VEERTIG winter editie 2023

Sufi Trail
Magazine
Hugo Barbas
De wandelkaravaan
Erhan Gürer
Een moderne pelgrimage
Roelant Meijer
Koeien zijn geen honden
Jeannette Voorbij
Een droom die tot leven komt
Marcel Schuurmans
Onderweg naar Jeruzalem
VEERTIG
Winter editie 2023 € 5.95

www.sufitrail.nl
2
Egmond aan
den Hoef
Egmond
aan Zee
Veertig
Paal
Cirkel
Katten
berg
Rinnegom
Yâ Nasieb!
Kijk nou
wat er
Witte Kerk
Willibrordusput
Heiloo
voor mij
is bedoeld!
Lioba
klooster
Willibrorduskerk
Labyrint
Abdij van Egmond
Egmond
Binnen
Adelbertusput
Oase van rust
Labyrint
Willibrordusterrein
Cultuurkoepel
3
40 Dagen
Heiloo en
Runxput
E g m o n d
Genadekapel
Bronnen Pelgrimsroute
Juliana
klooster

Met liefde en dank
Reizen mijn lust en mijn leven. Dat
doe ik samen met mijn partner Sedat en
langzamerhand besef ik, dat we inmiddels
één grote wandelfamilie zijn. Ooit sprong ik
op mijn fiets en werd verliefd op het leven
onderweg. Uiteindelijk ben je dat altijd,
maar dat het samen met alle mensen die
de Sufi Trail en onze steeds verder reikende
routes een levenswerk zou worden, had
ik nooit durven dromen. Samen zijn we
nu een paar jaar op pad en nog volop
in beweging met de paden, mensen en
alles wat mag voorkomen. Dat er zoveel
mensen een artikel wilde schrijven, zonder
aarzelen, meewerken aan het opbouwen
van alles op en rond de Sufi Trail is met
geen pen te beschrijven, dat is een
levenswonder zonder woorden. Dit alles
schuilt natuurlijk achter het tijdschrift
wat u nu in handen hebt, we noemen het
Veertig omdat alles, maar dan ook alles
wordt herhaalt. Veertig is daarvan een van
de cycli.
Mijn grote dank aan iedereen die ook
maar iets bijgedragen heeft aan tot het
standkomen van dit tijdschrift. Zeker
ook aan degene die het redt van de
papierbak en denkt, hé even lezen, wat
is dat?
Iris
Sufi Trail magazine
3

Colofon
Titel
Eind redacteur
Redactie team
Veertig
Diane Bömers
Iris Bezuijen, Sedat Çakır, Merel van Essen
Met medewerking van
Marleen Akkermans, Heleen en Hugo Barbas, Iris Bezuijen, Sedat Çakır, Gerda Fontijn,
Maarten Forster, Erhan Gürer, Roelant Meijer, Linda Pijl, Marcel Schuurmans,
Jeannette Voorbij, Edith Slop Zentveld
Foto’s
Ontwerp logo
Vormgeving
Iris Bezuijen, Sedat Çakır, Maarten Forster, Roelant Meijer,
Jeannette Voorbij
Merel van Essen
Merel van Essen
Uitgever Stichting Sufi Trail Friends of Rumi and Khorasan Saints
ISSN 2949-950X
E-mail
sufitrail@gmail.com
Websites www.sufitrail.com, www.sufitrail.nl, www.driebronnenpelgrimsroute.nl
Abonnementen en losse verkoop
Deelnemers en donateurs van de Sufi Trail krijgen het Sufi Trail tijdschrift Veertig 2x
per jaar gratis. Losse nummers kosten 5.95 euro (exclusief portokosten)
Sufi Trail tijdschrift Veertig verschijnt 2x per jaar.
Het volgende nummer verschijnt juli 2023
Kopijdatum: 15 mei 2023
Correspondentie adres
Stichting Sufi Trail, Friends of Rumi and Khorasan Saints
Nieuwe Gracht 108-A, 2011 NM Haarlem. Tel. 06 44 04 47 90
© 2022 Sufi Trail
Alle artikelen mogen met bronvermelding gepubliceerd worden. Indien
gewenst kunnen ook de originele bestanden en opmaak worden gestuurd.
Uw verhaal in de volgende uitgave?
Stuur het ons op via sufitrail@gmail.com

Inhoud
6 Drie Bronnentocht Heiloo
10 Gedicht Edith
11 Sufi Trail Turkije
12 Sufi Trail 2021: Een terugblik
Door Marcel Schuurmans
16 Sufi Trail in Karavaan
Door Hugo Barbas
20 Een droom die tot leven komt
Door Jeannette Voorbij
26 Pilgrimage in Nederland
Door Maarten Forster
30 Rubriek - Misverstanden onderweg
Door Roelant Meijer
32 Ontdekkingstocht
Door Eus
36 Een moderne pelgrimage
Door Erhan Gürer
42 Markeren in Turkije
Door Linda Pijl
44 Recepten door 40ers
46 40ers
48 Boeken
49 Agenda 2023

Drie Bronnen Tocht Heiloo
Drie Bronnen pelgrimsroute
De wekelijkse ronde. Elke zaterdag komen
er wandelaars bij elkaar op basis van ‘als
je er bent, mooi meegenomen en als je er
niet bent, prima’. Vrienden en vrienden
aan de route maken het nooit saai. De
omgeving blijft nog steeds boeien en wat
hebben we inmiddels veel taartjes mogen
eten en feestjes mogen beleven. Het is een
ontmoetingsplek voor pelgrims vanwaar
we elke zaterdag wandelen. Ooit als
oefenronde begonnen zodat je kon ervaren
of een dagetappe van 20 km een beetje te
doen was. Dit voor de Sufi Trail in Turkije.
De Drie Bronnen Pelgrimsroute is een
volwassen route geworden en een vrucht
die we hebben geplukt van de coronajaren.
De intensivering, bezinning en wat er zoal
op ons pad gekomen is, delen we door
middel van onze websites, dit magazine en
natuurlijk door het samen wandelen, elke
zaterdag. Kom je ook? Wees welkom, het
kost niets.
Willibrordus kerk Heiloo
Na enkele jaren in Heiloo en Egmond-
Binnen te hebben gelopen op de Drie
bronnen Pelgrimsroute van de Sufi
Trail, zijn we door Maud Leenhouts de
Willibrorduskerk ingeloodst voor een
stempel. Wij hadden drempelvrees, maar
Maud als een doorgewinterde pelgrim. Ze
had vaker om een stempel in een kerk
gevraagd en volgens haar was het geen
probleem.
En inderdaad, het was totaal geen
probleem. Sterker nog, we mochten
elke week een stempel halen voor de
mede-pelgrims die met het Drie Bronnen
Pelgrimsroute boek liepen om hun
wandeldag te vervolmaken.
We hebben dankzij haar ontdekt dat er
een prachtige stempel is te bekomen in de
Willibrorduskerk. Dat is ook de kracht van
een pelgrimsroute: hij ontstaat en wordt
bezield door alle pelgrims tezamen.
6 Veertig

In 2020 ontmoetten we Marieke Hoetjes-
Eijkel die ons vertelde over de rijke historie
en de bijzondere plek waar we samen
komen, midden in de Willibrorduskerk.
Als vanzelf ontstond er een plek in de
Willibrorduskerk waar mensen gingen
zitten. En ook nu staan er stoeltjes en tafels
in een kring. De oude bron is zelfs met een
wiggelroede aangewezen.
De kerk is dus niet zomaar een bron van
levend water. De activiteiten van ‘Rond
de waterput’ hebben een eeuwenoude
grondslag. ‘Rond de waterput’ stimuleert
met talrijke cursussen, lezingen, muziek
en dramaproducties, spiritualiteit en
geloofsverdieping.
Als klap op de vuurpijl mogen we ook
de prachtige stempel halen, mits de kerk
open is. Je kunt op hun mooie website de
activiteitenagenda en de openingstijden
bekijken om zo de felbegeerde stempel te
bemachtigen. Alles is geregeld, maar of
het doorgaat, is een tweede. Een pelgrim
heeft vaak te maken met vele ontberingen
of om Herman Finkers te citeren: “De
cursus ‘Omgaan met teleurstellingen’ gaat
wederom niet door”. Vaak gaan dingen
anders dan gedacht: of je de stempel op
jouw tocht of wandeldag kunt krijgen, blijft
een verrassing.
Wij, wandelaars en pelgrims voelen
ons daar gelijk thuis.
Sufi Trail magazine
7

Stempelen in het Oesdom
Oud vertrouwd. Het is een hele eer om
op historische grond te mogen wandelen.
Langzaamaan realiseren we ons hoe
bijzonder Heiloo en omgeving is. Het is dan
ook met recht het grootste bedevaartsoord
van Nederland. Er komen geen groten
getale mensen meer, maar de infrastructuur
is aanwezig. De prachtige oude stempels
hebben al vele documenten bezegeld.
We zoomen even in op de stempels van
het Oesdom bij de Runxput. De dames
van het Oesdom vroegen zich af wie
dat nou waren, die Sufi’s wandelaars met
hun stempelboekje. Nelly, die al jaren
in het Oesdom werkt, was natuurlijk wel
bekend met het pelgrimeren en regelde
speciaal voor ons een stempel bij de
volgende ontmoeting. En het werd zelfs
nog mooier. De keer daarop waren er
twee stempels waarvan, één heel speciale.
Je kunt zien dat het een oude stempel
is. Zonder deze krachtige dames die dit
regelen en verzorgen, zijn we nergens. Beide
stempels liggen nu in de la bij de winkel
van het Oesdom. De laatste keer dat wij
er waren was Nelly helaas afwezig, maar
de stempeltaken zijn keurig overgenomen
door de dame achter de kassa. We hopen
uiteraard dat Nelly spoedig weer beter is en
we weer van beide dames en van de oude
stempel kunnen genieten.
8 Veertig

Adelbertusakker
Een plek waar altijd precies is wat je
nodig hebt. De Adelbertusakker is ook de
plek waar we graag even neerstrijken.
De rust is erg aantrekkelijk en onlangs
ontdekten we zelfs iets nieuws.
Namelijk een schattig kabouterhuisje
met een laddertje en postraampje. We
hadden er al eens naar gezocht, maar
natuurlijk straal langs gekeken. Of het kleine
bewonertje heeft net zijn intrede gedaan,
dat verhaal moeten we nog achterhalen.
De verzorging van de Akker wordt gedaan
door enthousiaste vrijwilligers. Hun liefde
is altijd merkbaar aan de kleine details die
opvallen als je er vaker komt. Cor Butter,
Mireille Dosker, Fred Houtenbos, Tineke
Roozen en Niek Stuifbergen komen allemaal
uit de omgeving. En Fred heeft tussen al
het graven door nog tijd gevonden om
het Sufi- stempelkastje op te hangen.
Toen we zagen wat voor een ereplekje hij
gekregen had, vielen onze monden open.
Ook de daarop volgende pelgrims hadden
dezelfde reactie. Stomverbaasd en enorm
dankbaar zijn we met een stempelplek
op de Adelbertusakker. Het logboek krijgt
door de herhaling ook een leuk karakter.
Zo lees je telkens weer wie er gepasseerd
is. Je kunt het vinden links van het altaar in
het kleine bidkapelletje met het bidkrukje
ervoor. Tweede Kerstdag kregen we zelfs
van niemand minder dan Cor Butter zelf
de eerste stempels, tezamen met koffie en
gebak. Een beter kerstcadeau konden we
niet bedenken. Wie had dat ooit gedacht,
dat herhaling zoveel meer meebrengt dan
we hadden kunnen voorzien.
Sufi Trail magazine 9

Gedicht
Edith verzorgt een van onze vast
rituelen op weg naar de Adelbertusakker,
het gedicht van Edith. Een
prachtige niet opvallende brievenbus
met een hartje van Sedat erop. In de
brievenbus vinden we elke zaterdag
het gedicht van Edith. Vaste prik
op de Drie Bronnen pelgrimsroute.
Edith is een dichteres en maakt
al lopend notities die ingegeven
worden tijdens het wandelen.
Thuis komen de gedichten tot stand
en wij als wandelaars zijn de gelukkige
ontvangers. In deze mooie gedichtenbrievenbus
vinden de pelgrims de
gedichten van Edith. Ook gaf zij een
gedichtenbundel uit met veertig geselecteerde
gedichten, speciaal voor
de Drie Bronnen Pelgrims. Hoe kan
het ook anders dat in het magazine
Veertig Edith een gedicht uitkoos om te
schitteren.
De paden op de lanen in
Bewegend door duin en bos
Trillen gedachten op gedachten los
Er is zien en voelen
Zonder stellen van doelen
Er mee bemoeien zal vermoeien
Stil mee zijn
Er in bewegen
leven
Dat wat vooraf gaat aan angst en
vrezen
Edith Slop-Zentveld
10
Veertig

Sufi Trail Turkije
Het ontstaan
Daar gingen we nietsvermoedend op weg
in 2016. Met een sluier van verliefdheid
op het reizen en elkaar, voerden we de
plannen van Mohamed El-Fers uit. Mo, een
gerenommeerd schrijver van succesvolle
boeken, een TV- zender, muzikant, ontwerper
en schepper van ideeën, vanuit
een onuitputtelijke bron van creativiteit:
dat is onze Mo. We bellen regelmatig
om de ideeënfontein te stroomlijnen
en om te kijken of we al vorderen met
onze speurtochten, ontdekte ik langzamerhand
Mekka. Sinds die tijd komen
vele wegen samen in de vorm van veel
ontmoetingen, ontwerpen van vele
kunstenaars en lopen en fietsen we als een
karavaan door het leven richting het heilige
einddoel. Het tijdschrift is een afspiegeling
van de vele mensen die we hebben
mogen ontmoetten, die heel treffend alle
reizen op een unieke manier kunnen laten
beleven.
De wandelkaravaan in Turkije van
Istanbul naar Konya is een gemeenschap
geworden waarbij de beschermers van
de Sufi Trail en vrienden aan de route een
hoedende sliert vormen te midden van deze
adembenemende mooie natuur die maar
blijft veranderen en vermaken. Een gebied
om de tijd voor te nemen, in te laten zinken
en deel te laten worden van onze tijd die wij
op aarde mogen vertoeven.
Sufi Trail magazine
11

Marcel Schuurmans
Een dikke vriend is Marcel al lang niet
meer, hij heeft al heel wat voetstappen
gesleten en is mooi en strak op gewicht.
Al lange tijd is Marcel onze wandelvriend
en hij loopt vaak voorop bij de routes
richting Mekka. Hij is zelfs samen met
Johan van den Berg de pionierskracht
geweest voor de Mecca Trail. Ook
Marcel zijn vriendin Ina is een steun en
toeverlaat voor de stichting. We mogen
ons handen knijpen met zulke lieve
bijzondere pelgrims op de route: een
route bestaat niet zonder zijn pelgrims.
Marcel en zijn vrienden, die hij onderweg
maakt, zijn een goed voorbeeld voor
velen die een lange tocht overwegen. Hij
eindigde in Jeruzalem samen met Ina
en mede- landgenoot en wandelaar
Paul Versteven. Er is veel moois te lezen
op zijn blog Pindat over alle avonturen
tijdens deze lange wandeltocht. Marcel
heeft een fijne schrijfstijl en neemt je echt
mee zijn verhalen. Op de Sufi Trail kon
Marcel laten zien dat hij zeer volhardend
is en zich niet laat weerhouden door
een ongelukje. Hij bleef positief en
vastbesloten verder wandelen naar
Konya. Ook Marcel schreef speciaal voor
de Sufi Trail lezers een mooi artikel voor
het magazine.
12
Veertig

Sufi Trail 2021: Een terugblik
Een veelheid van indrukken en ervariningen
“Een van die tradities is de gastvrijheid
op het Turkse platteland.”
Ik zit in een gerenommeerd café, gelegen
in Üsküdar in het Aziatische gedeelte
van Istanbul. De eigenaar zegt me, na
aandachtig naar mijn verhaal geluisterd te
hebben: “Mensen van buitenaf leren ons
onze tradities kennen.“ Deze uitspraak blijft
me bij, evenals de vraag: wat betekent van
buitenaf en wat zijn tradities?
Ik sta aan het begin van de tocht die mij
via onbekende wegen en vele tombes van
grote mannen uit het verleden naar het
graf van Mevlana in Konya zal leiden. Wat
die tradities precies zijn, daarvan zal ik de
komende zes weken wel een beeld krijgen.
Hoop ik.
Ik loop de weg als een pelgrim met
een brede culturele, sociale en religieuze
belangstelling. Een pelgrim bovendien op
weg naar Jeruzalem en geworteld in de
westerse katholieke traditie. In tegenstelling
tot velen van mijn generatiegenoten heb
ik dit erfgoed niet bij het schroot van de
geschiedenis gezet. Ik heb wel geleerd
dat een gelovig mens slechts vragend en
aarzelend zijn spiritueel pad kan gaan.
Daarbij is een openheid en nieuwsgierigheid
naar andere tradities vanzelfsprekend.
En hoe ontdek jij die tradities? Al lopend
en ontvangend. Een aangename vaststelling
is dat ik een groot enthousiasme heb
ontdekt langs de weg. Hoe blij was ik met
de eerste ontmoeting met Ahmet en in
zijn kielzog volgden talrijke anderen wiens
namen ik niet ga opsommen om niemand te
vergeten. Voor deze helpers, ambassadeurs
van de weg. Teşekkürler.
Een van die tradities is de gastvrijheid op
het Turkse platteland. Een jonge hodja zei
mij eens: “Islam, dat is gastvrijheid.“ Geen
theehuis kon ik voorbij lopen zonder het
nuttigen van aangeboden theetjes. Het
spontane aanbod, ook in coronatijd, om
in iemands huis te overnachten, doet de
ziel deugd. Niet voor niets luidt een Turks
spreekwoord: “de gast zit als hoogste
in mijn hoofd.” En dan is er nog de Köy
odasi, de dorpskamers, waar een reiziger
terecht kan. Het systeem staat onder
druk, maar kan geactiveerd worden zodat
overnachten op de Sufi Trail vergemakkelijkt
wordt. Ik heb mijn matje in verschillende
dorpshuizen en gemeentehuizen mogen
uitrollen. Ik werd ook ontvangen door de
burgemeesters achter hun imposante
bureaus. Google translate hielp de
taalbarrière te overbruggen.
Ik ontmoet Hüseyin, een Turkse
wandelaar, die meestal kamperend, de
Sufi Trail loopt. Hij omschrijft zichzelf als
een natuurmens die van mensen houdt.
Ik trek enkele dagen met hem op. Het zijn
aangename dagen. Ik hoop dat vele van zijn
landgenoten zijn voorbeeld zullen volgen.
De Sufi Trail is een ontmoeting met
het rijke Anatolië. Het is een sprekend
landschap waarin de tijd wegvalt; zo heb
ik het dikwijls ervaren. Er is niet enkel het
verleden, maar ook het heden. Ik heb een
diep respect gekregen voor de boeren
en herders die in deze eindeloze heuvels
en vlaktes proberen te overleven. Dat
is niet altijd gemakkelijk. Velen trokken
weg om te gaan werken in onze landen.
Sufi Trail magazine
13

“Probeer altijd vriendelijk, hoffelijk, behulpzaam en gastvrij te zijn.”
Vele dorpjes zijn zo goed als verlaten.
Water is leven. Overal duiken nieuwe
stuwdammen op. Eentje dwars over de
Sufi Trail. Klauteren over een in aanbouw
zijnde dam is een avontuur. Ik hoop dat het
Wereldklimaatactieplan versneld wordt
uitgevoerd om een catastrofe te vermijden.
De Anatolische winters zwakken af en de
droogte wint aan kracht. De Turkse overheid
kijkt niet werkeloos toe. Jij kunt ook niet
naast de inspanningen kijken van de Turkse
dienst voor het bos om de heuvels terug te
bebossen.
Natuurlijk had ik voor mijn vertrek
verwachtingen. Zo zag ik mij enkele dagen
verblijven in een Derwisjcomplex. Dat
viel tegen. Ze waren allemaal gesloten.
Teleurgesteld, maar niet echt. Het lijkt erop
dat het lopen de pelgrim innerlijk beroerd
en transformeert. In mijn blog vind ik het
kernachtig samengevat: “probeer altijd
vriendelijk, hoffelijk, behulpzaam en gastvrij
te zijn. Dat heb ik geleerd op de Sufiweg.”
Natuurlijk mag ik de wonderlijke namiddag
niet vergeten met mijn gids Ramazan in
Akşehir. In het soefisme spelen heiligen een
grote rol. Hun positieve invloed reikt verder
over de dood heen. In het grafmonument
van Yağlı dede laat Ramazan mij vijf minuten
alleen met de instructie mijn hart open te
stellen voor de aanwezigheid van de heilige.
Het uitvoeren van dit ritueel maakt dat ik
de ruimte met een vredig gevoel verlaat.
Rituelen onthullen een werkelijkheid
die voor de ratio verborgen blijft. En
dan is er nog mijn eenzame nacht in het
gastenverblijf van Küçükmuhsine. Het is
een verblijf dat elke pelgrim wenst, goed
onderhouden en proper in een grootse
omgeving.
De reisgids van Iris en Sedat geeft een
uitstekende toegang tot een wereld
waarmee ik vooraf niet vertrouwd was.
Daarbij komt nog dat zij spontaan belden
wanneer ze in mijn blog lazen dat een
en ander moeilijk liep tijdens de tocht.
Moeilijkheden die vlot werden opgelost en
waarvoor ik hen zeer erkentelijk ben. Onze
ontmoeting in Konya samen met andere
deelnemers was een warm bad. Groot was
mijn verbazing dat ik op het plein voor het
mausoleum van Mevlana Marian Bremer
trof samen met zijn vrouw en andere
pelgrims. Zijn onlinecursus soefisme gaf
mij een oriëntatie in de wereld van het
soefisme van binnenuit. Mijn voeten maken
het volledig.
Marcel
14
Veertig

Startpakket Drie Bronnentocht Heiloo
Voor onze route in Heiloo bevelen wij u het Sufi Trail Start Pakket aan. Met uw
stempeldagboek kunt u onderweg stempels verzamelen en creëert u een unieke
herinnering. U kunt de wnadeling alleen of met ons op de zaterdag lopen. Voor maar
€1 per wandeling gaat u dit geweldige avontuur aan.
Sufi Trail magazine
15

Hugo & Heleen Barbas
Op een zonnige middag in Haarlem
komen Hugo en Heleen bij ons lunchen,
op weg naar een begrafenis. Sedat
kent Hugo en Heleen Barbas al jaren
van de Sultans Trail en het boek dat
ze daarover schreven. Het zijn echte
pioniers wandelaars. Ikzelf ontmoet
Hugo en Heleen dan voor het eerst, het
voelt direct vertrouwd en we wandelen
samen veertig dagen in Turkije alsof
het de normaalste zaak van de wereld
is. Hugo vaak voorop want hij heeft de
conditie van een topsporter. Tijdens de
wandelkaravaan in 2022 beleven we
zoveel mooie herinneringen dat ik ze
stuk voor stuk wil koesteren. Ook de
PolarSteps van onze echte schrijvers
zijn hilarisch en een reden om Hugo en
Heleen te vragen voor hun medewerking
aan het tijdschrift Veertig. Op een regenachtige
middag komt snel het artikel van
Hugo binnen en wat een pareltje! Met
tranen in de ogen lazen wij het komische
artikel van Hugo’s snelle pen. Hij loopt net
zo vlot als dat hij schrijft!
16
Veertig

Sufi Trail in Karavaan
We lopen de Sufi Trail in de karavaan van
Sedat en Iris. Elke dag rijgen we weer een
parel aan onze reis. Hieronder het verslag
van zo’n dag: een willekeurige keuze.
Exact om 7 uur ben ik op pad. Alleen.
Om twee etappes te lopen zodat morgen
een vrije dag is. Ik geniet van de vrijheid,
van het eigen tempo, van de stilte. En wat
is iedereen gastvrij en aardig: pruimen,
witte moerbeien, kersen: alles wordt in de
loop van de dag met enthousiasme in mijn
handen geduwd. Jammer dat de bijna rijpe
opium nog niet geoogst wordt. Vrouwen
staan op grote ladders kersen te plukken,
vrouwen staan hout te hakken, vrouwen
staan onkruid te wieden tussen de bomen.
De mannen begroetten mij collectief in de
dorpen, hun thee slurpend. De caféhouder
vertelt mij in vloeiend Duits dat hij het
gymnasium heeft gedaan in Düsseldorf.
‘De deur naar de universiteit stond open,
maar ik ben getrouwd en naar Turkije
gegaan. Mijn levensmotto is dat je je altijd
mens moet blijven voelen’. Mijn thee blijkt
inmiddels betaald door een stokoude man
die mij naar het onder prachtige platanen
verborgen kroegje heeft gebracht. Even
de pas inhouden: drie kuddes ganzen
lopen over de weg richting een enorme
drinkbak. Het gaat zeer ordentelijk. Ik stel
mij ganzenpaniek voor en de eindeloze
daarop volgende strijd tussen de drie
hoeders welke gans van wie is. Precies
zeven uur en ruim dertig km later loop ik
ons hotelletje binnen. Met het gevoel dat ik
zonder probleem nog een stuk zou kunnen
doorlopen... Na het eten nog even genieten
van de mooi gerestaureerde karavanserai
uit het begin van de dertiende eeuw. Tja,
als de stad Sultandağı heet, verwacht je niet
anders. Twee jongens met de sleutel laten
ons naar het dak klimmen zodat we niet
alleen terugkijken naar het verre verleden,
maar ook naar onze dag route. Heleen en
ik worden weer eens staande gehouden:
we mogen pas door nadat Heleens rugzak
gevuld is met knoflookplanten, zo uit het
veld getrokken. Ik loop nu achter een
bewegend bollenveld... samen met de
Sufi Trail magazine
17

gever die meeloopt, steeds maar de kreet
yemek uitroepend. Ekmek is brood, maar
yemek? We lopen gedrieën het dorp in. Een
gebocheld vrouwtje probeert moeizaam de
straat omhoog te klimmen. Ik geef haar een
arm, hetgeen ze schaterlachend aanvaardt.
Samen komen we met driedubbele snelheid
voorbij de volgende hoek, het theehuis
komt in zicht. Een man maakt zich daar
los van een tafeltje, snelt naar ons toe
en neemt haar arm over, net op tijd voor
de volgende bocht: want daar blijkt het
hele dorp aan de yemek: het dorpseten
ter ere van een overledene. We worden
onverbiddelijk aan tafel genood en genieten
van soep, rijst en vlees. De oude mevrouw
komt nog even terug om Heleen uitgebreid
te omhelzen. Ik mag het slechts doen met
een blik op haar prachtige gouden gebit.
Een slaapplek regelen blijkt niet makkelijk.
Fikri en Sedat gaan op pad. En ja, het lukt:
een prachtig gemeenteveldje met net
gemaaid gras, waar we ruim plek hebben
voor de tenten. Dorp en jeugd komen
inspecteren, maar dat hoort erbij. Heerlijke
Turkse pizza voor onze ogen gebakken
in een grote oven, die al verraden werd
door de enorme houtstapels voor de deur
van het pand. Dorpelingen komen hun
eigen aangemaakte gehakt brengen, zodat
de bakker dit alleen maar hoeft toe te
voegen op de pizza. Klaar terwijl u wacht.
Intussen blijft het oorverdovend lawaai
op straat doorgaan. Het dorp blijkt het
verzamelcentrum te zijn voor aardbeien.
Naast onze kampeerplek blijken vijf stalletjes
waar de 350 (!) patpats uit het dorp continu
kratten met aardbeien aanleveren. Enorme
vrachtauto’s komen die vervolgens ophalen.
Patpat of taktak: de opvolger van paard-enwagen,
waarbij het paard is vervangen door
een zeer luidruchtige tweetaktmotor waarin
Veertig

niets te veel aan techniek is verwerkt. Ideaal
voor deze streek. Oude vrouwen, jonge
jongens: iedereen knettert rond met zo’n
lawaai-taktak. Slapen na de pizza? Vergeet
het maar. Aardbeien afleveren is een
continubedrijf. En als het heel laat is, blijkt
onze camping de hangplek van de jeugd.
Als die weggaan, wordt het de hangplek van
concurrerende hondenbendes. Om 5 uur
‘s ochtends gevolgd door nieuwe papataardbeienleveringen.
En niet te vergeten
de Azaan, oproep voor het gebed vanuit
de aanpalende moskee. Na een halve dag
lopen laat het oververmoeide gezelschap
zich maar door de bagage-auto ophalen.
Heleen en ik hebben slaapwandelend de 22
km volgemaakt. Iedereen slaapt die avond
als een roos bij de gastvrije leraar en zijn
gezin. En wat ga je een wc en een douche
toch waarderen! Dat je op de grond slaapt,
ach een kniesoor die daar op let.
Hugo Barbas
Sufi Trail magazine

Jeannette Voorbij
Als een blij wolkje, een zwoele wind en
een lichtstraal komen de wandelaars uit
Den Haag erbij! Zowel de Drie Bronnen
Pelgrimsroute in Heiloo als in Turkije bij
de Sufi Trail wandelkaravaan in Istanbul.
Wat een heerlijke wandelclub hebben
Jeannette, Annette, Loes en Fred. Naast
een hoop gezelligheid hebben ze al heel
wat voor ons verzorgd. Fred was gelijk
penningmeester van de wandelkaravaan
en Jeannette zorgde voor het meesterlijke
schrijfwerk in dagelijkse verslaggeving
en nu ook nog een artikel voor het
tijdschrift; we moesten er helemaal van
blozen. Dat kan alleen door een echte
schrijfster. Liefde dat uit de pen vloeit.
Wat zijn we toch een bofferds met zoveel
talent op reis!
20
Veertig

Een droom die tot leven komt
Op reis met de leukste en goedkoopste
touroperators van Nederland
Als kind droomde ik van avontuur. Ik verslond
alle boeken van De Vijf (Enid Blyton)
waarin vier kinderen en een hond samen
mysteries oplossen en ik was een stille
bewonderaar van de held.
Op de middelbare school maakten de vijf
detectives plaats voor Voettocht naar Rome
(Bertus Aafjes) en Aus dem Leben eines
Taugenichts (Joseph Eichendorff), over een
jonge molenaarszoon die op zoek gaat naar
vrijheid en avontuur.
In real life bleef het avontuur beperkt
tot het wandelen op verboden paadjes,
dwars door bosjes, struinen in de duinen en
de eerste schreden op het Pieterpad. Wel
vanuit de veilige achtergrond van een vaste
baan. Micro-avontuur light: want alles loslaten
is wel een hele grote stap.
Een aantal vaste banen en vele jaren
verder leidt mijn eerste pelgrimstocht naar
Santiago de Compostella. Een onvergetelijke
reis, met name door de ontmoetingen met
de vele medepelgrims onderweg; het voelt
als een grote familie.
Na wandelvakanties op de GR5 en de
Via Algarviana maken we kennis met Iris en
Sedat. Met hen lopen we de Drie Bronnen
Pelgrimsroute – de ‘langste pelgrimsroute’
van Nederland in Heiloo en Egmond – ofwel
de Nederlandse variant van de Sufi Trail.
Het voelt als thuiskomen: bij Iris en Sedat
is iedereen even welkom; ze hebben tijd
en aandacht voor iedereen. Elke zaterdag
weer toveren ze uit hun tas, verstopt achter
het bidkapelletje op de Adelbertusakker,
thermoskannen met koffie en thee en
lekkere dingen. Van elke wandeling maken
ze een warm bad. Dit is pelgrimeren 2.0!
We worden nieuwsgierig naar de Turkse
Sufi Trail. In mei 2022 is het zover: de eerste
wandelkaravaan van Istanbul naar Konya
gaat van start. Een tocht van zes weken
dwars door Anatolië.
Wij schrijven ons in voor de eerste drie
weken en beginnen met een paar dagen
Istanbul. Met z’n vieren doorkruisen we
de verschillende wijken van het oude
Constantinopel aan de hand van de sufimarkeringen
en het routeboekje. We varen
over de Gouden Hoorn, drinken Turkse
koffie op de oude stadsmuur en bezoeken
talrijke moskeeën: de een nog sprookjesachtiger
dan de ander.
Op de veerboot naar Yalova maken we
kennis met onze bagagevervoerder Fikri en
medewandelaar Ismit; de andere karavaanleden
staan ons met open armen op te
wachten op de kade. In totaal zijn we met
z’n veertienen: een zeer diverse groep qua
Sufi Trail magazine
21

leeftijd en achtergrond, maar een perfecte
mix voor deze tocht.
In deze drie weken lopen we ruim 200 km
langs graftombes en door boomgaarden,
wassen we onze handen en voeten bij
moskeeën, eten we linzensoep, drinken we
ayran en heel veel çay, ontbijten we met
olijven en patat en snuiven we de geur van
wilde tijm en salie op. De sultans en de
oosterse taferelen uit Duizend-en-eennacht
komen tot leven.
We klimmen over geitenpaadjes en
wandelen over de oude karavaanroute
naar Kızılsaray, (de oude weg naar Mekka),
maken het gevonden wolvengebit schoon
met een tandenborstel, lopen dwars door
het gevreesde hondendorp Akçapınar en
worden opgeschrikt door een vlak voor onze
voeten overstekende slang.
Bij Yunus zwemmen we in het maanlicht,
in Güneyköy maken we ons zorgen om het
nare kuchje van de hond van de laatste neef
van de plaatselijke heilige, we verwonderen
ons over de omvang van de 700 jaar oude
plataan in Üreğil die we met zijn negenen
omarmen, dansen met Tataren in Eskişehir
en doen een fotoshoot in Ottomaanse
klederdracht in Söğüt.
Er is tijd om te genieten van de hammams
onderweg en om ons te laten verwennen op
een olijvenproeverij in Çamdibi. We lopen
door weidse landschappen, klauteren op
handen en voeten de ruige bergen op, liften
mee op een tractor of in een boerenkar en
worden getrakteerd op een onverwacht
kikkerconcert midden in de bossen van
Rızapaşa.
In elk dorp ontmoeten we nieuwe honden
die soms dagenlang met ons meelopen.
Aan Sufi Wufi raken we zo erg gehecht, dat
het moeite kost om afscheid te nemen als
we haar bij Yunus achter moeten laten.
Elke dag kunnen we weer rekenen op
onze chauffeur Fikri, die niet alleen de bagage
vervoert, maar ons ook komt redden
uit hachelijke situaties.
Last but not least, blijkt de reis ook een
hele goede oefening in loslaten en improviseren:
zoeken en struinen met een
22
Veertig

grote PLUS. Rustig de tekens volgen over
gebaande paden en om de zoveel kilometer
een terrasje met koffie tegenkomen; niks
ervan!
Meerdere malen voert de tocht door een
Turkse jungle van braamstruiken, greppels
en dicht struikgewas en moeten we ons
met hakmessen een weg banen omdat er
een stuwmeer, een tunnel of een treinbaan
is aangelegd op de plaats waar zoveel jaar
geleden het pad is gemarkeerd.
Onze groep is onderverdeeld in hakkers,
met kapmes en takkenschaar en plakkers,
met stickers en verf om de route te markeren.
Soms raken we elkaar kwijt en vinden
we elkaar weer met onze fluitjes.
In het begin heb ik moeite met improviseren,
later kan ik het loslaten en volop
genieten van al het onverwachte en met
name van de grote gastvrijheid: de vrouw
in Yalova die ons terugroept om een zak
groene pruimen (Can Erik) mee te geven,
het boerengezin dat ons met ons zestienen
spontaan uitnodigt op de thee, de ontvangst
met open armen in Uludere Koy
waar we met het hele dorp de maaltijd
mogen gebruiken. We zijn overrompeld
door en ondergedompeld in de Turkse
cultuur. Helemaal los van alles.
Dankzij Iris en Sedat: de leukste en
goedkoopste touroperators van Nederland
(citaat van Heleen). Met hun reisorganisatie
verwezenlijken zij een levensdoel, zonder
enig winstoogmerk! Iris en Sedat hebben
een manier van leven gevonden om te
reizen in verbondenheid. Doordat zij in
staat zijn zoveel los te laten, helpen ze ons
letterlijk en figuurlijk verder. Niets was ze te
veel om het ons naar de zin te maken! Dus
lieve Iris en Sedat, teşekkürler voor deze
mooie reis!
Jeannette Voorbij
Sufi Trail magazine
23

“Keep walking, though there’s no place to get.
Don’t try to see through the distances. That’s
not for human beings. Move within, but don’t
move the way fear makes you move.”
- Mawlana Jalal-al-Din Rumi
24
Veertig

Sufi Trail magazine
25

Whrilingbee
Via, via, via en zo draait de wereld rond.
Niet eenieder ontmoet elkaar die elkaar
tegenkomt. Zo ook Maarten Forster. Het
Sufi Trail gevoel spreidt zich reeds uit
over de niet- geziene wereld. Via Alim
Vosteen, die het Sufi lab in Den Haag
opgezet heeft, komen vele mensen in
elkaars draaicirkel. Een hele opschudding
van Sufi vrienden die meedraaien in het
mooi maken, delen en verspreiden van
de meest prachtige verhalen. Met liefde
een Sufi vriend, Maarten en de draaiclub,
die dit prachtige uitje met ons deelde in
het Pelgrimage in Nederland-artikel.
26
Veertig

Pilgrimage in Nederland
Vaak reisden wij naar Konya. Uiteraard
naar het mausoleum van Mevlana Rumi,
maar ook naar de verschillende Tekkes
waar we draaiden en draaiden en ons herinnerden
tijdens de zikr. We bezoeken dan
ook de graven van onder meer de kok van
Rumi (de keuken is voor de derwisj leerling
een inwijdingsweg), zijn eerste studente
(Fahrunnisa Hatun) en natuurlijk de tombe
van zijn moeder Mumine Hatun in Karaman.
Want wie zou Rumi zijn geweest zonder zijn
moeder?
Omdat we deze keer niet naar Konya
konden afreizen, werd er besloten om rond
de geboortedag van Mevlana Rumi een
pelgrimage te houden in en rond Nijmegen:
de oude stad op de heuvels van de laatste
IJstijd.
Tekke: Derwisj klooster
Met zijn zessen kwamen we in de Middeleeuwen
terecht, de Tweede Wereldoorlog,
Romeinse overblijfselen, de koortsboom,
de Duivelsberg, het labyrint aan de rivier de
Waal, het Valkhof. Overal openden deuren
voor ons. We konden als reizende derwisjen
draaien en musiceren in de kapel op het
Valkhof, de Oosterse Cenakelkerk, het
Arabische dorp in het openluchtmuseum
Oriëntalis, of gewoon buiten in de natuur.
Er lag in Nijmegen eigenlijk meteen
al een link met Turkije. De uit Byzantium
afkomstige prinses en latere keizerin
Theophanu verbleef tijdens haar reizen
tussen de Europese palts graag in Nijmegen
Sufi Trail magazine
27

in de burcht op het Valkhof. Haar geliefde
heilige was Sint-Nicolaas. Zij was degene
die hem bekend maakte in het Westen.
De kapel op het Valkhof werd door haar
zoon keizer Otto de Derde ter ere van haar
gebouwd en vernoemd naar Nicolaas. Ze
introduceerde in het Westen iets basaals: de
vork. Theophanu is in Nijmegen gestorven.
Zo waren we toch een beetje in Turkije. De
kleine kapel was even een tekke door onze
dans en muziek.
De Cenakelkerk was werkelijk een
openbaring. Gelegen op een heuvel in het
bos met een architectuur geïnspireerd op
de Byzantijnse en Arabische cultuur. Van
binnen magnifiek beschilderd in prachtige
kleuren. Het voelde zo dankbaar dat we
daar de ney mochten bespelen en mochten
wervelen.
Ernaast ligt een oud kerkhof in de bossen,
een rijksmonument waar het leven, lijden
en de verrijzenis van Jezus is afgebeeld. In
de grote crypte onder de grond waar in
de muren de kisten van vele gestorvenen
liggen, stond de mystieke tekst: “Bewaar mij
in de stilte van Uw ontroering.”
Helemaal in ons element waren we bij
het Arabisch dorp in Openluchtmuseum
Oriëntalis, dat een geheel vormt met de
Cenakelkerk en de begraafplaats. Eigenlijk
gesloten, maar Jeanne die ons programma
zo prachtig had georganiseerd, had er voor
gezorgd dat we verder mochten. Het dorp
ligt aan een meertje en voor we het wisten
brachten onze meegebrachte trommels, de
ney, de setar en de didgeridoo ons in een
wervelende extase. Zo bekend voor ons als
in de tekkes van de verschillende Sheiks in
Turkije waarmee wij bevriend zijn.
28
Veertig

Een ney is een blaasinstrument
soort fluit die vooral een rol
speelt in de Perzische, Turkse,
Arabische, Koerdische en
Armeense muziek. Een se-tar is
een snaarinstrument uit Persië
en is te vergelijken met een luit.
Een fenomeen als de Koortsboom van
Sint-Walrick mocht op onze tocht niet ontbreken.
Al eeuwen trekken mensen naar
deze eik als eindpunt van hun pelgrimage.
Men hangt lapjes stof aan de boom om
genezing te wensen. De legende gaat dat
Sint-Walrick de dochter van een roverhoofdman
had genezen. En als dank had zij haar
haarlint aan de eik gehangen. De eik die
er nu staat is inmiddels zo groot dat je niet
meer bij de volgehangen takken kunt. Een
jonge eik heeft zijn plaats ingenomen.
niet altijd te reizen om krachtige pelgrimsplekken
te bezoeken. En uiteindelijk: de
beste plek is in je hart.
Tot slot nog iets, wat ik grappig vond.
Enkele weken later was ik – als geboren
Nijmegenaar – weer in deze stad. In een
Oosterse winkel trof ik op een koelkastmagneet
de beeltenis van een derwisj aan.
Erboven stond: Nijmegen. Zijn die twee
mooi bij elkaar gebracht!
Carla, Jeanne, Karen, Maarten, Maryam
en Raphaella
Voor info over derwisj- en wervelbijeenkomsten:
mpp.forster@gmail.com
www.whirlingbee.nl
Niet onvermeld willen we de Gedachteniskerk
van Titus Brandsma laten. Juist
omdat we daar meegenomen werden in
een stilte meditatie van de karmelieten
en karmelietessen. Stilte, zo wezenlijk
op het mystieke pad. De stilte die je kunt
tegenkomen in het midden van de dans, het
midden van de tornado. De stilte waaruit
alles geboren wordt. Deze kerk zal nog veel
mensen trekken: onlangs werd bekend dat
de paus de karmeliet Titus Brandsma heilig
gaat verklaren. Brandsma heeft onder de
Duitse bezetting zijn mond niet gehouden
en is als martelaar in een concentratiekamp
gestorven.
En zo zwierven we rond en kunnen we
dankbaar terugkijken op onze vijfdaagse
pelgrimsreis in en rond Nijmegen. Je hoeft
Sufi Trail magazine
29

Rubriek
Misverstanden onderweg
Als verschillende mensen elkaar
ontmoeten, kan er wel eens wat
misgaan. Dit keer Roelant Meijer,
die in mei 2022 solo de Sufi Trail liep
en koeienhoeders in Yuakari Çaglan
ontmoet.
Koeien zijn
Dit verhaal begint in Eskisehir. Hier heb
ik een rustdag gehad en nu gaat mijn tocht
weer verder. Omdat het me niet leuk lijkt de
stad uit te lopen had ik bedacht dat ik dat
stuk met de bus te doen.
Na wat uitzoek werk had ik een busnummer
te pakken en ook uitgevonden
waar de halte was. Daarna ontdekt waar
ik een ov-chipkaart kon kopen én deze
ook opgeladen met 6 strippen. Kortom
het ging perfect. Alleen het vinden van de
vertrektijd was een verwarrende opgave.
De receptionist van het hotel vond voor mij
drie bussen: 6.20 / 7.00 / 11.00. Ook had
ik een app gedownload die alle buslijnen
ter wereld weergeeft en die kwam met
een gedeeltelijk gelijkluidend advies: 7.00
/ 12.30. De bus van 11 uur of 12.30 leken
mij wel wat. Rustig aan een ontbijt gegeten
aan het kanaal en daarna met de tram naar
het busstation. Daar aangekomen, bleken
er geen tijden aangeplakt te zijn, dus vroeg
ik het nogmaals. Een studente, die Engels
sprak kon me helpen, zij gebruikte de lokale
bus-app, en zei vanochtend vertrok de bus
om 7.00. En de volgende gaat om 15.00.
Ik had niet veel zin, de rest van de dag te
blijven hopen op een bus, die misschien
30
Veertig

geen honden
om 11 uur, volgens de hotel receptionist, of
een die om 2.30 zou vertrekken volgens de
Moovit (ov-app). En dan daadwerkelijk om
15.00 te vertrekken en daarmee geen tijd
meer te hebben om nog wat te lopen. Was
ik nu gewoon maar gaan lopen dan was ik
allang buiten de stad geweest. Ik gooide
het roer om: ik besloot het museum voor
moderne kunst te bezoeken dat vlakbij was
en dan daarna een taxi te nemen. Nog iets
van de geneugten van de stad en ook nog
een halve loopdag.
De taxi brengt me naar het dorpje waar
de bus ook zou stoppen. Ik stap uit, een paar
koeien-hoedende mannen kijken verbaasd:
wie laat zich nou hier, met een taxi afzetten?
Oftewel ik heb de volle aandacht. Ik zit
nog in de overgang stad-platteland. En ik
zie koeien…en ik denk, ah we zijn weer in
buurt van de honden. Laat ik mijn wandelstokken
maar alvast uitschuiven, dan ben ik
tenminste voorbereid op wild grommende
honden die altijd met zijn drieën komen.
De koeien mannen gebaren naar me,
overleggen met elkaar, kijken verontrust:
Wat gaat hij met die stokken doen? Ze
roepen: hé, das niet nodig! Of iets van: dat
is geen goed plan! Maar ik versta het niet.
Ik loop mij van geen kwaad bewust met
twee stokken in de hand, als een handtasje,
in hun richting. Ze kijken mij nog steeds argwanend
aan. Ik loop rustig tussen de koeien
door. Dit stelt hun al enigszins gerust. Bij
hun aangekomen begint het gesprek waar
ik vandaan kom en waar ik heen ga, … en
ik blijk best mee te vallen. De grootste stelt
voor: zullen wat thee drinken, dan maar?
Ik stem in, en hij zegt: misschien beter een
soda? Beter zeg ik, want dat hoeft niet nog
eerst gezet te worden. Tijdens ons drankje
vraag ik naar de kralenketting om de hoorns
van de koe. Dat is tegen het boze oog. Dat
begrijp ik, maar waarom deze koe wel en de
andere niet? Ze is zwanger! Hij is bezorgd
om haar en haar ongeboren kalfje. Nu we
elkaar wat beter kennen vraagt hij of hij
mijn stokken eens mag bekijken? Zijn ze
elektrisch? Om koeien mee te prikken? Nee,
zeg het het zijn gewone stokken - kijk maar.
Je kan ze in en uit elkaar schuiven, en dan
kan je mee lopen. Oké ze zijn veilig stelt hij
vast, maar gewoon is anders; gewoon is een
houten stok of een oude pvc pijp zoals die
de jongen heeft om de koeien te hoeden.
Roelant Meijer
www.roelantmeijer.nl
Sufi Trail magazine
31

Eus & Amma
Al sinds 2017 kennen wij Eus van de
fiets- en wandelbeurs. We spraken over
onze plannen en voor we het wisten,
popten Eus en Amma op, eerst op de
Sultans Trail en toen op de Sufi Trail. In
een allerschattigste Praxis- mandje zat
Amma achterop en samen fietsten
ze de zware bergetappes. Hierdoor
heeft Amma waarschijnlijk toch wel
veel loop herinneringen aan de Sufi
Trail. We raakten al gauw bevriend met
Eus en waren onder de indruk van het
bijzondere achtergrondverhaal van
hun reis. Er is ook een prachtig boek
verschenen: Tour de Trans, die we samen
met Eus en de half blinde Amma hebben
gepresenteerd op de reizigersdag
in Haarlem. Een schrijver die we hopelijk
nog vaak mogen ontmoeten in de
verhalen en avonturen die het leven
gegeven zijn. Geniet van het mooie
stuk dat Eus speciaal voor ons schreef,
een feestartikel speciaal voor de eerste
editie van het Sufi Trail magazine.
32
Veertig

Ontdekkingstocht
We hebben Istanbul bereikt met de fiets.
Vijf dagen later trakteer ik Amma op haar
verjaardag op een lange wandeling. Die gaat
over de eerste kilometers van de Sufi Trail.
Bij de Blauwe Moskee en de Hagia Sofia
stoppen we even. Terwijl Amma in het gras
rolt, denk ik aan de reis die achter me ligt.
En voor me.
We zijn al acht jaar onderweg, vanaf
Noord-Oost Groningen. Steeds gingen we
verder, waar we de vorige keer gebleven
waren. In Enschede kwam ik erachter dat ik
niet meer verder wilde leven als vrouw. We
gingen verder op de fiets tot Noord-Italië.
Een jaar later nam ik me voor binnen vijf
jaar op de fiets Istanbul te bereiken in mijn
nieuwe lichaam. Daar is dat nieuwe lichaam
nu, na een ontdekkingstocht door vijftien
landen en heel veel hokjes. Die tocht is nog
niet klaar. Want ik heb nog een droom van
meer dan vijfendertig jaar oud te vervullen
en de antwoorden op enkele vragen te
vinden: hoe de hokjes waarin we leven, zijn
ontstaan. Niet alleen de hokjes van mannen
en vrouwen, ook van landen, geloven, zwart
en wit. Het verhaal van transpersonen is het
verhaal van iedereen. Ik wil verder, op zoek
naar de antwoorden op die vragen.
Van de Blauwe Moskee lopen we verder
naar de haven van Yenikapi. Mijn gedachten
gaan terug.
Op de middelbare school keek ik naar de
landkaart van Azië. Als een magneet werden
mijn ogen getrokken naar het gebied tussen
Europa en China: de Kaukasus en Centraal-
Azië, naar de gebieden waarvan de meeste
nog bij de Sovjet-Unie hoorden: Kazachstan,
Georgië, Azerbeidzjan, de Turkse bergen.
Dat stuk van de wereld fascineerde me, dat
Sufi Trail magazine
33

een beetje Europa en een beetje Azië was.
Daar wilde ik heen, het liefst lopend vanuit
huis.
Ik ging naar de bibliotheek om erover
te lezen. Ik liep hard om mijn conditie te
verbeteren, deed bergsportcursussen en
ging antropologie studeren: over andere culturen,
over mensen met een geschiedenis
die eeuwenlang was verdrongen.
Maar toen ik in de jaren negentigwilde
gaan, waren bijna al die gebieden in een
oorlog verwikkeld, nadat de Sovjet-Unie
uit elkaar was gevallen. Daarna was ik
geestelijk niet sterk genoeg om dit soort
avonturen aan te kunnen. Om die kracht
te vinden, moest ik eerst aan die andere
ontdekkingsreis beginnen.
Mijn gedachten springen twintig jaar
vooruit in de tijd, naar tien jaar geleden. Ik
liep in Disneyland Parijs. Ik vroeg me af wat
ik daar in dat commerciële circus deed. Ik
bedacht me dat ik met Amma in een tent in
een bos had kunnen zitten. Daar was ik veel
gelukkiger. Weer thuis zei ik mijn vriendin
dat ik eropuit wilde, alleen.
Enkele weken later begon ik aan de reis
vanaf Bad Nieuweschans, met de enige bij
wie ik kon experimenteren en veranderen
zonder me zorgen te maken wat die daarvan
vond: mijn hond Amma. Het werd een
ontdekkingstocht voorbij mijn vrouwelijkheid,
maar veel meer dan dat. Want tijdens
de lichamelijke verandering ontdekte ik dat
niet alleen de man-vrouw hokjes knelden. In
de Balkan en Turkije waren we door zoveel
dorpen en steden gereden waar mensen
waren gedeporteerd of omgebracht, omdat
ze een ander geloof of taal hadden. Mensen
die daarvoor altijd in vrede hadden geleefd
met degenen van wie ze er ineens niet meer
mochten zijn. Veel meer mensen dan alleen
transpersonen hadden last van die hokjes. Ik
had mezelf jarenlang ingehouden om daarin
te passen, niet alleen voor, maar ook na
de transitie. Ik wilde vol gas vooruit, maar
moest weer op de handrem toen ik in een
verschrikkelijke baan terecht kwam, waarin
geen ruimte was om mijn vleugels uit te
slaan. Ik werd ziek, een blessing in disguise.
‘Freedom’s just another word for
nothing left to lose’
De woorden van Janis Joplin zongen
steeds door mijn hoofd. Het moment
waarop ik jarenlang had gewacht, was er
eindelijk: het moment waarop ik niets meer
te verliezen had en mijn vrijheid moest
pakken.
Ik kwam terecht bij een coach. Na
een kort onderzoek kwam de diagnose:
hoogbegaafd. Om de irritatie en jaloezie
van anderen te ontlopen had ik jarenlang
op de handrem geleefd, op zoek naar
veiligheid en goedkeuring. Nu kreeg ik
het dringende advies om dat niet meer
te doen: ‘Ga genieten van je talent om
in zeven sloten tegelijk te lopen en daar
weer uit te kruipen.’ Ik pakte mijn tassen
in en zette Amma op de bagagedrager. Een
paar maanden lang zouden we niet meer
terugkeren. We zouden verder reizen dan
Istanbul.
We eindigen de wandeling bij de haven
van Yenikapi. Overmorgen steken we hier
met de veerboot de Zee van Marmara
34
Veertig

over, naar het Aziatische deel van Turkije.
Daar ga ik op zoek naar de antwoorden
op de vragen die de afgelopen vijfduizend
kilometer zijn komen bovendrijven. We
zullen over hogere en afgelegen bergen
reizen, door kou en misschien ook sneeuw.
Het zal een reis worden met risico’s die we
niet eerder genomen hebben, over vlakten
zonder water, door gebieden waar honden
en mijn soort mensen nog minder veilig
zijn dan alle plekken waar we tot nu toe in
Europa zijn geweest. Ik lees de woorden van
de Sufi mysticus Mevlana Rumi:
Vergeet veiligheid
Leef waar je bang bent om te leven
Vernietig je reputatie
Wees berucht
In het havengebouw koop ik een kaartje
voor de boot. Over twee dagen steken
we de Zee van Marmaris over. Daar begint
onze reis naar het hart van Turkije over
de Sufi Trail.
Sufi Trail magazine
35

Erhan Gürer
Een hele eer: Erhan uit Den Haag gaat
mee. Erhan vertaalde alle klassieke
Nederlandse boeken in het Turks. Maar
door al het vele bureauwerk werd het
ook tijd voor een wandeling. Wat een
geluk dat we samen hebben mogen
wandelen. Erhan is een wandelende
encyclopedie en een goede leraar; met
mijn gebrekkige Turks heb ik nog heel
wat woordjes van Erhan geleerd. In 2019
waren we met een klein gezelschap de
pioniers van wat wij noemen een luxe
reis met bagagevervoer. Een betere
vertolking van die reis hadden we niet
kunnen krijgen. Met veel dank en respect
voor het artikel van Erhan: een moderne
pelgrimage.
36
Veertig

Een moderne pelgrimage
Ooit, toen ik nog Turkologie studeerde in
Leiden, droomde ik van een paardentocht
dwars door het Anatolische hartland.
Eind juli ontving ik een nieuwsbrief van de
Stichting Sufi Trail en de oude droom kwam
weer naar boven. Het was geen paardentocht
en de route was korter, van Emirdağ
naar Konya. Bovendien was ik geen echte
pelgrim. Onze bagage zou vervoerd worden
per taxi. We hoefden alleen maar te lopen,
te genieten van de herfstzon en natuur, de
rust en de inspirerende Anatolische steppe.
Dus schreef ik me meteen in.
De reis begon in het dorre Emirdağ, de
herkomstplaats van vele gastarbeiders,
vooral woonachtig in Brussel en Haarlem,
deze laatste stad tevens de vestigingsplaats
van de Sufi Trail. Emirdağ was een typische
steppenstad: kaal, stoffig, grijs en slaperig.
Levendigheid vond je in het restaurant op
het kruispunt van het stadje, waar ook de
niet zo lang geleden opgerichte klokkentoren
stond, én het hippe en modern
ingerichte café tegenover ons hotelletje,
waar je de lekkerste koffiesoorten kunt
krijgen.
herdershonden. Gelukkig had Sedat, onze
reisbe(ge)leider, een fluitje waarmee hij
naar de herder floot zodat deze zijn hond in
bedwang kon houden.
Bergafwaarts ging de route langs Yapraklı
waar twee waterdammen via ondergrondse
pijpleidingen leven brengen aan de huizen
van Emirdağ en de akkers eromheen. De
zomer was allang voorbij, dus de dammen
stonden nagenoeg leeg, wachtend op de
sneeuw en de regen om het komende
voorjaar en de zomer Emirdağ’ers weer van
water te kunnen voorzien. De wandeltocht
leidde langs bergen en dalen waar huiveringwekkende
rotsen in het zachte avondlicht
met onze verbeelding aan de haal gingen.
Het onherbergzame gebied had een
verrassing voor ons in petto: Kemerkaya.
Een vriendelijk stadje dat mij terugbracht
naar mijn jeugd in de jaren zeventig van
de vorige eeuw. Lage huizen met voortuintjes
en gastvrije mensen. Det sfeer
was hier intiemer en de Turkse koffie in
het dorpscafé was een waar genoegen na
een inspannende dag. Mijn reisgenoten
Het thema van onze veldtocht was
soefisme, dus onze eerste bestemming
was de graftombe van de heilige Emir
Dede op de Emir Dağı (Emir Berg). Ik zou
gedurende de reis ontdekken dat meer
plaatsen hun naam te danken hebben aan
de dichtstbijzijnde berg. De bergen zijn
de schuilplaatsen van soefi’s en rovers, zo
heeft een Turkse schrijver ooit gezegd. Wij
hoefden alleen maar rekening te houden
met voldoende drinkwater en de agressieve
Sufi Trail magazine
37

in Turkije. In Sultandağı vroeg ik aan de
eigenaar van Şekerim Grand Hotel wie
hun gasten waren. Kersenhandelaren en
jagers, zei hij. De gerestaureerde Seldjoekse
karavaanserail bevindt zich schuin tegenover
het hotel. Ik maakte eerst foto’s en nam
toen plaats aan een van de tafels van het
inpandige café. In dit café kwamen alleen
jongeren en de muziek stond heel hard. Een
luid protest tegen de stilte en de verveling
van de steppe?
besloten dat we de volgende dagtocht hier
in het dorpscafé zouden beginnen, ná een
heerlijke Turkse koffie.
Een gewone reiziger gaat van stad naar
stad, een soefi van berg naar berg. Dus, op
naar de volgende bestemming: de Sultandağı.
Ditmaal niet de schuilplaats van de
soefi of de rover, maar het jachtgebied
van de Seldjoekse sultan. We kwamen
tevens aan bij het begin van het bekende
Merengebied. Mensen die ik sprak zeiden
dat de meren vroeger aan de plaatsen
Eber en Akşehir grensden, maar dat ze nu
nog maar eenderde van hun water over
hadden. Volgens sommigen door de bouw
van de stuwdammen, volgens anderen
door de klimaatverandering, al naar gelang
de politieke overtuiging van de gesprekspartner.
Sultandağı en Akşehir zijn groener en
welvarender dan Emirdağ. Het is een van
de belangrijkste centra van kersenteelt
Vanaf Sultandağı volgde het pad de
berghellingen van de Sultan Dağı, langs
fruitgaarden en graven van heiligen. De
beekjes waren allang droog en de walnotenbomen
al lang kaalgeplukt. Toch vonden
we een enkele walnoot en aten die op. De
dorpelingen plukten de laatste appels, de
vrouwen pelden de laatste uien voor de
uienfabriek. Hier en daar te drogen gelegde
amandels. We kregen appels en werden
uitgenodigd voor thee in de theehuizen.
“Waar is jullie auto?” vroegen ze, denkend
dat we voor een dagtrip waren gekomen.
In Akşehir ontdekte ik een café dat associaties
opriep met het einddoel van de
pelgrimsroute: Yemen Kahvesi. De koffie
kwam met chocolaatjes en mintlikeur, uit
Yemen. Tegenover het café bevindt zich
de begraafplaats waar ook het graf ligt van
Nasreddin Hoca, geestelijke en filosoof
die bekend staat om zijn verhalen en
anekdoten, tot ver buiten de grenzen van
Turkije.
Toch was er iets vreemds aan de hand;
toen ik naar een boekhandel zocht, zei
men dat die niet bestond. Alleen kantoorboekhandels
waar je schoolboeken en
enkele literatuurlijst-romans kon krijgen.
38
Veertig

En dat voor een stad met honderdduizend
inwoners… Ik troostte me met de gedachte
dat je tegenwoordig ook boeken kunt
bestellen via internet.
Vanaf Akşehir tot aan Konya werd het
idyllischer. Glooiende dalen afgewisseld
door bergen met dennenbossen. Met
het binnenhalen van de oogst troffen
dorpelingen ook hun wintervoorbereidingen:
in geitenvacht geperste kaas
te drogen hangen in de grotten, het
opstapelen van flinterdunne en krokante
bladerdeeg, het binnendragen van aangeschafte
steenkool. Buiten hun dorpen
kwamen de dorpelingen niet meer. We
konden soms uren lopen zonder iemand
tegen te komen.
Omwille van de gelijkmatige verdeling van
de afstanden, twintig kilometer per dag, was
Sille onze voorlaatste stop. Een toeristenplaatsje
waar de drukte van de zomer nog
nagalmde in de oren van de middenstand
en waar een enkele verliefde paar uit at.
In Konya wachtten ons een verrassing; de
sarcofaag van Rumi, het doel van onze
reis, was tijdelijk afgeschermd wegens
restauratie. Wat zei men ook alweer? De
reis is belangrijker dan de bestemming.
Inderdaad; de reis was onvergetelijk, de
bestemming altijd ongewis.
Erhan Gürer
Sufi Trail magazine
39

40
Veertig

Sufi Trail magazine
41

Markeren in Turkije
Linda en de Sufi Trail
Het was ergens in het najaar van 2019.
Ik had me die dag aangemeld voor een
wandeling met een regionale wandelgroep,
omdat ik gehoord had dat er een koppel
Nederlanders mee zouden lopen dat een
Turkije wandelroute had uitgezet. Het
regende zo hard dat we, ondanks onze
regenkleding, zeiknat tot op ons hemd
waren en bij Iris het water bij elke stap
door de bovenkant van haar schoenen naar
buiten golfde. Sedat leek in zijn groene
ponchootje nog het meest op een verzopen
katje dat net zijn melk omgegooid had.
We hebben die dag echter ontzettend veel
plezier gehad. En was een dag die aan de
basis lag, voor wat uit zou groeien tot een
fijne vriendschap en samenwerking.
Lotssteentje in het starterspakket
Inmiddels enkele jaren verder, zet ik
me in als vrijwilliger het parcours goed
gemarkeerd te houden. Niet de hele 800
km, dat is te gek, maar de eerste 100 km
is inmiddels van een duidelijke bewegwijzering
voorzien. Het is niet eenvoudig
om hier in Turkije postmarking buddys
te vinden en omdat sommige trajecten
nogal afgelegen liggen, gaat het proces
niet zo snel als ik zou willen. Verder beschilder
ik de lotssteentjes die je in het Sufi Trail
starterspakket vindt. Beschilderde kiezels
van het strand van Yalova, met aan de ene
kant een klein Soefietje omgeven door een
mandala en aan de andere kant een Rumi
quote. Je kunt dit steentje meenemen
op je ‘hike to the light’. Samen met alle
ellende die je hart verwond heeft, kun je het
weggooien vanaf het hoogste punt van de
trail, de tombe van Emir dede. Deze staat
bij Kemerkaya en je bent daar op dag 27. Je
bent dan ruim over de helft van de totale
tocht, waardoor je ruim de tijd hebt gehad
om jezelf tegen te komen en je geest zich
op begint te maken voor de aankomst in
Konya. Je kunt het steentje natuurlijk ook
bewaren als souvenir, als herinnering aan
een spirituele wandeling.
Schilderen onderweg
Het is een feit dat je van een mooi opgemaakt
bord lekkerder eet. Ik heb meerdere
stukken van de Sufiyolu, zoals we hem hier
in Turkije noemen, inmiddels zelf gelopen.
Het is een leuke attractieve tocht, waarin je
én kennismaakt met het echte leven op het
Turkse boerenland én wat leert over oude
heiligen, Turkse legendes en de islam. Wat
ik met mijn creatieve geest echter miste,
was een persoonlijke touch van het Sufi
parcours en zijn hulpvaardige engelen op
de weg. Enkele wandelaars hebben hier en
daar mooie dingen geschreven of getekend
met spuitverf en dat sprak me aan. Vandaar
dat ik voor stempelpunten nu borden maak
42
Veertig

of zomaar ergens in het land een stuk muur
opsier met een Sufi Trail gerelateerde
muurschildering. Het is allemaal nog maar
pril en in een aanvangsstadium, veel zijn er
dus nog niet. Maar het begin is er.
Wandelen met Linda
Wandelen met Linda is eigenlijk toevallig
ontstaan. De Sufi Trail is een mooi bestaand
parcours, wat alleen maar duidelijk begaanbaar
blijft, als erover gelopen wordt. Ik
wandel graag, maar vind het wel zo gezellig
als ik met meerderen ben en dat geldt
zeker voor bosgebieden. Ik ben daar niet de
enige in. Ook voor buitenlandse wandelaars
die de trail komen lopen, zijn de eerste
bosetappes soms best wel spannend. In
het begin heb ik een paar keer wandelaars
van tevoren aangeschoten van: ”hé, mag
ik met je meewandelen, op dat en dat stuk”
en liep dan gezellig een dagje met ze mee.
Later waren er mensen die vroegen; wil
jij niet met ons een dag of wat meelopen,
kun je een pensionnetje bellen, transportje
regelen…en voordat ik het wist, was ik
een onderdeel van het Sufi Trail concept
geworden. Sedat kwam vervolgens met
het idee om korte arrangementen in het
leven te roepen, omdat 40 dagen wandelen
niet voor iedereen tot de mogelijkheden
behoort. Inmiddels kun je een 10-daagse
wandeling tot Bilecik met me lopen of een
5-daags arrangement tot aan Iznik. Omdat
ik veel meer doe dan wandelen alleen én ik
een website had met Turkse recepten, heb
ik besloten alles samen te brengen onder
een noemer: Wandelen met Linda.
Wat ik doe, als ik niet voor de Sufi Trail
bezig ben Ik werk vanuit huis, als contentwriter
voor de Nederlandse markt, met af
en toe een vertaalklusje tussendoor. Ik werk
parttime, omdat ik werk om te leven en niet
andersom, maar er wel brood op de plank
moet komen. Mijn vrijheid staat voorop. Ik
heb een klein huisje met groentetuin, net
even ten westen van Yalova. Het staat op 70
meter van de zee, waar ik op het strand de
Sufi Trail lotssteentjes verzamel. Het klimaat
hier is zachter dan in Nederland, maar niet
zo loeiheet als in bijvoorbeeld, Antalya. Het
bos en de bergen liggen op tien minuten
rijden en Istanbul op twee uurtjes. Samen
met mijn twee hondjes en zes katten, vind
dat ik het goed getroffen heb.
Sufi Trail magazine
43

Recepten van de veertigers
Onze oudste pelgrims Gerda en Marleen,
samen met Maud Leenthoud die de veertig
rondes compleet maakte. Een hele afstand
en een hele reeks hartjes en taartjes verder.
Marleen maakt behalve vele gehaakte
hartjes de lekkerste baksels bij de lunch en
ook Gerda heeft heel wat afgebakken. Ter
ere van deze vrouwen met smaak en een
bereconditie, hierbij twee recepten van de
favoriete baksels.
Koekrecept van Marleen
150 gr. dadels
150 gr. mariakoekjes
75 gr. witte chocolade
150 gr. boter
2 zakjes vanillesuiker
2 eetl. honing
» Boter smelten.
» Alle vaste produckten klein hakken.
» Alles mengen door de gesmolten boter.
» In een bakblik doen.
» Flink aandrukken.
» 2 uur opstijven in de oven.
Eventueel
» Bestrooien met kokos voor het opstijven
44 Veertig

Worteltaart van Gerda
150 gr. geraspte wortel
150 gr. basterdsuiker
150 gr. gemalen hazelnoten
3 eieren
1 citroen
1 eetlepel rum
» Eerst de eieren splitsen
» De dooiers worden met de suiker en de
rasp van de citroen schuimig geroerd tot
de suiker niet meer knarst.
» Daarna worden de geraspte noten en
wortels toegevoegd en tot slot de rum.
» Als alles goed en gelijkmatig geroerd is,
worden er de drie zeer stijfgeklopte
eiwitten door gespateld.
» De taart wordt in een goed ingevette
springvorm (of bekleed met bakpapier)
gedurende dertig minuten in een
voorverwarmde oven bij 175 graden
gebakken.
» Bewaar de taart enkele dagen op een
koele plaats. De smaak wordt dan beter.
Eventueel
» Bestrijken met roomkaas of mascarpone
Sufi Trail magazine
45

40ers
40x Drie Bronnen Pelgrimsroute
Naam en datum van de behaalde afstand 816 km
Marleen Akkermans (31-07-2021)
Gerda Fontijn (31-07-2021)
Maud Leenhouts (28-08-2021)
Marcel Timmerman (23-10-2021)
Fatima Maria Bourri (04-12-2021)
Odile Keulers (02-07-2022)
Lucia Radder (19-11-2022)
Annette Cazander (31-12-2022)
46
Veertig

Sufi Trail magazine
47

Sufi Trail als uitgever
Lees mee!
SUFI TRAIL part 1
Istanbul - Seyitgazi
This authorized guidebook takes you along the old routes of the
caravans of Sufi’s that travelled to Mecca. This one-of-a-kind guidebook
is an invitation to discover a panoply of spiritual and sacred places
in Turkey. You will experience and encounter countless of old Sufi
masters and sacred, mystical places along the Sufi Trail.
In Sufi Trail part 1 you will walk along Iznik lake along magical and
bountiful fruit lands towards Iznik. In the lake is an old city sunken too
deep waters, the contour of the old Basilica is only just emerging
again.
Just to mention one of the many mysteries on the Sufi Trail as it’s the
discovering of this ancient treasures that makes it all so exciting.
Apart from gaining physical fitness, you will reach a higher level of
wellbeing and nourishment for the soul. This guidebook is decorated
with stunning handmade drawings especially designed for the Sufi
Trail, magnificent photos that reveal an exceptionally rich heritage
unequalled anywhere else in Turkey and off course our little Sufi Trail
logo that guides you along. Ancient paths have a lot of cultural heritage
and cultural tourism is now also making a significant contribution to
the local economic development and cultural conservation, bringing
long-term benefits to communities. You’ll also meet remarkable
individuals and enjoy contemplation and reflection while communing
with nature. Let’s hike together to the light.
9 789492 953018
SUFI TRAIL - PART 1 - A MYSTICAL HIKING GUIDE FROM ISTANBUL TO KONYA
SEDAT ÇAKIR
IRIS BEZUIJEN
40 DAYS TO DERVISHHOOD
SUFI PILGRIMAGE TO RUMI
SEDAT ÇAKIR
IRIS BEZUIJEN
40 DAYS TO DERVISHHOOD
SUFI PILGRIMAGE TO RUMI
Volg wat gevolgd wil worden
D r i e
B r o n n e n
P e l g r i m s
R o u t e
In dit gedichtenalbum zijn 40 gedichten gebundeld,
al wandelend tot stand gekomen.
I n a l l e j a a r g e t i j d e n
4 0 DAG E N H E I LO O E N E G M O N D
Edith Slop-Zentveld Volg wat gevolgd wil worden
Edith Slop-Zentveld
Volg wat gevolgd
wil worden
40 verzamelde gedichten
"A joyful lady in the snow hiking solo from
Istanbul to Konya" Sufi Trail
BELLA
COMA
The Sufi in me is the Sufi in you
by Natalia Mihai
us in nature
f hospitality
all cultures.
er-changing
ally.
hrough this
, after a hip
managed to
he Sufi Trail
h cancer for
ant the Sufi
r hands, the
s our hearts
Susan Elizabeth Eilliott HIKING the SUFI TRAIL
HIKING
THE
SUFI TRAIL
Me and my Dixon Rollerpack in Anatolia
Susan Elizabeth Elliott
48
Veertig

Sufi Trail agenda
Loop & fiets met ons mee!
2023
22 maart tot 22 april Ramadan
22 tot 24 april Suikerfeest – Eid al Adha
5 mei tot 15 juni Sufi Wandelkaravaan
28 juni tot 2 juli Offerfeest – Eid Al Kebir
30 september Geboortedag van Mevlana Rumi
29 sept tot 12 okt Sufi Fietskaravaan
11 nov Sufi Trail bijeenkomst
17 dec Rumi herdenkingsdag
21 dec Yalda Nacht van de geliefde, de kortste nacht
24/25 dec Kerstmis
Wandeling Heiloo
Elke zaterdag 9:50u
Meer informatie op sufitrail.nl of driebronnenpelgrimsroute.nl
Wandelen met Linda
Meerdere data
Meer informatie op www.wandelenmetlinda.nl

Tot snel
Sufi trail, wat is dat eigenlijk? Een droom
die uiteindelijk naar Mekka moet leiden of
een mooie droom die in Konya eindigt? Ik
denk, net als in het echte leven, dromen
schuiven ook. Nieuwe realiteit vervangt
het oude en maakt plaats voor het nieuwe
met de bijbehorende dromen. Zo vergaat
het mij en mijn dromen ook. Sufi Trail
is een prachtige droom die realiteit is
geworden. Had ik het alleen kunnen
doen? Nee. Hadden wij, Iris en ik, het
alleen kunnen doen? Nee.
We zijn gedragen en geholpen door
talloze mensen onderweg en thuis die
ons op ontelbare manieren geholpen
hebben met ideeën, ontwerpen van logo’s
tot kaarten en boeken, materialen om
te wandelen en fietsen, met onderdak,
evenals voedsel.
Dankbaar hebben we gebruik gemaakt
van alle geboden hulp. We zijn blij dat
we nu een platform kunnen bieden aan
de wandelaars, fietsers en degenen die
geholpen hebben om ook hun verhaal aan
een groter publiek bekend te maken. Ook
willen we hen bedanken voor het succes dat
we samen bereikt hebben.
Dank jullie allen voor jullie hulp en steun.
Vrede zij met jullie.
Sedat

Sufi Trail magazine
51

52
Veertig