Stel jagpunte in - maklik! - Bowhunter

Die bylae vir die boogskutters van Suid-Afrika
Volume 3 Nr 11 / NOVEMBER 2007 / RSA
Feite en opinies
Deur Herman Brand
Kyk, daar is nou een ding wat soos
’n paal bo water staan en dit is dat
ons die lekkerste sport beoefen wat
daar is. Niks kan kom daarby nie. Dit
is kompleet ’n siekte waarvoor geen
medisyne help nie. Kyk maar hoe die
sport in ons land groei. Ook in die res
van die wêreld is die getalle besig
om toe te neem. In Amerika word
daar geskat dat meer as 26 miljoen
mense boë besit. Met al die boogskutters
is daar ’n ongelooflike klomp
tipes toerusting. Boogvervaardigers
het talle modelle, en dan praat ’n
mens nie eers van die bybehore,
pyle en dergelike nie.
Nou het elke persoon sy eie toerusting
wat syns insiens die beste is. Dit
werk vir hom. Maar die feit dat dit vir hom
werk, beteken nie noodwendig dat dit vir
sy vriend sal werk nie. Mense verskil fisiologies
en jou tipe persoonlikheid speel
ook ’n rol in jou vermoë en die toerusting
wat vir jou sal werk. So word jou verwysingsraamwerk
opgebou deur wat jy
self ervaar, wat jy lees en sien en hoor.
As ons kyk na wat ons ervaar, is ons
baie subjektief. Alhoewel jy dinge kan
staaf met resultate oor wat vir jou werk
en wat nie, bly dit subjektief. Dit werk
vir jou maar sal dalk nie vir my werk nie.
Dus is dit jou opinie en nie noodwendig
’n feit nie. Wat jy by ander mense hoor, is
ook hulle opinies, tensy hulle wetenskaplike
bewyse het wat dit kan oorplaas na ’n
feit. Ongelukkig aanvaar baie boogskutters
dinge wat hulle by iemand anders hoor en
wat daardie persoon se opinie is, as ’n feit.
Die persone met die grootste verantwoordelikheid
is ons as boogwinkeleienaars
en ook die persone wat vir ons werk.
’n Mens moet baie versigtig wees met die
inligting wat jy aan klante meedeel. Ek het
self vir agt jaar van my boogskietlewe aan
die ander kant van die toonbank gestaan
en na die eienaars en personeel van die
winkels geluister. Ek as die klant het altyd
opgekyk na die “spesialis” aan die ander
kant van die toonbank om feite vir my te
gee en as hy ’n opinie uitspreek, moet hy
sê dat dit sy opinie is en nie ’n feit nie. Ek
probeer nou om dieselfde beginsel toe te
pas. Daar is baie nuwelinge in die sport en
as ’n mens gaan kyk na die groot getalle
boogwinkels, kan hulle binne ’n dag sommer
baie inligting bekom. Dan is daar ook
die inligting wat ’n voornemende boogskutter
by sy vriende en kennisse kry. Of
dit ’n feit of iemand se opinie is, weet hy
nie. Hy aanvaar al die inligting wat hy kry,
as feite en moet besluite neem gebaseer op
hierdie inligting. Opinies is meestal subjektief
en dan is dit vir die beginner moeilik
om die regte besluite op grond daarvan
te neem.
Kom ons kyk na ’n paar voorbeelde.
Die vraag wat seker die meeste gevra
word, is watter boog is die beste. Nouja,
In hierdie uitgawe
52 Feite en opinies
54 Limpopo Bosveldliganuus
55 Stel jagpunte in – maklik
Pyl & Boog is ’n amptelike bylae tot
Africa’s Bowhunter and Archer
Redakteur
Tom Cairncross
Tel: (012) 335 1998
Faks: (012) 335 5066 / 086 6593048
E-pos: tom@africasbowhunter.co.za
Taalversorging:
Emmerentia Steyn
Ontwerp en uitleg
Andre van Schaik
E-pos: repro@africasbowhunter.co.za
Advertensies
Tom Cairncross / Yolande Steenkamp
Tel: (012) 335 1998
Faks: (012) 335 5066 / +27 866593048
E-pos: editor@africasbowhunter.co.za
Posadres
Posbus 30724
Wonderboompoort 0033
Webwerf
www.africasbowhunter.co.za
my antwoord is elke keer dieselfde. Ek is
in die gelukkige posisie dat ek al met die
meeste boë in Suid-Afrika geskiet het.
Daar is egter net twee boë wat vir my
werk. Luister mooi: “wat vir my werk”. Ek
deel dus my opinie met die klant oor watter
boog vir my werk en lekker skiet. Die
feit is daar is nie so ’n ding soos ’n slegte
boog nie. Dit gaan oor twee dinge, naamlik
wat vir jou werk en wat kan jy bekostig.
Dit is feite.
52 PYL EN BOOG NOVEMBER 2007

Ons is nou net deur die middel van die jagseisoen. Ek wil
nie sê dat die seisoen verby is nie, want ons kan mos reg deur
die jaar gaan pyle gooi as ons wil en die boere ons toelaat. Die
ander vraag wat gevra word, is: “Watter jagpunt werk die beste?”
Die feit van die saak is al die punte werk dieselfde. Solank jy die
bok met genoeg momentum op die regte plek skiet, sal hy doodgaan.
Akkuraatheid en penetrasie is die geheim. Ek het ’n punt
of twee wat ek verkies bo die ander, maar weereens is dit op my
verwysingsraamwerk en opinie gebaseer. Met die boog, pyle en
toerusting wat ek gebruik, werk hulle net vir my. Baie jagters vra
ook vir my wat ek van meganiese jagpunte dink. Myns insiens
werk hulle baie goed, solank jy ’n pyl skiet wat swaar genoeg
is om die momentum te behou om penetrasie te gee. Maar die
feit wat almal miskyk, is dat volgens huidige wetgewing dit nog
onwettig is om met meganiese jagpunte te jag. Hierdie wetgewing
is slegs riglyne en standaarde waarvolgens die provinsiale
regerings hulle wetgewing moet opstel. Tot tyd en wyl hulle
eendag daarby uitkom, geld die ou wet nog. As my geheue my
nie in die steek laat nie, is dit wetgewing van 1984. Die professionele
jagters sal beter weet. Moet my asseblief nie stenig nie,
maar volgens die ou wetgewing is dit onwettig om te jag met ’n
punt wat bewegende dele het. Dit is die feit. Ek sê nie of dit reg
of verkeerd is nie, maar dit is die feit.
Spoed en klank is nog ’n kwessie wat dikwels hier in my
winkel ter sprake kom. Baie jagters wil óf vinniger skiet óf hulle
boë so stil moontlik maak. Die rede is dat hulle ’n ondervinding
gehad het waar die bok beweeg het voordat die pyl by die bok
kon kom. Of dalk het iemand ’n opinie oor hulle toerusting uitgespreek.
Ek is besig om navorsing te doen oor al dié dinge om met
feite vorendag te kom, maar ek kan intussen my opinie hieroor
uitspreek. Asseblief, onthou dat dit my opinie is en dat elkeen op
sy eie opinie geregtig is. As jy met die manne praat wat langer as
agt jaar met ’n boog jag, sal hulle jou vertel dat hulle boë daardie
dae nie so vinnig was nie en hulle het geklink soos ’n fiets wat jy
van die huis se dak af gooi. En ek kan uit ondervinding praat. My
ou Jennings Buckmaster PWC was stadig. As ek by 240 fps uitgekom
het, sou dit baie vinnig gewees het. En dit was ook rêrig
nie baie stil nie. Maar deur die bokke te ken en mooi op te let het
ek talle spesies met die “stadige rammelkas” platgetrek, van die
vinnige vlakvark en rooibok tot die harde blouwildebees. Nou is
dit my opinie dat ons oorsensitief geword het oor spoed en klank,
en vergeet het van die kuns en vernuf van die jagter. As jy na
oorsese boogtydskrifte kyk, sal jy baie advertensies sien waar ’n
boogmaatskappy spog dat ’n rekordbok met ’n spesifieke boog
of toerusting geskiet is. Weereens, my opinie is dat jy daardie
persoon op daardie dag agter amper enige boog kon sit en hy sou
nog steeds presteer het. Toets jouself maar hieraan. Waarna kyk
jy as jy na die trofeebladsy in hierdie tydskrif kyk? Ek kan jou
amper waarborg jy kyk na die toerusting om te sien of hulle nie
dalk dieselfde as jy gebruik nie. Party van julle gebruik dit dalk
ook om julle volgende toerusting te kies.
Asseblief, wees versigtig om nie jou opinie as feite aan ander
uit te deel nie. Ons almal het ’n verantwoordelikheid teenoor
ons gunstelingsport, ander boogskutters, nuwelinge en die ander
oningeligtes.
Die belangrikste van alles is dat dit moet gaan oor die persoon
agter die boog en nie die toerusting nie. k
NOVEMBER 2007 PYL EN BOOG
53

Limpopo Bosveldliganuus
Deur Susan Botha
Ten einde aan internasionale
standaarde te voldoen, beplan
SANIFAA om in die nabye toekoms
na die kleiner kolle oor te skakel
soos dit tans op die MacKenzie
3D-teikens voorkom. Dit het tot
gevolg dat daar ’n kleiner kill
zone-area binne-in die groter
longskoot-area van ’n 3D-teiken aangebring sal word.
Die boogklubs van die Limpopo Bosveldligastelsel skiet
reeds die afgelope drie maande tydens ligakompetisies volgens
hierdie stelsel, aangesien dit standaardpraktyk in Europa
is. Dit beteken dat die tellings nou 10 punte vir die kleiner kol
(die kill zone-area) op die 3D-teiken is; 8 punte soos daar huidig
geskiet word na die aanvanklike 10 punt-kol (die longskootarea),
en 5 punte op enige ander plek van ’n 3D-teiken. Vir die
2D-teikens geld dieselfde reëls as wat tans die geval is. Die
kwalifiserende punte van die Limpopo Bosveldliga se klassestelsel
sal derhalwe ook verander word om hierdie nuwe kollestelsel
te akkommodeer.
Vanweë die Limpopo Bosveldligastelsel se groot sukses
gaan dit in die komende jaar na skole in die Limpopo Provinsie
uitgebrei word. Daar sal daar drie ouderdomsgroepe by die skole
wees, naamlik penkoppe onder 13 jaar; juniors onder 17 jaar,
asook ’n onder 19-klas. Hierdie skoleligakompetisies sal parallel
met die huidige boogklubligastelsel in die Limpopo Provinsie
gedoen word. Indien skole hulle eie boogskietdae wil aanbied,
sal hulle met hulle naaste boogklub in verbinding moet tree.
Wat die ligastelsel so suksesvol maak, is dat enige lid van ’n
deelnemende boogklub die geleentheid gebied word om tot sy
boogklub se ligapuntetelling by te dra. Dit gaan dus nie net oor
’n boogklub se topboogskutters nie, maar wel oor die betrokke
klub se bywoning tydens so ’n ligakompetisie.
Teiken: Voorbeeld van nuwe kollestelsel.
Die tellings tot aan die einde van September van die onderskeie
boogklubs in die Limpopo ligastelsel is soos volg:
POSISIE BOOGKLUB PLEK PUNTETELLING
1ste Tzaneen Boogklub Tzaneen 46
2de Elands Boogklub Marble Hall 45
3de Bushveld Extreme Polokwane 42
3de Nyala Boogklub Ellisras 42
4de Mopani Boogklub Phalaborwa 26
5de Savannah Boogklub Vaalwater 14
6de Ysterberg Boogklub Mokopane 8
7de Serolo Archers Naboomspruit 2
Die uiteindelike wenner sal aan die einde van November aangekondig
word en sal met die Limpopo Bosveldliga prestigetrofee
beloon word. Hierdie ligastelsel het nie net daarin geslaag om
die standaard van die boogklubs in die Limpopo Provinsie te
verhoog nie, maar het ook ’n wonderlike kameraderie en sportmangees
onder die klubs bewerkstellig.
k
Ligakompetisie by Phalaborwa.
’n Deelnemer in aksie in die verre noorde.
Pretdag
A rchery Xcellence nooi alle boogskuts na ’n pretdag by ons
wêreldklas- binnenshuise fasiliteit te Carletonville op Saterdag,
17 November 2007. Ons beoog om ’n SANIFA 5 spot-kompetisie
aan te bied, waar daar pryse vir die hoogste telling sal wees,
asook ’n een-pyl Robin Spot, wat jou R500-00 in die sak kan
bring. Verversings sal heeldag beskikbaar wees. Mans en vroue
in alle ouderdomsgroepe en alle boogstyle is welkom. Fooi R100;
aanvangstyd: 09:00. Vir meer inligting en besprekings kontak Dee
by Archery Xcellence: 018 784 4970.
54 PYL EN BOOG NOVEMBER 2007

Stel jagpunte in - maklik!
NOVEMBER 2007 PYL EN BOOG
Deur Seppie Cilliers
Die jagseisoen is
verby. Baie jagters
het die probleem
ondervind dat hulle
oefenpunte en jagpunte
nie op dieselfde
plek skiet nie.
Wat nou gemaak? Dis die vraag wat ek amper elke dag
dié jagseisoen gekry het. Nouja, hier is die antwoord en
‘n baie eenvoudige oplossing.
Voor ons egter na die oplossings kyk, is dit belangrik om
seker te maak dat jou pyl reg is vir jou boog. Jy kan nie net
‘n pyl met ‘n “spine” van 500 uit ‘n 70+ pond boog skiet nie.
Die boog sal nie akkuraat wees nie en die pyl is ‘n gevaar vir
jou en die mense om jou. As die pyl nie reg is vir die boog nie,
bestaan die moontlikheid dat die pyl in jou boog kan breek of
terwyl dit nog op pad is na die teiken toe. As jy nie seker is nie,
gaan besoek jou naaste winkel, bel hulle of gaan kyk by www.
eastonarchery.com. Gaan na die “spine charts” toe en kies jou
pyle volgens jou ponde en pyllengte.
Goed, laat ons begin. Jou boog is opgestel en jy is reg om te
gaan jag.
Heel eerste gaan jy jou boog inskiet met jou veldpunte.
Begin op ‘n afstand van ongeveer 20 treë. Maak seker jou pyle
vlieg mooi en dat die pyle reguit in die teiken ingaan. Met ander
woorde, jou boog moet reg opgestel en ge-tune wees. As die pyl
nie mooi vlieg nie, en nie mooi reguit in die teiken ingaan nie,
sal jy baie penetrasie verloor op die dier wat jy wil skiet.
Sodra al jou afstande ingestel is, skiet jy met jou jagpunte.
Dis altyd goed om te merk waar jou pyle met jou oefenpunte was
en dan ook met jou jagpunte. Dit word gedoen sodat jy die verskil
in groeperings kan sien. Sodra jy die verskil kan sien, word
die verstellings gemaak om die fout reg te stel.
BELANGRIK: Moet nooit jou jagpyl sonder vere met jou
jagpunt skiet nie! Dis baie gevaarlik, want die vlug van jou pyl
sal baie sleg wees en kan skade aan jou boog veroorsaak of aan
jou. Dit staan ook bekend as “bare shaft testing”. Moet dit nié
met jagpunte doen nie!
Dis belangrik dat jou pyle baie naby aan dieselfde moet
weeg. Dis natuurlik ook belangrik dat jou oefenpunte en jou jagpunte
dieselfde moet weeg. As die oefenpunt ligter is as die jagpunt,
sal jy nie op dieselfde plek skiet nie. Dit verander nie net
die gewig van die pyl nie, maar ook die styfheid van die pyl. As
jy die punt op die pyl swaarder maak, maak jy die pyl “slapper”.
As jy die puntgewig ligter maak, maak jy die pyl stywer.
As jy jou groepering gekry het, en jy sit met een van die
probleme hieronder, is jou oplossing eenvoudig. Maak klein verstellings,
en net een op ‘n slag. Moenie jou pylrus na regs of
links beweeg, en dan ook die pylrus op beweeg nie. Wanneer die
pylrus meer in lyn beweeg word, dra dit meer energie aan die pyl
oor en kan die reaksie van die pyl dus verander.
k
55