2024 03 28 Music for Empty Spaces - Heather Pinkham

Toelichting
In 2020 presenteerde Heather Pinkham Music for Empty Spaces, een concert dat
bestond uit korte solowerken geschreven door twaalf componisten. Elk van hen had
ze gekoppeld aan een musicus. Het idee was ingegeven door de eerste lockdown
tijdens de coronapandemie. Alle concerten werden afgelast en de zalen stonden leeg.
Op verschillende plekken kwamen initiatieven van de grond voor solo-optredens, die
mensen thuis via streaming konden volgen.
Music for Empty Spaces werd gestreamd
vanuit het Muziekgebouw en daar een
jaar later voor publiek herhaald. Pinkham
heeft nu een vervolg bedacht, een serie
solowerken met als thema leven en
dood. Net als bij de eerste editie heeft
ze componisten en musici gekoppeld, nu
negen van elk. Ze waren vrij om het thema
naar eigen inzicht muzikaal in te vullen. En
net als bij de vorige keer gaat het om een
zeer verscheiden groep componisten, van
de jonge Max Frimout (26 jaar), die vooral
werkt met elektronica, tot Daan Manneke,
die dit jaar 85 wordt.
Ook de instrumenten lopen sterk uiteen. Er
zijn reguliere instrumenten als piano, cello
en fagot, maar daarnaast ook de etherische
theremin, een van de eerste elektronische
instrumenten, en de surbahar, een aan de
Indiase sitar verwant snaarinstrument in
een lager register. Vijf van de deelnemende
componisten lichten de werken die ze
geschreven hebben toe..
Sinta Wullur
Sinta Wullur heeft voor de surbahar de
compositie Rindu geschreven, een woord
dat in het Maleis ‘heimwee’ of ‘verlangen’
betekent. Ze heeft zich voorgesteld
hoe het is om na je dood vanuit het
hiernamaals naar het stoffelijk leven op
aarde te kijken. Aanvankelijk ondergaat de
gestorven ziel dat nieuwe bewustzijn als
een gevangenschap. Een besef dat verzet
daartegen zinloos is, leidt tot berusting
wanneer de ziel afdaalt in de duisternis
van een onderaardse grot, aldus Wullur.
Daarmee begint het tweede deel van het
stuk, dat herinneringen verklankt. In het
donker verschijnt een licht, dat voor de
overledene zichtbaar maakt wat die tijdens
het leven had moeten doen. Vol wroeging
realiseert de ziel zich te vaak passief
gebleven te zijn.
‘Terwijl we leven is het goed om te beseffen
dat we nu nog dingen kunnen oplossen’,
schrijft Wullur. ‘Wanneer de dood ons komt
halen kan het niet meer.’ Ze heeft twee oude
Indiase raga’s gebruikt voor het raamwerk
van de muziek, Raga Shree en Raga Basant.
De eerste wordt omschreven als ernstig van
toon en moet de luisteraar ertoe aanzetten
nieuwe waarheden onder ogen te zien om
zo de toekomst tegemoet te treden met
opgedane kennis. De tweede is verbonden
aan de lente (‘vasant’ betekent ‘voorjaar’
in het Sanskriet), en zou de luisteraar
aanmoedigen om oude, achterhaalde ideeën
opzij te schuiven, en een frisse, nieuwe start
te maken.
4