Romsdalssoga 2 - Romsdal Sogelag

257til Nesset, Bolsøens og Agerøens gjelde for å fiske. Den fiskedeog nedsaltede sild selges for det meste til de Opplandske, noe ogsåtil Molde kjøpstad, og dette gir bøndene, især i Grøttens sogn, anledningtil en h a n d e l å drive med de Opplandske, som visst 2raltfor vidløftig, og burde drives ved kjøpmenn. Ti for det førstereiser endel like ut til fiskeværene, til B u d især, 5 til 6 mil fraderes hjem, for å oppkjøp e fiskevarer, og disse bringer de sidenpå vinterføret, dels til Lesja i Gudbrandsdalen, dels også til lied~marken,til Biri og Vardal (Gjøvikbygdene), hvilken reise frem ogtilbake, utgjør ei mindre enn 60 til 70 norske mil. Om dette kanvære vår Romsdalske bonde nyttig, må andre dømme, men det trorjeg at for å fremme den innenlandske handel, ville det være megettjenlig at et lille handelssted ble anlagt på Veblungsnes, eller påDevoll, hvor visse handlende kunne feste bopel for å drive bemeldteog annen desslige handtering.»Desse tankane til Schøning om fiskehandelen til romsdalinganeog hans plan om ein ny by i Romsdal, - ein slik ein som nett 110i våre dagar held på og veks fram på Åndalsnes i samband medRaumabana -, er på mange vis forvitneleg. Det fortel oss iserom Schønings store interesse for land og folk, men det fortel ossog at han ser nokså t e 0 r e t i s k på tilhøva, som livet og naturensjølv hadde skapt. Slik som han her fortel at det var, det var nokden høvelegaste form for og den mest praktiske måten å greia dentids varebyte på.Dei viktigaste fiska som vart drivne i denne tida, var v å r t 0 r­S k e f i s k e t, som i dei likaste åra kunne bli drivi jamvel inne ifjordane, såleis i Veøy-gjeldet. Men det var, sjølvsagt, fyrst ogfremst knytt til havgarden og øyane, i A li k r a og B u d prestegjeld,der 0 n a, 0 r t a, B j ø r n s u n d, B u d, D r å g e n, li u s ø yog V i k a n e var dei likaste fiskeværa. Dit drog j~mt i fisketidabønder frå alle prestegjelda i Romsdal, så nær som frå Nesset, såleisfrå G r y t t e n, B 0 l s ø y og Ve ø y, slik både Schøning og Kraftfortel. :Frå fyrsten av vart torsken helst laga til saltfisk, seinarevart tørrfisk og kleppfisk meir vanleg. S e i fisket vart drivi nokoinne i fjordane, men serleg utansunds. Seien vart helst nytta tilt ø r r f i s k, og dessutan gav han mykje t r a n. K vei t e- og lo TIge fisket vart drivi om sumaren i åttringsbåtar på Sto re g g a.Til dette fisket nytta dei s n ø r e og måtte gjerne ut på 150 famnerdjupt vatn. Kveita vart nedsalta og nytta innanlands, «den sel-Romsdals Soga - 17