pdf - Etymologiebank

— 30 —
hun runen (letterschrift) in beukenschors ; zoo is boekstaaf
een beukenstaafje, waarin die runen of letters geschreven
werden ; vandaar nog ons woord : ,,Ιη 's lands historieblaân
geboekstaafd." (Vgl. Hgd. : Buchstabe = letter.) Boek nu
bet. oorspr. letter, in 't meerv. een geschreven stuk ; vgl.
Lat. littera (enk.) — letter ; litterae (meerv.) = een geschreven
stuk. Later kreeg boek onze tegenwoordige bet. — Boekweit
bet.: beukenweit, daar de korrels op beukenootjes gelijken.
Boenen, van den Voorgerm. wt. bhan = schijnen, glanzen ;
't woord bet. dus: glanzend, helder, glad maken. Zie ook Baan.
Boer is eig. geboer en dit voor gebuur — medebuur, van
het Oudgerm. bur (spr. boer) = woning. (De verandering
van buur in boer, eig. dezelfde woorden, is nog niet goed
opgehelderd.) De ,,buren" zijn de bewoners van een marke,
een „buurt" (o.a. bestaat nog de Ederbuurt met een buur(t)meester,
elders boerrichter). Voor de stedelingen waren deze
buren of boereu (dus letterlijk de buurt- of markebewoners),
plattelandsbewoners en min of meer onbeschaafd.
Buur zelf is een afl. met r van den wortel bu (== boe),
d. i. wonen, ook landbouw uitoefenen, zie Aard; de Idg. wt.
bhu bet.: ontstaan, voortbrengen, zijn; vandaar nog ons: ik
ben, du bist. Zie Bouwen.
Boete van bat = goed. 't Woord w. d. z. : de daad om
iets weer goed te maken, ook de straf of 't middel ('t geld)
zelf. Vgl. ook : ketels, netten boeten (= herstellen) en bij
Brandt: „Vondel poogde dat gebrek (aan talen) te boeten"
(door op lateren leeftijd nog talen te leeren). Verwant: beter,
best, baat.
Boetseeren, zie Bootsen.
Boezelaar van boezen : drukte maken ; verder : opruiming
houden, schoonmaken met het frequ. boezelen = spoelen,
wasschen: ,,Er wordt geboezeld en uitgehaald (= schoongemaakt
in huis). Boezelaar is dus het kleedingstuk, dat men
bij het schoonmaken voordoet.
Boezem. De afl. is niet duidelijk ; men denkt aan boeg
(z. d. w.) ; het zou dan de ruimte tusschen de beide schouders
aanduiden: „Steek uw hand in eigen boezem" = de ruimte
van het kleed. Ook denkt men ook een holte, n.1. de
borstholte: zijn boezem lucht geven; vgl. hiermee: een