Vet gezond! Plagiaat of puur toeval Pijn tussen de oren Digitaal ...

magazine voor het azM en de UM-faculteiten geneeskunde en gezondheidswetenschappen
jaargang 1 / nummer 4 / februari 2006
Vet gezond!
Plagiaat of puur toeval
Pijn tussen de oren
Digitaal studeren
extra bijlage
Maastricht
UMC+

colofon
2
SUMMUM is een gemeenschappelijke uitgave voor
de medewerkers en externe relaties van het academisch
ziekenhuis Maastricht en de faculteiten der
geneeskunde en gezondheidswetenschappen van
de Universiteit Maastricht.
Kijk ook op www.summum.mumc.nl
Uitgever stafdienst communicatie azM
Wnd. hoofdredacteur Martin Lehmann
Eindredactie Ellen Kennes
De redactie is gevestigd bij de stafdienst communicatie
azM op niveau 1, voorbij de Guddezaal.
Postbus 5800, 6202 AZ Maastricht
T 043 387 51 12, F 043 387 51 14
E summum@mumc.nl
Deze keer werkten mee Lidwien de Wit / Willy
Janssen
Foto’s Appie Derks/ Geertjan van Zonneveld
Illustraties Aad Goudappel / Ruben L.
Oppenheimer
Basisvormgeving Zuiderlicht, Maastricht
Grafisch design Geertjan van Zonneveld/
Zuiderlicht, Maastricht
Druk Drukkerij Rosbeek BV, Nuth
ISSN: 1871-1758
SUMMUM wordt gedrukt op EMAS milieugecertificeerd
papier.
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of
vermenigvuldigd zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de stafdienst communicatie van
het azM. De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid
voor schade, mogelijk geleden door informatie
uit dit blad, dat met de grootst mogelijke zorgvuldigheid
wordt samengesteld.
inhoud
nr 4
02.06
Vet gezond!
Onderzoekers van het azM en de
geneeskundefaculteit toonden in een
rattenmodel aan dat vette voeding ontstekingsreacties
na een zware operatie
of ernstig trauma kan verminderen en
darmschade voorkomt. Zij toonden
daarmee voor het eerst een link aan
tussen een ontstekingsremmend effect
van voeding en de hersenen.
4
Grenzeloos
De UM-faculteiten der gezondheidswetenschappen
en geneeskunde, het
azM en de GGD Zuid-Limburg starten
in 2006 met een ‘Academische
Werkplaats Publieke Gezondheid’.
Deze verbetert de gezondheidszorg in
Zuid-Limburg, evenals het lokale
gezondheidsbeleid.
6
Patiënt centraal
“Als je kanker krijgt, kun je blij zijn
dat je in Nederland woont met al
die technische mogelijkheden”,
vindt Adrie Bos (56). Zij kreeg in
november te horen dat ze een
rectum carcinoom, kanker aan het
uiteinde van de dikke darm, had.
8
Plagiaat of puur toeval?
Sinds dit studiejaar speurt speciale
software van de faculteit der gezondheidswetenschappen
als een ‘Big
Brother’ naar plagiaat onder eerstejaars
studenten. Een stukje overschrijven
is er niet meer bij.
15 16 18 20 24
In de draaideur
Shufan Qi werkt sinds november als
onderzoeker bij farmacologie en toxicologie
van de faculteit der geneeskunde.
“Ik wilde een ander land leren
kennen. En voor Chinezen is
Nederland een mooi en ontwikkeld
land. Een reden om naar Maastricht
te komen, was dat de UM een goede
reputatie heeft.”
Behavioral
Medicine
Zit het tussen de oren?
De profileringsleerstoel Behavioral
Medicine van de UM-faculteit der
gezondheidswetenschappen onderzoekt
en ontwikkelt nieuwe behandelingstherapieën
voor lichamelijke
klachten zonder duidelijke medische
oorzaak zoals chronische pijn,
slapeloosheid en moeheid.
Ik en mijn…
Met zijn computergestuurde freesmachine
kan fijnmechanicus Frank
Spee driedimensionaal frezen. Het is
een uitdaging om van een blok ruw
materiaal een ingewikkeld driedimensionaal
product te maken dat gebruikt
wordt voor geneeskundig onderzoek.
10
Overschrijven
is er niet
meer bij
Digitaal studeren
anytime en anywhere
Eerstejaars geneeskundestudenten
kunnen tegen een aantrekkelijke
prijs een notebook aanschaffen.
Hiermee kunnen zij anytime en
anywhere draadloos verbinding
maken met de elektronische leeromgeving
van de UM, de elektronische
bibliotheek en het internet.
Proefschrift
Er bestaat grote verwarring
over een al dan niet preventief
effect van massage bij de ontwikkeling
van doorligwonden.
De ene verpleegkundige zweert
erbij, de ander verwerpt het.
Inge Duimel toonde eenduidig
aan dat massage doorligwonden
niet helpt voorkomen.
12
3
summum ©
nr 1 / 09.05
Aan de ene kant
Creatief bouwvakken en boeren
is de hobby van reumatoloog/
curriculumprogrammeur geneeskunde
Marijke van Santen. “Het is
heerlijk om aan het eind van de
dag de intellectuele arbeid te verruilen
voor fysieke arbeid.”

4
5
Vocificat cathedras, semper
fiducia suis fortiter iocari
optimus saetosus matrimonii,
etiam quinquennalis oratori
praemuniet quadrupei.
Pessimus adfabilis rures
vocificat tremulus cathedras.
Link tussen hersenen en darmen
voor het eerst aangetoond
Vet gezond!
Na elke operatie treedt er een ontstekingsreactie
op in het lichaam. Dit is
een normale reactie van het lichaam op
de chirurgische ingreep. Bij een klein
gedeelte van de patiënten ontaard deze
in een ernstige of zelfs levensgevaarlijke
ontsteking. Dergelijke oncontroleerbare
ontstekingen zijn moeilijk te
behandelen en vooraf kan niet worden
voorspeld wie er risico op loopt. Wel
geldt hoe groter de operatie, des te
groter het risico.
De Maastrichtse onderzoekers Misha
Luyer, Jan Willem Greve en Wim
Buurman hebben in een rattenonderzoek
aangetoond dat het eten van vette
voeding ontstekingen en darmschade
vermindert. Algemeen wordt aangenomen
dat na een operatie de doorbloeding
in de darm vermindert,
waardoor minder zuurstof en voedingsstoffen
in de darmen terecht komen.
Daardoor raakt de darmwand beschadigd
en kan een ontsteking optreden.
De ontstekingscellen kunnen zich
vervolgens door het hele lichaam
verspreiden en ontwikkelen tot een
septische shock waaraan patiënten
kunnen overlijden. Uit het Maastrichtse
onderzoek bleek dat als er genoeg vet
in de darm komt, de ontstekingscellen
Onderzoekers van de azM-afdeling chirurgie en de UM-faculteit der geneeskunde hebben in een
rattenmodel aangetoond dat vette voeding de ontstekingsreactie na een zware operatie of ernstig
trauma kan verminderen en ook darmschade voorkomt. De onderzoekers toonden daarmee tevens
voor het eerst een link aan tussen een ontstekingsremmend effect van voeding en de hersenen
summum © summum © summum ©
worden geremd door activatie van het
autonome zenuwstelsel. Het vet zorgt
er namelijk voor dat het zogenoemde
cholecystokinin hormoon (CKK) aangemaakt
wordt in de darmen. Dit stuurt
een signaal naar de hersenen via de
vaguszenuw; de zenuw die veel van
de interne organen aanstuurt en ook
het immuunsysteem beïnvloedt. De
hersenen sturen daarop een chemische
boodschapper – acetylcholine – naar
de darmen die de ontstekingscellen
uitschakelt. De onderzoekers hebben
daarmee tevens voor het eerst aangetoond
dat er een link is tussen de
hersenen en de darmen.
Als bovenstaand mechanisme bij
mensen op eenzelfde manier werkt,
heeft dit grote gevolgen. Waarschijnlijk
moeten patiënten dan voorafgaand
aan een grote operatie extra vet
innemen. Wat overigens niet betekent
dat zij een lekker vette hamburger of
patatje mayo voorgezet krijgen. Het
extra vet zal worden toegediend in de
vorm van sondevoeding met een hoog
vetgehalte. Mogelijk werkt de Maastrichtse
ontdekking ook therapeutisch
bij chronische darmontstekingen
zoals de ziekte van Crohn en colitus
ulcerosa, aangezien ontstekings-
factoren hierin ook een belangrijke rol
spelen.
De onderzoekers zijn gestart met een
vervolgstudie naar de effecten van
‘vette’ sondevoeding bij mensen. Ze
verwachten binnen twee jaar te kunnen
starten met een klinisch onderzoek
onder patiënten. In de eerste twee
jaar van de vervolgstudie, wordt de
speciale sondevoeding verder ontwikkeld.
De Maastrichtse ontdekking werd
onlangs gepubliceerd in het gerenommeerde
tijdschrift The Journal
of Experimental Medicine. Ook
Nature.com, Times Online en
the Daily Telegraph besteedden
inmiddels aandacht aan het
Maastrichtse onderzoek. •
Kijk voor meer informatie op
www.jem.org

grenzeloos
Academische
werkplaats verbetert
Zuid-Limburgse
Kijk voor meer informatie op www.summum.mumc.nl of op
www.zonmw.nl
TOP-subsidie
voor Diabetesonderzoek
Dr. Patrick Schrauwen, van UMonderzoeksinstituut
Nutrim, heeft
een TOP-subsidie ontvangen van
ZonMW (Zorgonderzoek Nederland
en NWO-Medische Wetenschappen).
Hij ontvangt de subsidie voor zijn
onderzoek naar de rol van zogenoemde
ontkoppelingseiwitten
bij Diabetes Mellitus type 2 (ouderdomssuikerziekte).
Met de subsidie
van 500.000 euro kunnen gedurende
vijf jaar personele en materiële
kosten worden gedekt.
De verbranding van vetten verloopt
dan minder goed. Samen met collegaonderzoeker
dr. Matthijs Hesselink,
publiceerde Schrauwen de hypothese
(die inmiddels internationaal wordt
geaccepteerd) dat ontkoppelingseiwitten
de mitochondriën beschermen
tegen de schadelijke effecten van
vetten. Recent onderzoek wijst erop
dat een verminderde werking van en
schade aan de mitochondriën tot type
2 Diabetes Mellitus kan leiden. De
onderzoekers hebben daarmee de
missing link blootgelegd in de alombekende
maar tot dusver nog onverklaarde
relatie tussen overgewicht en
Diabetes Mellitus type 2. In het door
ZonMW gefinancierde onderzoek gaan
Schrauwen en Hesselink onderzoeken
of en zo ja, hoe de ontkoppelingseiwitten
kunnen beschermen tegen
de nadelige effecten van te veel vet.
Zodoende kan men het ontstaan van
Het Astma Fonds besloot eerder dit
jaar extra geld uit nalatenschappen in
te zetten voor stimulering van mensen
Diabetes Mellitus type 2 vertragen of
voorkomen.
Met TOP-subsidies ondersteunt
ZonMW innovatieve onderzoekslijnen
van onderzoeksgroepen met een
excellente staat van dienst. Hiermee
wordt ruimte gecreëerd voor vernieuwing
van onderzoekslijnen, qua
inhoud en samenwerking. ZonMW
heeft dit jaar 154 voorstellen ontvangen.
Vijftig werden beoordeeld
als zeer goed tot excellent, de beste
zestien zijn gesubsidieerd. •
Zorg is in zoverre een markt dat
er sprake is van vraag en aanbod.
Het is echter geen markt waarop
alleen op rationele basis handel
wordt gedreven. Zorg is een
product dat je liever niet nodig
hebt, een noodzakelijk kwaad.
De onvolkomen markt van de
zorg wordt echter al jaren enorm
gedomineerd door het aanbod.
Een betere balans op de markt
tussen vraag en aanbod is zeer
wenselijk.
Kijk voor meer informatie op
www.summum.mumc.nl
Kijk ook op www.zonmw.nl
De NPCF staat voor vraagsturing.
6 Vraagsturing is gebaat bij een
aantal principes van marktwer-
7
summum king. De vraag zou het aanbod
moeten sturen en niet andersom.
Mensen willen de regie over hun
eigen leven voeren en, als zij dat
kunnen, eigen verantwoordelijkheid
nemen voor hun gezondheid.
Zo willen patiënten goede informatie
over risico’s van bepaalde
ingrepen om zelf de kosten en
baten hiervan af te wegen.
Ouderen en mensen met een
chronische ziekte of handicap
willen zelf bepalen welke zorg en
ondersteuning bijdraagt aan hun
kwaliteit van leven. De zorgvraag
is individueel. Het zorgsysteem
moet hierop flexibel kunnen
inspelen. Het oude systeem was
vastgelopen. Geef het nieuwe een
kans.
Iris van Bennekom
directeur Nederlandse Patiënten
Consumenten Federatie
© summum ©
Schrauwen toonde eerder al aan dat
ontkoppelingseiwitten een andere
functie hebben dan werd gedacht.
Ontkoppelingseiwitten bevinden zich
in de mitochondriën (de ‘energiecentrales’)
van de cel. Tot voor kort veron-
gezondheid
derstelde men dat ze de hoeveelheid
energie die uit de verbranding van vet
en suikers wordt gehaald, verminderen.
De UM-faculteiten der gezondheidswetenschappen en geneeskunde,
het azM en de GGD Zuid-Limburg starten in 2006 de
‘Academische Werkplaats Publieke Gezondheid’. De werkplaats
Stimuleringssubsidie
bevordert de samenhang en samenwerking tussen praktijk,
onderzoek, onderwijs en beleid. Het accent ligt daarbij op jeugdgezondheidszorg
en gezondheidsbevordering. Met het project
Astma Fonds
kan de gezondheidszorg in Zuid-Limburg verder worden verbeterd,
evenals het lokale gezondheidsbeleid. ZonMW (Zorg Onder-
Het Astma Fonds heeft aan twee jonge onderzoekers van de afdeling
zoek Nederland en NWO-Medische Wetenschappen) heeft een
longziekten van het azM een stimuleringssubsidie toegekend. Dr. Harry
subsidie van twee miljoen euro toegekend over een periode van
Gosker en dr. Juanita Vernooy ontvangen ieder een persoonsgebonden-
vier jaar.
subsidie van tweehonderdduizend euro om extra onderzoek naar astma en
chronische obstructieve longziekten (COPD) te doen. Het is de eerste en
Onder de noemer Promoting physical and mental fitness: Evidence
vooralsnog enige keer dat het Astma Fonds een subsidie beschikbaar stelt
into practice and practice into evidence: closing the circle helpt de
speciaal voor jonge onderzoekers.
academische werkplaats de kennis van de twee faculteiten en het azM
te vertalen in voor de GGD-praktijk buikbare producten. Andersom
Dr. Harry Gosker zal de rol en het aan het begin van hun wetenschap-
kunnen relevante problemen uit de dagelijkse praktijk laagdrempelig
onderliggende moleculaire mechapelijke carrière. In totaal kwamen
worden vertaald naar wetenschappelijk onderzoek. Een scholingsnisme
van zuurstoftekort in het ont- zeventien aanmeldingen binnen voor
programma voor artsen, hoger opgeleide verpleegkundigen en
staan van spierafwijkingen bij COPD epidemiologisch, biomedisch, klinisch
gezondheidsvoorlichters vormt onderdeel van de academische
onderzoeken. Deze spierafwijkingen en doelmatigheidsonderzoek. Na
werkplaats. Het doel hiervan is hen meer vertrouwd te maken met
kunnen patiënten met COPD ernstig beoordeling door een jury is besloten
de wetenschap, waardoor ze meer evidence-based (gebaseerd op
beperken in hun dagelijkse activiteiten. het beschikbare budget van acht-
wetenschappelijk onderzoek) kunnen werken. Ook wil de werkplaats
Dr. Juanita Vernooy gaat de rol van honderdduizend euro aan vier
demografische gegevens over de jeugdige bevolking beter bruikbaar
en toepasbaar maken voor de wetenschap, de praktijk en het lokaal
het ontstekingseiwit leptine bij het ontstaan
en bestendigen van chronische
kandidaten toe te kennen waaronder
Gosker en Vernooy. •
gezondheidszorgbeleid. De gemeenten kunnen deze gegevens ver-
ontsteking bij COPD onderzoeken.
volgens gebruiken om de prioriteiten in hun gezondheidszorgbeleid
Dit levert mogelijk nieuwe inzichten in Zie ook www.astmafonds.nl
vast te stellen. Het is de verwachting dat het project ook wordt voortgezet
nadat de subsidietermijn eind 2009 is verstreken. •
de nog steeds moeizame behandeling
van COPD.
column

patiënt centraal
summum ©
nr 1 / 09.05
Een kwestie van stilliggen
8 9
“Als je kanker krijgt, kun je blij zijn dat je in Nederland woont met al die
technische mogelijkheden”, vindt Adrie Bos (56). Zij kreeg in november te
horen dat ze een rectum carcinoom heeft, kanker aan het uiteinde van de
dikke darm. Voordat ze kon worden bestraald, moest met behulp van een
CT-PET-scan de precieze plek voor de bestraling worden bepaald.
“Voor die CT-PET-scan maakte ik me
weinig zorgen”, zegt Adrie Bos. “Al
mijn vragen waren prima beantwoord
door de arts en de brochure die ik
vooraf kreeg. Daags voor het onderzoek
werd ik voor de zekerheid nog
even gebeld om een aantal zaken
door te spreken. Dat vond ik prettig.
Tijdens het onderzoek zelf was ik best
gespannen. Vooral omdat ik zo erg
mijn best deed om het onderzoek niet
te verpesten. Je moet namelijk twee
keer doodstil blijven liggen en mag niet
praten. Eerst drie kwartier lang, na het
toedienen van de radioactieve stof.
Vervolgens kreeg ik in de scanner nog
een contrastvloeistof toegediend, die
me het gevoel gaf dat mijn bloed opeens
ging koken. Het leek me bij de
keel te grijpen, terwijl ik me niet meer
mocht bewegen. Ik schrok van die
heftige reactie, maar in de vijfentwintig
CT-PET-scan is een intense ervaring
summum © summum ©
minuten die de scan duurde, wende ik
gelukkig een beetje aan dat gevoel.”
Omdat ze zich zo lang niet mocht
bewegen, voelde Adrie Bos zich
kwetsbaar en overgeleverd. “Dan
is het fijn dat je voortdurend goed
begeleid wordt. De drie mensen die
het onderzoek uitvoerden, vertelden
me telkens vooraf precies wat er ging
gebeuren. Tijdens de scan lag ik zelf
stil terwijl het apparaat vrijwel geluidloos
en onmerkbaar de nodige foto’s
maakte. Ik voelde alleen dat het plateau
waarop ik lag af en toe een beetje
opgeschoven werd.” Na afloop mocht
mevrouw Bos meteen naar huis.
Achteraf beschrijft Adrie Bos het
onderzoek als een zeer intense ervaring.
“Je wilt alles doen om van die
kanker af te komen en dan hoort dit er
gewoon bij. Ik ging het onderzoek dan
ook met veel vertrouwen tegemoet. Nu
de bestralingen gaan beginnen, ben ik
voor een paar maanden opnieuw overgeleverd
aan de medische wetenschap
en de techniek. Toch zal 2006 voor mij
in het teken staan van mijn herstel. Ik
heb alle vertrouwen in mijn toekomst.”
De afkorting CT-PET-scan staat voor
Computerised Tomography (CT) en
Positron Emissie Tomografie (PET). Met
een PET-scan kan exact gelokaliseerd
worden waar een tumor zich bevindt.
Voor het onderzoek krijgt
de patiënt via een infuus een kleine
hoeveelheid radio actieve stof toegediend
die de tumor zichtbaar maakt
voor de foto’s van de scanner. Het
onderzoek is niet gevaarlijk en de
toegediende stoffen verdwijnen weer
snel uit het lichaam. •

10
Plagiaat of puur toeval
Alle driehonderdvijftig eerstejaars
studenten schrijven in de loop van het
jaar een tiental papers over dezelfde
onderwerpen. De verleiding om
gemakshalve stukken van elkaar over
te schrijven, is dan niet ondenkbaar.
Met name in het eerste studiejaar is
het belangrijk fraude door het plegen
van plagiaat op te sporen. Citeren uit
andermans teksten mag, maar wel
onder strikte voorwaarden. Met name
voor de eerstejaars studenten is nog
niet altijd duidelijk waar de grens ligt
tussen een citaat en plagiaat. Het
eerste jaar is bovendien hèt jaar om
studenten een goede studiediscipline
bij te brengen.
In het vervolg van de studie komen
teksten veelal tot stand door interactie
tussen studenten en docenten.
Daar door zijn de teksten in de
Software spoort luie studenten op
Sinds dit studiejaar speurt speciale software van de faculteit der
gezondheidswetenschappen als een ‘Big Brother’ naar plagiaat onder
eerstejaars studenten. Een stukje overschrijven is er niet meer bij.
summum © summum ©
volgende studiejaren eerder origineel
en indivi dueel. Toch verwacht de
faculteit dat de software op termijn
ook in de andere studiejaren zal
worden ingevoerd. Met behulp van het
nieuwe computer programma worden
razendsnel alle ingediende teksten
vergeleken. Wanneer bij verschillende
teksten bijvoorbeeld zes woorden achter
elkaar identiek zijn, wordt dit binnen
enkele seconden gesignaleerd.
Vervolgens vergelijkt een docent de
betreffende teksten inhoudelijk om te
beoordelen of het hier om toeval of
daadwerkelijke fraude gaat. Meestal
volstaat een waarschuwing vanwege
een onbe wuste fout. Tot nu toe zijn
bij de faculteit slechts twee gevallen
ge signaleerd waarbij zo’n waarschuwing
nodig was. Wellicht gaat van het
systeem ook een preventieve werking
uit, want ernstige vormen van plagiaat
zijn nog niet voorgekomen.
De nieuwe software van de faculteit
der gezondheidswetenschappen
is een aanvulling op het inmiddels
gangbare ‘blackboard’, een elektronisch
communicatiesysteem tussen
docenten en studenten. Bij dit wereldwijde
systeem kunnen scripties van
studenten vergeleken worden met de
acht miljard documenten op internet.
Het ‘blackboard’ heeft echter de
beperking dat het vooral nuttig
is bij Engelstalige teksten. Dit jaar is
de nieuwe software voor Nederlandse
teksten nog in een experimentele fase.
Tot nu toe worden alleen letterlijke
gelijkenissen gesignaleerd. Voor een
inhoudelijke vergelijking van teksten
is intelligentere software nodig die
momenteel nog onvoldoende
ontwikkeld is. •
11

proefschrift
12
Masseren helpt niet
Uit de literatuur én in de praktijk blijkt dat
er grote verwarring bestaat over een al dan
niet preventief effect van massage bij de
ontwikkeling van decubitus (doorligwonden).
De ene verpleegkundige zweert erbij, de
andere verwerpt het. Los van de voor geschreven
richtlijnen, menen beide groepen
hun mening te kunnen baseren op argumenten
aangevoerd in de wetenschappelijke
literatuur.
Inge Duimel, sectie verplegings wetenschappen
UM-faculteit der gezondheidswetenschappen,
onderzocht de effecten van
massage op decubitus. Verder onderzocht
zij het effect van een crème met de radicaalwegvanger
dimethyl sulfoxide (DMSO).
De ontwikkeling van decubitus gaat namelijk
gepaard met de vorming van vrije radicalen.
Inge Duimel kwam tot de eenduidige
conclusie dat massage doorligwonden
niet helpt voorkomen. Zij toonde echter ook
aan dat massage (de effleuragetechniek)
niet schadelijk is zoals beweerd wordt in
sommige literatuur. In tegenstelling tot wat
een eerder verrichte pilotstudie aantoonde,
blijkt dimethyl sulfoxide geen enkel positief
of preventief effect te hebben op de ontwikkeling
van decubitus. Volgens Inge
Duimel zijn wisselligging en een antidecubitusmatras
de beste maatregelen om
decubitus te voorkomen. Dit komt overeen
met de richtlijnen van het CBO, het
Nederlandse kwaliteits instituut voor de
gezondheidszorg. •
Betere nazorg
borst kanker patiënten
In het azM, Atrium Medisch Centrum Heerlen, St. JansGasthuis Weert,
Maaslandziekenhuis Sittard en Maastro Clinic (radiotherapeutisch instituut
Limburg) is het grootschalige ‘MaZorg’-onderzoek gestart. Hierin onderzoekt
een team van radiotherapeuten, internisten, chirurgen en verpleegkundigen
de mogelijkheden om de nazorg voor borstkankerpatiënten te
verbeteren.
De nazorg voor borstkankerpatiënten
bestaat momenteel uit een aantal
afspraken bij de behandelend arts
of mammacareverpleegkundige. Uit
eerder onderzoek blijkt dat er tijdens
de controleafspraak in een druk polispreekuur
weinig tijd is voor belangrijke
onderwerpen als omgaan met de
ziekte, veranderingen in relatie tot
familie en partner, angst en onzekerheid.
De MaZorg-studie onderzoekt
daarom de mogelijkheden om de na -
zorg te verbeteren. De helft van de in
totaal 320 deelnemers krijgt gedeeltelijk
telefonische nazorg. Dit betekent dat er
regelmatig telefonisch contact is met de
mammacareverpleegkundige en jaarlijks
een borstfoto gemaakt wordt. De
andere helft van de deel nemers zal de
Nurse practitioners
in opmars
standaard nazorg volgen, zoals die
in het ziekenhuis ge bruikelijk is. Verder
neemt de helft van de deelnemers
(ongeacht of ze telefonische of
standaard nazorg krijgen) deel aan
twee informatieve groepsbijeenkomsten.
Hierin geeft een mammacareverpleegkundige
uitleg over mogelijke
lichame lijke bijwerkingen van de verschillende
behandelingen en vertelt
waar men terecht kan voor meer hulp.
Een psycholoog gaat in op de mogelijke
psycho sociale gevolgen van borst kanker.
De bedoeling van het onderzoek is
om te bepalen welke vorm van
nazorg patiënten als het meest prettig
ervaren. •
Lees meer op www.summum.mumc.nl
summum © summum ©
De nurse practitioner is in opmars in de Nederlandse ziekenhuizen. Dit
zijn gespecialiseerde verpleegkun digen die zijn opgeleid om taken over te
nemen van artsen. Uit een recent promotieonderzoek dat Marrig Knip (aan
de Rijks univer siteit Groningen) uitvoerde onder ruim 200 patiënten, blijkt
dat patiënten zeer te spreken zijn over deze ‘superverpleegkundige’ en
liever een gespecialiseerd verpleegkundige aan hun bed hebben.
Ook het azM telt steeds meer nurse practitioners. Chirurgie is zo’n afdeling die al
enkele nurse practitioners in dienst heeft. Hoofd chirurgie Michael Jacobs: “Onze
patiënten lopen weg met ze. Ze hebben meer tijd voor patiënten en fungeren als
casemanager waardoor patiënten steeds hetzelfde gezicht zien in plaats van
steeds een andere arts. In mijn toekomstvisie wordt twintig tot dertig procent
van de arts-assistenten vervangen door nurse practitioners. Omdat het aantal
chirurgen in opleiding steeds minder wordt, het financieel aantrekkelijk is en de
kwaliteit van de zorg goed is.” Van de vaak gehoorde weerstand van de medisch
specialisten tegen deze supercollega is binnen chirurgie geen sprake. Jacobs: “Ik
heb nog geen negatief woord gehoord. De artsen kijken er positief tegenaan.”
Het takenpakket van de nurse practitioner wordt steeds verder uitgebreid.
Inmiddels ligt er een voorstel bij de kamercommissie om hun bevoegd heden uit
breiden. •
Lees meer in www.summum.mumc.nl
13

Een nier voor een nier
Zeven Nederlandse transplantatiecentra,
waaronder het azM, hebben
een voorstel gedaan voor een nieuw
(ruil)systeem voor nierdonatie: Living
Donor List Exchange. Met dit systeem
komt een patiënt die een niertrans-
Miljoenensubsidie
Het ministerie van Economische Zaken
en de Provincie Limburg kennen een
Virtueel laboratoriumnetwerk
De Euregio Maas-Rijn krijgt er een
nieuwe toptechnologische voorziening
plantatie moet ondergaan meteen subsidie van ruim vijf miljoen euro toe bij op het gebied van Life Sciences.
bovenaan de wachtlijst te staan als
hij iemand vindt die een gezonde nier
wil afstaan. Deze nier gaat dan naar
de meest geschikte kandidaat op de
aan projecten van onder meer de
UM en het azM. Deze financiering
maakt de versnelde uitvoering mogelijk
van reeds gestarte en geplande
In dit innovatief virtueel laboratorium,
de zogeheten Alma-gridgemeenschap,
voor genomics, proteomics, biotechnologie
en bio-informatica moet
lijst.
onderzoeksprojecten. Het grootste de synergie tussen de vier topacade-
deel van de subsidie gaat naar het mische centra in Maastricht, Aken,
De ruim 1.100 mensen die op een Centre for Molecular Medicine (CMM). Luik en Hasselt vorm krijgen.
14
nieuwe nier wachten, staan gemiddeld Daarin verrichten UM, azM, Philips en
15
drie tot vijf jaar op de wachtlijst. Het de Technische Universiteit Eindhoven Het Alma-gridlaboratorium biedt
summum systeem moet de wachttijden voor onderzoek naar moleculaire beeld- gespecialiseerde diensten, expertise
niertransplantaties verkorten, ook vormende technieken en moleculaire en training aan op het gebied van de
voor mensen die geen donor weten diagnostiek. Deze zullen van invloed levenswetenschappen en faciliteert
aan te brengen. Voorjaar 2006 neemt zijn op moleculaire therapie. Met het uitwisseling van monsters voor
de Nederlandse Transplantatie Stich- CMM streven de partijen naar een analyse en experimenten, informatie,
ting een beslissing over het nieuwe instituut van Europese allure dat zich onderzoekers en apparatuur. Ook
systeem. Indien zij dit goedkeurt, richt op baanbrekend onderzoek en kan toegang worden geboden tot
zal zij het systeem uitvoeren en
controleren. •
innovatie in de gezondheidszorg. databanken en bio-informatica.
Alma-grid wil meer zijn dan een
De subsidie is de eerste toekenning servicecentrum. Het doel is een
Kijk ook op
van middelen in het kader van de innovatieve gemeenschap te creëren
www.defeitenopeenrijtje.nl
Limburgse Versnellingsagenda
op het gebied van Life Sciences,
‘Limburg op weg naar 2012’; een waarvan de hele Euregio kan profi-
toekomstvisie op de Limburgse
teren.
economie. De komende twee jaar
worden naar verwachting nog meer Met dit tweejarige project is een
subsidies verstrekt voor projecten in vestering van ruim twee miljoen euro
in het kader van de Versnellingsagenda.
•
gemoeid. De helft daarvan wordt
gefinancierd door Interreg III, de derde
fase van het communautair subsidieprogramma
van het Europees fonds
voor de regionale ontwikkeling
(EFRO). •
Lees meer op
www.summum.mumc.nl
© summum ©
“UM heeft een
goede reputatie”
Shufan Qi werkt sinds november als onderzoeker
bij farmacologie en toxicologie van de UMfaculteit
der geneeskunde. Zij studeerde biotechnologie
aan de universiteit van Xiamen,
China. Daarna kwam zij naar Nederland waar
zij in Leiden de master moleculaire en cellulaire
biologie deed. “Ik wilde een ander land leren
kennen. En voor Chinezen is Nederland een mooi
en ontwikkeld land. In Maastricht ga ik onderzoeken
hoe de stof superoxide fibrose (een
toename van bindweefsel, red.) in hart en longen
veroorzaakt. Superoxide is een bijproduct van
de zuurstofwisseling. Voor mensen is deze stof
giftig en betrokken bij de ontwikkeling van
ziektes als hoge bloeddruk en fibrose. Dit promotieonderzoek
sprak mij aan omdat het een
onderzoek naar de mens betreft. Voor mijn
bachelor degree deed ik genetisch onderzoek
naar garnalen en voor mijn master een microbiologisch
onderzoek in planten. Nu wilde ik wel
eens onderzoek naar het menselijk functioneren
doen. Een andere reden om naar Maastricht te
komen, was dat de UM een goede reputatie
heeft. Bovendien is dit een jonge universiteit.
Ik denk dat je aan een jonge universiteit meer
ruimte krijgt om je te ontwikkelen en je, andersom,
zelf iets aan de ontwikkeling van de
universiteit kunt bijdragen. Het sollicitatie gesprek
gaf echter de doorslag. De weten schappers met
wie ik dat gesprek had, vond ik erg sympathiek.
Voor mij is het heel belangrijk om happily te
kunnen werken.” •
draaideur

16
Veel Nederlanders hebben chronische lichamelijke klachten zonder duidelijke medische oorzaak. Dit varieert van
chronische pijn en vermoeidheid tot slapeloosheid en oorsuizen. Het ontbreken van een aanwijsbare oorzaak maakt
de behandeling moeilijk. De profileringsleerstoel Behavioral Medicine van de UM-faculteit gezondheidswetenschappen
onderzoekt deze zogeheten somatoforme stoornissen en ontwikkelt en evalueert effectieve behandelingen.
Geen medische oorzaak, wel lichamelijke klachten
Zit het tussen de oren?
summum © summum ©
Behavioral Medicine past theorieën over mentale processen
en gedrag toe bij mensen met lichamelijke klachten.
Somatoforme stoornissen vormen een breed gebied binnen
die wetenschap. De leerstoel richt zich, vooralsnog, vooral
op chronische pijn. Waarom ontwikkelen sommige mensen
zich tot chronisch pijnpatiënt en andere niet? Een overschatting
van pijn- en andere lichaamssignalen blijkt de
belangrijkste factor te zijn. Mensen die zich overmatig
zorgen maken, lopen een groter risico op chronische
pijnklachten, ontdekte bijzonder hoogleraar Behavioral
Medicine Johan Vlaeyen. “Mensen die pijn beschouwen
als een signaal van een ernstige aandoening gaan extreem
veiligheidsgedrag vertonen in de vorm van een verhoogde
alertheid op hun lichaam. Ze gaan dagelijkse activiteiten
vermijden. Paradoxaal genoeg werkt dit veiligheidsgedrag
op de lange termijn averechts. Patiënten kunnen erdoor in
een negatieve spiraal terechtkomen van pijn – aandacht
voor de pijn – vermijding van activiteiten – lichamelijke
beperkingen die optreden – meer pijn… enzovoort.
Vlaeyen en zijn collega’s boeken veel succes met een
nieuwe cognitieve gedragstherapie waarbij patiënt en
behandelaar de dagelijkse activiteiten weer oppakken.
In de vorm van een gedragsexperiment toetsen ze samen
of de negatieve verwachtingen van de patiënt uitkomen.
De definitieve resultaten zijn pas over een half jaar bekend,
maar nu al blijkt dat patiënten hun dagelijkse activiteiten
sneller oppakken en minder pijn ervaren. Dit komt doordat
de signaalwaarde van pijn is gewijzigd.
Er zijn ook mensen die ondanks langdurige pijn erg actief
blijven en zichzelf daardoor overbelasten. Dit heeft wellicht
te maken met zogenaamde impliciete ‘stopregels’. Dit zijn
regels die mensen bewust of onbewust hanteren om te
stoppen met een activiteit. “Onze hypothese is dat bij
sommige mensen onderbrekingen van een activiteit,
bijvoorbeeld door pijn, er toe lijden dat ze langer doorgaan
met de activiteit wanneer ze daar weer gelegenheid toe
krijgen. Deze groep komt daardoor mogelijk in een negatieve
spiraal van overbelasting terecht. Dit principe van
‘stopregels’ is beschreven in de sociale psychologie, maar
is nog niet eerder gebruikt in de geneeskunde. Mocht onze
hypothese kloppen, dan kunnen we ook voor deze groep
een behandelingstherapie ontwikkelen”, aldus de hoogleraar.
Het onderzoek binnen Behavioral Medicine vindt
plaats in een samenwerkingsverband met het UMonderzoeks
instituut experimentele psychopathologie,
het pijnkenniscentrum van het azM en Hoensbroeck
Revalidatiecentrum. •
Lees meer op www.summum.mumc.nl
17

ik en mijn...
18
summum ©
nr 1 / 09.05
computergestuurde freesmachine
Fijnmechanicus Frank Spee werkt
bij Instrument Development
Engineering & Evaluation (IDEE)
van de UM-faculteit geneeskunde:
“Deze computergestuurde freesmachine
heeft vijf verschillende bewegingsassen.
Normaal zijn dat er maar drie
en kun je alleen in het platte vlak
frezen. Maar met deze machine kun je
driedimensionaal frezen, doordat de
vijf assen gelijktijdig kunnen bewegen.
Zo kun je een kubus van alle zijden in
één opspanning bewerken. Voor het
gelijktijdig verplaatsen van de assen
heeft de machine een nauwkeurigheid
van vijfduizendste millimeter. Heel
precies dus. De frees draait met een
heel hoog toerental: achttienduizend
omwentelingen per minuut. Daarom
moet hij gekoeld worden met een
emulsie van water en vijf procent olie.
Die emulsie wordt opgevangen en
hergebruikt. Ik bewerk allerlei materialen:
aluminium, roestvrij staal,
titanium en kunststoffen. Ik maak
technische onderdelen die gebruikt
worden in onderzoeksapparatuur,
maar ook titaniumimplantaten.
Steeds meer klinische groepen maken
gebruik van deze technologie. Met een
cad-cam programma kan ik het
product programmeren en simuleren
op de computer, waarna het vertaald
wordt naar de freesmachine.
Ik vind het een uitdaging om van een
blok ruw materiaal een heel ingewikkeld
driedimensionaal product te
maken dat gebruikt wordt voor
geneeskundig onderzoek. En elke dag
is er weer een nieuwe uitdaging.” •
De gezondheidszorg is
nooit beter geweest
Voor: Coen Baeten Tegen: Rob Houtepen
summum © summum ©
De stelling van Coen Baeten
De gezondheidszorg is
nooit beter geweest in
Nederland stelt promovendus
en chirurg in
opleiding Coen Baeten.
“In de afge lopen twintig jaar
hebben we enorme vooruitgangen
geboekt in de
diagnostische mogelijkheden
en behandelingstechnieken.
Die ontwikkelingen
gaan zover dat we
met onze beeldvormingstechnieken
als CT-, MRI-
en PET-scans tot op heel
gedetailleerd niveau afwijkingen
in beeld kunnen
brengen.
Onze laboratoria kunnen
onnoemelijk kleine waardes
meten en behandeltechnieken
zijn steeds verfijnder
geworden. Dit heeft onze
kennis over het lichaam op
een hoger plan gebracht.
In kanker bijvoorbeeld
maken we gebruik van de
nieuwste technieken om
tumoren te diagnostiseren.
De patiënten worden
be handeld volgens de
nieuwste inzichten op het
gebied van operaties en
medicaties. We zijn hierdoor
in staat steeds meer
gebreken op te lossen.
In Nederland worden we
door deze ontwikkelingen
steeds ouder en blijven
langer gezond. Maar
ondanks dat we zover
gekomen zijn, zijn er ziektebeelden
waar we nog geen
oplossingen voor hebben
en kunnen we nog steeds
niet iedereen genezen.
We moeten dus verder
blijven ontwikkelen.”
Gezondheidszorg is meer
dan ziekenhuiszorg, stelt
Rob Houtepen, ethicus
gezondheidsethiek en
wijsbegeerte sectie zorgwetenschappen
van de
UM-faculteit der gezondheidswetenschappen.
“In
verpleeghuizen bijvoorbeeld
worden lang niet alle bewoners
voldoende gewassen
en is er vaak niet genoeg
tijd en personeel om hen te
helpen en stimuleren om
rustig te eten en drinken.
In de psychiatrie zijn wel
betere medicijnen beschikbaar
dan vroeger, maar
veel psychiatrische patiënten
worden verder een
beetje aan hun lot overgelaten.
In ziekenhuizen (ofwel
medische centra) is de
medisch-technische kant
van een hoog gehalte, maar
veel patiënten hebben het
gevoel dat zij alweer naar
buiten (pardon, naar huis)
gebonjourd worden voordat
zij daar aan toe zijn.
Ziekenhuizen richten zich
tegenwoordig vrijwel uitsluitend
op de cure en
niet meer op de care. De
gezond heidszorg is beter
geworden in behandelen,
maar vaak niet in zorgen.
Dat terwijl het behandelsucces
juist een grotere
behoefte aan zorg creëert.
Betere behandelingen zijn
niet altijd een zegen. Zowel
aan het begin van het leven
(gehandicapte baby’s) als
aan het eind van het leven
(uitgebreidere diagnostiek
en interventies bij ouderen)
kunnen korte-termijn successen
uiteindelijk tot meer
lijden leiden. Dat maakt
de gezondheidszorg niet
slecht, maar herinnert ons
wel aan de wijsheid van de
bekendste Nederlandse
filosoof: ‘elk voordeel hep
z’n nadeel’.” •
de stelling 19

20
Eerstejaars studenten van de UM-faculteit der geneeskunde kunnen sinds september 2005 via de huisleverancier van
de UM tegen een aantrekkelijke prijs een notebook aanschaffen. Met dit notebook kunnen zij anytime en anywhere
draadloos inloggen op de elektronische leeromgeving van de UM, de elektronische bibliotheek en het internet.
Voor aankomende artsen is affiniteit en vaardigheid met
een computer een must. Alleen al omdat ziekenhuizen
tegenwoordig met elektronische patiëntendossiers werken.
De basis voor een geroutineerd computergebruik ligt bij
de opleiding. Studenten meldden daarnaast een tekort
aan openbare computervoorzieningen op de campus in
Randwyck. Overigens blijkt dat de UM ver boven de landelijke
norm van één computer per tien studenten zit.
Geneeskunde zette de benodigde inhaalslag in met een
notebookproject voor haar eerstejaarsstudenten. Het
notebook als lokale computerfaciliteit maakt het mogelijk
anytime en anywhere digitaal te studeren en voorziet in
een eerste en eigentijdse oplossing voor het capaciteitsknelpunt
in openbare computervoorzieningen.
De aantrekkelijke prijs en financieringsmogelijkheden
hebben ertoe bijgedragen dat zo’n honderddertig
eerstejaars geneeskundestudenten een notebook via
de universiteit hebben aangeschaft. Voordeel hiervan is
dat alle, voor studenten benodigde software, vooraf al op
het notebook is geïnstalleerd. Bovendien kan men wereldwijd
twee jaar garantie op de hardware claimen en is het
beheer van de software in samenwerking met het ICTservice
centrum van de UM geregeld. Studenten kunnen
nu in de omgeving van de mensa, bibliotheek en onderwijsgroepskamers
via hun notebook dezelfde ICT-voorzieningen
aanspreken als op de ‘vaste’ openbare computers. Dit is
mogelijk dankzij het recent opgeleverde draadloze netwerk
en het door de universiteitsbibliotheek geïnitieerde en
inmiddels afgeronde project ‘Student Desktop Anywhere’.
Daarmee is het mogelijk om via het internet, dus ook thuis,
elektronische bibliotheekdiensten aan te spreken.
In de productkeuze van de notebooks en het aanbod
richting studenten is veel aandacht geschonken aan
accessoires ter preventie van RSI. Door de steeds verdergaande
digitalisering is het immers niet ondenkbaar dat
studenten op termijn de ‘vaste’ computer helemaal door
hun notebook zullen vervangen.
De resultaten van een eerste projectevaluatie worden eind
maart 2006 verwacht. Op basis daarvan wordt bepaald of
en wanneer het project naar ouderejaars studenten wordt
opgeschaald. Inmiddels participeren ook de UM-faculteiten
der algemene wetenschappen, economische wetenschappen
en bedrijfskunde, en het University College Maastricht
in het project. •
Kijk ook op www.unimaas.nl/umnotebook
Notebookproject voor geneeskundestudenten
Digitaal studeren anytime en
anywhere 21
summum © summum ©

promoties benoemingen
22
Prof.dr. F.J. van Schooten
is per 1 december 2005
benoemd tot vice-decaan
van de UM-faculteit der
gezondheidswetenschappen.
Prof.dr. Rein Vos is per 1
december 2005 tot voorzitter
benoemd van de capaciteitsgroep
zorg wetenschappen
van de UM-faculteit der
gezondheidswetenschappen.
20 januari 2006
Promotie mw.drs. A.
Coumans in de faculteit
der gezondheidswetenschappen
Titel: “Chronic Heroin Users”
Promotor: prof.dr. R. Knibbe
Co-promotor: dr. H. v.d.
Mheen, Rotterdam (A)
27 januari 2005
Promotie drs. M. Luyer in
de faculteit der geneeskunde
Titel: ‘The Nutritional Reflex
Promotores: prof.dr. J.
Greve, prof.dr. W. Buurman
(B)
3 februari 2006
Promotie B. de Wever
in de faculteit der
Prof.dr. Johan Vlaeyen
is per 1 december 2005
be noemd tot bijzonder
hoog leraar Behavioral
Medicine aan de UM-faculteit
der gezondheidswetenschappen.
Het betreft een
zogeheten profileringsleerstoel.
Dr. Y. Pinto is per 1 december
2005 benoemd tot bijzonder
hoogleraar cardiolo-
geneeskunde
Titel: “Reconstituted human
epidermal, corneal and oral
epithelial tissue models”
Promotores: prof.dr. F.
Ramaekers, prof.dr. M.
Borgers
3 februari 2006
Promotie mw.drs. M.
Voncken in de faculteit
der gezondheidswetenschappen
Titel: “Afraid of being
disliked; from distorted
cognitions to Interpersonal
Problems in Social Phobia”
Promotor: prof.dr. A. Arntz
Co-promotores: dr. S.
Bögels, dr. L. Alden,
Vancouver (C)
gie, in het bijzonder moleculair
hartfalen.
Mw.dr.ir. M. van Asselt,
dr. Y. Pinto en prof.dr. N.
Schiller zijn benoemd voor
de bezetting van de Tans
Wissel Leerstoel.
Mw.dr. M. Drent is per 15
december 2005 benoemd
tot bijzonder hoogleraar
longziekten, in het bijzonder
A B C D
3 februari 2006
Promotie drs. F. van
Dielen in de faculteit der
geneeskunde
Titel: “A prospective study
on the surgical treatment of
morbid obesity”
Promotores: prof.dr. J.W.
Greve, prof.dr. W. Buurman
(D)
10 februari 2006
Promotie drs. P. Heuts
in de faculteit der geneeskunde
Titel: “Osteoarthritis: a rehabilitative
approach in general
practice”
Promotores: prof.dr. C. van
Schayck, prof.dr. R. de Bie,
prof.dr. C. van Weel, UMC
St. Radboud
interstitiële longaan doeningen.
Dr. C. De Die-Smulders,
klinisch geneticus, is per
1 januari benoemd tot
voorzitter van de Medisch
Ethische Commissie.
Zij volgt daarmee internist/
oncoloog Rob Janssen
op.
Prof.dr. A. Gorgels
is be noemd tot vice-voor-
17 februari 2006
Promotie mw.drs. M. de
Vries in de faculteit der
geneeskunde
Titel: “Asthma control in
general practice. The effect
of self-management and
allergen avoidance”
Promotor: prof.dr. C. van
Schayck
Co-promotores: dr. J. Muris,
dr. B. Thoonen, UMC St.
Radboud
17 februari 2006
Promotie mw.drs. B. van
Dijk in de faculteit der
gezondheidswetenschappen
Titel: “Renal Cell
Carcinoma; risk factors and
von-Hippel-Lindau gene
zitter van de Medisch
Ethische Commissie.
Prof.dr. Guy Widders hoven,
UM-hoogleraar ethiek van
de gezondheidszorg, is op
voordracht van het bestuur
van de Netherlands School
of Primary CaRe Research
(onderzoekschool CaRe)
voor een periode van zes
jaar benoemd tot wetenschappelijk
directeur.
mutations”
Promotores: prof.dr.ir. P. van
den Brandt, prof.dr. J.
Schalken, UMC St. Radboud
Co-promotor: dr. L.
Schouten
17 februari 2006
Promotie drs. T. Vainas in
de faculteit der geneeskunde
Titel: “On the inflammatory
and infections aspects of
athero-sclerosis: a serological,
molecular biological &
clinical treatise”
Promotores: prof.dr. P.
Kitslaar, prof.dr. C.
Bruggeman
Co-promotores: dr. F.
Stassen, dr. H. Kurvers,
Zwolle
ECHO Award
De ECHO Award is een landelijk stimuleringsprijs voor top talent van allochtone
herkomst in Nederland en maakt deel uit van een nieuw initiatief in oprichting: de
ECHO Foundation. Eind april 2006 wordt voor de zesde achtereenvolgende keer
de ECHO Award uitgereikt aan twee toptalenten van allochtone herkomst uit het
hoger onderwijs. Twee zich onderscheidende studenten (één student uit het
hoger be roepsonderwijs en één uit het wetenschappelijk onderwijs) worden
beloond met de ECHO Award: een summercourse aan UCLA, the University of
California Los Angeles in de Verenigde Staten. De voordrachten moeten uiterlijk
11 maart 2006 schriftelijk bij ECHO binnen zijn.
Voor meer informatie: Mariska Komproe, E mariskakomproe@echo-net.nl of
T 030 239 32 76, of kijk op www.echoaward.nl
23 februari 2006
Promotie mw. M.
Dambros in de faculteit
der geneeskunde
Titel: “Novel insights into
the pathophysiology and
treatment of the Overactive
Bladder Syndrome”
Promotores: prof.dr. Ph. Van
Kerrebroeck, prof.dr. P.
Palma
Co-promotor: dr. G. v.
Koeveringe
23 februari 2006
Promotie mw.drs. L.
Steuten in de faculteit der
gezondheidswetenschappen
Titel: “Evaluation of disease
management programmes
for chronically ill”
Promotores: prof.dr. C.
Spreeuwenberg, prof.dr. G.
van Merode
Co-promotor: dr. H. Vrijhoef
24 februari 2006
Promotie dhr. J. Brugge in
de faculteit der geneeskunde
Titel: “The molecular basis
of APC-resistance: effect of
coagulation factor abnormalities”
Promotor: prof.dr. J. Rosing
Co-promotores: dr. G. Tans,
dr. E. Castoldi
Belangstellenden kunnen
een exemplaar van het
proefschrift opvragen bij de
desbetreffende promovendi
of secretariaat van de afdeling.
Kijk voor meer info over
de proefschriften op
www.summum.mumc.nl
prijzen
23
summum ©
Kijk voor de actuele
agenda en nieuws op
www.summum.mumc.nl

aan de andere kant
24
aan de ene kant
creatief bouwvakker
reumatoloog azM/curriculumprogrammeur FdG
Marijke van Santen
reumatoloog azM/curriculumprogrammeur
UM-faculteit der geneeskunde
57 jaar
getrouwd met Pim
twee dochters Susanne en Lieke
huisje, alvast aangepast aan onze ‘oude dag’ die onvermijdelijk komt.”
vervangen, daklijsten maken. Momenteel verbouwen we de schuur achter de boerderij tot vakwerk-
verruilen voor fysieke arbeid. Alles doen we zelf: muren uitbreken, leidingen aanleggen, funderingen
vakken en boeren is onze hobby. Het is heerlijk om aan het eind van de dag intellectuele arbeid te
verbouwinkje hier en verfje daar’. Dat duurde langer. We zijn nooit klaar met klussen. Creatief bouw-
verliefd en hebben haar - als onbesuisde Scheveningse stadskinderen - gekocht. We dachten ‘och,
“Onze vakwerkboerderij uit 1841 was helemaal vervallen. Mijn echtgenoot en ik waren op slag