2022 04 16 B'Rock Orchestra en Vocal Consort + Muziektheater Transparant

Za 16 apr 2022
Grote Zaal
20.15 uur
Serie
Muziektheater
Passio
B’Rock Orchestra en Vocal
Consort + Muziektheater
Transparant
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale
programmaboekje is een extra service
ter voorbereiding op het concert. Het is
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie
tijdens het concert te raadplegen via je mobiele
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de
andere concertbezoekers.
Bij voorbaat dank.

Programma
Passio
B’Rock Orchestra en Vocal
Consort + Muziektheater
Transparant
Serie
Muziektheater
Pasen in het
Muziekgebouw
Za 16 apr 2022
Grote Zaal
20.15 – 21.45 uur
ca. 80 minuten zonder pauze
Rupert Enticknap countertenor
Alexander Schneider Pilatus
Matthias Lutze Jezus
Fabian Kelly Petrus
Mirko Ludwig Judaeus
Heike Heilmann Ancille
Andreas Küppers dirigent en muzikale leiding
Luigi De Angelis concept, regie, scenografie, video-ontwerp
Andrea Argentieri video, regie assistentie
Tobias Kokkelmans dramaturgie
Chiara Lagani kostuums
Louis Andriessen (1939 - 2021)
...miserere... (2006/2007)
Alessandro Scarlatti (1660 - 1725)
3 Responsori per la Settimana Santa (ca. 1708)
··
Tristis est anima mea
··
Omnes amici mei
··
Plange quasi virgo
Passio Domini Nostri Jesu Christi secundum Joannem
Arvo Pärt (1935)
Da pacem Domine (2004/2008)
Staat je mobiele telefoon al uit?
Dank je wel.
2

Toelichting
Passio beslaat een breed muzikaal bereik, van vroeger tot nu. Lijden wordt in de westerse
wereld al bijna tweeduizend jaar geassocieerd met de passie van Jezus Christus. Jezus
leed en stierf voor de zonde van de wereld is de oorspronkelijke titel van Barthold
Heinrich Brockes belangrijke passie-libretto aan het begin van de achttiende eeuw.
Maar het lijden van de Zoon van God omvat altijd het lijden van God zelf, van de mens,
inderdaad van de hele schepping. Met al onze wanhoop, angst en machteloosheid worden
we opgenomen in de meedogende, maar ook liefdevolle context van dit eeuwige verhaal.
Louis Andriessen
...miserere...
Aan het begin horen we in het strijkkwartet
...miserere... van Louis Andriessen de
tijdloosheid van dit onderwerp. Andriessens
compositie is onder meer geïnspireerd op
het gelijknamige wereldberoemde werk
van Gregorio Allegri (1582 - 1652), dat
lange tijd exclusief in de Sixtijnse Kapel
werd uitgevoerd. Zoals de ontdekking
van magische toonreeksen in de roman
Melodieën van Helmut Krausser, brengt
Andriessens ...miserere... de afmetingen
van het lijden in kaart, het verlangen naar
verlossing, een pleidooi voor genade.
‘Miserere mei, Deus, secundum magnam
misericordiam tuam’ (God, wees mij genadig
overeenkomstig uw goedertierenheid. Psalm
51/3).
Andriessen kiest niet voor de makkelijke
weg; de muziek biedt dan ook geen lichte
troost. Voordat het werk eindigt in het
langzame, mysterieuze, verloste ‘tempo di
sarabande’, is men als het ware door een
lange donkere nacht gegaan, vol wanhoop
en strijd. De beginnende zuchtende figuren
worden gevolgd door akkoordlagen die
van kleur veranderen voordat de tonen
van elkaar afdrijven en de klankpatronen
vervagen. Na een uitdagend unisono-koraal
in een aanhoudende regressie, begint een
vasthoudend, permanent herhalingsmotief –
zoals in een gebedsmolen. Daarna betreden
wilde, compromisloze, galopperende ritmes
het toneel, als apocalyptische ruiters. Een
eenzame stem haalt nog één keer adem en
leidt ons vervolgens richting het laatste deel.
Alessandro Scarlatti
Responsori per la Settimana Santa
Alessandro Scarlatti’s Responsori per la
Settimana Santa volgen een vast canon van
Bijbelteksten, bestemd voor specifieke dagen
in de Heilige Week. Een responsorium is een
muziekvorm waarbij een voorzanger en een
koor elkaar afwisselen.
Tristis est anima mea was bedoeld voor
Witte Donderdag. Het toonzet de woorden
van Jezus in de tuin van Gethsemane: ‘Mijn
ziel is droevig tot de dood; blijf hier en kijk
met mij mee.’ (Matteus 26:38). Omnes amici
mei was bedoeld voor Goede Vrijdag. Dit
3

Toelichting
responsorium is gebaseerd op twee passages
uit Job 19: ‘Al mijn vrienden hebben me
verlaten’. Plange quasi virgo maakt deel
uit van de liturgie op de Heilige Zaterdag.
Hier wordt verwezen naar Joël 1 en 2: ‘Treur
als een maagd, mijn volk, weent, u herders,
wentel u in as.’ In een deels homofone, deels
motettische beweging slaagt Scarlatti erin
sensualiteit mee te geven, een intense
weergave van het verdriet dat ons in zijn
ernstige schoonheid bevangt.
Passio secundum Joannem
De Johannespassie van Alessandro Scarlatti
is mogelijk in Rome ontstaan tussen 1703
en 1707. In deze zogenaamde ‘responsoriale
passie’ wordt de Bijbelse tekst gereciteerd
door een ‘testo’ (getuige). Alleen de Turbaekoren
worden in verschillende stemmen
gezongen. Niet het theatrale gebaar of
contemplatief subjectivisme, maar alleen
het woord, het verhaal van de passie van
Christus, staat bij Scarlatti op de voorgrond.
Vanuit al deze beperkingen en het gebruik
van bijna neutrale compositiemodellen, volgt
Scarlatti de actie nauwgezet. Hij nodigt de
luisteraar uit in een muzikaal universum
van vele subtiliteiten en schoonheden in de
zogenoemde ‘stile recitativo’, vergelijkbaar
met de werkwijze van Claudio Monteverdi.
Meestal beperkt tot enkel stem en
begeleiding, gebruikt de componist vele
harmonieuze, ritmische, vocaal-technische
mogelijkheden om de voortgang van het
verhaal en speciale situaties direct weer te
geven. Een soort zuiverende ascese, gericht
op het echt belangrijke. Kan een teveel
aan sensualiteit, schoonheid en overvloed
immers ook niet de essentie verdoezelen?
Arvo Pärt
Da pacem Domine
Ten slotte klinkt Da pacem Domine van Arvo
Pärt, in opdracht van Jordi Savall, onder de
indruk van de terroristische aanslagen in
Madrid op 11 maart 2004. Een meditatief
gebed op het ritme van de adem, helemaal
alleen, verenigd met onze naasten, kijkend
naar God. Nog geen antwoord, maar niet
zonder hoop. ‘Da pacem Domine in diebus
nostris, quia non est alius qui pugnet pro
nobis, nisi tu Deus noster.’ (Geef ons vrede
Heer in onze dagen, omdat er niemand
anders is, die voor ons wil vechten, dan U,
onze God.)
Andreas Küppers
4

14 Personages, 14 kruiswegstaties
Regisseur Luigi De Angelis voegt een visuele component toe: een video-installatie die
het midden houdt tussen een barok stilleven en een hedendaagse documentaire. Waarom
is het lijden zo’n gewild onderwerp in de kunsten? Zijn we slechts consumenten van
andermans pijn of is er werkelijk ruimte voor mededogen?
Regisseur Luigi De Angelis: ‘In Passio
portretteren we veertien personages, als
hedendaagse equivalenten voor de veertien
kruiswegstaties (etappes in de lijdensweg
van Christus). Deze videoportretten zijn
echter geen televisie- of filmscènes, maar
eerder geanimeerde schilderijen. Zij zijn erg
beïnvloed door de beeldtraditie rond het
passieverhaal en zitten vol referenties. De
videoschilderijen worden gepresenteerd op
14 schermen die opgesteld staan rondom
het publiek. Zo krijgen we 14 portretten
van mensen die lijden. Gezichten, maar
ook lichamen. Het publiek is vrij om zelf
verbindingen te leggen tussen enerzijds die
eigentijdse videobeelden en anderzijds het
offer van Christus.’
1. Jezus
Geboren in 1988
als zoon van
een Palestijnse
timmerman. Samen
met zijn ouders
vluchtte hij als
baby op een ezel
uit zijn bezette
land naar het
vluchtelingenkamp
van Yarmouk in
Syrië. Na het uitbreken van de burgeroorlog
in 2011, leerde hij zichzelf op straat piano
spelen. Hij vluchtte een tweede keer nadat
zijn piano door IS-soldaten in brand werd
gestoken en liet daarbij zijn vrouw en twee
zoons achter. Herenigd met zijn familie in
Duitsland speelt hij vandaag opnieuw piano
en brengt zo een boodschap van hoop, zijn
landgenoten aanmoedigend om naar huis
terug te keren.
Geportretteerd door Mirko Ciorciari
2. Jezus
Geboren in China
in 1997 was hij
de eerste die
stierf tijdens
de protesten in
Hong Kong in
2019. Deze 22
jaar oude student
viel van het dak
van een hoge
parkeergarage
die door de politie met traangas werd
bestookt. Aankomende ambulances
werden door de autoriteiten meer dan een
half uur lang tegengehouden, waardoor
zijn leven niet meer kon worden gered.
Ooggetuigen waren getuige van zijn
laatste woorden: ‘consummatum est’ (het
is voorbij). Herinnerd als vrijheidsstrijder,
markeerde zijn dood het begin van een reeks
prodemocratische opstanden en angst voor
verdere gewelduitbarstingen.
Geportretteerd door Joshua Maduro
5

14 Personages, 14 kruiswegstaties
3. Jezus
In 1972 geboren
in Brazilië, waar
ze in de stad
Fortaleza als
transgendervrouw
leefde. Ze verkocht
tweedehandskleren
en was
geliefd bij de
buren. Op 15
februari 2017
werd ze op basis van haar uiterlijk in elkaar
geslagen door acht mannen en vier tieners.
Men zette haar een doornenkroon op en trok
haar een paars kleed aan. Uiteindelijk werd
ze doodgeschoten. De moord werd pas 16
dagen later publiek toen op sociale media
twee video’s van het gebeuren begonnen te
circuleren.
Geportretteerd door Consuelo Battiston
4. Jezus
In 1961 in de
VS geboren. Hij
praatte over
het feit dat hij
als kind werd
misbruikt door
de dorpspastoor.
Men nagelde hem
publiek aan de
schandpaal en de
advocaten van de
pastoor oefenden zware druk op hem uit.
Hij besloot echter geen zwijggeld aan te
nemen. Zijn halsstarrigheid zette uiteindelijk
een kettingreactie in gang. Er kwam veel
aan het licht en een broodnodige debat
over machtsmechanismen in de kerk werd
geïnitieerd. ‘Omnis qui est ex veritate audit
vocem meam.’ (Iedereen die uit de waarheid
is, luistert naar mijn stem - Johannes 18:37)
Geportretteerd door Mauro Milone
5. Jezus
Geboren in 1995.
Als professioneel
voetbalspeler
met een West-
Afrikaanse
achtergrond, werd
hij vorige herfst
het slachtoffer van
racistische liederen
tijdens een
voetbalwedstrijd.
Dit veroorzaakte veel publieke verontwaardiging
en kwam internationaal in het
nieuws. Hij vestigde de aandacht door de
voetbalautoriteiten er op aan te spreken te
weinig actie te ondernemen tegen dergelijke
vormen van racisme. ‘Als ik iets verkeerd
gezegd heb, toon dan aan wat er verkeerd
aan was; maar als het ter zake was, waarom
slaat u me dan?’ (Johannes 18:23)
Geportretteerd door Adama Gueye
6. Jezus
Geboren in 1974. Ze was een Mexicaanse
dichteres en activiste die een einde wou
maken aan een reeks vrouwenmoorden in
haar thuisstad Ciudad Juárez. Ze bedacht
de zin ‘Ni Una Menos’ (niet één vrouw
minder). Op 33-jarige leeftijd werd ze
echter mishandeld en vermoord door een
6

14 Personages, 14 kruiswegstaties
bende jonge
mannen. Mensenrechtenorganisaties
verweten de
politicus Pilates
ervan dat hij de
verantwoordelijkheid
van de staat
in deze moord
minimaliseerde
doordat hij zei dat
de moord haar eigen schuld was.
Geportretteerd door Ilenia Carrone
7. Jezus
Geboren in 1979,
een activist uit
Yemen die een van
de belangrijkste
reporters werd van
de burgeroorlog
die in zijn land
woedde, die
duizenden
slachtoffers
maakte en
verantwoordelijk is voor ’s werelds grootste
voedselcrisis. Hij werd gevangen genomen
door soldaten die trouw waren aan de
regering van Yemeni, zonder ergens van
beschuldigd te worden en zonder toegang
te krijgen tot advocaten of familie. Tijdens
zijn verhoor, uitte hij de volgende beroemde
woorden: ‘Quid me interrogas? Waarom
ondervraag je mij? Ondervraag diegenen die
naar mij geluisterd hebben, zij weten wat ik
gezegd heb.’
Geportretteerd door Mirto Baliani
8. Petrus
Geboren in
1935. Na als
oorlogsfotograaf
beroemd te zijn
geworden, kampte
hij vele jaren met
psychologische
problemen
omdat hij de
horror waarvan
hij getuige was
geweest niet kon vergeten. Hij dacht dat
hij zich kon louteren van het geweld en
de verantwoordelijkheid. ‘Wie ben ik?
Waar ben ik geweest? Wat is er met mij
gebeurd? Toen een vrouw me driemaal
vroeg of ik er was geweest, antwoordde
ontkende ik driemaal. Op dat moment
kraaide de haan.’
Geportretteerd door Andrea Argentieri
9. Judas Iscariot
Geboren in 1987,
een voormalige VSsoldaat
die nu als
transgendervrouw
door het leven
gaat. Ze werd
veroordeeld
door het leger
na bijna 750 000
geclassificeerde
militaire en
diplomatische documenten aan WikiLeaks
te hebben gelekt. Het gerucht gaat dat ze
30 stukken zilver kreeg in ruil voor deze
informatie. Alhoewel velen haar als een
7

14 Personages, 14 kruiswegstaties
verraadster zien, beschouwen anderen haar
als een klokkenluidster die zaken in gang
zette die uiteindelijk de mensheid redden.
Geportretteerd door Roberto Magnani
10. Maria, moeder van Jezus
Een zuster,
blootsvoets,
gekleed in een
witte pij met een
zwarte sluier,
levend in extreme
armoede in een
klein klooster van
het Onbevlekte
Hart op de kusten
van Sicilië. Ze
wijdde haar leven aan het helpen van
jonge Nigeriaanse vluchtelingenmeisjes
en probeerde hen uit het prostitutiecircuit
te houden. Jezus, hangend aan het kruis,
vertelde haar dat ze een moeder moest zijn
voor mensen in nood. ‘Ik maak me enkel
zorgen over wat ik kan doen, zelfs al blijf ik
enkel een nutteloze dienaar in de handen
van God’.
Geportretteerd door Chiara Lagani
11. Maria Magdalena
Geboren in 1995 in Ethiopië werd ze als
jong meisje ontvoerd en verkocht als
seksslaaf aan krijgsheren in Libië. Ze
slaagde erin zich te verschuilen in een
gevangenenkamp nabij Tripoli, dat echter
bekend staat als een gruwelijke hel. Ze
werd gedwongen om toe te kijken wanneer
haar zes jaar oude dochter gewelddadig
door kampwachten werd verkracht, alsof ze
getuige moest zijn
van de kruisiging
van diegenen
die zij liefhad. Zij
en haar dochter
vluchtten in een
reddingsboot.
Halverwege de
Middellandse Zee,
sprong ze van
overbevolkte boot
om haar dochter meer kans op overleven te
schenken.
Geportretteerd door Beth Lihem
12. Maria van Klopas
In 1973 in
Jeruzalem
geboren. Toen
ze niet meer in
staat was om haar
medische kosten
te betalen, werd
ze gedwongen
om verschillende
banen als muziekleraar
op te
nemen. Nadat een vandaal haar viool had
vernield – en daarmee de bron van haar
inkomsten – werd ze dakloos. Ze besloot
haar stem te gebruiken en werd gefilmd
toen ze ‘Ecce Homo’ zong, ondertussen
een winkelkarretje voortduwend en heel
wat plastiek zakken met zich mee sleurend,
niet ver van de Heilige Grafkerk. De video
werd online gezet en ging in een mum van
tijd viraal.
Geportretteerd door Fiorenza Menni
8

14 Personages, 14 kruiswegstaties
13. Pilatus
In 1953 geboren,
een politicus die
de eerste minister
was van een
vooraanstaand
Europees land in
de vroege 21ste
eeuw. Hij was een
hevig pleitbezorger
van de VS-invasie
van Irak in 2003,
ook al bleek het hoofdargument daarvoor
– massavernietigingswapens – niet op
waarheid gestoeld te zijn. Jaren waste hij
zijn handen in onschuld, zeggend ‘Quid est
veritas?’ (wat is waarheid?) Daarna gaf hij toe
dat hij slecht geïnformeerd was geweest.
Geportretteerd door Marco Cavalcoli
14. Soldaat
Tijdens de
studentenrevoltes
van 1968,
beargumenteerde
de filmregisseur
Pier Paolo Pasolini
dat de studenten
in kwestie
– verwende
producten van een
corrupte bourgeois
cultuur – niet de echte slachtoffers van de
maatschappij waren. De echte slachtoffers
waren daarentegen de politie en de soldaten
– zonen van het proletariaat – die door een
gebrek aan een goede opvoeding en door
chronische werkloosheid, gedwongen waren
om de banen uit
te voeren die
niemand anders
wou doen. ‘Ze
hebben mijn
kleding onder
elkaar verdeeld
en om mijn
kleding hebben
ze gedobbeld.’
(Johannes 19:24)
Geportretteerd door Marco Molduzzi &
Stefano Toma
15. Priester
... (zonder tekst )
Geportretteerd door Gianni Farina
9

Liedteksten
Alessandro Scarlatti
Tristis est anima mea
RESPONSORIUM:
Treurig is mijn ziel zelfs tot de dood.
Blijf hier, en kijk met mij.
Nu zult u de menigte zien die me zal
omringen.
U zult vechten, en ik zal gaan om voor u te
worden opgeofferd.
VERSUS:
De tijd komt dichtbij, en de Zoon van God
zal worden afgeleverd in de handen van
schuldenaars.
Plange quasi virgo
RESPONSORIUM:
Ween als een maagd, mijn volk,
huil, houders van de troep, bedekt met assen
en haren boetekleden dragend,
Want de grote en zeer bittere dag van de
Heer zal komen.
VERSUS:
Bereid uzelf voor, priesters, en klaag,
misdienaars voor het altaar, bedek uzelf met
assen.
RESPONSORIUM:
Want de grote en zeer bittere dag van de
Heer zal komen.
Omnes amici mei
RESPONSORIUM:
Al mijn vrienden hebben mij verlaten,
En samenzweerders hebben de overhand
over mij gekregen.
Hij van wie ik hield heeft me verraden.
En met woeste blikken en wrede slagen
gaven ze me azijn te drinken.
VERSUS:
Ze rekenen me tot de slechten
en spaarden mijn ziel niet.
En met woeste blikken en wrede slagen
gaven ze me azijn te drinken.
10

Liedteksten
Passio Domini Nostri Jesu Christi
secundum Joannem
EVANGELIST
De Passie van onze Heer Jezus Christus,
volgens St Johannes.
18.1 Op dat moment ging Jezus verder met
de leerlingen door de Kidron-vallei naar een
plaats waar een tuin was, waar hij en zijn
leerlingen binnengingen. 2 Nu kende Judas,
die hem verraadde, ook de plaats, omdat
Jezus daar vaak zijn leerlingen ontmoette.
3 Dus Judas bracht een cohort van soldaten
samen met politie van de opperpriesters
en de Farizeeën, en ze kwamen daar met
lantaarns en fakkels en wapens.
4 Toen kwam Jezus, die wist wat hem
allemaal zou gebeuren, naar voren en vroeg
hen,
CHRISTUS
‘Wie zoekt u?’
EVANGELIST
5 Ze antwoordden,
MENIGTE
‘Jezus van Nazareth.’
EVANGELIST
Jezus antwoordde,
CHRISTUS
‘Ik ben hem.’
EVANGELIST
Judas, die hem verraadde, stond met hem.
6 Toen Jezus tegen hen zei, ‘Ik ben hem,’
stapten ze naar achter en vielen ze op de
grond.
7 Nogmaals vroeg hij hen,
CHRISTUS
‘Wie zoekt u?’
EVANGELIST
En ze zeiden,
MENIGTE
‘Jezus van Nazareth.’
EVANGELIST
8 Jezus antwoordde,
CHRISTUS
‘Ik zei u dat ik hem ben. Dus als u mij zoekt,
laat deze mannen dan gaan.’
EVANGELIST
9 Dit was om het woord dat hij gesproken
had te vervullen, ‘Ik heb geen enkele van
degene die u me gegeven hebt, verloren.’
10 Toen trok Simon Petrus zijn zwaard, stak
de slaaf van de hoge priester, en sneed zijn
rechter oor eraf. De naam van de slaaf was
Malchus.
11 Jezus zei tegen Petrus,
CHRISTUS
‘Steek uw zwaard terug in zijn schede. Mag ik
de beker die de Vader me heeft gegeven niet
drinken?’
11

Liedteksten
EVANGELIST
12 Dus de soldaten, hun officier, en de Joodse
politie arresteerden Jezus en bonden hem
vast.
13 Eerst namen ze hem mee naar Annas, die
de schoonvader was van Kajafas, de hoge
priester dat jaar.
14 Kajafas was degene die de Joden had
geadviseerd dat het beter was als één
persoon voor het volk zou sterven.
15 Simon Petrus en een andere leerling
volgden Jezus. Omdat die leerling bekend
was bij de hoge priester, ging hij met Jezus
naar het binnenhof van de hoge priester,
16 maar Petrus stond buiten de poort. Dus
de andere leerling, die gekend was door de
hoge priester, ging naar buiten, sprak met de
vrouwen die de poort bewaakten, en bracht
Petrus naar binnen. 17 De vrouw zei tegen
Petrus,
VROUW
‘Bent u ook niet een van de leerlingen van
deze man?’
EVANGELIST
Hij zei,
PETRUS
‘Dat ben ik niet.’
EVANGELIST
18 Nu hadden de slaven en de politie een
houtskoolvuur gemaakt want het was koud,
en ze stonden eromheen en warmden zich
op. Petrus stond ook met hen en warmde
zich op.
19 Toen ondervroeg de hoge priester Jezus
over zijn leerlingen en over zijn manier van
leren.
20 Jezus antwoordde,
CHRISTUS
‘Ik heb openlijk tegen de wereld gesproken;
Ik heb altijd onderwezen in synagogen en in
de tempel, waar alle Joden samenkomen. Ik
heb niks heimelijk gezegd.
21 Waarom vraagt u me dat? Vraag het aan
degenen die hoorden wat ik tegen hen zei; ze
weten wat ik zei.’
EVANGELIST
22 Toen hij dit zei, sloeg een van de agenten
die dichtbij stond Jezus’ gezicht, en zei,
JOOD
‘Is dat hoe u de hoge priester beantwoordt?’
EVANGELIST
23 Jezus antwoordde,
CHRISTUS
Als ik verkeerd heb gesproken, getuig aan
de slechten. Maar als ik juist heb gesproken,
waarom slaat u mij?
EVANGELIST
24 Toen stuurde Annas hem gebonden naar
Kajafas de hoge priester.
25 Nu stond Simon Petrus en verwarmde
zich. Ze vroegen hem,
12

Liedteksten
MENIGTE
‘U bent ook niet een van zijn leerlingen,
toch?’
EVANGELIST
Hij ontkende het en zei,
PETRUS
‘Dat ben ik niet.’
EVANGELIST
26 Een van de slaven van de hoge priester
vroeg, een verwante van de man wiens oor
Petrus had afgesneden,
JOOD
‘Zag ik u niet in de tuin met hem?’
EVANGELIST
27 Opnieuw ontkende Petrus het, en op dat
moment kraaide de haan.
28 Toen namen ze Jezus van Kajafas naar
het hoofdkwartier van Pilatus. Het was vroeg
‘s morgens. Ze gingen het hoofdkwartier niet
binnen om rituele bezoedeling te voorkomen
en om de Pascha te kunnen eten. 29 Pilatus
ging naar hen en zei,
PILATUS
‘Welke beschuldiging uit u tegen deze man?’
EVANGELIST
30 Ze antwoordden,
MENIGTE
‘Als deze man geen misdadiger was, zouden
we hem niet aan u hebben overgedragen.’
EVANGELIST
31 Pilatus zei tegen hen,
PILATUS
‘Neem hem zelf en oordeel over hem volgens
uw recht.’
EVANGELIST
De Joden antwoordden,
MENIGTE
‘Het is ons niet toegestaan om iemand te
doden.’
EVANGELIST
32 (Dit was om te vervullen wat Jezus had
gezegd toen hij aangaf welke dood hij zou
sterven.)
33 Toen ging Pilatus het hoofdkwartier weer
binnen, ontbood Jezus, en vroeg hem,
PILATUS
‘Bent u de Koning van de Joden?’
EVANGELIST
34 Jezus antwoordde,
CHRISTUS
‘Vraagt u dit zelf, of hebben anderen over mij
verteld?’
EVANGELIST
35 Pilatus antwoordde,
13

Liedteksten
PILATUS
‘Ik ben geen Jood, toch? Uw eigen natie
en de opperpriesters hebben u aan mij
overhandigd. Wat hebt u gedaan?’
EVANGELIST
36 Jezus antwoordde,
CHRISTUS
‘Mijn koninkrijk is niet van deze wereld.
Als mijn koninkrijk van deze wereld was,
zouden mijn volgers vechten om me ervan
te behoeden aan de Joden overgedragen te
worden. Maar zoals het is, is mijn koninkrijk
niet van hier.’
EVANGELIST
37 Pilatus vroeg hem,
PILATUS
‘Dus u bent een koning?’
EVANGELIST
Jezus antwoordde,
CHRISTUS
‘U zegt dat ik een koning ben. Daarvoor
ben ik geboren, en daarvoor ben ik naar
de wereld gekomen, om de waarheid te
getuigen. Iedereen die aan de waarheid
toebehoort luistert naar mijn stem.’
EVANGELIST
38 Pilatus vroeg hem,
PILATUS
‘Wat is waarheid?’
EVANGELIST
Nadat hij dit gezegd had, ging hij opnieuw
naar buiten naar de Joden en zei tegen hen,
PILATUS
‘Ik vind geen zaak tegen hem.
39 Maar u heeft een gewoonte dat ik iemand
voor u vrijlaat met Pascha. Wilt u dat ik voor
u de Koning van de Joden vrijlaat?’
EVANGELIST
40 Ze riepen als antwoord,
MENIGTE
‘Niet deze man, maar Barabbas!’
EVANGELIST
Nu was Barabbas een bandiet.
19.1 Toen nam Pilatus Jezus en liet hem slaan.
2 En de soldaten weefden een kroon van
doorns en zetten die op zijn hoofd, en
kleedden hem in een paars kleed.
3 Ze bleven naar hem komen, en zeiden,
MENIGTE
‘Gegroet, Koning van de Joden!’
EVANGELIST
en sloegen hem op zijn gezicht.
4 Pilatus ging opnieuw naar buiten en zei
tegen hen,
PILATUS
‘Kijk, ik breng hem naar u, 5 om u te laten
weten dat ik geen zaak tegen hem vind.’
14

Liedteksten
EVANGELIST
Dus Jezus kwam naar buiten, met de kroon
van doorns en het paarse kleed. Pilatus zei
tegen hem,
PILATUS
‘Hier is de man!’
EVANGELIST
6 Wanneer de opperpriesters en de politie
hem zagen, schreeuwden ze,
MENIGTE
‘Kruisig hem! Kruisig hem!’
EVANGELIST
Pilatus zei tegen hen,
PILATUS
‘Neem hem zelf en kruisig hem; Ik vind geen
zaak tegen hem.’
EVANGELIST
7 De Joden antwoordden hem,
MENIGTE
‘We hebben een wet, en volgens die wet
moet hij sterven omdat hij beweerde de Zoon
van God te zijn.’
EVANGELIST
8 Nu toen Pilatus dit hoorde, was hij
angstiger dan ooit.
9 Hij ging het hoofdkwartier opnieuw binnen
en vroeg aan Jezus,
PILATUS
‘Waar komt u vandaan?’
EVANGELIST
Maar Jezus gaf hem geen antwoord.
10 Pilatus zei dus tegen hem,
PILATUS
‘Weigert u tegen mij te spreken? Weet u niet
dat ik de macht heb om u vrij te laten, en de
macht om u te kruisigen?’
EVANGELIST
11 Jezus antwoordde hem,
CHRISTUS
‘U zou geen macht over me hebben tenzij
die aan u gegeven was van boven; daarom
is degene die me aan u heeft overgeleverd
schuldig aan een grotere schuld.’
EVANGELIST
12 Van dan af probeerde Pilatus hem vrij te
laten, maar de Joden schreeuwden,
MENIGTE
‘Als u deze man vrijlaat, bent u geen vriend
van de keizer. Iedereen die beweert een
koning te zijn zet zichzelf tegenover de
keizer.’
EVANGELIST
13 Toen Pilatus deze woorden hoorde, bracht
hij Jezus naar buiten en ging op de bank van
de rechter zitten op een plaats genoemd De
Stenen Vloer, of in het Hebreeuws Gabbatha.
14 Nu was het de dag van de Voorbereiding
voor de Pascha; en het was ongeveer
middag. Hij zei tegen de Joden,
15

Liedteksten
PILATUS
‘Hier is uw Koning!’
EVANGELIST
15 Ze schreeuwden,
MENIGTE
‘Weg met hem! Weg met hem! Kruisig hem!’
EVANGELIST
Pilatus vroeg hem,
PILATUS
‘Zal ik uw Koning kruisigen?’
EVANGELIST
De opperpriesters antwoordden,
MENIGTE
‘We hebben geen koning behalve de keizer.’
EVANGELIST
16 Toen overhandigde hij hem aan hen om
gekruisigd te worden.
Dus ze namen Jezus;
17 en het kruis zelf dragend, ging hij naar
buiten naar wat De Plaats van de Schedel
genoemd wordt, wat in het Hebreeuws
Golgotha heet.
18 Daar kruisigden ze hem, en met hem twee
anderen, een aan elke kant, met Jezus tussen
hem. 19 Pilatus had ook een geschreven
inscriptie en zette het op het kruis. Er stond,
‘Jezus van Nazareth, de Koning van de
Joden.’
20 Velen van de Joden lazen deze inscriptie,
omdat de plaats waar Jezus werd gekruisigd
dichtbij de stad was; en het was geschreven
in het Hebreeuws, in het Latijn, en in het
Grieks. 21 Toen zei de opperpriester van de
Joden tegen Pilatus,
MENIGTE
‘Schrijf niet, ‘De Koning van de Joden,’ maar,
‘Deze man zei, ik ben Koning van de Joden.’ ‘
EVANGELIST
22 Pilatus antwoordde,
PILATUS
‘Wat ik heb geschreven, heb ik geschreven.’
EVANGELIST
23 Toen de soldaten Jezus hadden
gekruisigd, namen ze zijn kleren en
verdeelden ze in vier delen, één voor elke
soldaat. Ze namen ook zijn tuniek; nu was de
tuniek naadloos, geweven in één stuk van
boven.
24 Dus ze zeiden tegen mekaar,
MENIGTE
‘Laten we het niet scheuren, maar lootjes
verdelen om te zien wie ze krijgt.’
EVANGELIST
Dit was om te vervullen wat het Heilige
Schrift zegt, ‘Ze verdeelden mijn kleding
tussen zichzelf, en voor mijn kleding
verdeelden ze lootjes.’ En dat is wat de
soldaten deden.
16

Liedteksten
25 In de tussentijd stond Jezus’ moeder bij
zijn kruis, en de zus van zijn moeder, Maria
de vrouw van Klopas, en Maria Magdalena.
26 Toen Jezus zijn moeder zag en de leerling
van wie hij hield die naast haar stond, zei hij
tegen zijn moeder,
CHRISTUS
‘Vrouw, hier is uw zoon.’
EVANGELIST
27 Toen zei hij tegen de leerling,
CHRISTUS
‘Hier is uw moeder.’
EVANGELIST
En vanaf dat uur nam de leerling haar in zijn
eigen huis.
28 Hierna, toen Jezus wist dat alles nu
afgelopen was, (om het Heilige Schrift te
vervullen) zei hij,
CHRISTUS
‘Ik heb dorst.’
EVANGELIST
29 Er stond een ton vol zure wijn. Dus ze
legden een spons vol wijn op een hysoptak
en hielden die tegen zijn mond.
30 Toen Jezus de wijn ontving, zei hij,
CHRISTUS
‘Het is afgelopen.’
31 Aangezien het de dag van de
Voorbereiding was, wilden de Joden niet dat
de lichamen op het kruis bleven tijdens de
sabbat, in het bijzonder omdat die sabbat
een dag van grote plechtigheid was. Dus
ze vroegen Pilatus om de benen van de
gekruisigde man te laten breken en de
lichamen te verwijderen. 32 Toen kwamen
de soldaten en braken de benen van de
eerste en van de andere die met hem was
gekruisigd.
33 Maar toen ze naar Jezus kwamen
en zagen dat hij al dood was, braken ze
zijn benen niet. 34 In de plaats daarvan
doorboorde een van de soldaten zijn zij
met een speer, en er kwam meteen bloed
en water uit. 35 (Hij die dit heeft gezien
heeft getuigd zodat u ook kan geloven. Zijn
getuigenis is waar, en hij weet dat hij de
waarheid spreekt.)
36 Deze dingen gebeurden zodat het Heilige
Schrift vervuld kan worden, ‘Geen van zijn
botten zal gebroken worden.’ 37 En opnieuw
zegt een andere passage van het Heilige
Schrift, ‘Ze zullen kijken naar degene die ze
doorboord hebben.’
Arvo Pärt
Da pacem Domine
Geef vrede, O Heer, in onze tijd
Want er is niemand anders
Die voor ons vecht
Als U het niet doet, onze God.
EVANGELIST
Toen boog hij zijn hoofd en gaf zijn geest op.
17

Biografieën
foto: Enrico Fedrigoli
Luigi De Angelis, geboren in
Brussel in 1974, is regisseur,
decor- en lichtontwerper
en muzikant. Als kind
verhuisde hij met zijn ouders
naar Italië, waar hij in 1992
het gezelschap Fanny &
Alexander oprichtte. Voor
zijn werk en projecten laat
hij zich altijd inspireren door
de interactie tussen muziek,
geluidsruimte en scenische
ruimte uit de beeldende
kunsten en het hedendaagse
muziekrepertoire.
Andreas Küppers werkte
jarenlang als muzikaal
assistent van René Jacobs.
Dat is hoorbaar in zijn
interpretaties: ‘Men voelt
dat Andreas Küppers
herhaaldelijk met René
Jacobs heeft gewerkt. Het
orkest spreekt, zingt en
vormt elke emotie tot in
detail.’(Opernwelt). Hij is
dirigent en oprichter van het
Teatro del Mondo ensemble
en is daarnaast aan de slag
als vaste koorregisseur
en klavecinist bij B’Rock
Orchestra en Vocal Consort.
foto: Chris Gloag
Rupert Enticknap is een van
de meest belovende jonge
Britse contratenoren. Hij
trad op met gerenommeerde
oudemuziekensemble
en -dirigenten en
heeft daarnaast ook
een grote passie voor
modern en hedendaags
muziekrepertoire. Tijdens het
seizoen 2021-2022 maakte hij
zijn debuut met de Berliner
Philharmoniker en Sir Simon
Rattle met cantates van
Johann Sebastian Bach in
de Berlijnse Philharmonie en
is als solist te horen in deze
productie Passio.
18

Biografieën
De musici van B’Rock
Orchestra streven ernaar
om elkaar te inspireren, en
elkaars ideeën te realiseren
door toonaangevende
solisten, dirigenten,
regisseurs, artiesten en
denkers uit te nodigen. De
meesterwerken en nieuwe
vondsten komen voort
uit minstens vier eeuwen
muziek, en de instrumenten
zijn aangepast aan de
periode. B’Rock Orchestra
neemt vaak deel aan
projecten van orkesttheater,
waarbij een boeiende dialoog
tussen muziek en andere
kunstvormen tot stand
komt. Het orkest geeft ook
vaak opdrachten voor nieuw
werk of werkt samen met
intrigerende figuren uit de
muziek- en theaterwereld.
B’Rock Orchestra
Andreas Küppers muzikale
leiding, klavecimbel en orgel
Jivka Kaltcheva viool 1
Sara DeCorso viool 2
Manuela Bucher altviool
Rebecca Rosen cello
Tom Devaere contrabas
Flora Papadopoulos harp
Karl Nyhlin luit
B’Rock Vocal Consort
Heike Heilmann sopraan
(anchille)
Margaret Hunter sopraan
Amélie Renglet sopraan
Katharina Ross alt
foto: Mirjam Devriendt
Alexander Schneider alt
(Pilatus)
Rosina Fabius alt
Jo Holzwarth tenor
Fabian Kelly tenor (Petrus)
Mirko Ludwig tenor
(Judaeus)
Leander Carlier bas
Matthias Lutze bas (Jezus)
Ulfried Staber bas
19

Biografieën
foto: Mirjam Devriendt
Muziektheater Transparant
gaat als productiehuis
vanuit de artistieke en
maatschappelijke actualiteit
een intensieve dialoog
aan met kunstenaars uit
verschillende disciplines
en wil op internationaal
niveau muziektheater in
al zijn diversiteit creëren,
vernieuwen en presenteren
voor een breed publiek.
Bij het maken van nieuwe
projecten staat het vocale
centraal met aandacht
voor de combinatie en de
confrontatie tussen oude en
nieuwe muziek.
20

Verwacht
#uncut
Nederlands Kamerkoor,
ORBI + BL!NDMAN [sax]
Vivian was vroeger gevangen in het lichaam van een
jongen. Dit is háár verhaal. Onversneden. En ja, dat is de
vraag die haar het meest wordt gesteld. De confronterende
én poëtische voorstelling #uncut vertelt het verhaal
van Vivian, trans vrouw of gewoon… vrouw. Wie mag
het zeggen? Ze kijkt terug op een transitie die niet
alleen moedig was, maar ook nieuwe vragen oproept. Na
een langdurig traject van psychologisch onderzoek en
medische ingrepen, is zij nu wie zij wilde zijn. Toch? Maar
wat aan te vangen met haar verleden? Wat te doen met de
oude foto’s? Wie was ze toen, en wie is ze nu? ‘Je bent nu
toch wel blij?’, dat hoort ze maar al te vaak. Maar is ze dat
ook?
In een collage van flashbacks, afgezet tegen het hier en nu,
dendert Vivian door de emotionele achtbaan van het voor
en na van haar beslissing, die geen beslissing was. Geen
beslissing kon zijn. Omdat het was zoals het was zoals het
is zoals het moet zijn. De ervaringen van de componiste
zelf – Renske Vrolijk – vormden het vertrekpunt voor deze
semiautobiografische muziektheatervoorstelling. Ze nodigde
het Nederlands Kamerkoor, dat ze al vanaf haar jeugd
bewondert, uit om samen dit verhaal te delen met de wereld.
Een verhaal dat begint bij de menselijke stem.
Serie
Muziektheater
Wo 25 mei 2022
Grote Zaal
20.15 uur
Renske Vrolijk
foto: Renske Vrolijk
Programma: Muziek van Renske Vrolijk
21

Verwacht
April
zo 17 apr / 13.30 uur
Zapp Mattheus (8+)
Amsterdam Bach Consort
zo 17 apr / 20.30 uur /
Kleine Zaal
Opzwepende vibes uit Niger
Studio Shap Shap
Cello Biënnale
Amsterdam –
The Kick-Off
ma 18 apr
11.00 uur
Bach&Breakfast
Jean-Guihen Queyras
12.00 uur / Kleine Zaal
Masterclass
Matthias Bartolomey
12.00 uur / Bimhuis
Cello! Cello! Ma non
troppo (6+)
Pepijn Meeuws + Emile Visser
14.00 uur
The Cello Moves
Ella van Poucke + Benjamin
Kruithof + Caspar Vos + Riho
Sakamoto + Timothy van
Poucke + Matangi Quartet
17.00 uur / Bimhuis
CELLOFEST
BartolomeyBittmann
20.15 uur
Ultieme Romantiek
Jean-Guihen Queyras +
Benjamin Kruithof + Cello
Biënnale Kwintet + Maria
Warenberg + Symfonieorkest
van het Conservatorium
van Amsterdam + Sander
Teepen
wo 20 apr / 20.15 uur
De droomwereld van
Nelson Goerner
Nelson Goerner
do 21 apr / 12.30 uur
Lunchconcert
i.s.m. Conservatorium van
Amsterdam
do 21 apr / 20.15 uur
Het visioen van De Leeuw
Het Collectief + Katrien
Baerts
vr 22 apr / 20.15 uur
Twee kwintetten van
Brahms
Pavel Haas Quartet + Boris
Giltburg + Pavel Nikl
za 23 apr / 14.15 + 16.00 uur /
Entreehal
Stairway to Music: Double
Dutch
Asko|Schönberg
za 23 apr / 20.15 uur
Milouska Meulens in
Calefax-land
Calefax
do 28 apr / 12.30 uur
Duo Mader/Papandreopoulos
Lunchconcert Dutch
Classical Talent
SoundLAB Workshop
Maak je eigen muziek met de
wonderlijkste instrumenten.
Voor kinderen (7+) met
volwassenen. Elke zondag,
13.00 uur in de Atriumzaal.
Kaartjes via muziekgebouw.nl.
WannaSwing
Op de kade voor het
Muziekgebouw staat de
interactieve muziekinstallatie
WannaSwing van theatermaakster
Caecilia Thunissen
en scenograaf Jan Boiten. Acht
schommels sturen composities
aan van hedendaagse
componisten als Joey Roukens,
Mayke Nas en Rob Zuidam.
Zie voor meer informatie
muziekgebouw.nl/wannaswing
Huil van de Wolff
Elke 22e van de maand klinkt om
20.00 uur het geluidsmonument
Huil van de Wolff van Martijn
Padding ter herinnering aan
oprichter van het Muziekgebouw
Jan Wolff (1941 - 2012).
Zie voor meer informatie
muziekgebouw. nl/huilvandewolff
22

Foto: Erik van Gurp
4’33 grand café
Kom voor of na het concert eten
in 4’33 Grand café. Reserveren:
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Bij de prijs inbegrepen
Reserveringskosten zijn bij de
kaartprijs inbegrepen.
Ook een drankje, tenzij anders
vermeld op je concertkaartje.
Rondom het concert
- Na aanvang van het concert heb je
geen toegang meer tot de zaal.
- Zet je mobiele telefoon uit voor
aanvang van het concert.
- Het maken van beeld- of
geluidsopnamen in de zaal alleen
met schriftelijke toestemming.
- Algemene Bezoekersvoorwaarden
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Steun het Muziekgebouw
Inkomsten uit kaartverkoop dekken
ten dele onze kosten. Word vriend
of doneer: met jouw extra steun
kunnen we concerten op het
hoogste niveau blijven organiseren.
Meer informatie:
muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven?
Blijf op de hoogte van nieuw
geboekte concerten of ander
nieuws. Volg ons via onze
e-nieuwsbrief (aanmelden op
muziekgebouw.nl), Facebook,
Twitter of Instagram.
Dank!
Wij kunnen niet zonder de steun van
onze vaste subsidiënten en Vrienden
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen
daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
druk & printservice
23