welleman trompet
Koen Kaptijn trombone
Ferdinand Binnendijk
mandoline
Helenus de Rijke gitaar
Ernestine Stoop harp
Paolo Gorini piano
Dani Luca cimbaal
Herman Halewijn slagwerk
Reed Pulio slagwerk (in Éclat
en Bons)
Angel Gimeno viool
Emi Oh Resnick viool en
buisklokken in Éclat
Frank Brakkee altviool
Lidy Blijdorp cello
Dario Calderone contrabas

Biografieën
Nieuw Ensemble Jaren 00
foto: Kadir van Lohuizen
15

Nieuw Ensemble Jaren 80
16

Verwacht
Ives Ensemble
Luisteren naar beelden
Donderdag
avondserie
Do 12 dec 2019
Grote Zaal
20.15 uur
De tijd dat je alleen muziek maakte op muziekinstrumenten
ligt ver achter ons. Het eigengereide Ives Ensemble
presenteert vanavond composities die op een verrassende
manier beeld, geluid en materiaal samenbrengen. Wat is
het klankpotentieel van potloden, papier of een cactus?
Naast muziek van moderne klassiekers als Anton Webern,
John Cage en Morton Feldman klinkt een bijzonder nieuw
werk van componist Willem Boogman met een film van
Alexandra Roozen.
Beeldend kunstenaar Alexandra Roozen heeft een serie
werken gemaakt waarin het geluid van de potloden op
het papier net zo belangrijk was als het visuele resultaat.
Rondom de film van Roozens maakproces creëerde Boogman
vervolgens zijn muziek, zodat de klank van de film deel is
geworden van de instrumentale compositie. Alvin Lucier was
een pionier op het gebied van geluidskunst. Zijn compositie
Braid is geschreven voor strijkers en blazers die lang
aangehouden tonen door elkaar vlechten. Cage’ Child of Tree
is een gestuurde improvisatie voor plantaardige materialen –
waaronder een cactus.
Willem Boogman
Programma: Dick Raaymakers Super Augere, Super Addere
en Super ‘Dis-moi...’ uit Vijf canons voor tape / Anton Webern
Streichtrio op. 20 / John Cage Child of Tree / Morton
Feldman Projection 4 / Willem Boogman From Scratch I
‘Plain Dust’ / video over de tekeningenreeks Seen by
Hand van Alexandra Roozen / Alvin Lucier Braid / Franco
Donatoni Etwas ruhiger im Ausdruck
17

Verwacht
December
Weinberg Marathon
vr 6 t/m zo 8 dec
vr 6 dec / 20.15 uur
Quatuor Danel
Weinbergs oude ziel
za 7 dec / 15.00 uur
Quatuor Danel
Vroege meesterproef
za 7 dec / 20.15 uur
Quatuor Danel
Weinberg tot de tien
zo 8 dec / 15.00 uur
Quatuor Danel
Alleen op de wereld
zo 8 dec / 20.15 uur
Quatuor Danel
De late Weinberg
wo 11 dec / 20.15 uur
Camerata Bern +
Patricia Kopatchinskaja +
Anna Prohaska
Maria Mater Meterix
do 12 dec / 20.00 uur / De
School
ssaliva + Malibu
Muziekgebouw aan de Ring
do 12 dec / 20.15 uur
Ives Ensemble
Luisteren naar beelden
vr 13 dec / 20.15 uur
Asko|Schönberg
Schatkamer Kagel
za 14 dec / 19.30 uur
Amsterdam Baroque
Orchestra and Choir
Weihnachtsoratorium
zo 15 dec / 13.00 uur /
Atriumzaal
Workshop SoundLAB
Voor kinderen (7+) met
volwassenen
zo 15 dec / 15.00 uur
Nederlandse
Bachvereniging
Mariavespers
zo 15 dec / 20.30 uur
Kurt Elling
The Beautiful Day | Kurt
Elling Sings Christmas
di 17 dec / 20.15 uur
Stille Nacht am Silbersee
Bezinning met Glenn Helberg
wo 18 dec / 20.15 uur
Liza Ferschtman +
Enrico Pace
Van Beethoven tot Enescu
do 19 dec / 12.30 uur
Lunchconcert
i.s.m. Conservatorium van
Amsterdam
do 19 dec / 20.15 uur
Ensemble Resonanz
Het alternatieve
Weihnachtsoratorium
WannaSwing
Op de kade voor het
Muziekgebouw staat de
interactieve muziekinstallatie
WannaSwing van theatermaakster
Caecilia Thunissen
en scenograaf Jan Boiten. Acht
schommels sturen composities
aan van hedendaagse
componisten als Joey Roukens,
Mayke Nas en Rob Zuidam.
Zie voor meer informatie
muziekgebouw.nl/wannaswing
Huil van de Wolff
Elke 22e van de maand
klinkt om 20.00 uur het
geluidsmonument Huil van de
Wolff van Martijn Padding ter
herinnering aan oprichter van
het Muziekgebouw Jan Wolff
(1941 - 2012). Zie voor meer
informatie muziekgebouw. nl/
huilvandewolfff
Geheimtips
Bijzondere concerten
die je niet mag missen
18

Foto: Erik van Gurp
4’33 grand café
Kom voor het concert eten in
Grand café 4’33. Reserveren:
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Bij de prijs inbegrepen
Reververingskosten en garderobe
zijn bij de kaartprijs inbegrepen.
Ook een pauzedrankje, tenzij anders
vermeld op uw concertkaartje.
Bij concerten zonder pauze staan
drankjes klaar na afloop van het
concert.
Rondom het concert
- Na aanvang van het concert heeft
u geen toegang meer tot de zaal.
- Zet uw mobiele telefoon uit voor
aanvang van het concert.
- Het maken van beeld- of geluidsopnamen
in de zaal alleen met
schriftelijke toestemming.
- Algemene Bezoekersvoorwaarden
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Steun het Muziekgebouw
Inkomsten uit kaartverkoop dekken
ten dele onze kosten. Word vriend
of doneer: met uw extra steun
kunnen we concerten op het
hoogste niveau blijven organiseren.
Meer informatie:
muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven?
Blijf op de hoogte van nieuw geboekte
concerten of ander nieuws.
Volg ons via onze e-nieuwsbrief
(aanmelden op muziekgebouw.nl),
Facebook, Twitter of Instagram.
Dank!
Wij kunnen niet zonder de steun van
onze vaste subsidiënten en Vrienden
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen
daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
19