07.12.2022 Views

2022 12 09 Frans drama en Tsjechische dans - Goldmund Quartett, Noa Wildschut + Elisabeth Brauss

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Vr 9 dec <strong>2022</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 uur<br />

Serie<br />

Kamermuziek<br />

Internationaal<br />

<strong>Frans</strong> <strong>drama</strong> <strong>en</strong><br />

<strong>Tsjechische</strong> <strong>dans</strong><br />

<strong>Goldmund</strong> <strong>Quartett</strong>,<br />

<strong>Noa</strong> <strong>Wildschut</strong><br />

+ <strong>Elisabeth</strong> Brauß<br />

Het gratis beschikbaar stell<strong>en</strong> van dit digitale<br />

programmaboekje is e<strong>en</strong> extra service<br />

ter voorbereiding op het concert. Het is<br />

uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie<br />

tijd<strong>en</strong>s het concert te raadpleg<strong>en</strong> via je mobiele<br />

telefoon. Dit is namelijk zeer stor<strong>en</strong>d voor de<br />

andere concertbezoekers.<br />

Bij voorbaat dank.


Programma<br />

<strong>Frans</strong> <strong>drama</strong> <strong>en</strong><br />

<strong>Tsjechische</strong> <strong>dans</strong><br />

<strong>Goldmund</strong> <strong>Quartett</strong>,<br />

<strong>Noa</strong> <strong>Wildschut</strong><br />

+ <strong>Elisabeth</strong> Brauß<br />

Serie<br />

Kamermuziek<br />

Internationaal<br />

Vr 9 dec <strong>2022</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 – 21.50 uur<br />

ca. 35 minut<strong>en</strong> voor de pauze<br />

ca. 40 minut<strong>en</strong> na de pauze<br />

<strong>Goldmund</strong> <strong>Quartett</strong>:<br />

Florian Schötz viool<br />

Pinchas Adt viool<br />

Christoph Vandory altviool<br />

Raphael Paratore cello<br />

<strong>Noa</strong> <strong>Wildschut</strong> viool<br />

<strong>Elisabeth</strong> Brauß piano<br />

Staat je mobiele telefoon al uit?<br />

Dank je wel.<br />

2


Programma<br />

Francis Poul<strong>en</strong>c (1899 - 1963)<br />

Sonate voor viool <strong>en</strong> piano (1942-1943 – gereviseerd in 1949)<br />

··<br />

Allegro con fuoco<br />

··<br />

Intermezzo<br />

··<br />

Presto tragico<br />

Erwin Schulhoff (1894 - 1942)<br />

Fünf Stücke für Streichquartett (1923)<br />

··<br />

Alla Valse Vi<strong>en</strong>nese: Allegro<br />

··<br />

Alla Ser<strong>en</strong>ata: Allegretto con moto<br />

··<br />

Alla Czeca: Molto allegro<br />

··<br />

Alla Tango milonga: Andante<br />

··<br />

Alla Tarantella: Prestissimo con fuoco<br />

Pauze<br />

Ernest Chausson (1855 - 1899)<br />

Concert voor viool, piano <strong>en</strong> strijkkwartet (1888-1891)<br />

··<br />

Décidé – Animé<br />

··<br />

Sicili<strong>en</strong>ne: Pas vite<br />

··<br />

Grave<br />

··<br />

Très animé<br />

3


Toelichting<br />

Tuss<strong>en</strong> de werk<strong>en</strong> van Francis Poul<strong>en</strong>c, Erwin Schulhoff <strong>en</strong> Ernest Chausson bestaan<br />

niet heel veel directe raakvlakk<strong>en</strong>, maar bij elkaar gebracht in de volgorde van vanavond<br />

vorm<strong>en</strong> ze e<strong>en</strong> fraai opbouw<strong>en</strong>d, afwissel<strong>en</strong>d geheel waarin de bezetting per stuk groeit.<br />

Met Poul<strong>en</strong>cs gelad<strong>en</strong>, soms donkere Sonate<br />

voor viool <strong>en</strong> piano vertrekt de avond in<br />

solistische bezetting. De ironisch speelse<br />

Fünf Stücke für Streichquartett van Schulhoff<br />

zijn groter bezet, maar lichter van sfeer.<br />

Chaussons Concert voor viool, piano <strong>en</strong><br />

strijkkwartet besluit het programma in breed<br />

uitwaaier<strong>en</strong>de romantiek met het strijkkwartet<br />

uit Schulhoffs werk <strong>en</strong> de twee solist<strong>en</strong> die de<br />

avond op<strong>en</strong>d<strong>en</strong> met Poul<strong>en</strong>cs sonate.<br />

Francis Poul<strong>en</strong>c<br />

Sonate voor viool <strong>en</strong> piano<br />

Francis Poul<strong>en</strong>c vond zijn Sonate<br />

voor viool <strong>en</strong> piano ‘niet echt goede<br />

Poul<strong>en</strong>c’ <strong>en</strong> daarmee deed hij het stuk<br />

tekort. Hij schreef het werk tijd<strong>en</strong>s de<br />

Tweede Wereldoorlog in de prettige,<br />

redelijk oorlogsvrije omgeving van zijn<br />

buit<strong>en</strong>verblijf in de Loire-regio. Omdat<br />

de sonate hem maar niet bevall<strong>en</strong> wilde,<br />

reviseerde hij hem in 1949.<br />

De sonate begon al voor er e<strong>en</strong> noot op<br />

papier stond met het probleem dat Poul<strong>en</strong>c<br />

niet van de viool als solo-instrum<strong>en</strong>t hield<br />

<strong>en</strong> zich verzette teg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> rolverdeling<br />

waarin de viool ‘als prima donna’ bov<strong>en</strong><br />

de pianopartij gaat. Uiteindelijk vond<br />

hij de oplossing voor het bereik<strong>en</strong> van<br />

e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>wichtig verdeelde sonoriteit na<br />

het bestuder<strong>en</strong> van de vioolsonates van<br />

Johannes Brahms, wi<strong>en</strong>s muziek nou<br />

niet direct te associër<strong>en</strong> is met Poul<strong>en</strong>cs<br />

eig<strong>en</strong>zinnige neoclassicisme. De manier<br />

waarop Brahms’ sonates in die van Poul<strong>en</strong>c<br />

doorwerk<strong>en</strong>, maakt dit stuk per definitie<br />

minder typisch Poul<strong>en</strong>c dan zijn overige<br />

werk, waarin de Midd<strong>en</strong>-Europese romantiek<br />

nauwelijks e<strong>en</strong> rol speelt. Het Allegro con<br />

fuoco is romantischer dan ‘echte’ Poul<strong>en</strong>c.<br />

Toch zijn de manier waarop e<strong>en</strong> stormachtig<br />

d-klein door e<strong>en</strong> sluip<strong>en</strong>de chromatiek wordt<br />

ondergrav<strong>en</strong> <strong>en</strong> de grote sfeerwisseling<strong>en</strong>,<br />

die er ondanks e<strong>en</strong> hechte sam<strong>en</strong>hang in<br />

het materiaal zijn, typer<strong>en</strong>d voor het snelle<br />

temperam<strong>en</strong>t van Poul<strong>en</strong>cs muziek.<br />

Hij begon met het componer<strong>en</strong> van het<br />

langzame deel, het Intermezzo, met als motto<br />

e<strong>en</strong> dichtregel van Federico García Lorca,<br />

ev<strong>en</strong>als Poul<strong>en</strong>c gebor<strong>en</strong> in 1899. Poul<strong>en</strong>c<br />

was e<strong>en</strong> bewonderaar van Lorca, die in 1936<br />

door de Spaanse fascist<strong>en</strong> werd vermoord,<br />

<strong>en</strong> de sonate is aan hem opgedrag<strong>en</strong>. La<br />

guitare fait pleurer les songes (de gitaar laat<br />

drom<strong>en</strong> huil<strong>en</strong>) staat er bov<strong>en</strong> de muziek,<br />

die e<strong>en</strong> indring<strong>en</strong>de emotionele lading krijgt<br />

in e<strong>en</strong> lang uitgesponn<strong>en</strong> zing<strong>en</strong>de melodie<br />

<strong>en</strong> donkergekleurde hang naar de voor de<br />

Spaanse flam<strong>en</strong>co k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>de frygische<br />

modus (de toonladder van e tot e op de witte<br />

toets<strong>en</strong> van de piano, die door de verlaagde<br />

secunde aan het begin e<strong>en</strong> extra randje in<br />

mineur krijgt).<br />

4


Toelichting<br />

Het Presto tragico is uiteindelijk het meest<br />

‘echte’ Poul<strong>en</strong>c. De felle, e<strong>en</strong> beetje Prokofjevachtige<br />

drive van het begin slaat verrass<strong>en</strong>d<br />

om in bijna onbekommerd luchtigere muziek,<br />

om aan het einde als uit het niets in e<strong>en</strong><br />

somber lam<strong>en</strong>to te verander<strong>en</strong>. De dissonant<br />

geharmoniseerde vioolklacht wordt met e<strong>en</strong><br />

ruige klap op de piano gestut <strong>en</strong> dan is er<br />

ine<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> w<strong>en</strong>ding naar D-groot.<br />

Erwin Schulhoff<br />

Fünf Stücke für Streichquartett<br />

De Fünf Stücke für Streichquartett<br />

van Erwin Schulhoff stamm<strong>en</strong> uit e<strong>en</strong><br />

vrolijkere tijd dan Poul<strong>en</strong>cs sonate. Ze<br />

werd<strong>en</strong> geschrev<strong>en</strong> in de roaring tw<strong>en</strong>ties,<br />

waarin Europa na de verwoest<strong>en</strong>de Eerste<br />

Wereldoorlog nog één keer bloeide.<br />

Daarna volgd<strong>en</strong> de economische recessie<br />

<strong>en</strong> de ramp<strong>en</strong> uit de nationaalsocialistische<br />

ommekeer in het Duitsland van de jar<strong>en</strong><br />

dertig. Ook de Tsjechisch-Duitse Erwin<br />

Schulhoff – joods, communist, homoseksueel<br />

én vrijgevocht<strong>en</strong> componist – werd<br />

slachtoffer van de nazistaat. Hij stierf in 1942<br />

in e<strong>en</strong> gevang<strong>en</strong>kamp in Beier<strong>en</strong>. Voor dat<br />

verschrikkelijke einde leefde in Schulhoff<br />

de lev<strong>en</strong>slustige vrije geest die uit de Fünf<br />

Stücke spreekt.<br />

De vijf <strong>dans</strong><strong>en</strong> combiner<strong>en</strong> e<strong>en</strong> ritmische<br />

drive met onbekommerde, e<strong>en</strong>voudig<br />

uitwaaier<strong>en</strong>de, soms wat jazzy melodieën die<br />

toch vooral ook dicht bij volksmuziek blijv<strong>en</strong>.<br />

Het is onopgesmukte directe muziek, zonder<br />

grote gebar<strong>en</strong>; goed gemaakt muzikaal vertier.<br />

Schulhoff was e<strong>en</strong> s<strong>en</strong>suele man die maar al<br />

te graag meldde dat zijn gedachtelev<strong>en</strong> ‘aards,<br />

bijna dierlijk’ was <strong>en</strong> dat directe, onmiddellijk<br />

vitale klinkt duidelijk uit deze compacte<br />

muziek – wat niet wegneemt dat het allemaal<br />

zeer beheerst is vormgegev<strong>en</strong>. Er staat ge<strong>en</strong><br />

noot te veel <strong>en</strong> ondanks zijn e<strong>en</strong>voud zit er<br />

de modernistische peper in, die de muziek z’n<br />

eig<strong>en</strong>zinnige kracht geeft.<br />

De geest van Igor Stravinsky’s L’histoire du<br />

soldat is niet ver weg, maar de grimmige<br />

mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van dat werk ontbrek<strong>en</strong>. Dit is<br />

muziek van e<strong>en</strong> componist die nacht<strong>en</strong>lang<br />

in de Europese nachtclubs <strong>dans</strong>te <strong>en</strong> na<br />

de première in Salzburg in e<strong>en</strong> lokale bar<br />

ur<strong>en</strong>lang ragtime speelde. Alle<strong>en</strong> de tango<br />

heeft e<strong>en</strong> mild melancholiek kleurtje <strong>en</strong> af <strong>en</strong><br />

toe is er e<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t waarin er iets grotesks<br />

opdoemt dat tand<strong>en</strong> heeft, maar verder is<br />

het allemaal ev<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>slustig <strong>en</strong> aang<strong>en</strong>aam<br />

non-conformistisch getuig<strong>en</strong>d van de<br />

Europese Jazz Age die maar zo kort duurde.<br />

Ernest Chausson<br />

Concert voor viool, piano <strong>en</strong> strijkkwartet<br />

In W<strong>en</strong><strong>en</strong> woedde aan het einde van de<br />

neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw de muzikale strijd<br />

tuss<strong>en</strong> het romantisch, klassieke ideaal<br />

van Johannes Brahms <strong>en</strong> de progressieve,<br />

chromatische <strong>en</strong> vrijer gestructureerde<br />

muziek van Anton Bruckner, e<strong>en</strong> groot<br />

bewonderaar van Richard Wagner.<br />

5


Toelichting<br />

Dat Wagner <strong>en</strong> Brahms – buit<strong>en</strong> W<strong>en</strong><strong>en</strong> –<br />

ook geweldig kond<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>gaan,<br />

bewijst het Concert voor viool, piano <strong>en</strong><br />

strijkkwartet van Ernest Chausson.<br />

Chausson was e<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong>de Parijse<br />

g<strong>en</strong>tleman. Hij was de zoon van e<strong>en</strong> vader<br />

die als projectontwikkelaar e<strong>en</strong> fortuin<br />

verdi<strong>en</strong>de aan de ingrijp<strong>en</strong>de vernieuwing<br />

van de Parijse binn<strong>en</strong>stad <strong>en</strong> hoefde nooit<br />

te werk<strong>en</strong>. Hij overwoog e<strong>en</strong> carrière als<br />

schrijver, maar koos voor de muziek.<br />

Chaussons Concert klinkt<br />

breed <strong>en</strong> lyrisch, maar door<br />

de compacte instrum<strong>en</strong>tatie<br />

nooit te vol.<br />

Chausson meldde dat zijn Concert was<br />

gecomponeerd in de geest van Ludwig van<br />

Beethov<strong>en</strong>, wat in de jar<strong>en</strong> rond 1890 niet<br />

het meest progressieve vertrekpunt was. Zijn<br />

Concert is e<strong>en</strong> wondermooi ev<strong>en</strong>wicht tuss<strong>en</strong><br />

de grote tonale structur<strong>en</strong>, waarin Brahms’<br />

muziek zo voluptueus in melancholieke<br />

herfstkleur<strong>en</strong> nog e<strong>en</strong>maal het verled<strong>en</strong><br />

van Beethov<strong>en</strong> omarmt, <strong>en</strong> de extatische<br />

emotie van Wagner, die zich in chromatische<br />

melodielijn<strong>en</strong> van elk rustbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>d tonaal<br />

c<strong>en</strong>trum verwijdert. Chaussons geheim is<br />

dat hij in de vorm <strong>en</strong> in zijn lyrische thema’s<br />

eig<strong>en</strong>lijk heel strak aan Brahms <strong>en</strong> Beethov<strong>en</strong><br />

vasthoudt, maar daar lange wagneriaans<br />

wegmoduler<strong>en</strong>de blokk<strong>en</strong> muziek doorhe<strong>en</strong><br />

weeft. Hij bewaarde het delicate ev<strong>en</strong>wicht<br />

tuss<strong>en</strong> die twee uiterst<strong>en</strong> ongelooflijk knap.<br />

Het eerste deel van dit concert is e<strong>en</strong><br />

grandioos voorbeeld. Het begint brahmsiaans<br />

met e<strong>en</strong> sonoor motief in octav<strong>en</strong> <strong>en</strong> als dat<br />

ondergrav<strong>en</strong> wordt in fraai opbouw<strong>en</strong>de<br />

climax<strong>en</strong>, ker<strong>en</strong> die tonale gestes <strong>en</strong> die<br />

duidelijk verankerde harmonieën steeds op<br />

tijd terug om je niet in de muziek te lat<strong>en</strong><br />

verdwal<strong>en</strong>. Wat helpt is dat het allemaal heel<br />

geserreerd is geïnstrum<strong>en</strong>teerd. Het klinkt<br />

breed <strong>en</strong> lyrisch, maar het loopt nooit vol als<br />

bij Brahms of als in de s<strong>en</strong>suele klankwolk<strong>en</strong><br />

die Wagner optrok rond de doodsdriftige<br />

geliefd<strong>en</strong> in zijn opera Tristan und Isolde.<br />

In de kalm wieg<strong>en</strong>de licht melancholieke<br />

Sicili<strong>en</strong>ne is Beethov<strong>en</strong> verborg<strong>en</strong>.<br />

Chaussons thema had in e<strong>en</strong> van Beethov<strong>en</strong>s<br />

late strijkkwartett<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> opduik<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

er is e<strong>en</strong> verwantschap in sfeer. Het daarop<br />

volg<strong>en</strong>de Grave vertoont in zijn diepe ernst<br />

ook overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> met Beethov<strong>en</strong>s<br />

diepgrav<strong>en</strong>de adagio’s, maar in melodisch<br />

opzicht <strong>en</strong> in de chromatiek prevaleert toch<br />

Chaussons eig<strong>en</strong> beheerst tonale kijk op<br />

Wagner.<br />

Niet alle<strong>en</strong> muzikaal inhoudelijk vond<br />

Chausson e<strong>en</strong> balans tuss<strong>en</strong> twee wereld<strong>en</strong>.<br />

Ook in zijn opzet is dit bijzondere concert<br />

e<strong>en</strong> onnadrukkelijke, bijna verstopte,<br />

m<strong>en</strong>gvorm. Er zijn passages waarin de<br />

vioolpartij als in e<strong>en</strong> concert gedacht is,<br />

maar meestal is dit concert eig<strong>en</strong>lijk e<strong>en</strong><br />

sonate voor viool <strong>en</strong> piano waaraan het<br />

strijkkwartet e<strong>en</strong> – alweer k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>d<br />

6


Toelichting<br />

onnadrukkelijk – orkestrale bedding geeft.<br />

Ook de finale blijft weg van iets dat zich<br />

nadrukkelijk op de voorgrond wil stell<strong>en</strong>.<br />

Juist in die onnadrukkelijkheid is dit concert<br />

zo’n paradoxaal groots monum<strong>en</strong>t voor<br />

e<strong>en</strong> wellev<strong>en</strong>de componist van typer<strong>en</strong>d<br />

<strong>Frans</strong>e beschaafde, maar toch diep gevoelde<br />

expressie geword<strong>en</strong>.<br />

Roeland Haz<strong>en</strong>donk<br />

7


Biografieën<br />

Componist<strong>en</strong><br />

Francis Poul<strong>en</strong>c<br />

Francis Poul<strong>en</strong>c<br />

(1899 - 1963) was het<br />

rijkeluiszoontje van<br />

de directeur van e<strong>en</strong><br />

farmaceutische fabriek<br />

<strong>en</strong> had zijn lev<strong>en</strong> lang<br />

ge<strong>en</strong> geldzorg<strong>en</strong>. Zijn<br />

eerste pianoless<strong>en</strong> kreeg<br />

hij van zijn moeder, e<strong>en</strong><br />

uitstek<strong>en</strong>de pianiste.<br />

Na e<strong>en</strong> degelijke<br />

schoolopleiding nam hij<br />

op zijn zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de privé<br />

pianoles bij Ricardo Viñes<br />

<strong>en</strong> later compositieles<br />

8<br />

bij Charles Koechlin. In<br />

diezelfde tijd maakte hij deel<br />

uit van de Groupe des Six,<br />

e<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>groep die zich<br />

afzette teg<strong>en</strong> grote nam<strong>en</strong><br />

als Wagner <strong>en</strong> Debussy. Zij<br />

liet<strong>en</strong> zich inspirer<strong>en</strong> door<br />

Satie <strong>en</strong> Stravinsky, <strong>en</strong> door<br />

populaire muziekg<strong>en</strong>res<br />

zoals de jazz, de muziek<br />

uit de music hall <strong>en</strong> het<br />

circus. Na de plotselinge<br />

dood van zijn vri<strong>en</strong>d <strong>en</strong><br />

liefdespartner zocht hij in<br />

de jar<strong>en</strong> dertig zijn heil bij<br />

de door hem verwaarloosde<br />

katholieke kerk <strong>en</strong> begon<br />

hij ook religieuze werk<strong>en</strong><br />

te schrijv<strong>en</strong>. In diezelfde<br />

tijd leerde hij de liedzanger<br />

Pierre Bernac k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>, voor<br />

wie hij veel van zijn lieder<strong>en</strong><br />

componeerde <strong>en</strong> met wie hij<br />

als pianist tot aan zijn dood<br />

e<strong>en</strong> vast duo vormde.<br />

Erwin Schulhoff<br />

Erwin Schulhoff (1894 -<br />

1942) werd gebor<strong>en</strong> in Praag<br />

in e<strong>en</strong> rijke joodse familie.<br />

Als ti<strong>en</strong>er ging Schulhoff<br />

naar het conservatorium<br />

in Keul<strong>en</strong>. To<strong>en</strong> de Eerste<br />

Wereldoorlog uitbrak,<br />

keerde hij terug naar<br />

Praag <strong>en</strong> di<strong>en</strong>de in het<br />

Oost<strong>en</strong>rijkse leger.<br />

Na de oorlog reisde<br />

Schulhoff naar Dresd<strong>en</strong>,<br />

waar hij met zijn zus e<strong>en</strong><br />

kunst<strong>en</strong>aarssalon oprichtte.<br />

Het familiekapitaal<br />

verdampte door de inflatie<br />

van 1923 <strong>en</strong> Schulhoff moest<br />

zichzelf onderhoud<strong>en</strong>. In 1932


Biografieën<br />

richtte hij e<strong>en</strong> jazzkwartet op<br />

<strong>en</strong> ontwikkelde het idee om<br />

e<strong>en</strong> jazzschool op te richt<strong>en</strong>.<br />

Hij voelde zich aangetrokk<strong>en</strong><br />

tot het communisme <strong>en</strong><br />

in 1933 reisde hij naar<br />

Moskou. Hij werd steeds<br />

politiek actiever <strong>en</strong> schreef<br />

socialistische lieder<strong>en</strong>.<br />

Eind jar<strong>en</strong> dertig keerde<br />

Schulhoff terug naar Praag.<br />

Hij probeerde e<strong>en</strong> visum<br />

voor Amerika te krijg<strong>en</strong>,<br />

maar werd afgewez<strong>en</strong>. Na<br />

het Hitler-Stalin-pact besloot<br />

hij dat het aanvrag<strong>en</strong> van<br />

e<strong>en</strong> Sovjetburgerschap<br />

e<strong>en</strong> beter plan was. To<strong>en</strong><br />

Hitler in 1941 de USSR<br />

aanviel, werd Schulhoff, nu<br />

Sovjetburger, gedeporteerd<br />

naar het conc<strong>en</strong>tratiekamp<br />

Wülzburg in Beier<strong>en</strong>,<br />

waar zijn gezondheid snel<br />

verslechterde. Hij stierf aan<br />

tuberculose in augustus<br />

1942.<br />

Ernest Chausson<br />

Ernest Chausson (1855 -<br />

1988) was leerling van<br />

Jules Mass<strong>en</strong>et <strong>en</strong> later<br />

van César Franck aan het<br />

Conservatoire national<br />

supérieur de musique van<br />

Parijs. Hij geldt als e<strong>en</strong> van<br />

de meest getal<strong>en</strong>teerde<br />

componist<strong>en</strong> van zijn tijd.<br />

Chausson was e<strong>en</strong><br />

welgesteld man: afkomstig<br />

uit e<strong>en</strong> rijke familie kon<br />

hij het zich permitter<strong>en</strong><br />

om zich na zijn studie<br />

recht<strong>en</strong> volledig aan<br />

de muziek te wijd<strong>en</strong>.<br />

Daarnaast hield hij ook tijd<br />

over voor het aanlegg<strong>en</strong><br />

van e<strong>en</strong> omvangrijke<br />

kunstverzameling <strong>en</strong> zijn<br />

gezin. In Parijs had hij<br />

zijn eig<strong>en</strong> muzieksalon<br />

waar de intellectuele <strong>en</strong><br />

culturele elite van Parijs<br />

sam<strong>en</strong>kwam. In 1871 was<br />

Chausson medeoprichter<br />

van de Societé Nationale<br />

de Musique, die als<br />

doelstelling de bevordering<br />

van de to<strong>en</strong>malige <strong>Frans</strong>e<br />

muziek had. Hij dirigeerde<br />

er regelmatig concert<strong>en</strong>.<br />

Chausson overleed in 1899,<br />

nadat hij met zijn fiets van<br />

e<strong>en</strong> heuvel af was gered<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> muur was<br />

gebotst. Hij ligt begrav<strong>en</strong> op<br />

de Parijse begraafplaats Père<br />

Lachaise.<br />

9


Biografieën<br />

Uitvoer<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />

<strong>Goldmund</strong> <strong>Quartett</strong><br />

Het <strong>Goldmund</strong> <strong>Quartett</strong>, e<strong>en</strong><br />

van de belangrijkste Duitse<br />

strijkkwartett<strong>en</strong>, staat<br />

bek<strong>en</strong>d om zijn jeugdige<br />

uitstraling. Toch treedt het<br />

al meer dan ti<strong>en</strong> jaar op met<br />

dezelfde bezetting. Met hun<br />

eig<strong>en</strong>zinnige combinatie<br />

10<br />

van klassieke <strong>en</strong> moderne<br />

werk<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> de vier<br />

musici de internationale<br />

concertpodia veroverd.<br />

Zo maakte het kwartet<br />

grote indruk tijd<strong>en</strong>s de<br />

Strijkkwartet Biënnale 2020<br />

in het Muziekgebouw. Al<br />

eerder werd hun status<br />

bevestigd door prijz<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s<br />

de International Wigmore<br />

Hall String Competition<br />

in 2018 <strong>en</strong> de Melbourne<br />

foto: Nicolai Lund<br />

International Chamber<br />

Music Competition in<br />

datzelfde jaar. In het seizo<strong>en</strong><br />

2019/2020 trok het kwartet<br />

in de serie Rising Stars langs<br />

vele belangrijke Europese<br />

concertzal<strong>en</strong> waaronder<br />

het Concertgebouw in<br />

Amsterdam.<br />

Het <strong>Goldmund</strong> <strong>Quartett</strong><br />

speelt op Stradivariinstrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

beschikbaar<br />

gesteld door de Nippon<br />

Music Foundation.


Biografieën<br />

<strong>Noa</strong> <strong>Wildschut</strong><br />

Viool<br />

Vanaf haar twaalfde<br />

studeerde <strong>Noa</strong> <strong>Wildschut</strong><br />

(2001) bij Vera Beths aan<br />

het Conservatorium van<br />

Amsterdam <strong>en</strong> later bij<br />

Antje Weithaas aan de<br />

Hochschule für Musik<br />

Hanns Eisler in Berlijn.<br />

Ze won de Anton Kersjes<br />

Vioolbeurs 2017 <strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s<br />

de Festspiele Meckl<strong>en</strong>burg-<br />

Vorpommern de WEMAGsolist<strong>en</strong>prijs<br />

2018.<br />

Kamermuziek heeft <strong>Noa</strong><br />

<strong>Wildschut</strong> inmiddels<br />

uitgevoerd met musici<br />

als Janine Jans<strong>en</strong>, Anne-<br />

Sophie Mutter, Enrico<br />

Pace, Igor Levit, Quirine<br />

Viers<strong>en</strong>, Paolo Giacometti<br />

<strong>en</strong> Arthur <strong>en</strong> Lucas Juss<strong>en</strong>.<br />

Daarnaast was ze te gast bij<br />

orkest<strong>en</strong> als het Pittsburgh<br />

Symphony Orchestra,<br />

het Radio Filharmonisch<br />

Orkest, het Concertgebouw<br />

Kamerorkest, Camerata<br />

Salzburg <strong>en</strong> Kremerata<br />

Baltica. In seizo<strong>en</strong><br />

2019/2020 was <strong>Noa</strong><br />

<strong>Wildschut</strong> Rising Star van<br />

de European Concert Halls<br />

Organisation <strong>en</strong> maakte<br />

ze e<strong>en</strong> Europese tournee<br />

met pianiste <strong>Elisabeth</strong><br />

Brauß. Het seizo<strong>en</strong> erna<br />

was ze artist in resid<strong>en</strong>ce<br />

van de concertserie<br />

AVROTROS Vrijdagconcert<br />

in TivoliVred<strong>en</strong>burg.<br />

<strong>Noa</strong> <strong>Wildschut</strong> bespeelt e<strong>en</strong><br />

viool uit 1750 van Giovanni<br />

foto: Marco Borggreve<br />

Battista Guadagnini, die haar<br />

g<strong>en</strong>ereus ter beschikking is<br />

gesteld via de Tarisio Trust.<br />

11


Biografieën<br />

<strong>Elisabeth</strong> Brauß<br />

Piano<br />

<strong>Elisabeth</strong> Brauß (1995)<br />

begon met pianoless<strong>en</strong> to<strong>en</strong><br />

ze zes jaar was. In 2010<br />

werd ze toegelat<strong>en</strong> aan de<br />

Musikhochschule in haar<br />

geboortestad Hannover. Ze<br />

behaalde de eerste prijs op<br />

de International Steinway<br />

Competition in Hamburg<br />

<strong>en</strong> won onder meer de<br />

Kissinger KlavierOlymp in<br />

Bad Kissing<strong>en</strong> (2016), het<br />

pianoconcours ‘Ton und<br />

Erklärung’ in Frankfurt<br />

(2015) <strong>en</strong> het Tonaliconcours<br />

in Hamburg<br />

(2013).<br />

Als soliste trad <strong>Elisabeth</strong><br />

Brauß op met de<br />

Bochumer <strong>en</strong> Dortmunder<br />

Symphoniker, de Deutsche<br />

Kammerphilharmonie<br />

Brem<strong>en</strong>, het hr-<br />

Sinfonieorchester Frankfurt,<br />

de NDR Radiophilharmonie<br />

Hannover, het BBC Scottish<br />

Symphony Orchestra<br />

<strong>en</strong> het Ulster Orchestra.<br />

Als Rising Star gaf ze<br />

in seizo<strong>en</strong> 2019/2020<br />

kamermuziekconcert<strong>en</strong><br />

met <strong>Noa</strong> <strong>Wildschut</strong> in onder<br />

<strong>12</strong><br />

meer de Philharmonie de<br />

Paris, de Elbphilharmonie<br />

Hamburg, het Palau de la<br />

Música in Barcelona <strong>en</strong> het<br />

Barbican C<strong>en</strong>tre in Lond<strong>en</strong>.<br />

Solorecitals gaf ze onder<br />

meer in Wigmore Hall in<br />

Lond<strong>en</strong> <strong>en</strong> op de festivals<br />

van Schleswig Holstein<br />

<strong>en</strong> Snape Maltings. Met<br />

foto: Felix Broede<br />

Mozartconcert<strong>en</strong> maakte<br />

ze haar debuut op de BBC<br />

Proms, begeleid door het<br />

BBC Philharmonic Orchestra.<br />

Haar debuutalbum met<br />

werk<strong>en</strong> van Beethov<strong>en</strong>,<br />

Prokofjev, Chopin <strong>en</strong> D<strong>en</strong>hoff<br />

werd Editor’s Choice in het<br />

muziekblad Gramophone.


Verwacht<br />

Wereldpremière van<br />

Widmann<br />

Ruysdael Kwartet +<br />

Jörg Widmann<br />

Serie<br />

Kamermuziek<br />

Internationaal<br />

Wo 8 feb 2023<br />

Grote Zaal<br />

20.15 uur<br />

‘Ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele andere hed<strong>en</strong>daagse componist houdt zich<br />

zo intellig<strong>en</strong>t <strong>en</strong> indring<strong>en</strong>d bezig met de kwartetvorm’,<br />

schreef The Guardian al over Jörg Widmann.<br />

‘Verbazingwekk<strong>en</strong>d virtuoos <strong>en</strong> soms ademb<strong>en</strong>em<strong>en</strong>d<br />

mooi’. Het Ruysdael Kwartet speelt de wereldpremière<br />

van Widmanns Neg<strong>en</strong>de strijkkwartet, geïnspireerd op<br />

Beethov<strong>en</strong>s Veerti<strong>en</strong>de strijkkwartet. Omdat Widmann niet<br />

alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> van de belangrijkste Duitse componist<strong>en</strong> van<br />

dit mom<strong>en</strong>t is, maar ook e<strong>en</strong> internationaal topklarinettist,<br />

speelt hij zelf de hoofdrol in het avontuurlijke<br />

Klarinetkwintet van Carl Maria von Weber.<br />

Sinds zijn Zesde strijkkwartet wijdt Jörg Widmann zich<br />

aan e<strong>en</strong> studie van de strijkkwartett<strong>en</strong> van Beethov<strong>en</strong>.<br />

‘E<strong>en</strong> visionair’ noemt de componist zijn ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s Duitse<br />

voorganger. Widmann duikt in de wereld van Beethov<strong>en</strong>,<br />

roept flard<strong>en</strong> van herk<strong>en</strong>ning op <strong>en</strong> gaat vervolg<strong>en</strong>s zijn<br />

eig<strong>en</strong> briljante weg. Het Ruysdael Kwartet op<strong>en</strong>t het concert<br />

met e<strong>en</strong> aantal aangrijp<strong>en</strong>d mooie Fantasias van H<strong>en</strong>ry<br />

Purcell.<br />

Jörg Widmann<br />

foto: Marco Borggreve<br />

Programma: H<strong>en</strong>ry Purcell Fantasia nr. 5 in Bes / Fantasia<br />

nr. 9 in a / Fantasia nr. 7 in c / Carl Maria von Weber<br />

Klarinetkwintet / Jörg Widmann Strijkkwartet nr. 9<br />

(wereldpremière)*<br />

* mede in opdracht van Muziekgebouw aan ‘t IJ<br />

13


Verwacht<br />

December <strong>2022</strong><br />

zo 11 dec / 11.00 uur /<br />

Kleine Zaal<br />

Distorted Reality<br />

Ensemble SCALA<br />

zo 11 dec / 15.00 uur<br />

Weihnachts-Oratorium<br />

Nederlandse Bachver<strong>en</strong>iging<br />

wo 14 dec / 20.15 uur<br />

Hoop <strong>en</strong> perspectief<br />

The Gesualdo Six<br />

za 17 dec / 15.00 + 19.30 uur +<br />

zo 18 dec / 11.00 + 15.00 uur<br />

Kerstspel<br />

Nieuw Vocaal Amsterdam +<br />

Holland Baroque<br />

zo 18 dec / 20.15 uur<br />

Magnificat<br />

Amsterdam Sinfonietta,<br />

Håkan Hard<strong>en</strong>berger +<br />

Johanna Wallroth<br />

ma 19 dec / 20.15 uur<br />

E<strong>en</strong> Engelse Kerst<br />

T<strong>en</strong>ebrae<br />

di 20 dec / 20.15 uur<br />

Stille Nacht am Silbersee<br />

Silbersee + Bodil de la Parra<br />

wo 21 dec / 20.15 uur<br />

De geliefde Misa Criolla<br />

Música Temprana<br />

do 22 dec / 20.15 uur<br />

Vox humana<br />

Claron McFadd<strong>en</strong> +<br />

Alexander Melnikov<br />

wo 28 dec / 19.30 uur<br />

PAN <strong>2022</strong><br />

Calefax<br />

do 29 + vr 30 dec / 20.15 uur<br />

Kleine Zaal<br />

Maar wat er ook gebeurt er<br />

klinkt muziek<br />

Olga Zuiderhoek +<br />

Gerard Bouwhuis<br />

Januari 2023<br />

wo 4 jan / 20.15 uur<br />

At The Spot Where I Find<br />

Myself<br />

G<strong>en</strong>evieve Murphy<br />

vr 6 jan / 20.30 uur<br />

FIBER X The Rest is Noise<br />

2023<br />

Vinc<strong>en</strong>t Rang + Shoal +<br />

Hel<strong>en</strong>a Basilova & Klara Lewis<br />

+ Nik Colk Void + Pedro Maia<br />

za 7 jan / 20.15 uur<br />

Van Bach tot Eötvös<br />

Momo + Mari Kodama<br />

SoundLAB Workshop<br />

Maak je eig<strong>en</strong> muziek met de<br />

wonderlijkste instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />

Voor kinder<strong>en</strong> (7+) met<br />

volwass<strong>en</strong><strong>en</strong>. Elke zondag,<br />

13.00 uur in de Atriumzaal.<br />

Kaartjes via muziekgebouw.nl/<br />

soundlab.<br />

WannaSwing<br />

Op de kade voor het<br />

Muziekgebouw staat de<br />

interactieve muziekinstallatie<br />

WannaSwing van theatermaakster<br />

Caecilia Thuniss<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> sc<strong>en</strong>ograaf Jan Boit<strong>en</strong>. Acht<br />

schommels stur<strong>en</strong> composities<br />

aan van hed<strong>en</strong>daagse<br />

componist<strong>en</strong> als Joey Rouk<strong>en</strong>s,<br />

Mayke Nas <strong>en</strong> Rob Zuidam.<br />

Zie voor meer informatie<br />

muziekgebouw.nl/wannaswing<br />

Huil van de Wolff<br />

Elke 22e van de maand<br />

klinkt om 20.00 uur het<br />

geluidsmonum<strong>en</strong>t Huil van<br />

de Wolff van Martijn Padding<br />

ter herinnering aan oprichter<br />

van het Muziekgebouw<br />

Jan Wolff (1941 - 20<strong>12</strong>).<br />

muziekgebouw. nl/<br />

huilvandewolff<br />

Geheimtips<br />

Bijzondere concert<strong>en</strong><br />

die je niet mag miss<strong>en</strong>.<br />

muziekgebouw.nl/geheimtips<br />

14


Foto: Erik van Gurp<br />

4’33 grand café<br />

Kom voor of na het concert et<strong>en</strong><br />

in 4’33 Grand café. Reserver<strong>en</strong>:<br />

020 788 2<strong>09</strong>0 of 433grandcafe.nl.<br />

Bij de prijs inbegrep<strong>en</strong><br />

Reserveringskost<strong>en</strong> zijn bij de<br />

kaartprijs inbegrep<strong>en</strong>.<br />

Ook e<strong>en</strong> drankje, t<strong>en</strong>zij anders<br />

vermeld op je concertkaartje.<br />

Rondom het concert<br />

- Na aanvang van het concert heb je<br />

ge<strong>en</strong> toegang meer tot de zaal.<br />

- Zet je mobiele telefoon uit voor<br />

aanvang van het concert.<br />

- Het mak<strong>en</strong> van beeld- of<br />

geluidsopnam<strong>en</strong> in de zaal alle<strong>en</strong><br />

met schriftelijke toestemming.<br />

- Algem<strong>en</strong>e Bezoekersvoorwaard<strong>en</strong><br />

zijn na te lez<strong>en</strong> op muziekgebouw.nl<br />

Steun het Muziekgebouw<br />

Inkomst<strong>en</strong> uit kaartverkoop dekk<strong>en</strong><br />

t<strong>en</strong> dele onze kost<strong>en</strong>. Word vri<strong>en</strong>d<br />

of doneer: met jouw extra steun<br />

kunn<strong>en</strong> we concert<strong>en</strong> op het<br />

hoogste niveau blijv<strong>en</strong> organiser<strong>en</strong>.<br />

Meer informatie:<br />

muziekgebouw.nl/steunons<br />

Op de hoogte blijv<strong>en</strong>?<br />

Blijf op de hoogte van nieuw<br />

geboekte concert<strong>en</strong> of ander<br />

nieuws. Volg ons via onze<br />

e-nieuwsbrief (aanmeld<strong>en</strong> op<br />

muziekgebouw.nl/nieuwsbrief),<br />

Facebook, Twitter of Instagram.<br />

Dank!<br />

Wij kunn<strong>en</strong> niet zonder de steun van<br />

onze vaste subsidiënt<strong>en</strong> <strong>en</strong> Vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />

van het Muziekgebouw. Wij zijn h<strong>en</strong><br />

daarvoor zeer erk<strong>en</strong>telijk.<br />

Druk binn<strong>en</strong>werk<br />

druk & printservice<br />

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!