Suïcidepreventie bij ouderen. Praktijkadviezen voor zorg- en hulpverleners

Psychotherapeutische en neurobiologische interventies
ELECTROCONVULSIETHERAPIE (ECT)
Studies tonen aan dat ECT een veilige en effectieve behandelmethode is voor
oudere depressieve patiënten (Geduldig & Kellner, 2016) en suïcidale gedachten
kan doen verminderen (Kellner et al., 2005). Cognitieve bijwerkingen die kunnen
optreden bij ouderen (bv. korte-termijn geheugenproblemen) zijn zelden ernstig
en meestal van voorbijgaande aard (Geduldig & Kellner, 2016). Een belangrijk
aandachtspunt is dat ECT onder algemene verdoving gebeurt, wat voor ouderen
minder aangewezen kan zijn (O’Neil, 2007).
ANTIDEPRESSIVA
Een behandeling met antidepressiva is doeltreffend in de aanpak van suïcidaliteit
bij ouderen met depressieve stemmingsstoornissen. Antidepressiva hebben
een gunstige werking bij depressieve ouderen en kunnen suïcidale gedachten
en gedrag doen afnemen (Aizenberg, Olmer, & Barak, 2006; Barak, Olmer, &
Aizenberg, 2006; Cougnard, Verdoux, Grolleau, Moride, Begaud, & Tournier,
2009; Stone et al., 2009; Szanto et al., 2001; Szanto et al., 2003). Onderzoek
toont aan dat een relatief groot gebruik van antidepressiva in verschillende
landen gerelateerd is aan lagere suïcidecijfers bij ouderen (Barak & Aizenberg,
2006; Hall, Mant, Mitchell, Rendle, Hickie, & McManus, 2003; Kalmar, Szanto,
Rihmer, Mazumdar, Harrison, & Mann, 2008; Lodhi & Shah, 2004; Nakagawa et
al., 2007; Shah & Lodhi, 2005).
Bovendien lopen ouderen die antidepressiva gebruiken minder risico op
suïcidepogingen dan jongeren die antidepressiva gebruiken (Stone et al., 2009).
Specifiek voor ouderen die lijden aan een bipolaire stoornis bleek eveneens dat
een behandeling met stemmingsstabilisatoren en antidepressiva geassocieerd
kon worden met een lager risico op suïcidepogingen (Aizenberg, Olmer, & Barak,
2006).
Een verhoogd risico op suïcide werd wel gevonden tijdens de eerste maand van
behandeling met SSRI’s in vergelijking met andere antidepressiva (Juurlink,
Mamdani, Kopp, & Redelmeier, 2006).
Hieronder volgen enkele aandachtspunten voor het gebruik van antidepressiva
bij ouderen:
• Een antidepressivum kan als suïcidemiddel dienen als het in een overdosis
wordt ingenomen. In onderzoek ziet men echter dat antidepressiva in het
algemeen relatief weinig gebruikt worden als middel voor suïcide bij ouderen
(Abrams, Leon, Tardiff, Marzuk, Li, & Galea, 2009). Middelen die wel vaker
gebruikt worden zijn pijnstillers en kalmeringsmiddelen die gebruikt worden
33