20.10.2021 Views

2021 10 25 Sweelincks psalmen - Gesualdo Consort

  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Zo 24 okt <strong>2021</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 uur<br />

Sweelinck<br />

Festival<br />

<strong>Sweelincks</strong> <strong>psalmen</strong><br />

<strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />

Amsterdam<br />

Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale<br />

programmaboekje is een extra service<br />

ter voorbereiding op het concert. Het is<br />

uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie<br />

tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele<br />

telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de<br />

andere concertbezoekers.<br />

Bij voorbaat dank.


Programma<br />

<strong>Sweelincks</strong> <strong>psalmen</strong><br />

<strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />

Amsterdam<br />

Sweelinck<br />

Festival<br />

Serie Oude<br />

Muziek<br />

Zo 24 okt <strong>2021</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 - 21.30 uur<br />

ca. 75 minuten zonder pauze<br />

<strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong> Amsterdam:<br />

Stephanie Petitlaurent, Nele Gramß sopraan<br />

Terry Wey, Marnix De Cat alt<br />

Adriaan De Koster, Harry van Berne tenor<br />

Kees Jan de Koning bas<br />

Harry van der Kamp bas, artistieke leiding<br />

Menno van Delft klavecimbel<br />

i.s.m. Organisatie Oude Muziek<br />

Dit concert wordt live<br />

uitgezonden door de NTR op<br />

NPO Radio 4<br />

Bent u niet vergeten uw mobiele<br />

telefoon uit te zetten?<br />

Dank u wel.<br />

2


Programma<br />

Jan Pieterszoon Sweelinck (1562 - 1621 )<br />

Miserere mei Domine, SwWV 195<br />

Diligam te Domine, SwWV 191<br />

Toccata C1, SwWV 282 (instrumentaal)<br />

Ainsi qu’on oit le cerf bruire, SwWV 42<br />

(uit: Livre troisième des pseaumes de David, Amsterdam<br />

1614)<br />

Che giova posseder, SwWV 228<br />

(uit: Rimes françoises et italiennes, Leiden 1612)<br />

Fantasia a 4 G1, SwWV 266 (instrumentaal)<br />

O Dieu, je n’ay Dieu fors que toy, SwWV 63<br />

(uit: Livre second des pseaumes de David, Amsterdam 1613)<br />

Yeux qui guidez mon ame, SwWV 231<br />

(uit: Rimes françoises et italiennes)<br />

Susanne un jour, SwWV 208<br />

(uit: Chansons, Antwerpen 1594)<br />

Pavana Hispanica, SwWV 327 (instrumentaal, 4 variaties)<br />

Vous tous les habitans des cieux, SwWV 148<br />

(uit: Livre troisième des pseaumes de David)<br />

Die flichtig Nimphae, SwWV 331 (instrumentaal, 3 variaties)<br />

Chi vuol veder, SwWV 249<br />

(uit: Ghirlanda di madrigali, Antwerpen 1601)<br />

Or soit loué l’Eternel, SwWV 150<br />

(uit: Livre troisième des pseaumes de David)<br />

3


Toelichting<br />

Vierhonderd jaar geleden, op 16 oktober 1621, overleed Jan Pieterszoon Sweelinck te<br />

Amsterdam. Op 20 oktober werd de componist in de Oude Kerk aldaar begraven. De stad<br />

verloor met <strong>Sweelincks</strong> overlijden een van zijn markantste inwoners.<br />

Sweelinck woonde vrijwel zijn hele leven<br />

in Amsterdam en verwierf internationale<br />

bekendheid als Meester Jan, stadsorganist<br />

van de Oude Kerk. Hij bespeelde de orgels van<br />

deze Amsterdamse kerk 44 jaar lang. In 1594<br />

beschouwde een bezoeker van de stad, graaf<br />

Philipp Ludwig II von Hanau-Münzenberg, het<br />

horen van de stadsorganist als een van de<br />

belangrijkste attracties van Amsterdam.<br />

Vocaal oeuvre<br />

Sweelinck was ook de schepper van een<br />

uitgebreid vocaal oeuvre dat meer dan<br />

<strong>25</strong>0 werken omvat. Vanavond kunnen we<br />

daarvan slechts een klein gedeelte tot klinken<br />

brengen. Het accent ligt daarbij op zijn<br />

zeven- en achtstemmige <strong>psalmen</strong>. Aangezien<br />

Sweelinck in het voorwoord van zijn tweede<br />

psalmboek acht heren opvoert die de muzen<br />

en de gratiën toegenegen zijn (‘vous les<br />

affectionnez’), meen ik ervan uit te kunnen<br />

gaan dat door de jaren heen zijn complete<br />

meerstemmige Geneefse <strong>psalmen</strong> solistisch<br />

door dit ‘doux consort Musical’ (<strong>Sweelincks</strong><br />

Collegium Musicum) ten doop zijn gehouden.<br />

Psalm 63, O Dieu, je n’ay Dieu fors que<br />

toy, wordt vanavond geheel ‘authentique’<br />

uitgevoerd. Zes heren worden ondersteund<br />

door een kopie van het stadsklavecimbel<br />

dat in 1604 door Sweelinck was aangekocht<br />

bij de firma Ruckers in Antwerpen. Alleen<br />

het rijkbeschilderde deksel van het originele<br />

instrument kan tegenwoordig nog bezichtigd<br />

worden in het Rijksmuseum.<br />

Transponerend klavier<br />

Het klavecimbel, dat bespeeld wordt door<br />

Menno van Delft, heeft twee klavieren die<br />

geheel eigen klankwerelden bieden. Het<br />

bovenklavier functioneert als een eenklaviers<br />

klavecimbel met 45 toetsen (C/Ec3) met<br />

twee registers, een 8-voet en een 4-voet. Het<br />

onderklavier heeft een omvang van 50 toetsen<br />

(C/E-f3), maar klinkt een kwart lager en heeft<br />

daardoor eigenlijk een 12-voet en een 6-voet.<br />

Dit transponerende klavier is goed inzetbaar<br />

bij <strong>Sweelincks</strong> <strong>psalmen</strong>, die (te) hoog<br />

genoteerd zijn en dus lager uitgevoerd dienen<br />

te worden. Op deze manier vallen alle originele<br />

Geneefse psalmmelodieën binnen de normale<br />

tessituur van de gemeentezang.<br />

Psalmen<br />

Ook Psalm 150, Or soit loué l’Eternel, wordt<br />

begeleid door het ‘dobbel staert stuk’.<br />

Sweelinck zag de <strong>psalmen</strong> als geestelijke<br />

madrigalen. In het voorwoord van zijn eerste<br />

psalmboek, dat vijftig <strong>psalmen</strong> bevat, noemt<br />

hij de psalmmelodieën ‘un subjet si excellent’.<br />

‘En als het u bevalt,’ zo meldt hij de schout,<br />

burgemeesters en schepenen van de stad<br />

Amsterdam, ‘zal ik bij gelegenheid de tijd<br />

nemen om de rest te produceren.’ Kennelijk<br />

vielen de <strong>psalmen</strong> bij het stadsbestuur in de<br />

smaak, want Sweelinck heeft woord gehouden<br />

en produceerde kort voor zijn dood het laatste<br />

psalmboek: Livre quatrieme et conclusionnal<br />

des psaumes de David. De bundel verscheen<br />

een maand na zijn dood.<br />

4


Toelichting<br />

Het programma van vandaag bevat nog<br />

enkele andere hoogtepunten uit <strong>Sweelincks</strong><br />

oeuvre: het zeer beeldende madrigaal Chi<br />

vuol veder quantunque può natura, dat in<br />

1601 te Antwerpen gepubliceerd werd in de<br />

madrigaalbundel Ghirlanda di madrigali,<br />

alsmede <strong>Sweelincks</strong> meesterlijke versie van<br />

het chanson Susanne un jour, waarmee hij<br />

Orlandus Lassus naar de kroon stak.<br />

Tekst toelichting: Harry van der Kamp<br />

5


Liedteksten<br />

Jan Pieterszoon Sweelinck<br />

Miserere mei Domine<br />

Miserere mei Domine,<br />

et exaudi orationem meam.<br />

Wees mij genadig, Heer,<br />

en verhoor mijn gebed.<br />

Diligam te Domine<br />

Diligam te, Domine, fortitudo mea:<br />

Dominus firmamentum meum<br />

et refugium meum et liberator meus.<br />

Deus meus, adjutor meus,<br />

et sperabo in eum.<br />

Protector meus et cornu salutis meae<br />

et susceptor meus.<br />

Laudans invocabo Dominum,<br />

et ab inimicis meis salvus ero.<br />

Ik heb u lief, Heer, mijn sterkte:<br />

de Heer is mijn steun<br />

en mijn toeverlaat en mijn bevrijder.<br />

Hij is mijn God, mijn helper,<br />

ja, mijn hoop zal ik op hem vestigen.<br />

Hij is mijn schild, de kracht van mijn welzijn<br />

en mijn beschermer.<br />

Lovend zal ik de Heer aanroepen,<br />

en van mijn vijanden zal ik verlost zijn.<br />

Ainsi qu’on oit le cerf bruire<br />

Tekst: Théodore de Bèze (1519 – 1605)<br />

Ainsi qu’on oit le cerf bruire,<br />

Pourchassant le frais des eaux:<br />

Ainsi mon cœur qui souspire,<br />

Seigneur, apres tes ruisseaux:<br />

Va tousjours criant suyvant<br />

Le grand, le grand Dieu vivant:<br />

Helas donques quand sera ce,<br />

Que verray de Dieu la face?<br />

Jours et nuicts pour ma viande<br />

De pleurs me vay soustenant,<br />

Quand je voy qu’on me demande,<br />

Où est ton Dieu maintenant?<br />

Zoals je het hert hoort brullen<br />

bij het speuren naar frisse wateren,<br />

zo is het mijn hart dat verlangt,<br />

Heer, naar uw waterstromen,<br />

en steeds gaat roepen<br />

om de allergrootste levende God.<br />

Ach, wanneer zal het toch zover zijn<br />

dat ik het aangezicht van God zal zien?<br />

Dagen en nachten heb ik als leeftocht<br />

tranen die me op de been houden,<br />

en dan zie ik dat men mij vraagt:<br />

waar is de God die u ondersteunt?<br />

6


Liedteksten<br />

Je fons en me souvenant,<br />

Qu’en troupe j’alloy menant,<br />

Priant, chantant, grosse bande<br />

Faire au temple son offrande.<br />

Ik smelt bij de herinnering<br />

dat ‘k groepsgewijs op weg was,<br />

biddend, zingend, een grote schare<br />

om in de tempel aan hem te offeren.<br />

Che giova posseder<br />

Tekst: Pietro Bembo (1470 – 1547)<br />

Che giova posseder cittadi e regni,<br />

E palagi habitar d’alto lavoro,<br />

E servi intorn’haver d’imperio degni,<br />

Di porpora vestir, mangiar in oro,<br />

Esser cantato da sublimi ingegni,<br />

E l‘arche grav’haver pien di thesoro,<br />

Con l’alta fama arrivar fin al polo,<br />

Giacendo poi nel letto fredd’e solo.<br />

Wat heb je eraan steden en koninkrijken te<br />

bezitten,<br />

en bouwkunstige paleizen te bewonen,<br />

en omringd te zijn door slaven, een keizerrijk<br />

waardig,<br />

in purper gekleed te gaan, uit goudschalen<br />

te eten,<br />

bezongen te worden door sublieme<br />

kunstenaars,<br />

en zware kisten vol schatten te hebben,<br />

met de hoogste roem tot het uiteinde der<br />

aarde te reiken,<br />

om vervolgens koud en eenzaam in bed te<br />

liggen.<br />

O Dieu, je n’ay Dieu fors que toy<br />

Tekst: Théodore de Bèze<br />

O Dieu, je n’ay Dieu fors que toy:<br />

Dés le matin je te reclame,<br />

Et de ta soif je sens mon ame<br />

Toute pasmee dedans moy:<br />

Les povres sens d’humeur tous vuides<br />

De mon corps mat et alteré,<br />

Tousjours, Seigneur, t’ont desiré<br />

En ces lieux deserts et arides.<br />

O God, ik heb geen God zo sterk als u.<br />

Vanaf de ochtend roep ik u aan,<br />

en de dorst naar u doet mijn ziel<br />

geheel versmachten in mij:<br />

de arme uitgedroogde zintuigen<br />

van mijn moede en verzwakte lichaam<br />

hebben steeds, Heer, naar u verlangd,<br />

in deze verlaten en dorre streken.<br />

7


Liedteksten<br />

Yeux qui guidez mon ame<br />

Tekst: Philippe Desportes (1546 – 1606)<br />

Yeux, qui guidez mon ame en l’amoureux<br />

voyage,<br />

Mes celeste flambeaux, benins et gracieux,<br />

C’est vous qui fournissez de traicts victorieux<br />

Amour, le juste archer, seul Dieu de mon<br />

courage.<br />

C’est vous qui me rendez content en mon<br />

servage,<br />

C’est vous qui m’enseignez le beau chemin<br />

des cieux:<br />

Vous purgez mon esprit de pensers vicieux<br />

Et retenez mon coeur autrefois si volage.<br />

Vous pouvez d’un clin d’oeil faire vivre et<br />

mourir,<br />

Faire au mois de Janvier un doux Printemps<br />

fleurir,<br />

Et au fort de la nuict la lumière nous rendre.<br />

Vous estes le Soleil qui me donnez le jour,<br />

Et je suis le Phenix, qui se brusle alentour:<br />

Puis quand je suis bruslé, je renais de ma<br />

cendre.<br />

Ogen, die mijn ziel op haar verliefde tocht<br />

geleiden,<br />

mijn hemelse fakkels, weldadig en bevallig,<br />

gij zijt het die Amor van triomferende pijlen<br />

voorziet,<br />

die scherpschutter, de enige God die me<br />

moed geeft.<br />

Gij zijt het die mijn moedig streven bevredigt,<br />

gij zijt het die mij de schone weg ten hemel<br />

wijst.<br />

Gij zuivert mijn geest van kwade gedachten<br />

en houdt mijn vroeger zo vluchtige hart in<br />

bedwang.<br />

Gij kunt me in één oogopslag doen leven en<br />

sterven,<br />

in de maand januari een zachte lente doen<br />

opbloeien,<br />

en te middernacht ons het licht doen zien.<br />

Gij zijt de zon die mij de dag schenkt,<br />

en ik ben de Phoenix, die geheel en al in<br />

brand staat.<br />

Nadat ik dan verbrand ben, herrijs ik uit mijn<br />

as.<br />

8


Liedteksten<br />

Susanne un jour<br />

Tekst: Guillaume Guéroult (ca. 1507 – 1565)<br />

Susanne un jour d’amour sollicitée<br />

Par deux vieillarts convoitans sa beauté,<br />

Fut en son coeur triste et desconfortée.<br />

Voyant l’effort fait à sa chasteté,<br />

Elle leur dit: si par desloyauté<br />

De ce corps mien vous avez jouyssance,<br />

C’est fait de moy. Si je fais resistence,<br />

Vous me ferez mourir en deshonneur.<br />

Mais j’ayme mieulx perir en innocence,<br />

Que d’offenser par peché le Seigneur.<br />

Susanna, eens om haar liefde verzocht<br />

door twee grijsaards die haar schoonheid<br />

begeerden,<br />

werd triest en troosteloos in haar hart,<br />

bij het zien van de aanslag op haar kuisheid.<br />

Zij sprak tot hen: ‘Als ge in oneerbaarheid<br />

aan mijn lichaam plezier beleeft,<br />

is het met mij gedaan. Als ik weerstand bied,<br />

zult ge mij in schande laten sterven.<br />

Maar liever ga ik te gronde in onschuld,<br />

dan dat ik zondig voor de Heer.’<br />

9


Liedteksten<br />

Vous tous les habitans des cieux<br />

Tekst: Théodore de Bèze<br />

Vous tous les habitans des cieux,<br />

Louez hautement le Seigneur:<br />

Vous les habitans des hauts lieux,<br />

Chantez hautement son honneur.<br />

Anges chantez sa renommee,<br />

Louez-le toute son armee:<br />

Lune et Soleil louez son Nom,<br />

Estoiles chantez son renom.<br />

Louëz-le, vous cieux les plus hauts,<br />

Louëz-le, nues pleines d’eaux:<br />

Bref, tout l’ouvrage supernel<br />

Louez le Nom de l’Eternel.<br />

Car apres sa parole dite,<br />

Ceste oeuvre fut faicte et construite,<br />

Et le tout il a mesuré,<br />

D’un cours à tousjours asseuré.<br />

Il en a faict un mandement,<br />

Qui se garde infailliblement:<br />

Baleines aussi avec eux,<br />

Louez-le au profond de vos creux.<br />

Feux, gresle, neige, et glaces froides,<br />

Vents de tempestes, forts et roides,<br />

Executans sa volonté,<br />

Preschez le los de sa bonté.<br />

U allen, bewoners van de hemel,<br />

breng de hoogste lof aan de Heer:<br />

u, die hierboven woont,<br />

zing met luider stem zijn eer.<br />

Engelen, bezing zijn roem,<br />

loof hem, al zijn heerscharen:<br />

maan en zon, loof zijn naam,<br />

sterren, bezing zijn faam.<br />

Loof hem, hoogste hemelen,<br />

loof hem, wolken vol water:<br />

kortweg, alle bovenaardse werken<br />

loof de naam van de eeuwige.<br />

Want volgens het woord dat hij sprak<br />

werd dit werk tot stand gebracht,<br />

en dat alles heeft hij op koers gezet<br />

in een voor altijd zekere baan.<br />

Hij heeft er een code van gemaakt<br />

die onfeilbaar blijft gelden:<br />

ook walvissen dienen daarmee<br />

hem te loven in de diepte van hun holen.<br />

Bliksem, hagel, sneeuw en ijselijke kou,<br />

stormwinden, krachtig en ruw,<br />

ga bij het uitvoeren van zijn wil<br />

de lof van zijn goedheid verkondigen.<br />

<strong>10</strong>


Liedteksten<br />

Louez son Nom, monts et costeaux,<br />

Arbres fruictiers, cedres treshauts,<br />

Bestes sauvages sans raison,<br />

Et tout bestail de la maison.<br />

Bestes sur la terre rempantes,<br />

Bestes parmi le ciel volantes,<br />

Rois et peuples de toutes parts,<br />

Princes et Gouverneurs espars.<br />

Filles, enfans, jeunes, et vieux,<br />

Chantez son los à qui mieux mieux:<br />

Car son seul Nom est haut levé,<br />

Et sur terre et cieux eslevé.<br />

De ses saincts la corne a haussee,<br />

Dont leur louange est avancee:<br />

D’Israël, dis-je, par expres,<br />

Peuple qui luy touche de pres.<br />

Looft zijn naam, bergen en heuvels,<br />

vruchtbomen, en hoogste ceders,<br />

wilde dieren, zonder verstand,<br />

en al het huisgedierte.<br />

Dieren die op de aarde kruipen,<br />

dieren die door het luchtruim vliegen,<br />

koningen en volkeren uit alle werelddelen,<br />

prinsen en vorsten overal verspreid.<br />

Dochters, zonen, jong en oud,<br />

zing zijn lof hoe mooier hoe beter,<br />

want zijn unieke Naam is hoog genoteerd<br />

en boven aarde en hemel verheven.<br />

Hij heeft de hoorn van zijn volgelingen<br />

omhoog gestoken,<br />

waardoor hun lofprijzing is voortgegaan:<br />

vanuit Israel, bedoel ik, met spoed,<br />

het volk dat Hem na aan het hart ligt.<br />

11


Liedteksten<br />

Chi vuol veder<br />

Tekst: Francesco Petrarca (1304 – 1374)<br />

Chi vuol veder quantunque può natura<br />

E‘l ciel tra noi venga a mirar costei,<br />

Ch’è sola un Sol non pur a gl’occhi miei,<br />

Ma‘l mondo cieco che vertu non cura.<br />

E venga tosto perche Morte fura<br />

Prima i migliori e lascia star i rei.<br />

Questa aspettata al regno de gli Dei<br />

Cosa bella mortal passa e non dura<br />

Vedrà s’arriv’a tempo ogni virtute,<br />

Ogni bellezza, ogni real costume<br />

Giunti in un corpo con mirabil tempre.<br />

All’hor dirà, che mie rime son mute,<br />

L’ingegno offeso dal soverchio lume,<br />

Ma se più tarda havra da pianger sempre.<br />

Wie wil aanschouwen waartoe natuur<br />

en hemel bij ons in staat is, kome háár zien,<br />

die als enige een zon is, niet slechts voor<br />

míjn ogen,<br />

maar voor de blinde mensheid die<br />

deugdzaamheid veronachtzaamt.<br />

Maar laat hij spoedig komen, want de dood<br />

voert<br />

eerst de besten weg en laat de slechten<br />

staan.<br />

Zíj maakt haar opwachting in het rijk der<br />

goden,<br />

een schoon doch sterflijk wezen dat niet<br />

blijvend is.<br />

Hij krijgt te zien, komt hij op tijd, hoe alle<br />

deugd,<br />

bekoorlijkheid, alle voorname zeden<br />

verenigd zijn in één harmonisch lichaam.<br />

Dan zal hij zeggen dat mijn gerijm<br />

nietszeggend is,<br />

mijn talent in ’t niet valt bij die stralende<br />

verschijning.<br />

Maar komt hij te laat, zal hij dat eeuwig<br />

berouwen.<br />

12


Liedteksten<br />

Or soit loué l’Eternel<br />

Tekst: Théodore de Bèze<br />

Or soit loué l’Eternel,<br />

De son sainct lieu supernel,<br />

Soit, di-je, tout hautement<br />

Loué de ce firmament<br />

Plein de sa magnificence.<br />

Louez-le tous ses grands faicts,<br />

Soit loué de tant d’effects,<br />

Tesmoins de son excellence.<br />

Soit joinct avecques la voix<br />

Le plaisant son de hautbois,<br />

Psalterions à leur tour,<br />

Et la harpe et le tabour,<br />

Haut sa louange resonnent.<br />

Phifres esclattent leur ton,<br />

Orgues, musette et bourdon,<br />

D’un accord son los entonnent.<br />

Soit le los de sa bonté,<br />

Sur les cymbales chanté,<br />

Qui de leur son argentin,<br />

Son Nom sans cesse et sans fin<br />

Facent retentir et bruire.<br />

Bref, tout ce qui a pouvoir<br />

De souffler, et se mouvoir,<br />

Chante à jamais son empire.<br />

Thans wordt de eeuwige geprezen<br />

op zijn heilige verheven plaats<br />

laat hij, zeg ik, met luider stem<br />

geprezen worden wegens dit firmament<br />

vol van zijn heerlijkheid.<br />

Prijs hem, al zijn grote daden,<br />

geprezen zij hij om alle werken<br />

die getuigen van zijn uitnemendheid.<br />

Laat horen samen met de stem<br />

de aangename klank van de schalmei,<br />

psalteria elk op hun beurt,<br />

en tevens de harp en trommel,<br />

doen zijn lof luid weerklinken.<br />

Fluitjes barsten uit in klank,<br />

orgels, doedelzak en baspijp<br />

zetten in één samenklank zijn lof in.<br />

Laat de lof van zijn goedheid<br />

op de cymbalen gespeeld worden,<br />

die met hun heldere klank<br />

zijn naam onbelemmerd en voortdurend<br />

doen schallen en weerklinken.<br />

Kortweg, ieder die in staat is<br />

om te ademen en zich te bewegen,<br />

bezing voor eeuwig zijn heerschappij.<br />

Vertalingen: Harry van der Kamp<br />

13


Biografieën<br />

Componist<br />

Jan Pieterszoon<br />

Sweelinck<br />

Jan Pieterszoon Sweelinck<br />

(1562 - 1621) is in de<br />

stad Deventer geboren.<br />

Hij ontwikkelde zich<br />

tot een van de grootste<br />

orgelvirtuozen van zijn tijd<br />

en werd de belangrijkste<br />

Nederlandse componist<br />

aan het begin van de<br />

zeventiende eeuw.<br />

Omstreeks 1566 verhuisde<br />

Sweelinck met zijn ouders<br />

naar Amsterdam, waar zijn<br />

vader inmiddels organist<br />

van de Oude of Sint-<br />

Nicolaaskerk was geworden.<br />

In 1590 trouwde hij met<br />

Claesgen Dirckxdochter<br />

Puyner, afkomstig uit een<br />

welgestelde familie in<br />

Medemblik. Het echtpaar<br />

betrok een woning in de<br />

Koestraat. Uit hun huwelijk<br />

werden zes kinderen<br />

geboren. Al op jonge<br />

leeftijd moet Sweelinck<br />

door het stadsbestuur van<br />

Amsterdam tot stadsorganist<br />

zijn benoemd, een functie die<br />

hij tot zijn dood in 1621 zou<br />

blijven vervullen. Daarnaast<br />

was Sweelinck een heel<br />

productief componist: van<br />

zijn hand zijn maar liefst<br />

ruim <strong>25</strong>0 vocale werken<br />

in de vorm van chansons,<br />

madrigalen, motetten en<br />

<strong>psalmen</strong> verschenen. Hiertoe<br />

behoorden vier boeken<br />

met <strong>psalmen</strong>, waarin hij<br />

composities op basis van<br />

berijmingen in het Frans<br />

door Clément Marot en<br />

Théodore de Bèze opnam.<br />

Pas later verschenen er<br />

zeventig werken voor<br />

klavecimbel en orgel. Het<br />

orgel werd het instrument<br />

waarop hij excelleerde.<br />

14


Biografieën<br />

Uitvoerenden<br />

<strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />

Amsterdam<br />

Het <strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />

Amsterdam, een<br />

internationale groep<br />

vocalisten gespecialiseerd<br />

in de uitvoering van oude<br />

muziek, brengt onder leiding<br />

van Harry van der Kamp<br />

bijzondere programma’s in<br />

kleine vocaal-instrumentale<br />

bezetting waarin het nieuw<br />

licht laat schijnen op oude<br />

muziek van de laatste<br />

zevenhonderd jaar.<br />

Het <strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />

Amsterdam voert het<br />

onbegeleide madrigaal, de<br />

moeder van de expressieve<br />

westerse muziek, hoog in<br />

zijn vaandel. Het totale<br />

madrigaaloeuvre van de<br />

zestiende en zeventiende<br />

eeuw behoort tot zijn<br />

repertoire, maar ook de<br />

overige genres krijgen<br />

ruimschoots aandacht.<br />

Waar mogelijk worden<br />

verbindingen gelegd naar<br />

muziek van latere eeuwen.<br />

Ook hebben diverse<br />

componisten werken aan<br />

het <strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />

Amsterdam opgedragen.<br />

foto: Hans Hijmering<br />

Het <strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />

Amsterdam realiseerde tal<br />

van opnamen van minder<br />

bekend repertoire, dat<br />

dankzij jubelende kritieken<br />

en prijzen waaronder een<br />

Echo Klassik, Diapason<br />

Découverte en Edison<br />

Klassiek door een breed<br />

publiek werd herontdekt.<br />

Met Het Sweelinck<br />

Monument leverden Van der<br />

Kamp en zijn ensemble een<br />

onschatbare bijdrage aan<br />

de herwaardering van een<br />

van Nederlands grootste<br />

componisten.<br />

15


Biografieën<br />

Menno van Delft<br />

Klavecimbel<br />

Menno van Delft<br />

(Amsterdam, 1963)<br />

studeerde kavecimbel, orgel<br />

en muziekwetenschappen<br />

aan het Sweelinck<br />

Conservatorium te<br />

Amsterdam, het Koninklijk<br />

Conservatorium te Den<br />

Haag en de Rijksuniversiteit<br />

Utrecht. Zijn professoren<br />

waren Gustav Leonhardt,<br />

Bob van Asperen, Piet Kee,<br />

Jacques van Oortmerssen<br />

en Willem Elders.<br />

In 1988 was Menno van<br />

Delft finalist op het C.Ph.E.<br />

Bach - Concours in Hamburg<br />

en won de clavichordprijs.<br />

Een jaar later maakte hij zijn<br />

debuut op het Festival Oude<br />

Muziek in Utrecht. Hij gaf<br />

concerten en masterclasses<br />

in heel Europa en de<br />

Verenigde Staten, maakte<br />

talrijke opnamen voor radio<br />

en televisie en was te gast<br />

op diverse Bachfeste van de<br />

Neue Bachgesellschaft. In<br />

1992 richtte Menno van Delft<br />

Das Zimmermannsche Caffee<br />

op, het vocale ensemble<br />

Jan van Ruusbroec en sinds<br />

16<br />

de oprichting in 2001 van<br />

de New Dutch Academy<br />

is Menno van Delft daar<br />

continuospeler en solist. Hij<br />

geeft lezingen en publiceert<br />

over onderwerpen als het<br />

vroege klavierrepertoire,<br />

uitvoeringspraktijk,<br />

klaviertechniek, stemmen<br />

en stemmingen. Met<br />

Siebe Henstra vormt hij<br />

het clavichord-duo De<br />

Prallende Doppelschlag<br />

en met Stefano Demicheli<br />

(Turijn) het clavecimbelduo<br />

La Bassa Fiamenga.<br />

Sinds 1995 doceert Menno<br />

van Delft klavecimbel,<br />

clavichord, basso continuo<br />

foto: Marco Borggreve<br />

en ensemblespel aan<br />

het Conservatorium van<br />

Amsterdam.


Verwacht<br />

Bethlehem vóór Bach<br />

Vox Luminis<br />

Serie Oude<br />

Muziek<br />

Wo 15 dec <strong>2021</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 uur<br />

Omdat er naast het Weihnachtsoratorium van Johann<br />

Sebastian Bach nog zoveel briljante barokmuziek is om de<br />

donkere decemberdagen te verlichten, dook Vox Luminis<br />

voor dit kerstprogramma in het liedrepertoire voor dit<br />

meesterwerk. Twee neven van Bachs vader, behorend<br />

tot de toenmalige muziekelite, klinken naast vroege<br />

barokmeesters als Praetorius, Schein, Scheidt en Schütz.<br />

Duitse componisten die muzikale overtuigingskracht en de<br />

kunst van het contrapunt bijna honderd jaar voor Bach al<br />

op een briljante manier samenbrachten.<br />

Het Belgische Vox Luminis is een solistenensemble met een<br />

internationale bezetting, dat zich richt op vocale muziek<br />

uit de 16e tot en met de 18e eeuw. De meeste leden van<br />

het ensemble leerden elkaar kennen tijdens hun studie<br />

aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Het<br />

ensemble opereert zelfstandig maar werkt ook samen met<br />

instrumentale groepen zoals Les Muffatti. Bij het platenlabel<br />

Ricercar verschenen meerdere cd’s, steevast enthousiast<br />

ontvangen, waaronder een opname van Schütz’ Musikalische<br />

Exequien en het album English Royal Funeral Music met<br />

onder meer muziek van Purcell. Vox Luminis was artist in<br />

residence tijdens het Festival Oude Muziek Utrecht 2015.<br />

Programma: kerstliederen van Samuel Scheidt, Johann<br />

Michael Bach, Heinrich Schütz, Johann Christoph Bach,<br />

Johann Hermann Schein, Michael Praetorius, Andreas<br />

Hammerschmidt, Johann Pachelbel en Hieronymus<br />

Praetorius<br />

Heinrich Schütz<br />

i.s.m. Organisatie Oude Muziek<br />

17


Verwacht<br />

Oktober<br />

wo 27 okt / 20.15 uur<br />

1984<br />

New European Ensemble +<br />

Boris van der Ham + Edward<br />

Snowden<br />

do 28 okt / 12.30 uur<br />

Jelmer de Moed<br />

Lunchconcert Dutch<br />

Classical Talent<br />

do 28 okt / 20.15 uur<br />

Parallax<br />

Het Collectief<br />

vr 29 okt / 20.15 uur<br />

Gouden monden<br />

Lets Radiokoor<br />

za 30 okt / 20.15 uur<br />

Allerzielen<br />

Nederlandse Bachvereniging<br />

Kijk Muziek!<br />

Flamenco Biënnale<br />

zo 31 okt<br />

13.30 uur<br />

TAKATÁ TAKATÁ (5+)<br />

Alles is ritme en ritme is<br />

alles<br />

13.30 + 15.30 uur / Kleine<br />

Zaal<br />

Flamenco Fluisterstad (2+)<br />

Een muzikaal<br />

flamencosprookje<br />

November<br />

wo 3 nov / 20.15 uur<br />

alBahr – Mare Nostrum<br />

Cappella Amsterdam –<br />

Cappella LAB<br />

do 4 nov / 20.15 uur<br />

Bosch Requiem <strong>2021</strong> van<br />

Hawar Tawfiq<br />

philharmonie zuidnederland<br />

+ Thomas Oliemans<br />

vr 5 nov / 20.15 uur<br />

Rossini’s Petite messe<br />

solennelle<br />

Coro Ghislieri<br />

vr 5 nov / 21.00 uur /<br />

Bimhuis<br />

Jaimie Branch<br />

Fly or Die II: Bird Dogs of<br />

Paradise<br />

zo 7 nov / 12.00 uur /<br />

Entreehal<br />

Muziekgebouw Park<br />

Picknick<br />

zo 7 nov / 20.15 uur<br />

The Freedom Songs<br />

Jacob ter Veldhuis<br />

SoundLAB Workshop<br />

Maak je eigen muziek met de<br />

wonderlijkste instrumenten.<br />

Voor kinderen (7+) met<br />

volwassenen. Elke zondag,<br />

13.00 uur in de Atriumzaal.<br />

Kaartjes via muziekgebouw.nl.<br />

WannaSwing<br />

Op de kade voor het<br />

Muziekgebouw staat de<br />

interactieve muziekinstallatie<br />

WannaSwing van theatermaakster<br />

Caecilia Thunissen<br />

en scenograaf Jan Boiten. Acht<br />

schommels sturen composities<br />

aan van hedendaagse<br />

componisten als Joey Roukens,<br />

Mayke Nas en Rob Zuidam.<br />

Zie voor meer informatie<br />

muziekgebouw.nl/wannaswing<br />

Huil van de Wolff<br />

Elke 22e van de maand klinkt om<br />

20.00 uur het geluidsmonument<br />

Huil van de Wolff van Martijn<br />

Padding ter herinnering aan<br />

oprichter van het Muziekgebouw<br />

Jan Wolff (1941 - 2012).<br />

Zie voor meer informatie<br />

muziekgebouw. nl/huilvandewolff<br />

18


Foto: Erik van Gurp<br />

4’33 grand café<br />

Kom voor of na het concert eten<br />

in 4’33 Grand café. Reserveren:<br />

020 788 2090 of 433grandcafe.nl.<br />

Bij de prijs inbegrepen<br />

Reserveringskosten zijn bij de<br />

kaartprijs inbegrepen.<br />

Ook een drankje, tenzij anders<br />

vermeld op uw concertkaartje.<br />

Het drankje serveren wij in de<br />

pauze óf na afloop van het concert.<br />

Rondom het concert<br />

- Na aanvang van het concert heeft<br />

u geen toegang meer tot de zaal.<br />

- Zet uw mobiele telefoon uit voor<br />

aanvang van het concert.<br />

- Het maken van beeld- of<br />

geluidsopnamen in de zaal alleen<br />

met schriftelijke toestemming.<br />

- Algemene Bezoekersvoorwaarden<br />

zijn na te lezen op muziekgebouw.nl<br />

Steun het Muziekgebouw<br />

Inkomsten uit kaartverkoop dekken<br />

ten dele onze kosten. Word vriend<br />

of doneer: met uw extra steun<br />

kunnen we concerten op het<br />

hoogste niveau blijven organiseren.<br />

Meer informatie:<br />

muziekgebouw.nl/steunons<br />

Op de hoogte blijven?<br />

Blijf op de hoogte van nieuw<br />

geboekte concerten of ander<br />

nieuws. Volg ons via onze<br />

e-nieuwsbrief (aanmelden op<br />

muziekgebouw.nl), Facebook,<br />

Twitter of Instagram.<br />

Dank!<br />

Wij kunnen niet zonder de steun van<br />

onze vaste subsidiënten en Vrienden<br />

van het Muziekgebouw. Wij zijn hen<br />

daarvoor zeer erkentelijk.<br />

Druk binnenwerk<br />

19

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!