Heft in eigen handen - Rvz

Verslag 1 .11. 11
‹‹‹ Het heft in eigen handen ›››
Conferentie Pharos en RVZ
Over de migrant als klant in de zorg
››› Jack Hutten, Ministerie VWS: Overheidsbeleid op kwaliteit en toegankelijkheid van gezondheidszorg voor
iedereen, inclusief migranten ››› Ronald Mooij, TNO: Zelfmanagement en E-health als nieuwe vormen van eigen
regie en verantwoordelijkheid ››› Een jaar verder, interviews met stakeholders over ‘state of the art’ in kwaliteit
en cliëntenparticipatie ››› Terugblik workshops ››› Avicennaprijs

Inhoudsopgave
3 – Inleiding
4 – Jack Hutten, Ministerie VWS: Overheidsbeleid
op kwaliteit en toegankelijkheid van gezondheidszorg
voor iedereen, inclusief migranten
5 – Ronald Mooij, TNO: Zelfmanagement en
E-health als nieuwe vormen van eigen regie en verantwoordelijkheid
6 – Een jaar verder, interviews met stakeholders
over ‘state of the art’ in kwaliteit en cliëntenparticipatie
(1) Freddy May (NOOM) en Mehmet Uygun (SAK)
(2) Yvonne van Gilse (LOC) en Jan Benedictus
(NCPF)
(3) Anne-Rose Abendanon (Cordaan) en John van
der Stel (Azivo)
(4) Alies Struijs (RVZ) en Robbert van Bokhoven
(Pharos)
9 – Terugblik workshops
(1) De migrant als klant op het netvlies.
(2) Hoe maken we zelfmanagement cultuursensitief?
(3) Living Lab: Senioren met Turkse achtergrond
testen technologie om langer zelfstandig en
plezierig te wonen.
(4) MijnZorgnet: de implementatie van 16 miljoen
netwerken.
12 – Avicennaprijs
12 – Vooruitblik volgend jaar
Colofon
Uitgave: www.pharos.nl, www.rvz.net
Contact: p.baars@pharos.nl
Tekst: Rietje Krijnen
Foto: Eveline Renaud (p. 2 - 9), Louise Romijn, RVZ (p. 10, 11)
Tekeningen: Dennis Wijmer
Vormgeving: Studio Casper Klaasse
2 HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ
P. 4
P. 6
P. 8
P. 10

Brede belangstelling voor Heft in eigen handen
‘Er is al veel gebeurd, maar we zijn er nog lang niet’
››› Zonder dat de conferentie van Pharos en RVZ
‘Het heft in eigen handen’ breed kenbaar is gemaakt,
blijkt er al een overweldigende belangstelling te zijn.
Vertegenwoordigers vanuit zeer verschillende organisaties
melden zich massaal aan voor de conferentie van
1 november in Utrecht. Het onderwerp leeft sterk. Met
het thema ‘Het heft in eigen handen’ willen de organisatoren
in kaart brengen welke successen er al zijn geboekt,
maar vooral ook de nadruk leggen op wat patiënten/cliënten
zelf kunnen doen om de zorg goed te laten
aansluiten bij hun wensen en behoeften. Dagvoorzitter
Maarten Bouwhuis (BNR nieuwsradio) leidt de conferentie
kundig met scherpe vragen én hij zorgt voor een
ontspannen sfeer.
Het is passen en meten in de conferentielocatie Silverijn
om alle aanwezigen een plek te kunnen geven. Dagvoorzitter
Bouwhuis: ‘De belangstelling voor het onderwerp
Migrant als klant groeit. Vorig jaar is er een conferentie
geweest waarbij is vastgesteld dat de migrant
een zorgklant is als elke andere. De zorg moet ook voor
hen toegankelijk zijn. Dat heeft veel organisaties aan-
gesproken. Vandaag zijn er vertegenwoordigers aanwezig
van zorgverzekeraars, zorgaanbieders, ambtenaren,
patiënten- en cliëntenorganisaties, kenniscentra,
Vluchtelingenwerk, WMO-raden, docenten en studenten.
Kortom een heel brede groep die belangstelling
toont voor het thema en vooruit wil.’
HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ 3

Jack Hutten
Eigen kracht en eigen
verantwoordelijkheid
›››
Twee inleidingen markeren het eerste gedeelte
van de conferentie. Die zijn gelardeerd met een serie
interviews. In het middaggedeelte zijn er workshops
waarvan de aanbevelingen vervolgens plenair worden
besproken. Jack Hutten van de Directie Publieke
Gezondheid van het ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport (VWS) bijt het spits af met: Heft in eigen
handen = eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid.
Hutten zet daarmee het huidige overheidsbeleid krachtig
neer. ‘De basis van mijn betoog is de nota Gezondheidsbeleid
‘Gezondheid dichtbij’. Dit kabinet richt zich
op het individu. Dat staat centraal. Elk individu maakt
dagelijks keuzes, zoals ‘ga ik wel of niet naar de dokter’.
Volgens ons zit daar de kracht van mensen.’
Zelf beslissen
Essentieel is dat mensen zelf beslissen, zelf horen te
beslissen over hun leefstijl, aldus Hutten. ‘Als er elementen
zijn waarop mensen geen invloed kunnen uitoefenen,
dan komt de overheid in beeld. Soms moeten we
burgers verleiden tot het maken van goede keuzes en
dat betekent dat er betrouwbare en toegankelijke informatie
komt die op maat gesneden is. Het betekent ook
dat voorzieningen dichtbij in de buurt van mensen gesitueerd
moeten zijn, want dan is het mogelijk om zelf
4 HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ
� Jack Hutten: ‘Essentieel is dat mensen zelf beslissen. Zelf horen
te beslissen over hun leefstijl.’
verantwoordelijkheid te kunnen nemen.’
Het draait niet alleen om het optuigen van meer voorzieningen
in de buurt, erkent Hutten. Belangrijke elementen
zijn de toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid
van zorg. ‘Iedere Nederlander moet kunnen
rekenen op zorg van hoge kwaliteit die snel wordt geleverd,
goed en veilig is. De Zorgverzekeringswet (ZVW) is
een goede basis, maar er is meer. De patiënt moet informatie
hebben om goede afwegingen te maken. Professionals
moeten zijn toegerust om goede zorg te bieden
en tenslotte moet de zorgverzekeraar zorg inkopen van
goede kwaliteit voor de beste prijs. De overheid heeft
hierin een controlerende taak.’
Van cultuurspecifiek naar cultuursensitief
Hutten geeft aan dat er een omslag gaande is van cultuurspecifiek
naar cultuursensitief beleid. Het accent
moet, zo zegt hij, op het individu liggen in plaats van op
de groep. De buurt waar iemand woont, kan bijvoorbeeld
meer bepalend zijn voor de gezondheid van een
burger dan het land van herkomst. Dat moet meegewogen
worden. Op individueel niveau gaat het om persoonskenmerken,
leeftijd en basisvaardigheden.
In zijn conclusie stelt Hutten: ‘In ons huidige stelsel is er
genoeg ruimte om zorg op maat te leveren en – waar
nodig – rekening te houden met diversiteit. Patiënten,
professionals en zorgverzekeraars kunnen samen aan
de slag om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaar-

heid van de zorg te verbeteren. Vanuit de zaal komen enkele
reacties op het verhaal van Jack Hutten. Wim Kroon
van PGO Support vraagt zich af hoe patiënten aan hun
eigen kwaliteit kunnen werken, als zo fors wordt bezuinigd
op patiëntenorganisaties. Vanuit de GGZ-hoek stelt
Rob van Dijk van de Parnassia Bavo Groep de vraag hoe
het openen van een speciale Poolse GGZ-instelling zich
verhoudt tot het generalistische beleid van de minister.
Hutten zegt dat er door de marktwerking in de zorg ook
specialistisch aanbod is.
Ronald Mooij
E-health: hype of realiteit?
›››
Ronald Mooij van TNO behandelt het onderwerp
‘Zelfmanagement en e-health: hype of realiteit?’ Hij
schetst een beeld van de huidige stand van zaken. Mensen
zitten nog lang niet allemaal in dezelfde fase van
zelfmanagement. ‘Het ligt erg aan de situatie van mensen
in hoeverre ze in staat zijn tot zelfmanagement. Een
deel van de ouderen wil nog altijd dat de dokter bepaalt
welke zorg de beste is. Een deel van de mensen is door
de kennis van de zorg goed in staat om informatie op
waarde te schatten en daarnaar te handelen. En een
deel combineert nu al multimedia met zorg. Mensen
� Ronald Mooij: ‘We moeten echt kijken naar wat mensen wel
kunnen in plaats van niet kunnen.’
maken, bijvoorbeeld, zelf filmpjes en plaatsen die op
YouTube, waardoor er reacties worden gegenereerd of
waardoor anderen verder worden geholpen. E-health
neemt ook de vorm aan van zorg op afstand. Op het moment
dat er meer zorg geproduceerd zal moeten worden,
is dit bijna niet te vermijden.’
Ken je klant
Het credo van Mooij is: ken je klant. ‘Weet niet alleen
over je klant welke ziekte die heeft of in welke diagnose
behandelcombinatie (dbc) die valt, want in feite zegt dat
niets over die persoon. Je moet de persoon zien in een
context: hoe zijn familierelaties, hoe ziet zijn omgeving
eruit, wat is de historie? Als je die persoon in zijn context
in beeld hebt, kun je informatie goed overbrengen.’
‘De verschuiving die gaande is van ziekte en zorg naar
gezondheid en gedrag is het toneel waartegen zich alles
afspeelt. We moeten echt meer gaan kijken naar wat
mensen wel kunnen in plaats van wat ze niet kunnen. Je
moet de winst van dit alles terug laten vloeien naar degene
die de inzet heeft gedaan. Dus als de gemeente
zorg dichtbij de burger regelt, dan moet de gemeente er
ook profijt van hebben.’
HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ 5

Interview 1
Freddy May, Netwerk van Organisaties van
Oudere Migranten (NOOM) en Mehmet Uygun,
Stichting Allochtonen en Kanker (SAK)
›››
Zowel May als Uygun leggen de vinger op de zere
plek: er is wel het een en ander veranderd als het gaat
om participatie van allochtone patiënten, maar door bezuinigingsoperaties
is het er allemaal niet gemakkelijker
op gemaakt. Uygun richt zich op de bezuinigingen op
de tolken. May grijpt nog verder terug en schetste het
beeld van veel oudere migranten die dachten ooit nog
eens terug te gaan maar toch hebben besloten hier te
blijven. ‘Ze moeten nu mee in het Nederlandse systeem
en dat is lang niet altijd gemakkelijk’.
Dagvoorzitter Maarten Bouwhuis: ‘Begrijpen cliënten
de weg in de zorg nu beter?’ May: ‘Ik heb de indruk dat
het een stukje beter gaat, maar we merken nog steeds
dat het zorgaanbod onvoldoende aansluit op de behoeftes
van oudere migranten. We krijgen wel steeds meer
voor elkaar. NOOM participeert in heel veel projecten en
de ontwikkelingen zijn gunstig.’
Uygun: ‘We hebben kwaliteitscriteria opgesteld, omdat
bleek dat zorgverleners moeite hebben met de communicatie.
Hulpverleners waarderen dit. Er zijn afspraken
gemaakt over het geven van voorlichting en over verandering
van de rol van de patiënt.’
Het blijkt dat NOOM zorgverzekeraar Agis al heeft geïnformeerd
over wat er speelt binnen hun achterban. Op
basis van die informatie geven ze nu voorlichting over
6 HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ
� Mehmet Uygun, SAK, en Freddy May, NOOM.
zorgverzekeringen. May: ‘Dat is een mooie ontwikkeling.
We zien echt wel vooruitgang.’
SAK is inmiddels aangesloten bij de CG-Raad om zo aan
te haken bij de reguliere kanalen. Uygun: ‘We moeten
wel. Er komen steeds meer migranten met kanker bij.
Dat betekent dat we hun belangen goed moeten behartigen.’
May: ‘We boeken vooruitgang en dat doen we in kleine
stapjes. Dat is ook beter dan overal snel doorheen te lopen.
Aan de andere kant vind ik het verbazingwekkend
dat een supermarkt het assortiment moeiteloos aanpast
aan de migrantenpopulatie in bepaalde wijken,
maar dat de gezondheidszorg dat nauwelijks doet. Gebeurt
dat wel, dan zul je sneller resultaat zien!’
Interview 2
Yvonne van Gilse Landelijk Overleg Cliëntenraden
in de zorg (LOC) en Jan Benedictus
Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie
(NPCF)
›››
In hoeverre staan migranten op het netvlies van
de LOC en de NPCF? Dat blijkt volgens Van Gilse niet het
probleem te zijn: ‘Bij ons staan ze wel degelijk op het
netvlies, maar binnen cliëntenraden zelf is dat nog wat
lastig. Die moeten een afspiegeling vormen van de

zorggebruikers en dat is lang niet altijd het geval.
Migranten moeten daar ook veel meer in vertegenwoordigd
zijn.’
Benedictus: ‘Ik denk dat cliënten- en patiëntenorganisaties
meer kunnen doen. Maar we zijn al best ver
gevorderd, omdat we ons focussen op zaken waar individuele
cliënten tegenaan lopen. Samen met zorgverzekeraar
Agis voeren we een experiment uit om beter in
beeld te krijgen wat individuele cliënten willen.’
De vraag is ook of er goede instrumenten zijn als het
gaat om het vergroten van patiëntenparticipatie van migranten.
Volgens Van Gilse zijn er vanuit het LOC momenteel
experimenten om nieuwe vormen van medezeggenschap
te ontwikkelen, omdat veel migranten –
maar ook anderen – niet van de werkwijze van cliëntenraden
houden. ‘Het is de bedoeling om cliënten bij de
zorgorganisatie te betrekken en we vinden daar nieuwe
vormen in. Denk aan gesprekken ’s ochtends bij de koffie
tussen zorgverlener en cliënten, waarbij bijvoorbeeld
bewoners kunnen aangeven welke activiteiten ze die
dag leuk vinden of wat ze vandaag het liefste eten. Dat
klink banaal, maar daar draait het wel om: zinvolle dagactiviteiten,
een bijdrage kunnen leveren en dat samen
doen. Daarnaast hebben we projecten ontwikkeld om
mensen te kunnen laten aangeven wat ze willen met
hun eigen leven. Het is erg moeilijk om, als je afhankelijk
wordt van zorg, nog altijd helder te hebben wat je
zèlf vindt. Daar werken we aan’.
De NPCF is bezig met het trainen van medewerkers om
� Jan Benedictus, NPCF, en Yvonne van Gilse, LOC.
de inzet van migranten beter zichtbaar te krijgen en hen
daadwerkelijk bij organisaties te betrekken. ‘Grote patiëntenorganisaties
zijn samen met PGO-support stappen
gaan zetten om migranten beter zichtbaar te maken
en er zijn tools ontwikkeld om in gesprek te gaan met
patiënten.’
Beide organisaties zoeken de samenwerking. Het LOC
trekt op met NOOM. ‘We betrekken organisaties bij ons
werk die van belang zijn. We willen graag dat in de Raad
van Toezicht van het LOC vacatures opgevuld worden
door migranten, zodat we een betere afspiegeling van
de bevolking vormen.’
Het doet Van Gilse en Benedictus goed om te zien dat er
zoveel belangstelling is voor het onderwerp. ‘Maar’,
zegt de laatste, ‘eigenlijk vind ik de vertegenwoordiging
nog niet representatief genoeg. Op het niveau van zorgverleners
kunnen flink wat stappen worden gezet. We
moeten echt de werkvloer op.’ Van Gilse voegt daaraan
toe: ‘Waardevolle zorg is voor ons de stip aan de horizon.
We moeten toe naar zorg die aansluit bij datgene wat
voor elk mens van waarde is. Iedereen zegt wel ‘stel de
cliënt centraal’, maar hoe doe je dat dan? Het is van belang
om visie te ontwikkelen.’ Benedictus besluit: ‘Patiënten
moeten bij hun eigen zorgproces worden betrokken!’
HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ 7

Interview 3
John van der Stel, Azivo, en Anne-Rose
Abendanon, Cordaan
›››
Als het gaat om klantervaringen in kaart brengen,
is het de vraag hoe zorgverzekeraars en zorgverleners
dat doen. Hoe kunnen zij echt een beeld krijgen van
wat klanten van de zorg vinden?
Abendanon: ‘Wij hanteren het Amsterdamse model voor
ontmoetingscentra. Eerst moeten we mensen zien te
bereiken en dan kijken welke informatie zij specifiek nodig
hebben. Vervolgens kunnen we daarop inspelen
door deskundigen in te huren. Wij gaan ervan uit dat we
niet achter ons bureau blijven zitten om te bedenken
hoe het allemaal moet. Nee, we gaan actief de wijk in.
En dan blijkt de vraag achter de vraag belangrijk te zijn.
Veel mensen weten niet eens hoe het systeem is georganiseerd,
omdat ze bijvoorbeeld uit een andere cultuur
komen. Je moet mensen soms bij de hand nemen en
openstaan voor vragen.’
Van der Stel: ‘We hebben heel lang dezelfde fouten gemaakt.
We stuurden hen vragenlijsten toe en hoopten
dat ze ingevuld terug zouden komen. Maar zo werkt het
allang niet meer. Je moet inderdaad de straat op: naar
buurthuizen, zorgaanbieders, huisartsen en eerstelijncentra.
Die moeten de zorgvraag goed kunnen interpreteren.
Hierin trekken we samen op met gemeenten.’
Voor het tweetal is het ook commercieel interessant.
Van der Stel: ‘We moeten ervoor zorgen dat we klanten
binnenhalen. Het is ons echt wel duidelijk dat er een
8 HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ
� Anne-Rose Abendanon, Cordaan, en John van der Stel, Azivo.
noodzaak is om op een andere manier deze patiëntengroep
te benaderen. In die zin zijn we met ons eigen
slechte gedrag geconfronteerd: we hebben te lang te
weinig zicht gehad op een deel van onze doelgroep.’
‘Het is niet zo dat bij Azivo andere criteria voor zorginkoop
zijn ontwikkeld. Maar we pakken het wel anders
aan. We hebben wijkzorg ontworpen die aangepast is
aan de wijk. Wij financieren dat, maar we zijn niet alleen
verantwoordelijk, omdat de zorgaanbieder samen met
ons optrekt. Feitelijk kopen we nu dus anders in dan vier
jaar geleden. In januari gaan we kijken of de investeringen
die we hebben gedaan ook wat opleveren. Het is
voor ons een proeftuin: werkt het, dan kunnen we dit
ook elders uitzetten.’
Wat Abendanon betreft moet cultuursensitieve zorg opgenomen
worden in opleidingen van professionals. ‘Dat
gebeurt nog lang niet genoeg. We moeten dit verder
gaan uitwerken en dan stilstaan bij het aanbod. Het betekent
ook dat we onszelf continu de vraag moeten stellen:
is wat we doen wel vraaggestuurd genoeg?’

Interview 4
Robbert van Bokhoven, Pharos, en Alies
Struijs, RVZ
›››
‘Ik vind dat er sinds vorig jaar veel is gebeurd’,
begint Van Bokhoven. ‘Er zijn concrete stappen gezet,
maar er moet natuurlijk nog altijd veel gebeuren. We
moeten ons realiseren dat migranten echt klanten zijn
als ieder ander. En met 20% van de populatie vormen
migranten ook een heel aantrekkelijk marktsegment.
We moeten zorgen dat de reguliere sturingsinstrumenten
ook voor hen werken én – inderdaad belangrijk – opleidingen
moeten oog hebben voor migranten. Het punt
is dat tot op heden te veel initiatieven in de projectencarrousel
blijven hangen, waardoor ze niet in het reguliere
zorgaanbod terecht komen.’
Daarom is het belangrijk om niet eenmalig een bijeenkomst
over het onderwerp Migrant als klant te houden,
maar dit jaarlijks te laten terugkeren, meent Struijs.
‘Een kwaliteitsinstituut in de zorg moet kwalitatief goede
zorg waarborgen. Er moet een directe link worden
gelegd met de migrantengroep en de kennis erover. Vergeet
niet dat er ook al grote slagen zijn gemaakt. Met
het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) zijn al
afspraken gemaakt om in huisartsenstandaarden waar
nodig ook aandachtspunten voor kwalitatief goede zorg
aan migranten in te bouwen. Dat is erg concreet!’
Ook financieel gezien is er winst te behalen. Van Bok-
� Alies Struijs, RVZ, en Robbert van Bokhoven, Pharos.
hoven: ‘Pharos heeft businesscases ontwikkeld waarbij
is gekeken naar gezondheidswinst en kosteneffectiviteit.
We hebben onder andere laten doorrekenen wat het
je oplevert als je met de juiste interventies doelgroepen
beter bereikt. Denk aan allochtone vrouwen die veel actiever
worden benaderd voor de borstkankerscreening.
Omdat borstkanker daardoor in een vroeger stadium
wordt opgespoord, zijn dure behandelingen niet nodig.
En het bespaart levens. Dan praat je over pure winst!’
Pharos schuwt innovatie niet. ‘We moeten luisteren
naar migrantengroepen en nieuwe zorgvormen in durven
zetten. Zorg op afstand wordt cultuursensitieve telezorg.
Daar kunnen we verder mee!’
HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ 9

Workshops, terugblik
›››
De deelnemers splitsen zich in het tweede deel
van de conferentie op in workshops. Per workshop
wordt een thema behandeld waarvoor de deelnemers
aanbevelingen formuleren. Deze worden voorgelegd
aan Pieter Vos, algemeen secretaris RVZ en Monica van
Berkum, directeur Pharos tijdens het laatste deel van
de conferentie.
Workshop 1
De migrant als klant op het netvlies
›››
Over cliëntparticipatie en klantervaring: wat zegt
de Consumer Quality Index over klantervaringen van
migranten en hoe dragen migrantenpanels bij aan betere
zorginkoop in de GGZ door zorgverzekeraars?
Aanbevelingen
• Breng zowel migranten als zorgaanbieders en verzekeraars
met elkaar in dialoog. Dit kan in de vorm van
bijvoorbeeld panels, wijkgesprekken, aan de keukentafel,
klantenarena’s en spiegelbijeenkomsten;
• Zorgverlener, neem de cliënt serieus! Luister goed
naar cliënt, stel vragen, blijf in gesprek met elkaar.
Reactie van Pieter Vos en Monica van Berkum
‘Tot voor kort stond de migrant niet als klant in de zorg
op het netvlies. Migranten worden altijd gezien als
moeilijke doelgroep, maar we hebben al een grote stap
voorwaarts gezet doordat ze nu veel meer worden gezien
als gewone klanten van wie artsen informatie nodig
hebben om goede zorg te kunnen verlenen. Deze aanbevelingen
zijn dan ook belangrijk! Uit een onderzoek van
Pharos blijkt dat zorgverleners niet goed in contact ko-
10 HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ
� Monica van Berkum, Pharos, en Pieter Vos, RVZ.
men met hun patiënten. Het blijkt dat ze elkaar niet begrijpen,
omdat er niet goed wordt geluisterd. Wij willen
heel graag dat het niet alleen bij betrokken professionals
op de agenda komt. Dit onderwerp moet ook op de
bestuurdersagenda komen.’
Workshop 2
Hoe maken we zelfmanagement
cultuursensitief?
›››
Chronische aandoeningen zoals diabetes, COPD
en hart- en vaatziekten komen veel voor onder migranten.
Wat houdt (cultuursensitief) zelfmanagement dan
in? Hoe kom je er als zorgverlener achter hoe de patiënt
met zijn ziekte omgaat? En hoe je de patiënt kunt ondersteunen
bij het nemen van de eigen regie?
Aanbevelingen
• Bouw diversiteit vanaf het begin in het generieke model
van zelfmanagement in;
• Niet alleen een vragenlijst afnemen, maar bouw aan
een vertrouwensband en voer een open gesprek.
Reactie van Pieter Vos en Monica van Berkum
‘Het is belangrijk om meteen rekening te houden met
diversiteit van de bevolking, zodat zorg toepasbaar is
voor iedereen. Je kunt een generiek model hanteren als
uitgangspunt, maar je moet oog hebben voor het individu
en zorg op maat. In die zin komt diversiteit ten goede
aan de hele bevolking’.

Workshop 3
Living Lab: Senioren met Turkse achtergrond
testen technologie om langer zelfstandig
en plezierig te wonen
›››
In het Living Lab in Eindhoven testen senioren
met een Turkse achtergrond en hun mantelzorgers
technologische toepassingen die de kwaliteit van hun
leven verbeteren, thuis en in hun woonomgeving. Denk
bijvoorbeeld aan een beeld-spraakverbinding waarmee
ouderen eenvoudig contact hebben met hun mantelzorger,
familie en vrienden. Of ‘thuis bewegen’: deelnemers
krijgen individuele fysio- en fitnessinstructie met
hulp van een touch screen en digitale meetapparatuur.
Uniek in dit project is dat deelnemers ‘gecoacht’ worden
door onder andere hun (klein)kinderen.
Aanbevelingen
• Inzet ICT technologie biedt meer dan alleen gezondheidswinst;
• Laat de overheid de eerste lijn prikkelen tot meer inzet
van ICT in de zorg.
Reactie van Pieter Vos en Monica van Berkum
‘Hier zit nog iets anders in: interactiviteit van social media.
Je kunt met elkaar praten over ziekte en zorg. Alles
draait om wijkgericht werken. Eerstelijns organisaties
moeten hier mee kunnen gaan werken. Nu zijn er geen
prikkels, maar als patiënten keuzevrijheid hebben, gaan
ze kiezen voor zorgverleners die dit wel doen. De overheid
kan dit stimuleren en faciliteren.’
Workshop 4
MijnZorgnet: de implementatie van
16 miljoen netwerken
›››
MijnZorgnet geeft alle Nederlanders de mogelijkheid
om de regie over hun eigen zorgproces te voeren.
De eerste ervaringen met MijnZorgnet zijn opgedaan
binnen diverse klinische afdelingen waarbij
MijnZorgnet is ingezet als online zorgverlening in aanvulling
op de reguliere zorg. In deze workshop ziet u de
mogelijkheden van MijnZorgnet, krijgt u tips over de implementatie
en bespreken we mogelijke aandachtspunten
voor mensen met taalbarrières en beperkte gezondheidsvaardigheden.
De toegevoegde waarde van
MijnZorgnet wordt aan de hand van praktijkvoorbeelden
geïllustreerd.
Aanbevelingen
• Inzetten van andere communicatiemiddelen, zoals
beeld en film;
• MijnZorgnet ook in de eerste lijn met inzet van patiëntenverenigingen.
Reactie van Pieter Vos en Monica van Berkum
‘De andere communicatiemiddelen zijn voor heel veel
bevolkingsgroepen van belang. MijnZorgnet moet vooral
in de eerste lijn met inzet van patiëntenverenigingen.
Het komt eigenlijk voort uit ziekenhuizen, maar moet nu
verder worden gedragen, zodat er een toegangspoort is
tot zorg en welzijn.’
HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ 11

� Winnaar Zorghuis S¸efkat met Wil Voogt, Avicennaprijs, en
Pieter Vos, RVZ.
Avicennaprijs
›››
Tijdens de conferentie reikt Pieter Vos, algemeen
secretaris van de RVZ, de Avicennaprijs uit. Deze prijs
wordt om de twee jaar uitgereikt aan de persoon of organisatie
die een wezenlijke verbetering in de zorg voor
migranten teweeg heeft gebracht. De jury selecteerde
eerder drie nominaties uit vijftien voordrachten. Prijswinnaar
is Zorghuis S¸efkat uit Boxtel, onderdeel van de
Zorggroep Eelde. In mei 2009 is ‘Dagverzorging S¸efkat’
van start gegaan voor allochtone ouderen die lijden aan
dementie. Samen met Alzheimer Nederland is een Alzheimer
theehuis opgezet. Medio september 2011 is het
Zorghuis S¸efkat geopend. De bevindingen, ervaringen
en onderzoeksresultaten van S¸efkat zijn gebundeld in
de vorm van leerproducten die voor iedereen beschikbaar
zijn op www.sefkat.nl. Het project heeft geleid tot
instroom van twaalf allochtone leerlingen die opgeleid
worden tot verzorgende.
De tweede en derde prijs zijn voor respectievelijk de
Stichting Allochtonen en Kanker (SAK) en Selina van
Ooijen, coordinator bij MEE Rotterdam Rijnmond. De
prijs is voor de zevende keer uitgereikt.
12 HET HEFT IN EIGEN HANDEN – CONFERENTIE PHAROS EN RVZ
Vooruitblik volgend jaar
Een vervolg
›››
De conferentie van Pharos en de RVZ krijgt in
2012 zeker een vervolg. De organisatoren hebben sterk
het gevoel dat ze met een stijgende lijn bezig zijn. Was
de eerste conferentie van 2010 vooral een verkenning, in
2011 konden er al successen worden gemeld. De toenemende
belangstelling voor het onderwerp is opvallend.
Voor het volgende jaar wordt verwacht dat een nog sterkere
vooruitgang kan worden geboekt.