2021 10 25 Sweelincks psalmen - Gesualdo Consort
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Zo 24 okt <strong>2021</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 uur<br />
Sweelinck<br />
Festival<br />
<strong>Sweelincks</strong> <strong>psalmen</strong><br />
<strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />
Amsterdam<br />
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale<br />
programmaboekje is een extra service<br />
ter voorbereiding op het concert. Het is<br />
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie<br />
tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele<br />
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de<br />
andere concertbezoekers.<br />
Bij voorbaat dank.
Programma<br />
<strong>Sweelincks</strong> <strong>psalmen</strong><br />
<strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />
Amsterdam<br />
Sweelinck<br />
Festival<br />
Serie Oude<br />
Muziek<br />
Zo 24 okt <strong>2021</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 - 21.30 uur<br />
ca. 75 minuten zonder pauze<br />
<strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong> Amsterdam:<br />
Stephanie Petitlaurent, Nele Gramß sopraan<br />
Terry Wey, Marnix De Cat alt<br />
Adriaan De Koster, Harry van Berne tenor<br />
Kees Jan de Koning bas<br />
Harry van der Kamp bas, artistieke leiding<br />
Menno van Delft klavecimbel<br />
i.s.m. Organisatie Oude Muziek<br />
Dit concert wordt live<br />
uitgezonden door de NTR op<br />
NPO Radio 4<br />
Bent u niet vergeten uw mobiele<br />
telefoon uit te zetten?<br />
Dank u wel.<br />
2
Programma<br />
Jan Pieterszoon Sweelinck (1562 - 1621 )<br />
Miserere mei Domine, SwWV 195<br />
Diligam te Domine, SwWV 191<br />
Toccata C1, SwWV 282 (instrumentaal)<br />
Ainsi qu’on oit le cerf bruire, SwWV 42<br />
(uit: Livre troisième des pseaumes de David, Amsterdam<br />
1614)<br />
Che giova posseder, SwWV 228<br />
(uit: Rimes françoises et italiennes, Leiden 1612)<br />
Fantasia a 4 G1, SwWV 266 (instrumentaal)<br />
O Dieu, je n’ay Dieu fors que toy, SwWV 63<br />
(uit: Livre second des pseaumes de David, Amsterdam 1613)<br />
Yeux qui guidez mon ame, SwWV 231<br />
(uit: Rimes françoises et italiennes)<br />
Susanne un jour, SwWV 208<br />
(uit: Chansons, Antwerpen 1594)<br />
Pavana Hispanica, SwWV 327 (instrumentaal, 4 variaties)<br />
Vous tous les habitans des cieux, SwWV 148<br />
(uit: Livre troisième des pseaumes de David)<br />
Die flichtig Nimphae, SwWV 331 (instrumentaal, 3 variaties)<br />
Chi vuol veder, SwWV 249<br />
(uit: Ghirlanda di madrigali, Antwerpen 1601)<br />
Or soit loué l’Eternel, SwWV 150<br />
(uit: Livre troisième des pseaumes de David)<br />
3
Toelichting<br />
Vierhonderd jaar geleden, op 16 oktober 1621, overleed Jan Pieterszoon Sweelinck te<br />
Amsterdam. Op 20 oktober werd de componist in de Oude Kerk aldaar begraven. De stad<br />
verloor met <strong>Sweelincks</strong> overlijden een van zijn markantste inwoners.<br />
Sweelinck woonde vrijwel zijn hele leven<br />
in Amsterdam en verwierf internationale<br />
bekendheid als Meester Jan, stadsorganist<br />
van de Oude Kerk. Hij bespeelde de orgels van<br />
deze Amsterdamse kerk 44 jaar lang. In 1594<br />
beschouwde een bezoeker van de stad, graaf<br />
Philipp Ludwig II von Hanau-Münzenberg, het<br />
horen van de stadsorganist als een van de<br />
belangrijkste attracties van Amsterdam.<br />
Vocaal oeuvre<br />
Sweelinck was ook de schepper van een<br />
uitgebreid vocaal oeuvre dat meer dan<br />
<strong>25</strong>0 werken omvat. Vanavond kunnen we<br />
daarvan slechts een klein gedeelte tot klinken<br />
brengen. Het accent ligt daarbij op zijn<br />
zeven- en achtstemmige <strong>psalmen</strong>. Aangezien<br />
Sweelinck in het voorwoord van zijn tweede<br />
psalmboek acht heren opvoert die de muzen<br />
en de gratiën toegenegen zijn (‘vous les<br />
affectionnez’), meen ik ervan uit te kunnen<br />
gaan dat door de jaren heen zijn complete<br />
meerstemmige Geneefse <strong>psalmen</strong> solistisch<br />
door dit ‘doux consort Musical’ (<strong>Sweelincks</strong><br />
Collegium Musicum) ten doop zijn gehouden.<br />
Psalm 63, O Dieu, je n’ay Dieu fors que<br />
toy, wordt vanavond geheel ‘authentique’<br />
uitgevoerd. Zes heren worden ondersteund<br />
door een kopie van het stadsklavecimbel<br />
dat in 1604 door Sweelinck was aangekocht<br />
bij de firma Ruckers in Antwerpen. Alleen<br />
het rijkbeschilderde deksel van het originele<br />
instrument kan tegenwoordig nog bezichtigd<br />
worden in het Rijksmuseum.<br />
Transponerend klavier<br />
Het klavecimbel, dat bespeeld wordt door<br />
Menno van Delft, heeft twee klavieren die<br />
geheel eigen klankwerelden bieden. Het<br />
bovenklavier functioneert als een eenklaviers<br />
klavecimbel met 45 toetsen (C/Ec3) met<br />
twee registers, een 8-voet en een 4-voet. Het<br />
onderklavier heeft een omvang van 50 toetsen<br />
(C/E-f3), maar klinkt een kwart lager en heeft<br />
daardoor eigenlijk een 12-voet en een 6-voet.<br />
Dit transponerende klavier is goed inzetbaar<br />
bij <strong>Sweelincks</strong> <strong>psalmen</strong>, die (te) hoog<br />
genoteerd zijn en dus lager uitgevoerd dienen<br />
te worden. Op deze manier vallen alle originele<br />
Geneefse psalmmelodieën binnen de normale<br />
tessituur van de gemeentezang.<br />
Psalmen<br />
Ook Psalm 150, Or soit loué l’Eternel, wordt<br />
begeleid door het ‘dobbel staert stuk’.<br />
Sweelinck zag de <strong>psalmen</strong> als geestelijke<br />
madrigalen. In het voorwoord van zijn eerste<br />
psalmboek, dat vijftig <strong>psalmen</strong> bevat, noemt<br />
hij de psalmmelodieën ‘un subjet si excellent’.<br />
‘En als het u bevalt,’ zo meldt hij de schout,<br />
burgemeesters en schepenen van de stad<br />
Amsterdam, ‘zal ik bij gelegenheid de tijd<br />
nemen om de rest te produceren.’ Kennelijk<br />
vielen de <strong>psalmen</strong> bij het stadsbestuur in de<br />
smaak, want Sweelinck heeft woord gehouden<br />
en produceerde kort voor zijn dood het laatste<br />
psalmboek: Livre quatrieme et conclusionnal<br />
des psaumes de David. De bundel verscheen<br />
een maand na zijn dood.<br />
4
Toelichting<br />
Het programma van vandaag bevat nog<br />
enkele andere hoogtepunten uit <strong>Sweelincks</strong><br />
oeuvre: het zeer beeldende madrigaal Chi<br />
vuol veder quantunque può natura, dat in<br />
1601 te Antwerpen gepubliceerd werd in de<br />
madrigaalbundel Ghirlanda di madrigali,<br />
alsmede <strong>Sweelincks</strong> meesterlijke versie van<br />
het chanson Susanne un jour, waarmee hij<br />
Orlandus Lassus naar de kroon stak.<br />
Tekst toelichting: Harry van der Kamp<br />
5
Liedteksten<br />
Jan Pieterszoon Sweelinck<br />
Miserere mei Domine<br />
Miserere mei Domine,<br />
et exaudi orationem meam.<br />
Wees mij genadig, Heer,<br />
en verhoor mijn gebed.<br />
Diligam te Domine<br />
Diligam te, Domine, fortitudo mea:<br />
Dominus firmamentum meum<br />
et refugium meum et liberator meus.<br />
Deus meus, adjutor meus,<br />
et sperabo in eum.<br />
Protector meus et cornu salutis meae<br />
et susceptor meus.<br />
Laudans invocabo Dominum,<br />
et ab inimicis meis salvus ero.<br />
Ik heb u lief, Heer, mijn sterkte:<br />
de Heer is mijn steun<br />
en mijn toeverlaat en mijn bevrijder.<br />
Hij is mijn God, mijn helper,<br />
ja, mijn hoop zal ik op hem vestigen.<br />
Hij is mijn schild, de kracht van mijn welzijn<br />
en mijn beschermer.<br />
Lovend zal ik de Heer aanroepen,<br />
en van mijn vijanden zal ik verlost zijn.<br />
Ainsi qu’on oit le cerf bruire<br />
Tekst: Théodore de Bèze (1519 – 1605)<br />
Ainsi qu’on oit le cerf bruire,<br />
Pourchassant le frais des eaux:<br />
Ainsi mon cœur qui souspire,<br />
Seigneur, apres tes ruisseaux:<br />
Va tousjours criant suyvant<br />
Le grand, le grand Dieu vivant:<br />
Helas donques quand sera ce,<br />
Que verray de Dieu la face?<br />
Jours et nuicts pour ma viande<br />
De pleurs me vay soustenant,<br />
Quand je voy qu’on me demande,<br />
Où est ton Dieu maintenant?<br />
Zoals je het hert hoort brullen<br />
bij het speuren naar frisse wateren,<br />
zo is het mijn hart dat verlangt,<br />
Heer, naar uw waterstromen,<br />
en steeds gaat roepen<br />
om de allergrootste levende God.<br />
Ach, wanneer zal het toch zover zijn<br />
dat ik het aangezicht van God zal zien?<br />
Dagen en nachten heb ik als leeftocht<br />
tranen die me op de been houden,<br />
en dan zie ik dat men mij vraagt:<br />
waar is de God die u ondersteunt?<br />
6
Liedteksten<br />
Je fons en me souvenant,<br />
Qu’en troupe j’alloy menant,<br />
Priant, chantant, grosse bande<br />
Faire au temple son offrande.<br />
Ik smelt bij de herinnering<br />
dat ‘k groepsgewijs op weg was,<br />
biddend, zingend, een grote schare<br />
om in de tempel aan hem te offeren.<br />
Che giova posseder<br />
Tekst: Pietro Bembo (1470 – 1547)<br />
Che giova posseder cittadi e regni,<br />
E palagi habitar d’alto lavoro,<br />
E servi intorn’haver d’imperio degni,<br />
Di porpora vestir, mangiar in oro,<br />
Esser cantato da sublimi ingegni,<br />
E l‘arche grav’haver pien di thesoro,<br />
Con l’alta fama arrivar fin al polo,<br />
Giacendo poi nel letto fredd’e solo.<br />
Wat heb je eraan steden en koninkrijken te<br />
bezitten,<br />
en bouwkunstige paleizen te bewonen,<br />
en omringd te zijn door slaven, een keizerrijk<br />
waardig,<br />
in purper gekleed te gaan, uit goudschalen<br />
te eten,<br />
bezongen te worden door sublieme<br />
kunstenaars,<br />
en zware kisten vol schatten te hebben,<br />
met de hoogste roem tot het uiteinde der<br />
aarde te reiken,<br />
om vervolgens koud en eenzaam in bed te<br />
liggen.<br />
O Dieu, je n’ay Dieu fors que toy<br />
Tekst: Théodore de Bèze<br />
O Dieu, je n’ay Dieu fors que toy:<br />
Dés le matin je te reclame,<br />
Et de ta soif je sens mon ame<br />
Toute pasmee dedans moy:<br />
Les povres sens d’humeur tous vuides<br />
De mon corps mat et alteré,<br />
Tousjours, Seigneur, t’ont desiré<br />
En ces lieux deserts et arides.<br />
O God, ik heb geen God zo sterk als u.<br />
Vanaf de ochtend roep ik u aan,<br />
en de dorst naar u doet mijn ziel<br />
geheel versmachten in mij:<br />
de arme uitgedroogde zintuigen<br />
van mijn moede en verzwakte lichaam<br />
hebben steeds, Heer, naar u verlangd,<br />
in deze verlaten en dorre streken.<br />
7
Liedteksten<br />
Yeux qui guidez mon ame<br />
Tekst: Philippe Desportes (1546 – 1606)<br />
Yeux, qui guidez mon ame en l’amoureux<br />
voyage,<br />
Mes celeste flambeaux, benins et gracieux,<br />
C’est vous qui fournissez de traicts victorieux<br />
Amour, le juste archer, seul Dieu de mon<br />
courage.<br />
C’est vous qui me rendez content en mon<br />
servage,<br />
C’est vous qui m’enseignez le beau chemin<br />
des cieux:<br />
Vous purgez mon esprit de pensers vicieux<br />
Et retenez mon coeur autrefois si volage.<br />
Vous pouvez d’un clin d’oeil faire vivre et<br />
mourir,<br />
Faire au mois de Janvier un doux Printemps<br />
fleurir,<br />
Et au fort de la nuict la lumière nous rendre.<br />
Vous estes le Soleil qui me donnez le jour,<br />
Et je suis le Phenix, qui se brusle alentour:<br />
Puis quand je suis bruslé, je renais de ma<br />
cendre.<br />
Ogen, die mijn ziel op haar verliefde tocht<br />
geleiden,<br />
mijn hemelse fakkels, weldadig en bevallig,<br />
gij zijt het die Amor van triomferende pijlen<br />
voorziet,<br />
die scherpschutter, de enige God die me<br />
moed geeft.<br />
Gij zijt het die mijn moedig streven bevredigt,<br />
gij zijt het die mij de schone weg ten hemel<br />
wijst.<br />
Gij zuivert mijn geest van kwade gedachten<br />
en houdt mijn vroeger zo vluchtige hart in<br />
bedwang.<br />
Gij kunt me in één oogopslag doen leven en<br />
sterven,<br />
in de maand januari een zachte lente doen<br />
opbloeien,<br />
en te middernacht ons het licht doen zien.<br />
Gij zijt de zon die mij de dag schenkt,<br />
en ik ben de Phoenix, die geheel en al in<br />
brand staat.<br />
Nadat ik dan verbrand ben, herrijs ik uit mijn<br />
as.<br />
8
Liedteksten<br />
Susanne un jour<br />
Tekst: Guillaume Guéroult (ca. 1507 – 1565)<br />
Susanne un jour d’amour sollicitée<br />
Par deux vieillarts convoitans sa beauté,<br />
Fut en son coeur triste et desconfortée.<br />
Voyant l’effort fait à sa chasteté,<br />
Elle leur dit: si par desloyauté<br />
De ce corps mien vous avez jouyssance,<br />
C’est fait de moy. Si je fais resistence,<br />
Vous me ferez mourir en deshonneur.<br />
Mais j’ayme mieulx perir en innocence,<br />
Que d’offenser par peché le Seigneur.<br />
Susanna, eens om haar liefde verzocht<br />
door twee grijsaards die haar schoonheid<br />
begeerden,<br />
werd triest en troosteloos in haar hart,<br />
bij het zien van de aanslag op haar kuisheid.<br />
Zij sprak tot hen: ‘Als ge in oneerbaarheid<br />
aan mijn lichaam plezier beleeft,<br />
is het met mij gedaan. Als ik weerstand bied,<br />
zult ge mij in schande laten sterven.<br />
Maar liever ga ik te gronde in onschuld,<br />
dan dat ik zondig voor de Heer.’<br />
9
Liedteksten<br />
Vous tous les habitans des cieux<br />
Tekst: Théodore de Bèze<br />
Vous tous les habitans des cieux,<br />
Louez hautement le Seigneur:<br />
Vous les habitans des hauts lieux,<br />
Chantez hautement son honneur.<br />
Anges chantez sa renommee,<br />
Louez-le toute son armee:<br />
Lune et Soleil louez son Nom,<br />
Estoiles chantez son renom.<br />
Louëz-le, vous cieux les plus hauts,<br />
Louëz-le, nues pleines d’eaux:<br />
Bref, tout l’ouvrage supernel<br />
Louez le Nom de l’Eternel.<br />
Car apres sa parole dite,<br />
Ceste oeuvre fut faicte et construite,<br />
Et le tout il a mesuré,<br />
D’un cours à tousjours asseuré.<br />
Il en a faict un mandement,<br />
Qui se garde infailliblement:<br />
Baleines aussi avec eux,<br />
Louez-le au profond de vos creux.<br />
Feux, gresle, neige, et glaces froides,<br />
Vents de tempestes, forts et roides,<br />
Executans sa volonté,<br />
Preschez le los de sa bonté.<br />
U allen, bewoners van de hemel,<br />
breng de hoogste lof aan de Heer:<br />
u, die hierboven woont,<br />
zing met luider stem zijn eer.<br />
Engelen, bezing zijn roem,<br />
loof hem, al zijn heerscharen:<br />
maan en zon, loof zijn naam,<br />
sterren, bezing zijn faam.<br />
Loof hem, hoogste hemelen,<br />
loof hem, wolken vol water:<br />
kortweg, alle bovenaardse werken<br />
loof de naam van de eeuwige.<br />
Want volgens het woord dat hij sprak<br />
werd dit werk tot stand gebracht,<br />
en dat alles heeft hij op koers gezet<br />
in een voor altijd zekere baan.<br />
Hij heeft er een code van gemaakt<br />
die onfeilbaar blijft gelden:<br />
ook walvissen dienen daarmee<br />
hem te loven in de diepte van hun holen.<br />
Bliksem, hagel, sneeuw en ijselijke kou,<br />
stormwinden, krachtig en ruw,<br />
ga bij het uitvoeren van zijn wil<br />
de lof van zijn goedheid verkondigen.<br />
<strong>10</strong>
Liedteksten<br />
Louez son Nom, monts et costeaux,<br />
Arbres fruictiers, cedres treshauts,<br />
Bestes sauvages sans raison,<br />
Et tout bestail de la maison.<br />
Bestes sur la terre rempantes,<br />
Bestes parmi le ciel volantes,<br />
Rois et peuples de toutes parts,<br />
Princes et Gouverneurs espars.<br />
Filles, enfans, jeunes, et vieux,<br />
Chantez son los à qui mieux mieux:<br />
Car son seul Nom est haut levé,<br />
Et sur terre et cieux eslevé.<br />
De ses saincts la corne a haussee,<br />
Dont leur louange est avancee:<br />
D’Israël, dis-je, par expres,<br />
Peuple qui luy touche de pres.<br />
Looft zijn naam, bergen en heuvels,<br />
vruchtbomen, en hoogste ceders,<br />
wilde dieren, zonder verstand,<br />
en al het huisgedierte.<br />
Dieren die op de aarde kruipen,<br />
dieren die door het luchtruim vliegen,<br />
koningen en volkeren uit alle werelddelen,<br />
prinsen en vorsten overal verspreid.<br />
Dochters, zonen, jong en oud,<br />
zing zijn lof hoe mooier hoe beter,<br />
want zijn unieke Naam is hoog genoteerd<br />
en boven aarde en hemel verheven.<br />
Hij heeft de hoorn van zijn volgelingen<br />
omhoog gestoken,<br />
waardoor hun lofprijzing is voortgegaan:<br />
vanuit Israel, bedoel ik, met spoed,<br />
het volk dat Hem na aan het hart ligt.<br />
11
Liedteksten<br />
Chi vuol veder<br />
Tekst: Francesco Petrarca (1304 – 1374)<br />
Chi vuol veder quantunque può natura<br />
E‘l ciel tra noi venga a mirar costei,<br />
Ch’è sola un Sol non pur a gl’occhi miei,<br />
Ma‘l mondo cieco che vertu non cura.<br />
E venga tosto perche Morte fura<br />
Prima i migliori e lascia star i rei.<br />
Questa aspettata al regno de gli Dei<br />
Cosa bella mortal passa e non dura<br />
Vedrà s’arriv’a tempo ogni virtute,<br />
Ogni bellezza, ogni real costume<br />
Giunti in un corpo con mirabil tempre.<br />
All’hor dirà, che mie rime son mute,<br />
L’ingegno offeso dal soverchio lume,<br />
Ma se più tarda havra da pianger sempre.<br />
Wie wil aanschouwen waartoe natuur<br />
en hemel bij ons in staat is, kome háár zien,<br />
die als enige een zon is, niet slechts voor<br />
míjn ogen,<br />
maar voor de blinde mensheid die<br />
deugdzaamheid veronachtzaamt.<br />
Maar laat hij spoedig komen, want de dood<br />
voert<br />
eerst de besten weg en laat de slechten<br />
staan.<br />
Zíj maakt haar opwachting in het rijk der<br />
goden,<br />
een schoon doch sterflijk wezen dat niet<br />
blijvend is.<br />
Hij krijgt te zien, komt hij op tijd, hoe alle<br />
deugd,<br />
bekoorlijkheid, alle voorname zeden<br />
verenigd zijn in één harmonisch lichaam.<br />
Dan zal hij zeggen dat mijn gerijm<br />
nietszeggend is,<br />
mijn talent in ’t niet valt bij die stralende<br />
verschijning.<br />
Maar komt hij te laat, zal hij dat eeuwig<br />
berouwen.<br />
12
Liedteksten<br />
Or soit loué l’Eternel<br />
Tekst: Théodore de Bèze<br />
Or soit loué l’Eternel,<br />
De son sainct lieu supernel,<br />
Soit, di-je, tout hautement<br />
Loué de ce firmament<br />
Plein de sa magnificence.<br />
Louez-le tous ses grands faicts,<br />
Soit loué de tant d’effects,<br />
Tesmoins de son excellence.<br />
Soit joinct avecques la voix<br />
Le plaisant son de hautbois,<br />
Psalterions à leur tour,<br />
Et la harpe et le tabour,<br />
Haut sa louange resonnent.<br />
Phifres esclattent leur ton,<br />
Orgues, musette et bourdon,<br />
D’un accord son los entonnent.<br />
Soit le los de sa bonté,<br />
Sur les cymbales chanté,<br />
Qui de leur son argentin,<br />
Son Nom sans cesse et sans fin<br />
Facent retentir et bruire.<br />
Bref, tout ce qui a pouvoir<br />
De souffler, et se mouvoir,<br />
Chante à jamais son empire.<br />
Thans wordt de eeuwige geprezen<br />
op zijn heilige verheven plaats<br />
laat hij, zeg ik, met luider stem<br />
geprezen worden wegens dit firmament<br />
vol van zijn heerlijkheid.<br />
Prijs hem, al zijn grote daden,<br />
geprezen zij hij om alle werken<br />
die getuigen van zijn uitnemendheid.<br />
Laat horen samen met de stem<br />
de aangename klank van de schalmei,<br />
psalteria elk op hun beurt,<br />
en tevens de harp en trommel,<br />
doen zijn lof luid weerklinken.<br />
Fluitjes barsten uit in klank,<br />
orgels, doedelzak en baspijp<br />
zetten in één samenklank zijn lof in.<br />
Laat de lof van zijn goedheid<br />
op de cymbalen gespeeld worden,<br />
die met hun heldere klank<br />
zijn naam onbelemmerd en voortdurend<br />
doen schallen en weerklinken.<br />
Kortweg, ieder die in staat is<br />
om te ademen en zich te bewegen,<br />
bezing voor eeuwig zijn heerschappij.<br />
Vertalingen: Harry van der Kamp<br />
13
Biografieën<br />
Componist<br />
Jan Pieterszoon<br />
Sweelinck<br />
Jan Pieterszoon Sweelinck<br />
(1562 - 1621) is in de<br />
stad Deventer geboren.<br />
Hij ontwikkelde zich<br />
tot een van de grootste<br />
orgelvirtuozen van zijn tijd<br />
en werd de belangrijkste<br />
Nederlandse componist<br />
aan het begin van de<br />
zeventiende eeuw.<br />
Omstreeks 1566 verhuisde<br />
Sweelinck met zijn ouders<br />
naar Amsterdam, waar zijn<br />
vader inmiddels organist<br />
van de Oude of Sint-<br />
Nicolaaskerk was geworden.<br />
In 1590 trouwde hij met<br />
Claesgen Dirckxdochter<br />
Puyner, afkomstig uit een<br />
welgestelde familie in<br />
Medemblik. Het echtpaar<br />
betrok een woning in de<br />
Koestraat. Uit hun huwelijk<br />
werden zes kinderen<br />
geboren. Al op jonge<br />
leeftijd moet Sweelinck<br />
door het stadsbestuur van<br />
Amsterdam tot stadsorganist<br />
zijn benoemd, een functie die<br />
hij tot zijn dood in 1621 zou<br />
blijven vervullen. Daarnaast<br />
was Sweelinck een heel<br />
productief componist: van<br />
zijn hand zijn maar liefst<br />
ruim <strong>25</strong>0 vocale werken<br />
in de vorm van chansons,<br />
madrigalen, motetten en<br />
<strong>psalmen</strong> verschenen. Hiertoe<br />
behoorden vier boeken<br />
met <strong>psalmen</strong>, waarin hij<br />
composities op basis van<br />
berijmingen in het Frans<br />
door Clément Marot en<br />
Théodore de Bèze opnam.<br />
Pas later verschenen er<br />
zeventig werken voor<br />
klavecimbel en orgel. Het<br />
orgel werd het instrument<br />
waarop hij excelleerde.<br />
14
Biografieën<br />
Uitvoerenden<br />
<strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />
Amsterdam<br />
Het <strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />
Amsterdam, een<br />
internationale groep<br />
vocalisten gespecialiseerd<br />
in de uitvoering van oude<br />
muziek, brengt onder leiding<br />
van Harry van der Kamp<br />
bijzondere programma’s in<br />
kleine vocaal-instrumentale<br />
bezetting waarin het nieuw<br />
licht laat schijnen op oude<br />
muziek van de laatste<br />
zevenhonderd jaar.<br />
Het <strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />
Amsterdam voert het<br />
onbegeleide madrigaal, de<br />
moeder van de expressieve<br />
westerse muziek, hoog in<br />
zijn vaandel. Het totale<br />
madrigaaloeuvre van de<br />
zestiende en zeventiende<br />
eeuw behoort tot zijn<br />
repertoire, maar ook de<br />
overige genres krijgen<br />
ruimschoots aandacht.<br />
Waar mogelijk worden<br />
verbindingen gelegd naar<br />
muziek van latere eeuwen.<br />
Ook hebben diverse<br />
componisten werken aan<br />
het <strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />
Amsterdam opgedragen.<br />
foto: Hans Hijmering<br />
Het <strong>Gesualdo</strong> <strong>Consort</strong><br />
Amsterdam realiseerde tal<br />
van opnamen van minder<br />
bekend repertoire, dat<br />
dankzij jubelende kritieken<br />
en prijzen waaronder een<br />
Echo Klassik, Diapason<br />
Découverte en Edison<br />
Klassiek door een breed<br />
publiek werd herontdekt.<br />
Met Het Sweelinck<br />
Monument leverden Van der<br />
Kamp en zijn ensemble een<br />
onschatbare bijdrage aan<br />
de herwaardering van een<br />
van Nederlands grootste<br />
componisten.<br />
15
Biografieën<br />
Menno van Delft<br />
Klavecimbel<br />
Menno van Delft<br />
(Amsterdam, 1963)<br />
studeerde kavecimbel, orgel<br />
en muziekwetenschappen<br />
aan het Sweelinck<br />
Conservatorium te<br />
Amsterdam, het Koninklijk<br />
Conservatorium te Den<br />
Haag en de Rijksuniversiteit<br />
Utrecht. Zijn professoren<br />
waren Gustav Leonhardt,<br />
Bob van Asperen, Piet Kee,<br />
Jacques van Oortmerssen<br />
en Willem Elders.<br />
In 1988 was Menno van<br />
Delft finalist op het C.Ph.E.<br />
Bach - Concours in Hamburg<br />
en won de clavichordprijs.<br />
Een jaar later maakte hij zijn<br />
debuut op het Festival Oude<br />
Muziek in Utrecht. Hij gaf<br />
concerten en masterclasses<br />
in heel Europa en de<br />
Verenigde Staten, maakte<br />
talrijke opnamen voor radio<br />
en televisie en was te gast<br />
op diverse Bachfeste van de<br />
Neue Bachgesellschaft. In<br />
1992 richtte Menno van Delft<br />
Das Zimmermannsche Caffee<br />
op, het vocale ensemble<br />
Jan van Ruusbroec en sinds<br />
16<br />
de oprichting in 2001 van<br />
de New Dutch Academy<br />
is Menno van Delft daar<br />
continuospeler en solist. Hij<br />
geeft lezingen en publiceert<br />
over onderwerpen als het<br />
vroege klavierrepertoire,<br />
uitvoeringspraktijk,<br />
klaviertechniek, stemmen<br />
en stemmingen. Met<br />
Siebe Henstra vormt hij<br />
het clavichord-duo De<br />
Prallende Doppelschlag<br />
en met Stefano Demicheli<br />
(Turijn) het clavecimbelduo<br />
La Bassa Fiamenga.<br />
Sinds 1995 doceert Menno<br />
van Delft klavecimbel,<br />
clavichord, basso continuo<br />
foto: Marco Borggreve<br />
en ensemblespel aan<br />
het Conservatorium van<br />
Amsterdam.
Verwacht<br />
Bethlehem vóór Bach<br />
Vox Luminis<br />
Serie Oude<br />
Muziek<br />
Wo 15 dec <strong>2021</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 uur<br />
Omdat er naast het Weihnachtsoratorium van Johann<br />
Sebastian Bach nog zoveel briljante barokmuziek is om de<br />
donkere decemberdagen te verlichten, dook Vox Luminis<br />
voor dit kerstprogramma in het liedrepertoire voor dit<br />
meesterwerk. Twee neven van Bachs vader, behorend<br />
tot de toenmalige muziekelite, klinken naast vroege<br />
barokmeesters als Praetorius, Schein, Scheidt en Schütz.<br />
Duitse componisten die muzikale overtuigingskracht en de<br />
kunst van het contrapunt bijna honderd jaar voor Bach al<br />
op een briljante manier samenbrachten.<br />
Het Belgische Vox Luminis is een solistenensemble met een<br />
internationale bezetting, dat zich richt op vocale muziek<br />
uit de 16e tot en met de 18e eeuw. De meeste leden van<br />
het ensemble leerden elkaar kennen tijdens hun studie<br />
aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Het<br />
ensemble opereert zelfstandig maar werkt ook samen met<br />
instrumentale groepen zoals Les Muffatti. Bij het platenlabel<br />
Ricercar verschenen meerdere cd’s, steevast enthousiast<br />
ontvangen, waaronder een opname van Schütz’ Musikalische<br />
Exequien en het album English Royal Funeral Music met<br />
onder meer muziek van Purcell. Vox Luminis was artist in<br />
residence tijdens het Festival Oude Muziek Utrecht 2015.<br />
Programma: kerstliederen van Samuel Scheidt, Johann<br />
Michael Bach, Heinrich Schütz, Johann Christoph Bach,<br />
Johann Hermann Schein, Michael Praetorius, Andreas<br />
Hammerschmidt, Johann Pachelbel en Hieronymus<br />
Praetorius<br />
Heinrich Schütz<br />
i.s.m. Organisatie Oude Muziek<br />
17
Verwacht<br />
Oktober<br />
wo 27 okt / 20.15 uur<br />
1984<br />
New European Ensemble +<br />
Boris van der Ham + Edward<br />
Snowden<br />
do 28 okt / 12.30 uur<br />
Jelmer de Moed<br />
Lunchconcert Dutch<br />
Classical Talent<br />
do 28 okt / 20.15 uur<br />
Parallax<br />
Het Collectief<br />
vr 29 okt / 20.15 uur<br />
Gouden monden<br />
Lets Radiokoor<br />
za 30 okt / 20.15 uur<br />
Allerzielen<br />
Nederlandse Bachvereniging<br />
Kijk Muziek!<br />
Flamenco Biënnale<br />
zo 31 okt<br />
13.30 uur<br />
TAKATÁ TAKATÁ (5+)<br />
Alles is ritme en ritme is<br />
alles<br />
13.30 + 15.30 uur / Kleine<br />
Zaal<br />
Flamenco Fluisterstad (2+)<br />
Een muzikaal<br />
flamencosprookje<br />
November<br />
wo 3 nov / 20.15 uur<br />
alBahr – Mare Nostrum<br />
Cappella Amsterdam –<br />
Cappella LAB<br />
do 4 nov / 20.15 uur<br />
Bosch Requiem <strong>2021</strong> van<br />
Hawar Tawfiq<br />
philharmonie zuidnederland<br />
+ Thomas Oliemans<br />
vr 5 nov / 20.15 uur<br />
Rossini’s Petite messe<br />
solennelle<br />
Coro Ghislieri<br />
vr 5 nov / 21.00 uur /<br />
Bimhuis<br />
Jaimie Branch<br />
Fly or Die II: Bird Dogs of<br />
Paradise<br />
zo 7 nov / 12.00 uur /<br />
Entreehal<br />
Muziekgebouw Park<br />
Picknick<br />
zo 7 nov / 20.15 uur<br />
The Freedom Songs<br />
Jacob ter Veldhuis<br />
SoundLAB Workshop<br />
Maak je eigen muziek met de<br />
wonderlijkste instrumenten.<br />
Voor kinderen (7+) met<br />
volwassenen. Elke zondag,<br />
13.00 uur in de Atriumzaal.<br />
Kaartjes via muziekgebouw.nl.<br />
WannaSwing<br />
Op de kade voor het<br />
Muziekgebouw staat de<br />
interactieve muziekinstallatie<br />
WannaSwing van theatermaakster<br />
Caecilia Thunissen<br />
en scenograaf Jan Boiten. Acht<br />
schommels sturen composities<br />
aan van hedendaagse<br />
componisten als Joey Roukens,<br />
Mayke Nas en Rob Zuidam.<br />
Zie voor meer informatie<br />
muziekgebouw.nl/wannaswing<br />
Huil van de Wolff<br />
Elke 22e van de maand klinkt om<br />
20.00 uur het geluidsmonument<br />
Huil van de Wolff van Martijn<br />
Padding ter herinnering aan<br />
oprichter van het Muziekgebouw<br />
Jan Wolff (1941 - 2012).<br />
Zie voor meer informatie<br />
muziekgebouw. nl/huilvandewolff<br />
18
Foto: Erik van Gurp<br />
4’33 grand café<br />
Kom voor of na het concert eten<br />
in 4’33 Grand café. Reserveren:<br />
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.<br />
Bij de prijs inbegrepen<br />
Reserveringskosten zijn bij de<br />
kaartprijs inbegrepen.<br />
Ook een drankje, tenzij anders<br />
vermeld op uw concertkaartje.<br />
Het drankje serveren wij in de<br />
pauze óf na afloop van het concert.<br />
Rondom het concert<br />
- Na aanvang van het concert heeft<br />
u geen toegang meer tot de zaal.<br />
- Zet uw mobiele telefoon uit voor<br />
aanvang van het concert.<br />
- Het maken van beeld- of<br />
geluidsopnamen in de zaal alleen<br />
met schriftelijke toestemming.<br />
- Algemene Bezoekersvoorwaarden<br />
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl<br />
Steun het Muziekgebouw<br />
Inkomsten uit kaartverkoop dekken<br />
ten dele onze kosten. Word vriend<br />
of doneer: met uw extra steun<br />
kunnen we concerten op het<br />
hoogste niveau blijven organiseren.<br />
Meer informatie:<br />
muziekgebouw.nl/steunons<br />
Op de hoogte blijven?<br />
Blijf op de hoogte van nieuw<br />
geboekte concerten of ander<br />
nieuws. Volg ons via onze<br />
e-nieuwsbrief (aanmelden op<br />
muziekgebouw.nl), Facebook,<br />
Twitter of Instagram.<br />
Dank!<br />
Wij kunnen niet zonder de steun van<br />
onze vaste subsidiënten en Vrienden<br />
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen<br />
daarvoor zeer erkentelijk.<br />
Druk binnenwerk<br />
19