ШЫМКЕНТ КЕЛБЕТІ #103

103 (1539) 

Жұма 29 желтоқсан 2017 жыл 

Жыл рухани 

жасампаздыққа жалғасқай! 

Құрметті шымкенттіктер 

және қала қонақтары! 

Сіздерді Жаңа жыл мерекесімен шын жүректен құттықтаймыз! 

Жаңа жыл – әр отбасына жылулық әкелетін, көңілге үміт пен сенім ұялатып, 

шапағат пен шаттық, мейірім мен ізгілік сыйлайтын жасампаз мереке! Жаңа 

жыл - жүріп өткен бір жылға баға беріп, тың қадам жасауға, рухани серпін 

беріп, жарқын өмірге, жақсылыққа ұмтылуға жол сілтейді. 

Өтіп бара жатқан жыл еліміз үшін жарқын оқиғаларға, жетістіктерге және 

жеңістерге толы болды. Ерекше атап өтерлігі, жылдың басты оқиғасы, үш 

айға созылған – «Астана ЭКСПО-2017» көрмесін Қазақ елі табысты әрі жо- 

ғары деңгейде өткізді. Бұл, сөз жоқ, Қазақстанның жаһан жұрты алдындағы 

беделінің тағы бір биіктегені, мемлекетіміздің мерейі. Сондай-ақ, осы жылда 

Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: 

жаһандық бәсекеге қабілеттілік» Жолдауы, «Болашаққа бағдар: рухани жаң- 

ғыру» мақаласы жария етіліп, алдағы міндеттер айқындалды. 

Шымкент қаласы үшін де 2017 жыл толағай жетістіктерімен есте қалды. 

Баршамыз қаншама игі істердің куәсі болдық. Қаламызда көптеген мектептер 

мен балабақшалар, денсаулық сақтау мекемелері, мәдени орындар ашылды. Бұл 

жылы қаламыздағы индустриалдық аймақта инновациялық жобалар жүзеге асы- 

рылды, жаңа әкімшілік-іскерлік орталықта жаңа зәулім үйлер бой көтерді. 

Демографиялық өсімі жоғары Шымкентте биыл 1339 пәтерлі 29 тұрғын 

үй пайдалануға берілді, қазіргі таңда 63 көпқабатты тұрғын үйдің құрылысы 

жүргізілуде. Әлеуметтік-экономикалық салада да үлкен табысқа қол жеткізілді. 

Мұның бәрі де Елбасының тапсырмасына сай, мемлекеттік бағдарламалар ар- 

қылы жүзеге асуда. 

Елбасымыз биылғы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында: 

«Біздің мақсатымыз айқын, бағытымыз белгілі, ол – әлемдегі ең дамыған 30 

елдің қатарына қосылу. Мақсатқа жету үшін біздің санамыз ісімізден озып жү- 

руі, яғни одан бұрын жаңғырып отыруы тиіс» деген болатын. Бұл орайда біздің 

табыстарымыз бен жетістіктеріміз 2018 жылы да жаңа идеялық ізденістермен 

және бастамашыл қадамдармен жалғасатынына сенім мол. 

Қадірлі жерлестер! 

Есіктен енгелі тұрған Жаңа жыл – біздің еліміз үшін тағы да маңызды жыл 

болары сөзсіз. Жаңа жыл баршаңызға жақсылық әкелсін! 

Әрбіріңіздің отбасыларыңызға амандық, татулық тілейміз! Жаңа жыл шаңырақтарыңызға 

жаңа табыс, шаттық ала келсін! 

Жаңа жыл мерекесі құтты болсын! 

Нұрлан САУРАНБАЕВ, 

Шымкент қаласының әкімі 

Нұрлан БЕКНАЗАРОВ, 

қалалық мәслихат хатшысы

2 

№103 (1539) 

29 желтоқсан 

2017 жыл 

Апта 

www.shymkala.kz 

ЖЫЛ ЖЕМІСІ 

6553 пәтер 

ел игілігіне берілді 

Облыста биыл тұрғын үй құрылысының өсу қарқыны 

байқалады. Мәселен, өткен жылы көпқабатты 

44 үй, яғни, 214,6 мың шаршы метр болатын 2564 

пәтер тапсырылды. 

Ал осы жылы облыста барлығы 

976,9 мың шаршы метр болатын 

245 көпқабатты үйдiң құрылысы 

жүргiзiлуде. 

Оның бүгінде 347,2 мың шаршы 

метрі, яғни, 91 үй пайдалануға 

беріліп, 4733 баспана ел 

игілігіне үлестірілді. Өткен жылғымен 

салыстырғанда өсім 61,8 

пайызға артқан. Бұл жұмыстар 

облыс әкімі Ж.Түймебаевтың қалада 

көпқабатты тұрғын үй санын 

көбейту бойынша берілген 

тапсырмасының негізінде жүзеге 

асып отыр. 

Жыл басында аймақ басшысы 

облыс орталығындағы негізгі мәселелердің 

бірі – баспана екенін 

айтып, қала орталығында көпқабатты 

тұрғын үйлердің құрылысына 

басымдық беріп, үй кезегінде 

тұрған азаматтарды баспанамен 

қамту жайын қарастыруды тапсырған 

болатын. Сондай-ақ, қаланы 

дамытудағы кезекті бір жиынында 

қаладағы үйлердің 70 пайызын 

жер үйлер құрағандықтан олардың 

инфрақұрылымдық қажеттіліктермен 

қамтамасыз ету аса көп шығынды 

талап етіп отырғанын және 

ХаБарЛаНДЫрУ 

жеке тұрғын үй құрылысы көптеп 

салынуынан орталықтың сәулеттік 

келбетіне де айтарлықтай кері 

әсерін тигізгенін ескерткен. Осы 

ретте, облыста алдағы уақытта 

көпқабатты тұрғын үй салу қарқыны 

еселене түспек. Яғни, 2018 

жылы өңірде осы жылдан өтпелі 

көпқабатты 154 тұрғын үйдің құрылысы 

мен қосымша жаңадан 

көпқабатты 100 тұрғын үйдің құрылысы 

басталмақ. 

Жалпы өңірде «Нұрлы жер» 

бағдарламасының барлық бағыты 

бойынша 620 мың шаршы метр 

болатын тұрғын үй пайдалануға 

беріліп, осының нәтижесінде 

оңтүстікқазақстандық 6553 отбасы 

баспаналы болды. Құрылысы 

біткен үйлердің ішінде 347,2 мың 

шаршы метрі көпқабатты болса, 

272,3 мың шаршы метрі жеке 

тұрғын үй. 

Аталған тұрғын үй құрылысына 

36,9 млрд теңге көлемінде инвестиция 

салынды. Бұл көрсеткіш 

өткен жылғымен салыстырғанда 

8,9 пайызға артық. Оның ішінде 

мемлекеттік инвестициялардың 

көлемі – 18,8 млрд теңге. 

Тіркеуші органдар 

мекенжайы 

Оңтүстік Қазақстан облысының 

әділет департаменті облыс 

және Шымкент қаласы тұрғындарының 

назарына қазіргі таңда Қазақстан 

Республикасының қолданыстағы 

заңнамасына салық органдарында 

тіркеуде тұрмаған,- 

бизнес-сәйкестендіру нөмірі(БСН) 

және салық төлеушінің тіркеу 

нөмірі (СТН) жоқ заңды тұлғалардың, 

олардың филиалдары 

мен өкілдіктерін сот тәртібімен 

мәжбүрлі түрде жою тәртібін көздейтін 

түзетулер әзірленіп жатқанын 

хабарлайды. 

Осыған байланысты, заңды 

тұлғалар, филиалдар мен өкілдіктердерге 

Бизнес сәйкестендіру 

нөмірлерін алу үшін, заңды тұлғаның, 

филиалдар мен өкілдіктердердің 

орналасқан мекенжайы 

бойынша тіркеу органына хабарласуы 

қажет. 

Мәлімет үшін тіркеуші органдарының 

мекенжайлары төмендегідей: 

Оңтүстік Қазақстан 

облысының әділет департаменті 

Шымкент, Желтоқсан, 16 

тел.33-85-89, 35-31-65 

Абай аудандық әділет басқармасы 

Шымкент, Қалдаяқов, 12, 

тел.56-67-70 

Әл-Фараби аудандық әділет 

басқармасы 

Шымкент, Жангелдин, 13/5 

тел.99-72-04 

Қаратау аудандық әділет басқармасы 

Шымкент, Әл-Фараби алаңы, 

4, 53-79-82 

Еңбекші аудандық әділет басқармасы 

Шымкент, Қазыбек би, 5, 

тел.55-09-98 

БұқараЛЫқ Спорт 

Шымкентте 

«workout» 

алаңы ашылды 

саябағында ашық аспан астында спорт алаңшасы 

пайдалануға берілді. Оны «Технодом» компаниясы 

қала тұрғындарына тарту етіп «Абай» 

отыр. 

Д. АЙБАР 

daibar@shymkala.kz 

Мұнда мүмкіндігі шектеулі 

азаматтар да әуесқой спортпен 

айналыса алады. Кіру 

ақысыз. 

Жаттығу алаңы білікті мамандардың 

және кәсіби спортшылардың 

ұсынысымен дайындалған. 

Бір мезетте 10 

адам гимнастикамен айналыса 

алады. «Біздің компания 

– салауатты өмір салтын ұс- 

ІзгІ ІС 

Балдай тәтті балақайлар 

мәз-мейрам. Жылдағы дәстүргей 

сай, Аяз ата мен ақшақар 

кішкентайлардың көңілін аулап, 

сыйлықтар таратты. 

тануды насихаттайды. Ашық 

алаңда спортпен шұғылдану 

ыңғайлы әрі тиімді. Қала тұрғындары 

бос уақытында келіп, 

жаттығу жасауына болады», – 

дейді компания өкілдері. 

Алаңда қойылған снарядтардың 

беріктігі кәсіпқой 

спортшылармен тексерілген. 

Және де соңғы үлгідегі металды 

снарядтар қойылған. 

«Технодом» дүкендер желісі 

еліміздің өзге де қалаларында 

жаңа алаңдар ашуды жоспарлауда. 

Бөбектер қуанды 

мамандандырылған 

«Шымкент 

бөбектер үйі» 

мемлекеттік мекемесінде 

жаңа жылдық шырша мерекесі 

ұйымдастырылды. 

Т. ҚАСЫМ 

tkasym@shymkala.kz 

Мұнда қазір 80 бала мемлекет 

қамқорлығына алынған. 

Балалар 4 жасқа дейін тәрбиеленеді. 

Мекеме басшысы 

Салтанат Сақыбаева да бүгінде 

бөбектер үшін барлық жағдай 

жасалғанын айтады. Балалардың 

дендері сау. 

Жаңа жылдық мерекеде 

кәсіпкер азаматшалар қайырымдылық 

жасады. Сыйлықтар 

үлестірілді. 

Балалар үшін ертегілік 

көріністер қойылды. 

Ән айтты, би биледі. 

Мерекелік көңіл күйді 

сезінді. 

Әр жыл 

жемісімен 

келгей! 

Елімізде мемлекеттік бағдарламалар 

аясында кәсіпкерлікті 

дамытып, отандық 

өнім өндіруге мейлінше қолдау 

көрсетілуде. 2010 жылы 

Шымкентте қуаттылығы 1 млн 

тонна өндіретін «Стандарт Цемент» 

зауыты іске қосылды. 

Содан бері 7 жыл аралығында 

зауыт заманауи технологияларды 

енгізіп, Қазақстанда 

тұңғыш рет цемент жасаудың 

«құрғақ тәсілін» қолданып, 

бүгінде жылына 2 млн-ға жуық 

өнім өндіріп, републикадан бөлек 

ТМД елдеріне жөнелтілуде. 

1200-ден аса адам жұмыспен 

қамтылып, 3 млрд теңгеден 

астам салық төленді. 

Шымкенттен шығып жатқан 

отандық өнім өзімізде құрылыс 

саласында кеңінен қолданылуда. 

Атап айтқанда, «Батыс 

Европа-Батыс Қытай», Шымкент-Ташкент 

трассасы, Балхаш 

жылу орталығы, «Rixos 

Khadisha Shymkent қонақүйі, 

«ЭКСПО -2017» көрмесі құрылыстарына 

зауыттан шыққан 

өнімді пайдаланды. 

Кәсіпкер ретінде қайырымдылық 

істерден шет қалмаймыз. 

Балалар үйіне, аз қамтылған 

отбасыларына, зауытқа 

жақын орналасқан мектеп 

оқушыларына, ардагерлерге 

көмек көрсетуді парызымыз 

санаймыз. 

2017 жылы біз үшін жемісті 

жыл болды. Зауыт жаңа қондырғылармен 

толығып, экологияға 

залал келтірмеуді 

бірінші кезекке қойғанбыз. Келер 

жылы өнім мөлшерін арттырып, 

әлемдік нарыққа шығуды 

мақсат етіп отырмыз. 

Қадірлі жерлестер, баршаңызды 

Жаңа жыл мерекесімен 

құттықтаймын. Әр отбасында 

жақсылық болсын! 

Бауыржан СЕЙІТЖАНОВ, 

Шымкент қалалық 

мәслихатының депутаты, 

«Стандарт Цемент» 

зауытының директоры 

СЫй-Сияпат 

Құрмет көрсетті 

Шымкент қалалық ардагерлер кеңесінің төрағасы 

Исамуддин Рысбай, Әл-Фараби 

аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы 

Мұқан Омаров Ұлы Отан соғысының ардагері, 91 

жастағы Төрегелді Зорбанов ақсақалдың үйіне барып, 

жаңа жылдық мерекемен құттықтады. 

Қалада 106 соғыс ардагері бар. Бүгінде көпқабатты 

үйде тұратын ардагерлерге жылу тегін беріледі. 

Қала әкімдігі мен «Қуатжылуорталық-3» МКК 

арасында осындай келісім-шарт түзілген. 

И. Рысбай мен М. Омаров қадірлі қарияға жылу 

тарату мекемесінің жасаған сый-сыяпатын да табыс 

етті. 

Ә. АЙТӨРЕ 

құқЫқ 

Пәтер алып 

беремін деп... 

Сотталушы «А» Шымкент 

қаласында алаяқтық 

мақсатында жәбірленуші 

«С»-ға өзінің қалалық 

әкімшілікте лауазымды 

қызмет атқаратын таныстары 

барын айтқан. 

М. АБДРАМАновА, 

Әл-Фараби ауданы прокуратурасының 

процесс прокуроры 

Шымкент қаласының 

«Нұрсат» шағынауданынан 

«Қолжетімді баспана-2020» мемлекеттік 

бағдарламасы аясында 

үш бөлмелі пәтерді бір айдың көлемінде 

алып бере алатындығы 

туралы айтып, 13.08.2013 жылы 

Қазыбек би көшесі бойындағы 

№ 49 ғимаратта орналасқан мекеменің 

ішінде Ұлттық банктің 

сол күнгі ресми валюта бағамымен 

4135050 теңге болатын 

27000 АҚШ доллары көлемінде 

ақшасын алып, өзінің жеке қажеттілігіне 

жаратқан. 

Әл-Фараби аудандық сотымен 

сотталушы «А» ҚР Қылмыстық 

кодексінің 177 бабы 4 бөлігі 

«б» тармағымен кінәлі деп танылып, 

осы баппен 5 /бес/ жылға 

бас бостандығынан айыру жазасы 

тағайындалды.

Қарқынды қадамдар 


№103 (1539) 


2017 жыл 

3 

– Облыста биыл 134 

әлеуметтік нысанның 

құрылысы жүргізілді. 

– Шымкенттегі «Халықты 

жұмыспен қамту орталығына» 

17950 азамат 

жұмыс іздеп келсе, 

соның ішінде 12942 

азамат (72,1%) жұмысқа 

орналасты. 

– 1 қаңтар мен 20 желтоқсан 

аралығында 

Шымкентте 31 177 сәби 

дүние есігін ашты. 

Шымкент – шағын 

кәсіпкерлік 

дамыған шаһар. 

Қалада соңғы жылдары 

өндіріс орындарының саны 

артып, жұмыссыздардың 

қатары азайып келеді. Оған 

қоса, қаланың туристік 

әлеуеті де зор. 

Т. ҚАСЫМ 

tkasym@shymkala.kz 

Шаһарда азаматтарды жұмыспен 

қамту, бұқаралық спортты 

дамыту, жол салу жұмыстарына 

да көңіл бөлінуде. 2017 

жылы да қалада индустриалдыинновациялық 

даму бағдарламасы 

шеңберінде бірқатар кәсіпорындар 

ашылды. 

Жалпы, 2017 жылдың қаңтар-қараша 

айларында Шымкент 

қаласында жалпы тіркелген 

бизнес субъектілердің саны 

75 988 бірлікке жеткен. Шағын 

және орта бизнес саласында жұмыспен 

қамтылған жұмысшылардың 

саны – 139712 адам. 

Қалада 498 өнеркәсіп кәсіпорны 

жұмыс істейді. Қаңтар-қараша 

айында Шымкент қаласының 

өнеркәсіп кәсіпорындарында 

қолданыстағы бағамен 368 299,3 

млн теңгенің өнімі өндірілді, немесе 

өткен жылдың тиісті кезеңімен 

салыстырғанда нақты көлем 

индексі 102,1%-ға артқан. 

Индустриялық-инновациялық 

дамытудың 2015-2019 жылдарға 

арналған мемлекеттiк бағдарламасы 

шеңберінде Шымкентте 

2017 жылы 10 инвестициялық 

жобаны іске асыру жоспарланған 

еді. 11 айдың қорытындысы 

бойынша бірқатар өндірістер 

іске қосылды. Мәселен, «Рахат- 

Шымкент» ЖШС (вафельді түтік- 

Тұрмысы өркендеген, 

өндірісі өрлеген өңір 

шелерді шығару), «Корпорация 

Сити-Строй» ЖШС (заманауи асфальт-бетон 

зауыты), «Бумпром» 

ЖШС (Қағаз-картон өндірісі), 

«Шымкай» ЖШС-і (жиһаз жасау 

өнеркәсібі), «ДезФумекс» ЖШСі 

(асфальтбетон өндіру зауыты) 

жұмысын бастап кетті. 

«Оңтүстік» аймақтық инвестициялық 

орталығы» ЖШС және 

«ЫРЫС» МҚҰ арқылы қала бойынша 

2017 жылы қаңтар – қазан 

айларында 1 103,0 млн теңгеге 

121 жоба мақұлданып, оның 

ішінде 117 жоба 766,1 млн теңгеге 

қаржыландырылған. 

Бүгінде Шымкентке туристерді 

тарту бойынша да бірқатар 

жұмыстар қолға алынған. 

Өңірдің ішкі туризмін дамыту, 

туристік іс-шаралар ұйымдастыруға 

көңіл бөлінуде. Деректерді 

сөйлетсек, 2017 жылдың 

11 айында қалаға шетелден 27 

700 адам қонақ болып келген. 

Ал ішкі туризм көресткіші 76 100 

адамға жеткен. 

Жалпы, «ONTUSTIK» Кәсіпкерлерге 

қызмет көрсету орталығының 

көмегі бойынша биыл 

облыста 2 мыңнан астам кәсіпкер 

жеке кәсібін бастады. Орталықтан 

кәсіпкерлерге 3 мыңға 

жуық рұқсат құжат алынуына 

көмек көрсетілген. 

Биыл кәсіпкерлік негіздері 

курсын аяқтаған 705 кәсіпкер 

2,5 млрд теңге көлемінде қаржы 

алып, өз бизнестерін дамытуға 

кіріскен. 

Көшелер жөнделіп, 

аяқжолдар салынды 

2017 жылы Шымкент қаласының 

көлік инфрақұрылымын 

дамыту мақсатында 13,32 млрд 

теңге қаржы қаралды. Оның ішінде 

91 көшені орташа жөндеу 

(64,32км) және 12 көшеге аяқ 

жол салу (19,122 км) жұмыстарына 

1 229,324 млн теңге қаржы 

бөлінген. 

2017 жылы аяқталған құрылыстарды 

айта кетелік. Қалада 

Жібек жолы көшесін қайта құру 

(Пазиков көшесінен Кіші айналма 

жолына дейін), кіші айналма 

жолды қайта құру (Жібек жолы 

көшесінен қалалық қоқыс орнына 

дейін ПК 63+00-ПК 107+00), 

Әл-Фараби көшесін қайта құру 

(Темірлан тас жолынан А-2 автом. 

тас жолына дейін), Б.Момышұлы 

көшесін қайта құру (Сүлейменов 

көшесінен Қожанов көшесіне 

дейін) құрылыс жұмыстары 

аяқталды. 

Сонымен қатар, ішкі орам 

көшелеріндегі күрделі жөндеу 

нәтижесінде Жиделі шағынауданындағы 

Бекназар, Тұрдалиев, 

Беркімбаев көшелері, Ақниет 

шағынадуданындағы Шұғыла, 

Асқартау көшелері, Жайлау 

шағынауданындағы 5-ші көшеге 

күрделі жөндеу жұмыстары 

жүргізілді. 

Сондай-ақ, биыл Рысқұлов 

көшесіндегі «Самал» базарының 

аумағында жер асты жаяу 

жүргіншілер өткелі салынып, пайдалануға 

берілді. 

2017 жылы 8 нысанға жалпы 

сомасы 1 785,026 млрд теңгеге 

ішкі орам көшелерін қайта құру 

және күрделі жөндеу жұмыстарын 

атқару көзделген. 

Қалалық жолаушылар көлігі 

және автомобиль жолдары бөлімі 

мамандарының айтуынша, 2018 

жылы 173 көшені күрделі жөндеу, 

орташа жөндеу, аяқ жол салу, 

ағымдағы жөндеу және ішкі орам 

көшелерге шағал тас төсеу және 

3 көпірдің құрылыс жұмыстарына 

11 006,099 млн теңгеге бюджеттік 

өтінім беріліпті. 

12942 азамат 

жұмысқа орналасты 

Қалада азаматтарды жұмыспен 

қамту – өзекті мәселенің 

бірі. Шымкент қаласының жұмыспен 

қамту және әлеуметтік бағдарламалар 

бөлімінің 11 айында 

атқарған жұмыстарын айта 

кетейік. Осы уақыт аралығында 

Шымкент қаласы әкімдігінің «Халықты 

жұмыспен қамту орталығына» 

17950 азамат жұмыс іздеп 

келсе, соның ішінде 12942 азамат 

(72,1%) жұмысқа орналастырылды. 

Оның ішінде: ашылған жаңа 

жұмыс орындарына 1833, бос жұмыс 

орындарына 7445, қоғамдық 

жұмысқа 1571, әлеуметтік жұмыс 

орындарына 1970, жастар практикасына 

1694, қысқа мерзімді 

кәсіптік оқытуға 3424 азамат 

жолданды. 28 адамға шағын несие 


31 177 сәби 

дүниеге келген 

Оңтүстік – алтын құрсақты 

аймақ екені мәлім. 2017 жылдың 

9 айдың қорытындысы бойынша 

Шымкент халқының саны 940 072 

адамға жетті. Бұл – ресми дерек. 

1 қаңтар мен 20 желтоқсан аралығында 

Шымкентте 31 177 сәби 

дүние есігін ашыпты. 

Өңірімізде әлеуметтік саланы 

дамытуға айрықша көңіл бөлінуде. 

Жыл бойы жүзеге асқан жұмыстар 

да ауқымды. Облыстық 

құрылыс басқармасы мамандарының 

мәліметіне сәйкес, биыл 

әлеуметтік сала бойынша өңірде 

134 нысанның құрылысы жүргізілуде. 

Оның ішінде 82-сі жаңа 

білім беру ұйымдары болса, 39 

денсаулық сақтау, 7-уі мәдениет 

және спорт, өзгеде 6 нысан құрылысы. 

Сала мамандарының айтуынша, 

жоғарыда аталған білім 

ошақтарының 79-ы жаңа мектеп, 

ал қалған 3-уі кәсіптік білім беру 

ұйымдары. Осы нысандардың 27- 

нің құрылысы өткен жылы басталған 

екен. 

«Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасы 

мен республикалық, 

облыстық бюджет қаржысынан 

жүргізілген білім нысандарының 

32-сі биыл ел игілігіне берілсе, 

қалған 50 білім беру ғимараты 

келер жылы тапсырылады деп 

жоспарлануда. 

Қорыта айтқанда биыл облыста 

32 мектеп пен 34 денсаулық 

сақтау нысаны, 2 мәдениет 

үйі мен өзгеде 2 нысан пайдалануға 


Еңбегі сіңген 

спорт шеберлері 

дайындалды 

Шымкентте салауатты өмір 

салтын ұстанушылар да артып келеді. 

Тоғыз айдың қорытындысы 

бойынша, қалада спортпен 237, 

8 мың адам шұғылданады. Бұл – 

қала халқының 25,6 пайызы. 

Жалпы, өңір спортшылары 

2017 жылды жемісті аяқтады. 

Жерлестеріміз Ел чемпионаттары 

мен біріншіліктеріне қатысып, 

400 алтын, 396 күміс, 393 

қола медальға қол жеткізсе, Азия 

чемпионаттарында 78 алтын, 53 

күміс және 42 қола медальға ие 

болды.

4 

№103 (1539) 


2017 жыл 

Ең елеулі 


Æåì³ñò³ äå 

æåң³ñò³ æûë 

Жаңа 

2018 

жыл есік 

қаққалы тұр. Өткен жылға өкпе 

жоқ. Келер жылдан үміт көп. Тауық 

жылы елімізде жəне облыстың тыныс-тіршілігінде 

көптеген маңызды 

оқиғалармен есте қалды. Саяси ісшаралар, 

мəдениет, руханият саласында 

маңызды жиындар аз болған 

жоқ. Бəрі де елдігімізді танытты, 

абырой-беделімізді 

биіктетті. 

Ә. АЙТӨРЕ 

aaitore@shymkala.kz 

Рас, 

əр жылд 

ы ң 

өзіндік берер 

сыйы 

мен несіб 

е с і б а р . 

Сол себептен 

де халқымыз 

өткен 

уақытқа реніш 

артпаған. Өткеннен 

қорытынды 

шығармай, алға 

жылжу жоқ екені 

де мəлім. Ендеше, 

2017 жылдағы басты 

оқиғаларды тағы 

бір шолып өтудің реті 

келгендей. 

ЭКСПО – 2017 

халықаралық көрмесі. 

Қазақ елін төрткүл 

дүниеге танытқан басты 

оқиға, ол сөзсіз – ЭКС- 

ПО-2017 Халықаралық мамандандырылған 

көрмесі. 

Елорда үш ай бойы 115 ел 

мен 22 халықаралық ұйымның 

басын қосқан шағын қалашыққа 

айналды. Мемлекет басшысы 

Нұрсұлтан 

Назарбаев 

атап өткендей, көрменің 

арқасында туристік сектор 

жандана түсті. Астанада 

кəсіпкерлік субъектілерінің 

саны 10 пайыздан 

аса көбейді. Елорда 

бюджетіне қызмет 

көрсету саласынан 

түскен салық 1,2 есе 

өсті. Жалпы, халықаралық 

көрмені тамашалау 

үшін шетелден 

2 млн-ға жуық 

адам келді. 

– Əлем назары Алматыға 

ауды. Жыл басталысымен-ақ, 

əлем назары 

Алатау баурайына ауған 

еді. XXVIII Қысқы Дүниежүзілік 

универсиада жарқын жеңіспен 

есте қалды. Əлемдік бəсекеге 

60-қа жуық елдің 2000 спортшысы 

қатысты. Оған қоса, 3000 

ерікті жұмылдырылып, 30 мың 

шетелдік қонақтар мен туристер 

келді. 

Қысқы спорттың 12 түрінен 

жүлделер сарапқа салынған додада 

Қазақстан құрамасы жалпы 

есепте екінші орынға тұрақтады. 

Бұл – тарихи жетістік. Əрине, 

2017 жылғы Қысқы Универсиада 

Оңтүстік спортшылары үшін 

де олжалы болды. Облыс спортшылары 

1 алтын, 1 күміс жəне 

1 қола жүлде иеленді. 

Түркістан – Түркі əлемінің 

астанасы. Биылғы Наурыз мерекесі 

елдің есінде ұзақ сақталары 

анық. «Түркістан – Түркі 

əлемінің мəдени астанасы» жылына 

орай түбі бір түркі тектес 

елдер Түркістанда бас қосты. 

Түркі əлемінің «Наурызнама» 

шарасына 23 мемлекеттен 

келген түркітілдес 25 ұлттан 

тұратын 300-ге тарта шетелдік 

қонақтар, халықаралық 

ұйым өкілдері, жалпы саны 10 

мыңға жуық адам қатысқан-ды. 

Думанды Наурыз той мерекесіне 

орай, Қожа Ахмет Ясауи кесенесі 

маңында этно ауыл құрылып, 

онда ұлттық нақышта 

əрленген 12 қанатты 33 киіз 

үй тігілді. Ұлыстың ұлы күнінде 

тоннадан астам палау дайындалып, 

1 500 л Наурыз көже 

үлестірілді. 

Рухани жаңғыру жетістікке 

бастайды. Сəуір айында 

Мемлекет басшысы Н.Назарбаев 

«Болашаққа бағдар: рухани 

жаңғыру» атты мақаласын 

жариялады. Мақсатқа жету үшін 

біздің санамыз ісімізден озып 

жүруі, яғни одан бұрын жаңғырып 

отыруы тиіс. Мақала аясында 

Елбасы латын графикасына 

негізделген жаңа қазақ 

тілі əліпбиін бекітті. Соның 

негізінде Үкіметке жаңа графикаға 

көшу жөніндегі ұлттық комиссия 

құру тапсырылды. Сонымен 

бірге жаңа қазақ тілі əліпбиінің 

латын графикасына көшуі 

2025 жылға дейін кезеңкезеңмен 

жүргізілмек. 

Шымкент – ТМД елдерінің 

мəдени астанасы. 

Шымшаһардың соңғы жылдары 

экономикалық əлеуеті еселене 

түскен. Миллионға жуық 

халқы бар облыс орталығы – 

мəдениет пен руханияттың, елдегі 

ынтымақ пен бірліктің ордасы. 

2020 жылы Шымкент шаһары 

ТМД мəдени астанасы мəртебесіне 

ие болды. Ірі мегаполистің 

мұндай мəртебеге қол 

жеткізуі тегін емес. Жергілікті 

билік 2020 жылға бірнеше ауқымды 

жобаны жүзеге асыруды 

жоспарлап отыр. Биыл миллионды 

қалаға айналуды көздеп 

отырған Шымқалаға мұндай 

дəреже беру туралы шешім 

Өзбекстан астанасы Ташкентте 

ТМД елдерінің сыртқы істер 

министрлер кеңесінің кезекті 

мəжілісінде айтылған еді. 

Қазыбек бидің 350 жылдығы 

тойланды. «Қаз дауысты 

Қазыбек би жолымен: Бабаларға 

тағзым!» атты Қарағанды 

облысынан жолға шыққан халықаралық 

автокеруені Түркістанға 

аялдады. Қазыбек бидің 

350 жылдығы кең көлемде аталып 

өтті. Ауқымды шара «Ұлы 

дала үні» мерекелік концертіне 

ұласты. 7 көлік, 28 адамнан құралған 

халықаралық автокеруен 

19 тамызда Қарқаралыдан шығып, 

Жаңарқа, Жезқазған, Сəтбаев, 

Ұлытау, Қызылорда өңірлерін 

жүріп өтіп, киелі Түркістанға 

жеткен еді. 

Төреқұлов тəлімі. Биыл 

көрнекті қоғам қайраткері, дипломат 

Нəзір Төреқұловтың туғанына 

– 125 жыл. Ағартушы-ғалым, 

елші, лингвист, публицист, 

қазақтан шыққан тұңғыш баспагердің 

қысқа ғұмырында ұлтына, 

оның болашағына сіңірген 

еңбегі орасан. Алаш азаматы 

сегіз тілді меңгерген, сегіз жыл 

елшілікте тапжылмай қызмет еткен 

бірден-бір тұлға. Нəзір Төреқұловтың 

125 жылдық мерейтойына 

орай ұйымдастырылған 

«Алаштың асыл перзенті» атты 

ғылымитəжірибелік 

конференцияд 

а Т М Д , 

шет мемлекеттерден 

шақырылған 

ғалымдар мұрағаттарында 

жатқан аздыкөпті 

деректерімен 

бөлісті. 

Облыстық 

саяси қуғынсүргін 

құрбандары 

музейі 

Н.Төреқұловтың 

125 жылдық 

мерейтойына 

орай «Ұлтын 

сүйген ұлы тұлға» 

атты іс-шара 

өткізді. Сондай-ақ, 

аудан-қалалардағы 

кітапханаларға Төреқұловтың 

кітаптары тарту 

етілді. 

Бокстағы биігіміз. Сөз 

жоқ, 2017 жылы ел спортшылары 

əлемдік деңгейдегі жарыстарда 

табысты өнер көрсетті. 

Əсіресе, боксшылардың бəсі 

биік. Гамбургте өткен əлем 

чемпионатында Қазақстан 

құрамасы 6 жүлде жеңіп 

алды. Олардың арсынан 

жерлесіміз Қайрат 

Ерəлиев (56 келі) əлем 

чемпионы болып оралды. 

Жомарт Ержан қола 

жүлде еншілеген еді. 

Оған қоса, əйелдер арасында 

Азия чемпионатында 

оңтүстікқазақстандық 

Мадина Нұршаева да 

жеңімпаз атанған еді. 

ОҚМПУ-ға – 80 жыл. 

2017 жылы Оңтүстік Қазақстан 

мемлекеттік педагогикалық институты 

қос қуанышқа кенелгені 

мəлім. Биыл білім ордасының 

ашылғанына 80 жыл толды. 

ОҚМПИ – тарихы терең шежірелі 

шаңырақ. 2011 жылы Елбасының 

тікелей араласуымен 

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік 

педагогикалық институты болып 

қайта ашылды. Ағымдағы жылдың 

17 қарашасында Үкімет қаулысымен 

институт – университет 

мəртебесіне ие болды. Оқу 

ордасының ұжымы 80 жылдық 

мерейтойын республикалық 

деңгейде атап өтті. 

Еліміздегі тұңғыш орталық. 

Руханият саласында атап 

өтерлік оқиғаның бірі – Шымкент 

қалалық Тілдерді оқыту 

орталығының ашылғанына 20 

жыл толуы еді. Тыңнан түрен 

салып, елімізде бірінші болып, 

мемлекеттік тілді ақысыз оқытатын 

Орталық қарқынды жұмыс 

істеуде. Білім ордасы ашылғалы 

бері 20 мыңнан аса тұрғын 

тілдерді оқып үйренген. 

Оның 82%- 

дан астамы 

мемлекеттік 

тілді, 10%-ы 

ағылшын тілін 

үйренген. Білім 

алушылардың 

сапалық құрамы 

бойынша 30% 

мемлекеттік қызметшілер 

болса, 

52% бюджеттік сала 

мамандары. Ал жыл 

басынан бері орталықта 

1 546 азамат 

тілдерді дамыту курсын 

аяқтапты.

Марко Полоны 

таңғалдырып, 

ғарышқа ұшқан 

Жер бетінде тіршілік етіп 

жатқан жануарлардың арасында 

адамзатқа ең жақыны əрі 

қолға үйреткен ең алғашқысы 

– ит. Аңызға сенсек, Адам ата 

мен Хауа ана өмір сүргенде топан 

су басқанда адамзатқа ерген 

де осы жануар. Бір уыс масақты 

судан тістеп алып шығып, келер 

көктемде Адам ата мен Хауа ана 

жерге егіп, тіршіліктерін жалғастырыпты. 

Міне, содан осы ақылды 

жануар адамның айнымас досына 

айналған. 

Осы тұста əлемге танымал 

Ричерд Гир ойнайтын «Хатико» 

киносын көргенде жаны елжіреп, 

көзіне жас алмағандар жоқ 

шығар. Фильм стансада 9 жыл 

бойы иесін күткен иттің адалдығын 

дəріптейді. 

Ал көшпенді өмір сүрген қазақ 

халқында төрт аяқты ит тұқымы 

айбатты, иесіне адал айнымас 

серігі ғана емес, бүкіл 

мал-жанының қорғаны жəне бір 

ауылдың асыраушысы саналған. 

Мəселен, Марко Поло ХІІІ ғасырдағы 

қазақтар туралы жазбаларында 

ойға сыймайтын алып денелі, 

ерекше күшті иттерді көріп: 

«Тайыншадай биік денелі иттер 

– тағы аңдарды аулауда, күзетте 

жəне ауыр жұмыстарда тамаша 

серік» деген. 

Киелі жануар адалдығы, 

сезімталдығы жəне төзімділігімен 

ерекшеленеді десек, кейде 

адамның да қолынан келмес 

ерліктері үшін құрметке бөленіп, 

олар үшін ескерткіш орнатылған, 

аттары аңызға айналып, тарихта 

сақталып қалған. Айтпақшы, 

Лайка, Белка жəне Стрелка атты 

иттер ғарышқа қазақ жерінен 

ұшып, жерге аман-есен оралған. 

Олардың құрметіне Ресейде ескерткіш 

орнатылған. 

Мешін мен тауықтың 

ауырлығын 

ит жеңілдетеді 

Қазақтың жыл санауында 12 

жануардың арасындағы жайлысы 

– Ит жылы. Деректерге қарасақ, 

жылдар тарихының əрқайсысында 

ауыр, қайғылы, жұт 

пен ашарлылық секілді жағдайлармен 

есте қалған. Халқымыз 

жыл қайырудағы мешін, тауық 

жылдарында орын алатын қауіпқатер, 

жоқшылық, апаттарды ит 

Жылдың түсі: 

сары, алтын түстес, 

қызыл сары мен күл түстер 

сəнге енеді. 

Шырша: Жасыл шыршаны 

сəндегенде ойыншықтардың 

сары, қызыл, 

алтын түстес, қызыл 

сары түстен болғаны 

дұрыс. Ерекшелік беруде 

жыл иесі ұнататын 

кептірілген шөп, ағаш бұтақшаларымен 

əрлеуге 

болады. 

Дастархан: ит етті 

жақсы көретіндіктен буға 

піскен, қуырылған етті 

молынан қойып, қолдан 

тоқаш пісірген жақсы. 


жаман» десе намыстанатын, «тепсең ырысың кетеді» деп киесіне 

сенетін Ит жылы кіріп келеді. Халқымыз итті жеті қазынаның 

біріне балап, адалдық символы ретінде қабылдайды. Жануарлардың 

арасында ит секілді иесіне адал, сенімді дос жоқ екендігін рас- 

«Итің 

тайтын аңыз-əңгімелер өте көп. Жылнаманың соңынан орын алған, табалдырықтан 

аттағалы тұрған жануардың киесі жəне жылдың тарихи ерекшеліктерін 

талқылап көрсек. 

Жаңа жылда 

ескеріңіз 

Жаңа жыл ± жаңа үміт 

Ит жылында 

игі істермен озыңыз... 

Айгүл КЕРІМБАЙҚЫЗЫ 

aigul-kerim@mail.ru 

жылы жеңілдетіп, жақсылықтар 

алып келетіндігін тарихтан байқауға 

болады. 

Мəселен, 1920-1921 (мешін, 

тауық жылдары), 1932-1933 

(мешін, тауық жылдары) жылдар 

арлығындағы дүрбелең, Азамат 

соғысы, елдегі құрғақшылық, 

аштықтан елімізде 20 миллиондай 

қазақ қырылып, 1934 

жылы тыйылған. 1941-1945 жылдар 

аралығындағы (бұл соғыста 

600 мыңнан аса қазақстандық 

ұрыс даласында шейіт болған) 

Ұлы Отан соғысы аяқталып, 

1946 жылы ел тыныштықта өмір 

сүре бастаған. 

Тағы да мешін мен тауық 

жылына тура келетін 1968-1969 

жылдары қыс қатты болып, су 

тасқыны секілді апаттар тіркелген. 

Ел ахуалы 1970 қайта түзелген. 

Бұдан кейінгі 1982, 1994, 

2006 жылдарда Қазақстанда жайлы 

жылдар болған. 

Ит жылы туғандар... 

Бұл жұлдыз белгідегілер тынымсыз 

еңбек етіп, əрдайым қырағы 

жүреді жəне əділетсіздікке 

жаны қас əрі көмек сұрағандарға 

соңғы тиынын беруге дайын 

қасиетімен дараланады. Қаншалықты 

тік мінезді саналғанымен 

айналасындағылардың пікірімен 

санасып, соңғы кесім болған жағдайда 

турасын айтатын бірденбір 

жұлдызбелгідегі жандар. 

Бірақ кейде талас-тартыс, 

дау-дамайға тезде араласып 

кеткенін өзі де білмей қалады. 

Алайда, ешкімге зияны жоқ. Дегенмен, 

жылы шырайлы, қастығы 

жоқ, достыққа берік қасиеті 

басым ит жылында туғандармен 

бірге өмір сүру қиындау. 

Көңіл күйі əп-сəтте өзгереді, талабы 

күшті болғанына қарамастан 

досқа адалдығы шексіз. Ақшаға 

қызықпайтындықтан қаржы 

жинақтауға бейім адамдардың 

қатарынан емес. Олардың 

бір кемшілігі еріншектеу. 

Бұл жылда елімізде өнер, 

əдебиет, спорт пен билікте бағы 

жанған тұлғалар дүниеге келген. 

Олардың қатарында Ұлы Отан 

соғысында ерлік көрсетіп, Кеңес 

Одағы Батыры атағын алған батырларымыз 

– Мəншүк Мəметова, 

Хиуаз Доспанова, Талғат Бигелдинов, 

тұңғыш ғарышкеріміз 

– Тоқтар Əубəкіров, əдебиет саласында 

– Əзілхан Нұршайықов, 

Сырбай Мəуленов, Оспанхан 

Əубəкіров, Сафуан Шаймерденов 

бар. Күміс көмей əншілер Роза 

Бағланова мен Нұржамал Үсенбаева 

ит жылында дүние есігін 

ашқан. Былғары қолғап шебері, 

қазақтың атын əлемге танытқан 

Генадий Головкин мен талантты 

əнші Димаш Құдайберген де осы 

жылда туғандар. 

Əлемдік тұлғалар арасында 

пəлсапашы – Сократ, ғарышкер 

– Юрий Гагарин, сұлулық символы 

саналатын актриса – Софи 

Лорен, əнші – Майкл Джексон, 

саяси тұлға – Уинстон Черчилль, 

танымал актер – Сильвестр Сталоне 

бар. 

Жаңа жыл кəсіпкерлікпен 

айналысатын жəне шығырамашылықтағы 

адамдардың оңынан 

туатын жыл болмақ. Сонымен 

бірге медицина, экономика, 

ауыл шаруашылығы салаларында 

ілгерілеу байқалады. 

Жұлдызшылар осы салада еңбек 

ететіндердің өмірінде жақсылықтар 

орын алады деп жорамалдайды. 

Араздықта жүргендер 

достыққа бір қадам жасаса 

жеке өмірге береке алып келеді. 

Қорда тұрған қаражатты қайырымды 

іске жұмсаса, өзіне еселеніп 

қайтатындығын да ұмытпаған 

жөн. Жаңа жыл түніндегі тілектер 

арасынан бала сүю, білім 

алу, баспанаға қол жеткізем дегендердің 

жоспары орындалады 

деген болжам да айтылады. 

Қазыналы жыл болмақ 

Ит – жеті қазынаның бірі деп 

текке айтылмаған. Құмай тазы, 

төбет секілді түрлері иттің сырттаны 

атанған. Жануардың бұл 

тұқымдарын сақтап қалуға ты- 

№103 (1539) 


2017 жыл 

5 

Жаңа жыл 

құтты 

болсын! 

Құрметті оңтүстікқазақстандықтар! 

Баршаңызды ғасыр есігінен 

енгелі тұрған Жаңа 

жылмен шын жүректен құттықтаймын! 

Өтіп бара жатқан 2017 

жыл еліміз үшін тарихи жəне 

саяси оқиғаларға толы, табысты 

жыл болды. Арманымыздың 

асқары, бақытымыздың 

бастауы болған ұлы мереке 

– Тəуелсіздігіміздің 26 

жылдығын барша халық болып 

атап өттік. 

Елбасының салиқалы саясатының 

арқасында жүзеге 

асырылып жатқан мемлекеттік 

бағдарламалардың 

жəне облыс басшысының қарқынды 

қолдауының негізінде 

қаламыздың əлеуметтік-экономикалық 

маңызды мəселелері 

кезең-кезеңімен шешімін 

тауып, халықтың əлеуметтік 

жағдайын жақсартуда 

белсенді жұмыстар атқарылды. 

Бұл - іргелі елдігіміздің, 

ынтымағы мен бірлігі жарасқан 

оңтүстікқазақстандықтардың 

да қосқан ерен еңбегінің 

жемісі. 

Санаулы күндерден кейін 

төрімізге енетін жаңа – 2018 

жылға қадам басамыз. 

Халқымызда "Өткен жылға 

өкпе жоқ, келер жылдан 

үміт көп" деген дана сөз бар. 

Жаңа 2018 жыл əр шаңыраққа 

құт-берекесімен еніп, қуаныш 

пен шаттыққа кенелткей 

жəне елімізге жақсылығы 

мен игілігін ала келсін. 

2018 жыл бейбітшілік пен 

табыс жылы болсын! 

Құрметпен, 

Қилыбек ТҰРЛЫБЕК 

облыстық мəслихат 

депутаты 

рысып жатқан жандар санаулы 

ғана. Иə, ит жылынан жақсы 

үміт күтетін халықтың ұрпағымыз. 

Өйткені, халқымызда ит жайында 

жақсы ұғымдар, нанымсенімдер 

көп. Сырттан келгендер 

«Жақсы ит – иесінің жақсы 

мінез-құлқы» не болмаса «Итің 

арық болса – ауылдың намысы» 

дей отырып егесінің жақсы-жаман 

қасиеттерін байқауға 

тырысқан. Төрт аяқты жануарды 

үйдің ырысы деп зəбір көрсетуге 

ешқашан жол бермеген. 

«Мысықта үйге қонақ келмесе, 

бар назар менде болса деген 

мысықтілеулес ой болса, ит жануары 

– шаңыраққа қонақ келсе, 

отбасында бала көп болса 

– тамағым тоқ болады деген 

тілеумен жүреді» деген аңыз 

əңгімелер де бар. Бұдан бөлек, 

«ит басына іркіт төгілген 

заман» деген тіркес қалыптасқан. 

Бұл жылдарда елде молшылық 

болған екен. 

Жаңа жылда елімізге береке 

келсін!

6 

№103 (1539) 


2017 жыл 

Тынымсыз тәулік 


ЛЕБІЗ 

Әр шаңырақ 

шаттықпен тербелсін! 

Құрметті 

оңтүстікқазақстандықтар! 

Қасиетті де киелі қазақ жеріне, 

Тəуелсіз елімізге Жаңа, 2018 жыл 

қадам басып келедi. Қай-қайсымыз 

болса да əдеттегідей Жаңа жылға 

үмітпен қарап, жағымды жаңалықтар 

күтіп, жаңа мақсат-міндеттер 

белгілейміз. Біз қашанда өткенге 

салауат айтып, жарқын болашақтан 

жақсы үміт күткен халықпыз. 

Əрбір игі істер мен жаңа бастамаларыңызға 

сəттілік серік болсын 

деймін. 

Осы ретте барша қазақстандықтарды 

кіріп келе жатқан жаңа 

2018 жылмен құттықтаймын! Жаңа 

жыл əрбір шаңыраққа құт, береке, 

ырыс алып келсін! 

Ақ тілекпен жаңа жылды қарсы 

алуға ақ дастарқан басына жиналған 

ағайынның əрқайсына – береке, 

халқымызға – игілік, мемлекетімізге 

– молшылық, ал əр шаңыраққа – 

бақыт пен шаттық тілеймін. 

Ермек ДƏРМЕНОВ, 

Шымкент қалалық 

мəслихатының депутаты 

Жемісті 

нәтиже берді 

Келе жатқан жаңа жылды қуанышты 

нəтижелермен қарсы алғалы 

отырмыз. Атап айтқанда, 

Шымкент қаласы бюджетінің салықтық 

түсімдері толық 100%-ға 

орындалмақ. 

Сонымен қатар, жыл бойы 

жүргізіліп келе жатқан салықтарды 

əкімшілендіру жəне қосымша 

кіріс көздерін іздестіру іс-шаралары 

нəтижесінде түсімдердің өсу қарқыны 

129,5%-ға жетіп, өткен жылмен 

салыстырғанда қала бюджетіне 

артығымен 15,3 млрд теңге түсуі 

жоспарлануда. 

Құрметті қала тұрғындары! 

Еліміздің жəне қаламыздың əлеуметтік-экономикалық 

дамуына 

келесі жылы да аянбай еңбек 

ететінімізді жеткізе отырып, Сіздерге 

Жаңа жыл қуаныш, құт-береке 

əкелсін! Дендеріңізге саулық, 

отбасыларыңызға амандық, еңбектеріңізге 

табыс тілеймін! 

Нұржан НƏЛІБАЕВ, 

Шымкент қаласы бойынша 

Мемлекеттік кірістер 

басқармасының басшысы 

Жыл соңы таяған 

сайын бұл 

мерекені асыға 

күтетіндер 

көп екені жасырын емес. 

Кейбіреулер еңбек демалысын 

қаңтар айына жоспарлап, 

демалысқа аттанып 

жатады. Ал ондай демалыстың 

сəті түспегендер 

желтоқсанның соңы 

мен қаңтардың басында 

болатын 3-4 күн демалыста 

барынша тынығуға тырысады. 

Жаңа жылды тың 

көңіл, сергек сезіммен қарсы 

алу үшін мерекелік демалыстың 

маңызы зор. 

Нұрлан БЕКТАЕВ 

nb22@bk.ru 

Ал енді елестетіңізші, 

осындай мəре-сəре демалыста 

жұмыс істейтіндар бар. 

Иə, олар біз тыныққанда қызмет 

көрсетеді, көпшіліктің демалысы 

сəтті өтуі үшін тер төгеді. 

Ендеше, бұл жолы сондай 

азаматтардың бірқатарына 

сөз тізгінін берсек... 

«Біз хабарламасақ 

пойызға мінбейтін 

жолаушылар бар» 

...Күндіз-түні жолаушыларға 

хабарлап, бағыт-бағдар 

беріп отыратын дикторды іздеп, 

Шымкент теміржол вокзалына 

келдік. Халық ығы-жығы. 

Жолаушылардың арасында 

тұрып, перрондағы таныс 

дауысты тағы бір тыңдап алдық. 

Содан кейін вокзал ғимаратының 

екінші қабатына 

көтерілдік. Бір шетте «Дикторлар 

бөлмесі» деген жазуы 

бар кабинет тұр. Қаптаған 

кассаның арасынан ерекшеленбейді. 

Есікті қағып, ішке 

ендік. Орта жастағы апай келе 

жатқан пойыздың бағыты мен 

нөмірі жазылған парақты оқып, 

дайындалып отыр. 

– Біздің жұмысымыз сырт 

көзге ерекшеленбегенімен, 

жолаушылар үшін аса маңызды, 

– дейді Света Таликенбайқызы. 

– Тіпті, кейде біз хабарламағанша 

перронда тоқтап 

тұрған пойызға отырмайтын 

жолаушылар бар. Сапарға жиі 

Олар мерекеде 

қызмет 

шығатын азаматтар өзінің пойызын 

танып, жапа-тармағай 

вагонға мініп жатқанда диктордың 

дауысын күтетін жолаушылар 

да кездеседі. Əрине, 

тек олар үшін ғана емес, 

жылдар бойы жаттанды болып 

қалған мəліметтерді біз 

үнемі дəл алғашқы ақпарат 

секілді оқуға тиіспіз. 

Қателесуге болмайды. Пойыздың 

атауын, бағытын нақты 

айтып, вагонға отырудың 

басталған уақытын хабарлаймыз. 

Күндіз-түн, мереке немесе 

демалыс деген ұғым жоқ. 

12 сағаттық ауысыммен жұмыс 

істейміз. 

Қазақстан теміржолы Шымкент 

станциясында жұмыс істеп 

келе жатқаныма биыл 20 

жыл болды. Өз кəсібімді сүйемін. 

Халыққа қызмет көрсетуге 

əрқашан дайынбыз. Күнделікті 

ағылған жолаушыларға 

бағыт-бағдар сілтеп, сапарға 

шығарып салудың да өз 

қызығы бар. Ендеше, барша 

отандастарымызды келе жатқан 

мерекелерімен құттықтап, 

демалыстарыңыз сəтті өтсін 

деп тілеймін! 

«Мереке күндері 

жұмысымыз 

көбеймесе, 

азаймайды» 

Əдеттегіден ұзағырақ созылатын 

демалыс күндері, 

өкінішке қарай, келеңсіз жағдайлар 

болып тұратыны жасырын 

емес. Оның көбісі дене 

жарақатына байланысты. Əсіресе, 

алкогольді ішімдік ішу 

мен отшашуды дұрыс пайдаланбау 

соңы өкінішке ұрындырып 

жатады. Осындайда 

іздейтініміз – дəрігерлер. 

Бұл мамандар тəуліктің кез 

келген сəтінде көмек қолын 

созуға дайын. Солардың бір 

тобы Шымкент қалалық жедел 

медициналық қызмет 

көрсету ауруханасының қабылдау 

бөлімінде отырады. 

Қарапайым жұмыс күндердің 

өзінде мұндағы дəрігерлерде 

дамыл жоқ. Ал мереке 

күндері жұмыс тіпті қауырт 

бола түседі дейді қабылдау 

бөлімінің меңгерушісі Сəбит 

Байбосынов. 

– Биыл ауруханамыздың 

жаңа ғимараты пайдалануға 

беріліп, біздің бөлім осында 

ауысты. Мұнда дəрігерлердің 

сапалы жұмысына бар жағдай 

жасалған. Бетін аулақ 

қылсын, жарақаттанған азаматтар 

мен науқастарды кез 

келген көлемде қабылдауға 

дайынбыз. Түрлі дерттерден 

бөлек жол апаты, техногенді 

апат, əуе апаты секілді оқыс 

оқиғалар кезінде жұмыс істеуге 

əзірміз. 

Кейде адамның өзі де 

кінəлі болып жатады. Неге 

дейсіз бе? Мереке күндері 

ішімдік ішіп алып, тайып құлайды. 

Бір-бірімен төбелесіп, 

жарақаттанып жатады. Ал пиротехникалық 

заттарды пайдаланудың 

кесірінен зақымданатындары 

қаншама. Мереке 

күндері күшейтілген 

тəртіпте кезекшілікте боламыз 

дегенім содан. Бұл күндері 

бізге жеткізілетін науқастар 

саны басқа күндерге қарағанда 

арта түседі. Дегенмен, 

біз оларды қабылдап, 

ем-дом жасауға дайынбыз. 

Сол үшін күн-түн, демалыс 

деген жоқ. Мереке күндері 

де бізге кəдімгі жұмыс уақыты. 

Жаңа жыл түні де қарбалас 

жұмыс бір сəт тоқтамайды. 

Осы орайда мен жерлестерімізді 

мерелерімен құттықтап, 

денсаулықтарыңыз мықты 

болсын деп тілеймін! 

етеді 

«Біз әр адамның 

жан-дүниесінен 

орын аламыз» 

Жақсы демалыс дегенді бір 

сөзбен айта аласыз ба? Оңай 

болмаса керек. Жақсы тынығу 

ұғымының сипаты көп. Арасында 

дəмді тамақтану, яғни 

ас мəзірі де бар. Ал осы аспаздық 

өнерді мықтап меңгерген 

мамандық иелері бізге 

əр сəт қызмет көрсетуге 

əзір. «Адам туған сəтінен бастап 

о дүниеге аттанғанша тамақтанады» 

дейді сұхбаттасушы 

кейіпкеріміз – бренд-шеф 

Владимир Копылов. 

– Тамақтану – адам өмірі 

үшін аса маңызды. Ал дəмді 

тамақтанудың лəззаты тіпті 

ерекше. Менің аспаздықта жүргеніме 

биыл 19 жылдан асып 

барады. Адамдарды дəмді аспен 

қуанту – менің сүйікті ісім. 

Тағам əзірлеуге бала кезімнен 

құмар болдым. Жалпы, біздің 

жұмысымыз əдеттегі кестеге 

сəйкес келе бермейді. Мысалы, 

адамдар жұмыс аптасынан 

кейін жақсылап демалыс 

өткізгісі келеді. Немесе мейрамханаларға 

барып, көңіл-көтеруге 

болады. Ал ондай демалыстың 

дəмді тағамсыз өтпейтіні 

бесенеден белгілі. Сондай 

сəтте біз көмекке келеміз. 

Біз адамдарға дəмді тамақтану 

лəззатын сыйлаймыз. Ал мереке 

күндері келушілер көбейе 

түседі. Міне, қазір де жаңа 

жылдық кештер басталып кетті. 

Оған өзгеше ас мəзірін əзірлеп, 

мұқият дайындалуымыз керек. 

Жауапкершілік жоғары. Себебі 

біз дəмді тағаммен адамның 

ішкі дүниесіне жақындай түсеміз. 

Ендеше, дастарханға 

қош келдіңіз дегім келеді!

Жыл жемісі 


№103 (1539) 


2017 жыл 

7 

Бірер күннен 

кейін тағы 

бір жыл тарих 

қойнауына 

жол тартады. 

Əр жылдың 

өзіндік жемісі болатыны 

секілді, 2017 жыл 

да еліміз үшін жаңа 

белестерге толы болды. 

Мемлекет басшысының 

тапсырмасына 

орай əлеуметтік 

маңызы бар 

бірқатар нысандар 

ашылды. Ескі жылда 

Шымкент қаласының 

əлеуметтік, 

экономикалық, 

өндірістік дамуында 

тың серпілістер 

болды. 

Сапарғали ҚАНАТ 

sqanaat@shymkala.kz 

Жыл басынан бері 7 

білім ошағы пайдалануға 

берілді. 80 жекеменшік 

балабақша ашылып, 6 

мектепте қосымша ғимарат 

құрылысы салынды. Сондай-ақ, 

118 мектеп жөндеуден 

өтті. 

«Абай» саябағында 

Өтебойдақ Тілеуқабылұлы 

атындағы медицина 

қызметкерлерінің аллеясы 

ашылды. 

Қала аумағында қызғалдақтың 

1 миллион 

300 мың тұқымы егілді. 

«Химфарм» зауытында 

жылына 200 миллион 

таблетка шағаратын жаңа 

цех іске қосылды. 

Орта Азиядағы алғашқы 

биогаз қондырғылар кешені 

іске қосылды. 

Бір жылда 

атқарылған 

бірегей істер 

«Шымкент ситиде» 14 

тұрғын үйдің құрылысы 

жүргізілуде. 

Балалар кітапханасы 

пайдалануға берілді. 

Халықаралық стандартқа 

сай, ерекше үлгідегі 

«Aidana Plaza» қонақүйі бой 

көтерді. 

Əкімшілік-іскерлік орталығы 

аумағында жаңа саябақтың 

іргетасы қаланды. 

Робот техникасын құрастыратын 

мектеп ашылды. 

60 

жылдық тарихы бар «Металлург» 

саябағы жөндеуден 

өтіп, пайдалануға 


ОҚО прокуратурасында 

Азаматтарды қабылдау орталығы 

ашылды. 

Табиғи газ жүйесі бойынша 

4 нысанның құрылыс 

жұмысы аяқталды. 

Бокс мектебінің халықаралық 

талаптарға сай 

келетін жаңа ғимараты 

ашылды. 

Азаматтарға əлеуметтікпсихологиялық 

қолдау көрсететін 

«Дағдарыс орталығы» 

ашылды. 

3000-ға жуық тұрғын 

үй сапалы ауыз сумен қамтамасыз 

етілді. 

Шымкентте 1339 

пəтерлі 29 тұрғын үй бой 

көтерді. 

Қалалық жедел медициналық 

көмек көрсету ауруханасы 

жанынан 3-қабатты 

қабылдау-диагностикалық, 

реанимациялық ота жасау 

корпусы ашылды. 

70 жаңа аялдама орнатылды. 

Медициналық психологиялық 

оңалту орталығы 

пайдалануға берілді. 

5 «Паз- Вектор» 

автобусы 

сатып алынды.

8 

№103 (1539) 


2017 жыл 

Жыл жаңалығы 


Ресми деректерге 

сүйенсек, елімізде 

базалық зейнетақы 

зейнет жасындағы 

2 млн 139 

мың, ынтымақты 

зейнетақы – 2 млн 

127 мың жанға тағайындалған. 

Ендеше, 2018 жылдың 

1 қаңтарынан бастап енетін 

зейнетақыдағы өзгерістерге 

елеңдейтіндер көп. Жаңа 

жылдан бастап зейнетақы 

жүйесіндегі жүзеге асатын 

жаңалықтарды, жəрдемақыларды 

«Азаматтарға арналған 

үкімет» мемлекеттік корпорациясы» 

коммерциялық 

емес акционерлік қоғамының 

ОҚО бойынша филиалы 

– «Əлеуметтік төлемдерді 

ведомствоаралық есептеу 

орталығы» департаментінің 

директоры Бахыт Мүсірəліұлы 

тарқатып айтып береді. 

мөлшері ең төменгі күнкөріс деңгейінің 

74%-ын, 30 жылда - 94%- 

на жетеді. Еңбек өтілі 33 жəне 

одан да көп жылды құраса, базалық 

зейнетақының мөлшері ең 

төменгі күнкөріс деңгейінің 100%- 

ын құрайды. Азаматтар (азаматша) 

неғұрлым көп жұмыс істеген сайын 

оның жинақтаушы жəне бюджеттік 

қаражат есебінен төленетін базалық 

зейнетақысы да көбірек болады. 

Мысалы, еңбек өтілі 35 жыл 

болса, 1998 жылдың 1 қаңтарына 

дейінгі ынтымақты зейнетақы жүйесінде 

еңбек өтілінің 20 жылы ғана 

есептелетін еді. Қалған 15 жылға 

зейнетақы жинақтау қорына аударылған 

зейнетақы жарнасы қосылатын. 

Енді 2018 жылдың 1 шілдесінен 

бастап 35 жылдық еңбек 

өтілі толықтай саналады. 

ДЕКРЕТТІК ДЕМАЛЫСТА 

БОЛҒАН УАҚЫТ ЕҢБЕК 

ӨТІЛІНЕ ЕСЕПТЕЛЕДІ 

2014 жылғы қаңтардан бері жұмыс 

істейтін əйелдерге бір жасқа 

дейінгі бала күтіміне байланысты 

зейнетақы жарнасы аударылып 

тұрады. Яғни, міндетті жарнаның 

мөлшері - 10 пайыз. Оның 

18 

зейнетақы төлемдерінің тағайындалуына 

құқықтары бар. 

Сонымен бірге зейнетақы жинақтары 

жеткілікті жандар шарт 

жасау арқылы ерлер – 55, əйелдер 

50-55 жасында зейнет демалысына 

ерте шыға алады. Ол үшін 

əйелдердің зейнетақы қорында – 

12 млн, ерлерде – 9 млн теңге 

жинақталуы тиіс. 

ӨТІНІШ БЕРУ МЕРЗІМІ 

Егер əйел азамат зейнеткерлік 

жасқа (58 жас) 2017 жылғы 10 қарашада 

толып, уақытында, яғни, 

2017 жылғы 31 желтоқсанға дейін 

жасы бойынша зейнетақы төлемін 

тағайындауға өтініш бермей, тек 

2018 жылғы қаңтар айында келсе, 

онда «Қазақстан Республикасында 

зейнетақымен қамсыздандыру 

туралы» Заңның 11-бабының 

1-тармағына сəйкес, өтінішімен 

жəне құжаттар топтамасымен 

жасы бойынша зейнетақы төлемін 

тағайындауға 58,6 жасқа толғанда 

ғана өтініш бере алады. 

Зейнетақысы жəне жəрдемақы 

жөнінде өзекті сұрақтар туындап 

жатса, жергілікті «Əлеуметтік төлемдерді 

ведомствоаралық есептеу 

орталығы» немесе «Халыққа 

қызмет көрсету орталығы» бөлім- 

де арттыру жоспарлануда. 

2018 жылдың 1 қаңтарынан 

айлық есептік көрсеткіш (АЕК) 2 

405 теңгеге тең, ең төменгі зейнетақы 

мөлшері 33 745 теңге, ал 

мемлекеттік базалық зейнетақы 

төлемі 15 274 теңгеге дейін жоғарылайды. 

Сондай-ақ, жаңа тағайындалған 

зейнетақы мөлшерлерін есептеу 

үшін есепке алынатын ең жоғарғы 

табыс 110 630 теңгені көрсетсе 

(46 айлық есептік көрсеткіш 

х 2 405 теңге), ең жоғарғы жаңадан 

тағайындалған зейнетақы 

мөлшері 82 973 теңге болады (46 

АЕК - 75%) 

Мүгедектiгi бойынша, асыраушысынан 

айрылу жағдайы бойынша 

жəне жасына байланысты берiлетiн 

мемлекеттiк əлеуметтiк жəрдемақылар, 

сонымен қатар əлеуметтік 

медициналық жəне түзету 

мекемелерінде тұратын азаматтар 

үшін берілетін төлемдер мөлшері 

ең төменгі күнкөріс деңгейінің 

өзгеруіне байланысты өсіріледі. 

Яғни, ең төменгі күнкөріс деңгейі 

– 28 284 теңге. 

Еңбек жағдайлары ерекше 

зиян жəне ерекше ауыр жұмыстарда 

істеген адамдар үшін берілетін 

мемлекеттік арнайы жəрдемақының, 

бала туғанда берілетін 

Сонымен қатар, мемлекеттік 

əлеуметтік сақтандыру қорынан 

2018 жылғы 1 қаңтардағы жағдай 

бойынша алушы болып табылатын 

тұлғаларға еңбек ету қабілетінен 

жəне асыраушысынан айрылу 

жағдайларына тағайындалған 

əлеуметтік төлемдердің мөлшерін 

16%-ға арттыру көзделген. 

Банкроттық салдарынан таратылған 

жəне қызметкерлердің 

өміріне немесе денсаулығына 

келтірілген зиян үшін жауапты деп 

танылған заңды тұлғалардың бұрынғы 

қызметкерлеріне зиянды 

өтеу жөніндегі төлемдерді капиталдандыру 

кезеңі аяқталғаннан 

кейін жүзеге асырылатын ақшалай 

төлемдерін алушылар 6%-ға 

арттырылады. 

КӨП БАЛАЛЫ АНАЛАРҒА 

ТАҒАЙЫНДАЛАТЫН 

ЖӘРДЕМАҚЫ 

«ҚР арнаулы мемлекеттік жəрдемақы 

туралы» еліміздің 1999 

жылғы 5 сəуірдегі № 365-I Заңына 

сəйкес, «Алтын алқамен», «Күміс 

алқамен» жəне «Батыр ана» ретінде 

марапатталған, І жəне ІІ дəре- 

20жыл: 

ЗЕЙНЕТАҚЫ ЖuЙЕСІНДЕ 

ҚАНДАЙ oЗГЕРІСТЕР БАР? 

Айгүл КЕРІМБАЙҚЫЗЫ 


ЗЕЙНЕТКЕРЛІК 

ӨТІЛГЕ НЕ КІРЕДІ? 

Осы уақытқа дейін ерлер 63, 

əйелдер 58 жасында зейнеткерлікке 

шықса, 2027 жылға қарай əйелдер 

мен ерлердің зейнетке шығу 

жасы теңеледі. 2018 жылдың 1 

шілдесінен бастап зейнетақы жүйесін, 

қатысу өтіліне қарай тағайындалатын 

базалық зейнетақы 

төлемдерін тағайындауда өзгерістер 

енгізіледі. 

Осыған дейін барлық адамға 

базалық зейнетақы тағайындауда 

қандай еңбек өтілі болса 

да мөлшері бірдей болды. Енді 

1998 жылдың қаңтарына дейінгі 

де, кейінгі де еңбек өтілі есепке 

алынады. Зейнеткерлік өтілге 

ынтымақты жүйесінде жинақталған, 

1998 жылғы 1 қаңтарға еңбек 

өтілі; міндетті зейнетақы жарналары 

төленген аралықты қарастыратын 

жинақтау өтілі; бала үш 

жасқа толғанға дейінгі, 16 жасқа 

дейінгі бала кезінен мүгедек баланың 

күтімі; əскери қызметкермен, 

арнайы мемлекеттік органдардың 

қызметкерімен, дипломатиялық 

жұмыскерлермен жəне т.б. 

бірге тұрған уақыты кіреді. 

Бұл өзгерістер 2018 жылғы 1 

шілдеден бастап базалық зейнетақысы 

қайта есептелетін зейнеткерліктегі 

жəне жаңадан зейнеткерлікке 

шығатын адамдарға қолданылады. 

ЕСЕПТЕУ ӘДІСТЕМЕСІ 

Егер азамат 10 жыл ғана жұмыс 

істеп, БЗЖҚ-ға аударымдар 

жасаған болса немесе мүлдем жұмыс 

істемеген болса, оған базалық 

зейнетақы ең төменгі күнкөріс 

деңгейінің 54%-ы мөлшерінде тағайындалады. 

10 жылдан астам 

жұмыспен өтелген əр жыл үшін 

базалық зейнетақы 2%-ға арттырылады. 

Мысалы, 20 жыл қатысу 

өтілінде базалық зейнетақының 

6 пайызын мемлекеттік сақтандыру 

қоры аударса, ал 4 пайызы 

республикалық бюджеттен субсидияланады. 

2018 жылы да дəл осылай жалғасады 

жəне декреттік демалыста 

болған 3 жыл еңбек өтіліне есептеледі. 

Жоғары оқу орнын оқып жүрген 

жəне əскерде болған кезеңдер 

де міндетті түрде еңбек өтілі 

ретінде саналатын болды. 

ЗЕЙНЕТКЕРЛІККЕ ЕРТЕ 

ШЫҒУҒА БОЛАДЫ 

Қазақстанда зейнеткерлік жастың 

жоғарылауы қазіргі кезде зейнеткерлікке 

ерте шығуға жеңілдігі 

бар əйелдерге қатысы болмайды. 

Бұл бес жəне одан көп бала туған 

(асырап алған) жəне оларды сегіз 

жасқа дейін тəрбиелеген əйелдер 

53 жасқа толғанда жасы бойынша 

зейнетақы төлемдеріне құқығы болады. 

Сонымен қатар, 1949 жылғы 

29 тамыз бен 1963 жылғы 5 

шілде аралығы кезеңінде төтенше 

жəне барынша көп радиациялық 

қаупі бар аймақтарда кем дегенде 

5 жыл уақыт тұрған əйелдердің 

45 жасқа толғанда жасы бойынша 

шелеріне жүгініп, мамандардан кеңес 

алуларына болады. 

ЗЕЙНЕТКЕРЛІК 

ЖАСТЫ КЕЗЕҢ-КЕЗЕҢІМЕН 

КӨТЕРУ КЕСТЕСІ 

2018 жылы зейнет жасы: 63 жас 

- ер адамдар үшін, 58 жас жəне 6 

ай - əйел адамдар үшін. 

Базалық зейнетақы – еңбек 

өтілі мен табысы болмаған зейнет 

жасындағыларға беріледі. 

Ынтымақты зейнетақы – 1998 

жылдың 1 қаңтарына дейін əйелдерде 

20, ер адамдарда 25 жыл 

еңбек өтілі болғанда республикалық 

бюджеттен бөлінетін қаржы. 

Мұны зейнет жасына жеткенше жинақтаушы 

зейнетақы қорына 10%- 

дан құйып отырады. 

ЕҢ ТӨМЕНГІ 

ЗЕЙНЕТАҚЫ МӨЛШЕРІ 

2018 жылдың 1 қаңтарынан 

бастап, тағайындалған зейнетақы 

төлемдерін, соның ішінде əскери 

қызметте болған қызметкерлерінің 

зейнетақы төлемдерін 8% көлемін- 

ЗЕЙНЕТКЕРЛІК ЖАСТЫ КЕЗЕҢ-КЕЗЕҢІМЕН КӨТЕРУ КЕСТЕСІ 

Жыл 

Зейнеткерлік 

жасы 

Туған күні 

2018 жылғы 1 58 жас 6 ай 1960 жылғы 1 қаңтар мен 1960 жылғы 

қаңтар 

30 маусым аралығы 

2019 жылғы 1 

қаңтар 

59 жас 1960 жылғы 1 шілде мен 1960 жылғы 

31желтоқсан аралығы 

2020 жылғы 1 59 жас 6 ай 1961 қаңтар мен 1961 жылғы 

қаңтар 


2021 жылғы 1 

қаңтар 


31 желтоқсан аралығы 


қаңтар 


2023 жылғы 1 

қаңтар 




қаңтар 


2025 жылғы 1 

қаңтар 




қаңтар 


2027 жылғы 1 

қаңтар 



біржолғы жəне бала бір жасқа толғанға 

дейін оның күтіміне байланысты 

берілетін мемлекеттік жəрдемақы 

мөлшерлері, арнайы мемлекеттік 

жəрдемақылар тағайындалуы 

мен артылу мөлшері 2018 

жылдың 1 қаңтарынан бастап айлық 

есептік көрсеткіштің мөлшеріне, 

яғни 2 405 теңгеге көбейеді. 

Мəселен, №1 тізім бойынша арнайы 

жəрдемақы мөлшері – 22 

655 теңге, ал №2 тізім бойынша 

– 20 154 теңге. 

Ата-аналарға, қорғаншылар 

немесе қамқоршыларға берілетін 

немесе мүгедек баланы тəрбиелеушіге 

берілетін жəрдемақылардың 

тағайындалуы мен арттырылуы 

1,05 ең төменгі жалақы мөлшерінен 

алынып (ең төменгі жалақы 

мөлшері 28 284 теңге), 29 

698 теңге жетеді. 

БАЛА КҮТІМІНЕ БЕРІЛЕТІН 

ЖӘРДЕМАҚЫ 

Бала туғанда берілетін біржолғы 

мемлекеттік жəрдемақы 

мен бала бір жасқа толғанға 

дейін оның күтіміне байланысты 

берілетін мемлекеттік жəрдемақы 

мөлшерлері 2018 жылдың 1 

қаңтарында: 

Бірінші, екінші, үшінші балаға 

– 91 390 теңге (38 айлық есептік 

көрсеткіш); Төртінші жəне одан 

кейінгі балаларға – 151 515 теңге 

(63 айлық есептік көрсеткіш) 

төленіп беріледі. 

Сондай-ақ, бала бір жасқа 

толғанға дейін оның күтіміне 

байланысты ай сайынғы төленетін 

жəрдемақы мөлшерінің төлемі 

мынадай: 

Бірінші балаға – 13 853 теңге; 

Екінші балаға – 16 379 теңге; 

Үшінші балаға – 18 880 теңге; 

Төртінші және одан кейінгі балаларға – 

21 405 теңге төленеді. 

желі «Ана даңқы» ордендерімен 

марапатталған көп балалы аналар 

үшін арнаулы мемлекеттік жəрдемақылар 

тағайындау тəртібі, ҚР 

«Балалы отбасыларға берілетін 

мемлекеттік жəрдемақылар туралы» 

Заңына ауыстырылады. Бірақ, 

бір төлемнен басқа төлемге ауыстыру 

үшін қайта рəсімделуі автоматты 

түрде алушылардан ешбір 

жаңа өтініш алынбай жүзеге асырылады. 

Ал 2018 жылдың 1 қаңтарынан 

аталған төлемдер мөлшері 

– 15 392 теңге. 

Сондай-ақ, келер жылы мүгедектігіне 

байланысты тағайындалатын 

мемлекеттік əлеуметтік жəрдемақы 

мен арнаулы мемлекеттік 

жəрдемақы біріктіріліп төленеді. 

ТҮЙІН 

Халықтың əр жылдан 

күтер жақсылығы 

мол. Елімізде əлеуметтік салада 

тұрғындардың игілігі үшін жаңа 

бағдарламалар іске қосылды. 

"Бiз 2020 жылға дейін зейнетақы 

жүйесiн жаңғыртуды аяқтаймыз. 

Мемлекет басшысының тапсырмасымен 

осы уақыттан бастап 

мемлекет бюджетiнен төленетiн 

зейнетақы көлемiн арттыруды 

қарастырып отырмыз. 2018 жылдың 

1 қаңтарынан бастап базалық 

зейнетақы, мүгедектерге, 

асыраушысынан айырылғандарға 

төленетiн жəрдемақы 16 пайызға 

дейін өседі» дейді ҚР еңбек 

жəне халықты əлеуметтік қорғау 

министрі Т. Дүйсенова. 

Зейнетақыдағы жаңа реформалардан 

бөлек осыған дейін 

пилоттық жоба ретінде қолданылған 

«Өрлеу» жобасы 2018 

жылы түбегейлі іске асыралатын 

болады. Онда жəрдемақының 

орнына жаңа форматтағы атаулы 

əлеуметтік көмек төленеді. 

Мұндағы биліктің мақсаты аталған 

жоба арқылы аз қамтылған 

отбасыларды кəсіпке үйретіп, 

жағдайын түзетуге мүмкіндік 

беру. Бұдан бөлек «Нəтижелі жұмыспен 

қамту» мемлекеттік бағдарламасы 

аясында өңірде 12 

мыңнан астам адам кəсіптік 

білім алуға жолдама алып, 9 

мыңы мамандық игерді.

Қауіпсіз қала 


№103 (1539) 


2017 жыл 

9 

Шы мқала тұрғындарының 

қауіпсіздігін 

қамтамасыз 

етуде түнгі уақытта көше жарығының 

маңызы зор. Сала 

мамандарының мəліметінше, 

бүгінде орталықтағы көпқабатты 

тұрғын үйлердің ауласы 

100 пайыз жарықтандырылған. 

Яғни, 1020 тұрғын 

үйдің ауласына бағаналар 

орнатылып, жарықпен қамтамасыз 

етілген. 

1020 

көпқабатты 

тұрғын үй 

ауласы 

жарықтандырылған 

Шамдары 

жарқыраған 

Шымқала 

2018 

жылы 43 көшеге 

жарық беру 

жоспарлануда 

2017 жылы қала тұрғындарының қауіпсіздігін қамтамасыз 

ету мақсатында Шымкент қаласында 

көптеген кешенді жобалар қолға алынды. Отбасылық 

өмірдегі қылмыстар мен құқық бұзушылықтарды 

болдырмау мақсатында «Тұрмыстық зорлықзомбылық» 

профилактикасы, «Қауіпсіз қала», «Құқықтық 

тəртіп», «Қадағалау», «Тұрмыс», «Шартты» жедел 

сауықтыру іс-шаралары ұйымдастырылды. 

МЕГАПОЛИС 

ҚАУІПСІЗДІГІ 

Тұрақты дамуға 

бастайды 

Ақмарал МОЛДИЯРҚЫЗЫ 

aashirova@shymkala.kz 

2017 

жылы 

23 көшені 

жарықтандыру 

жұмыстарына 

қаржы қаралды 

А. КЕРІМҚҰЛОВА 


йылған. Осы мақсатта жыл 

басынан бері төрт аудан бойынша 

23 көше жарықтандырылып, 

4-еуі қайта жаңартылды. 

Мəселен, «Қатынкөпір» 

шағынауданындағы Б. Өмішұлы 

көшесінің 3 шақырымына 

74 шам көзі орнатылды. Қала 

аумағына қосылған Текесу 

тұрғын алабында бір шақырымдай 

орталық көшеге 46 

шам көзі қойылып, жарық қосылды, 

– дейді Шайхислам 

Кемелхан. 

Шымкенттегі орталық көшелерден 

бөлек, тұрғын үйлерге 

барар жолдар жарықпен 

қамтамасыз етілген. Қаладағы 

Студенттер қалашығындағы 

№65, 67А, 75А көпқабатты 

тұрғын үйлерінің алдында 

жарық бағаналары өткен 

жылы қойылыпты. Тұрғындар 

«аулада жарықтың 

қосылғанына екінші жыл. Бұрынғыдай 

емес, тыныш ұйықтайтын 

болдық» дейді. 

– 2016 жылы қатар тұрған 

4-5 тұрғын үйдің ауласына 

жарық шамдарын орнатты. 

Бұл үйлерде көп балалы 

отбасылар көп тұратындықтан 

ата-аналар енді бұрынғыдай 

уайымдамайды. Себебі, 

жаз мезгілінде бұрын қараңғыдан 

балаларымыз сыртта 

ойнамайтын, үйден шығаруға 

біз де қорқатынбыз. 

Жарық бергелі, кешке қарай 

ойын жəне спорттық алаңшаларда 

емін-еркін ойнай береді. 

Қазір қыстың өзінде біршама 

уақытқа дейін шанасын 

алып, сырғанауына рұқсат 

Сала мамандарының айтуынша, 

биліктің қала көшелері 

мен көпқабатты тұрғын 

үйлердің аулаларын жарықтандыру 

жұмыстары осыдан 

төрт-бес жыл бұрынғыға 

қарағанда қарқынды қолға 

алынған. Қала тұрғындарының 

қауіпсіздігін қамтамасыз 

етуде атқарылып жатқан 

жұмыстар аз емес. Айталық, 

2013-2015 жылдар аралығында 

небəрі 334 тұрғын 

үйдің ауласында жарық шамдар 

болған. Тұрғындардың 

түнгі тыныштығы, қауіпсіздігі, 

құқық бұзушылық пен қылмыстың 

алдын алу мақсатында 

2016 жылдан бастап жарықтандыру 

мəселесіне көңіл 

бөлініп, қалалық бюджеттен 

қаржы қарастырылған. Шымкент 

қаласының тұрғын үйкоммуналдық 

шаруашылық 

бөлімі көріктендіру секторының 

бас маманы Шайхислам 

Кемелхан өткен жылы қосымша 

қала орталығындағы 686 

көпқабатты тұрғын үйдің ауласы 

жарықтандырылғандығын 

атап өтті. 

– Шымкент қаласының орталық 

көшелерін түнгі жарықтандыру 

жұмыстары қажеттілігіне 

қарай кезең-кезеңімен 

атқарылуда. Жолаушылар 

көп жүретін көшелер, 

шағынаудан, қалаға жаңадан 

қосылған тұрғын алаптағы 

маңызды көшелер, мектеп, 

балабақша, емхана орналасқан 

көшелерге жарықтандыру 

бірінші кезекке қоберетін 

болдық, – дейді №65 

үйдің тұрғыны Күміскүл Бақбергенова. 

Əл-Фараби ауданы бойынша 

жарықтандыруды қажет 

ететін 30 тұрғын үйдің ауласы 

бар екен. «Тұрғындардың 

өтініштерімен мəселе жыл 

сайын реттеліп келеді. Биылдың 

өзінде аудан бойынша 5 

көшеге, 3 тұрғын үй ауласына 

жарық қажет деген өтініш 

келіп түсті. Жалпы, ауданда 

35 көпқабатты тұрғын үйдің 

алды жəне 50 көшеге жарық 

бағанасы керек. Келесі 

жылы жарықтандыруды қажет 

ететін көше, аулаларды қалалық 

тұрғын үй коммуналдықшаруашылық 

бөліміне ұсындық, 

– дейді Əл-Фараби аудандық 

инфрақұрылым жəне 

көріктендіру бөлімінің бас маманы 

Мадина Ордабекова. 

Биыл төрт аудан 

əкімдігінің ұсынысы бойынша 

43 көшеге жарық беруге қаржы 

қарастырылған. Олардың 

жобалық-сметалық құжаты 

сараптамадан өтіп, жұмысты 

жүргізетін мердігер мекеме 

ретінде – «Жер групп» 

ЖШС танылған. Яғни, жаңа 

жылдан бастап Абай ауданы 

– 12, Əл-Фараби ауданы – 9, 

Еңбекші ауданы – 9, Қаратау 

ауданы бойынша – 9 көше 

жарық шамдарымен қамтамасыз 

етіледі, 4 көше қайта жаңартылатын 

болады. 

Қ.Төлеметов көшесі бойында, 

«Асар», «Нұрсəт», 

«Тұран» шағынаудандарындағы 

жаңадан салынған көпқабатты 

тұрғын үй аулаларын 

жарықтандыру келер жылдың 

еншісіне қалған. 

Мақсат – қала тұрғындарының 

жайлы өмір сүруіне жағдай 

жасау жолында тəртіп пен 

тəрбиеге көңіл бөліп, отбасылық 

құндылықтарды арттыруға, 

халықтың құқықтық сауатын 

арттыруға жағдай жасау. 

Шымкент ҚІІБ ЖПҚ аға инспекторы, 

полиция майоры 

Сапархан Апашевтің берген 

мəліметтеріне сүйенсек, 2017 

жылы қылмыстық құқық бұзушылық 

саны 2016 жылдың 11 

айымен салыстырғанда 10,2 

пайызға азайған. Ауыр қылмыстардың 

саны – 14,1 пайызға 

төмендеген. Ал аса ауыр қылмыс 

бойынша өткен жылы 70 

оқиға тіркелсе, биыл бұл көрсеткіш 

те 20 пайызға төмендеп 

оң нəтиже көрсетті. 

– Қоғамдық орындарда жасалған 

қылмыстардың саны 

1601-ге кемісе, көшеде орын 

алған қылмыс саны 28,7 пайызға 

төмендеуіне қол жеткіздік. 

11 айда 87 рейдтік іс-шара 

өткізіліп, нəтижесінде денсаулыққа 

ауыр зиян келтіру – 

5,5%-ға, алаяқтық – 12,3%-ға, 

тонау – 10,9%-ға, бұзақылық 

– 40,8%-ға азайды, – дейді С. 

Апашев. 

Қала аумағындағы бөтен 

кісінің мүлкін ұрлау, соның 

ішінде, пəтер жəне мал ұрлығының 

алдын алу, қылмысты 

ашу мақсатында, қылмыстар 

көп орын алатын аумақтарды 

сараптады. Учаскелік полиция 

инспекторлары мен криминалдық 

полиция қызметкерлерінен 

құрылған түнгі мобильді топтар 

қазірдің өзінде ұрлықтың 

8,4%-ға төмендегенін мəлімдеп 

отыр. Қала орталығындағы 

көпқабатты үйлердің ауласы 

мен көшелерге жарық 

жəне бейнебақылау камералары 

орнатылып, бұл – қылмыстың 

ашылуына оң септігін 

тигізуде. Əйтсе де, бұл салада 

қаланың шеткі шағынаудандарындағы 

қауіпсіздікті күшейту 

жұмыстары өзектілігін жоғалтпайды. 

Аталған мерзімде Жергілікті 

полиция қызметімен жалпы 

саны 182 172 əкімшілік құқық бұзушылықтар 

анықталды. 2016 

жылдың 11 айында бұл көрсеткіш 

163 376-ға жеткен. 

– Бұл əкімшілік құқық бұзушылық 

фактілерінің саны артқанын 

білдірмейді. Керісінше, 

бұған дейін азаматтарға тек ескерту 

беріліп келді. Қоғамдық 

орындарда темекі тартуға, қоқыс 

тастауға, ластауға болмайтыны 

баршаға аян. Бұған 

дейін біз аудандық əкімдіктермен 

бірлесе отырып халыққа 

түсіндіру жұмыстарын жүргізіп 

келдік. Ескерту жасадық. Ал 

бұдан былай қатаң тəртіп қолға 

алынды. Соның нəтижесінде 

айыппұл салынғандардың 

саны өсті. Есесіне, салынған 

əкімшілік айыппұл сомасы 1 

млрд 041 млн 048 мың 287 

теңгені құрап, оның 508 млн 

342 мың 101 теңгесі өндірілді, 

– дейді полиция майоры. 

Қауіпсіздік шаралары көлік 

тізгініндегілерді де айналып 

өтпеді. 2017 жылдың 11 айында 

жол ережесін сақтамағаны 

үшін жол-патрульдік полиция 

полкімен 129 344 əкімшілік құқық 

бұзушылық тіркелген. Бұл 

азаматтарға 934 млн 977 мың 

теңге көлемінде айыппұл салынып, 

қазіргі таңда 454 млн 399 

мың теңгесі өндірілген. Сала 

мамандары Шымкент қаласы 

аумағында жол-көлік оқиғаларының 

саны: 5,1%-ға, қайтыс 

болғандар – 44,4%-ға, яғни 

90-нан 50-ге, ал жарақат алғандар 

саны 0,9%-ға төмендегенін 

айтты. 

Дегенмен, əлі де жетілдіруді 

қажет ететін жұмыстар бар. 

Мəселен, бұрын сотты болғандардың 

қатысуымен жасалған 

қылмыстар саны 2016 жылдың 

11 айында 630-ды құраса, бұл 

көрсеткіш биыл 1064-ке жетіпті. 

Яғни, 68,9%-ға артқан. Ал кəмелетке 

толмағандардың қатысуымен 

жасалған қылмыс саны 

–244-тен 258-ге көбейген. Демек, 

аталған қылмыс 5,7%-ға 

өскені байқалады. 

– Бұдан қорытатын ой, құқықтық 

тəртіпті сақтау жəне 

нығайту шараларынан бөлек, 

бұрын сотты болғандарды қоғамдық 

ортаға қайта бейімдеу 

жұмыстарын да жандандыра 

түсу керек. Бұл орайда тек 

жауапты мекемелер мен қызметкерлер 

ғана емес, қоғам 

болып үлес қосайық. Жазасын 

өтеп келген адамды жақын тартып, 

қоғамға қайта сіңісуіне жағдай 

жасайық. Қала қауіпсіздігін 

арттыруға əрбір тұрғын осылай 

да септігін тигізе алады, – дейді 

Сапархан Қалданұлы.

10 

№103 (1539) 


2017 жыл 

Рухани жаңғыру 


Бүкіл дүние қазір 

қарбалас кезеңді 

бастан кешіруде. 

Заман ағымына қарай 

бейімделу, заман 

ағымына сай жаңарып, 

жаңғырып отыру жаһандық 

бәсекелестіктің алғышарты 

болып отыр. Жаһандық 

өзгеріске тез бейімделіп, 

еліміздің мықты, біртұтас 

ұлт, мәңгілік ел болып қалыптасуы 

үшін көш басында 

келе жатқан елдермен 

үзеңгі түйістіріп, күн санап 

өзгеріп жатқан мына дүбірлі 

дүниенің жағымды жақтарын 

бойымызға сіңіріп, санамызды 

жаңғыртып отыру 

қажеттігін Елбасы қадап-қадап 

айтты. Рухани жаңғыру 

дегеніміз тереңнен бастау 

алатын ұлттық рухани кодымызда 

жатқанын, сол рухани 

кодымызды сақтау керекігін 

тағы ескертті. 

Тіл білімі институтының 

ғалымдары ұсынып 

отырған латын негізіндегі 

қазақ әліпбиінің 

«Ұлттық жобасы» 

№ кирилше латынша аталуы № кирилше латынша аталуы 

1 Аа Аа а 14 Ңң Ŋŋ ың 

2 Әә Әә ә 15 Оо Оо о 

3 Бб Bb бы 16 Өө Öö ө 

4 Ғғ(-Гг) Ğğ(-Gg) ғы(-гі) 17 Пп Рр пы 

5 Дд Dd да 18 Рр Rr ыр 

6 Ее Ее е 19 Сс Ss сы 

7 Жж Jj жы 20 Тт Tt ты 

8 Зз Zz зы 21 Уу Ww ұу 

9 Йй Yy ый 22 Ұұ Uu ұ 

10 Ққ(-Кк) Qq(-Kk) қы(-кі) 23 Үү Üü ү 

11 Лл Ll ыл 24 Шш Şş шы 

12 Мм Mm мы 25 Ыы Iı ы 

13 Нн Nn ны 26 Іі İi і 

Қазақтың төл әліпбиі 

б.омАр, 

Д.бАйҒҰтовА, 

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік 

педагогикалық институты, тіл 

білімі кафедрасының доценттері 

Ұлттық код категориясының 

түсінігі өте кең. Ол бір-екі ауыз 

сөзбен түсіндіруге келмейді. Ұлттық 

код аясына, ең алдымен, 

тілімізді, дінімізді, мәдениетіміз 

бен салт-дәстүрімізді, бүкіл адамгершілік 

этикетімізді жатқызар 

едік. Ұлттық код өзегі сонау атадан 

балаға мирас болып келе 

жатқан ұлтымыздың өмір сүру 

қағидасы, адамгершілік, адамның 

адамдық қасиеті, соның аясындағы 

ізгілік пен даналық, әділдік 

пен сыйластық, қанағатшылдық 

пен рақымшылық, еңбекқорлық 

пен талапшылдық, шүкіршілік пен 

сабырлылық ұғымдарынан бастау 

алады. 

Ұлттық код идеясы сонау Әл- 

Фараби, Ж.Баласағұн, М.Қашқари, 

Қ.А.Ясауи, кешегі өткен 

Абай, Шәкәрім, Мағжан т.б. ойшылдардың 

шығармаларында тұнып 

тұр. Мәселен, Ұлы Абайдың 

қай шығармасын алсақ та онда 

адамгершілік этикеті аясындағы 

«Біріңді қазақ бірің дос, көрмесең 

істің бәрі бос», «Адамзаттың 

бәрін сүй, бауырым деп» 

деуі осы ұлттық кодымыз, ұлттық 

санамыз арқылы сіңіп, бойға 

дарыған ұғымдарды терең түсіне 

білуінде. 

Ұлттық кодымыздың діңгегі ең 

алдымен ұлттық тілімізде жатқанын 

ұмытпауымыз керек. Бүгінгі 

таңда таяу болашақтағы ең негізгі 

міндеттер саралануда. Соның бірі 

де бірегейі де қазақ тілінің, қазақ 

жазуының тағдыры, латын нұсқасындағы 

қазақтың ұлттық әліпбиін 

жасау және соған көшу мәселесі 

болып отыр. 

Елбасымыз 2012 жылы желтоқсандағы 

«Қазақстан-2050» стратегиясы: 

қалыптасқан мемлекеттің 

жаңа саяси бағыты» атты 

жолдауында 2025 жылға қарай 

латын әліпбиіне көшуді бастау 

керектігін айтса, соңғы мақаласында 

латын әліпбиіне көшудің 

қажеттілігін нақтылай түсіндірді. 

Ғылым мен техника, жаңа технология 

қарыштап дамып жатқан 

заман ағымынан қалып қоймай, 

дамыған 30 елдің қатары- 

òóðàëû îé 

на қосылу біздің негізгі мақсатымыз 

болғандықтан, әлем халқының 

жетпіс пайызы пайдаланып, 

үлкен сұранысқа ие болып отырған 

латын әліпбиіне көшуді бастау, 

сол арқылы ағылшын тілін 

меңгеру біздің әлемдік аренада 

топ жарудың бастамасы десек 

болар. 

Қазақ халқының тарихы мен 

жазуының тағдыры бір-бірімен 

біте қайнасқан егіз ұғым іспетті. 

Ұлтымыздың ауыр тағдыры оның 

тілінде де, жазуында да көрініс 

тапқан. Адамзат тарихында әртүрлі 

әліпбилер болғаны белгілі. 

Соның бірі – біздің арғы тегіміз 

V-XV ғғ қолданған ең көне әліпби 

саналатын көне түркілердің 

руникалық жазуы. Тарихта «Орхон-Енисей 

жазулары» деп аталып, 

Еуразия құрлығын мекендеген 

түркі халықтарының ұлтаралық 

қатынас тілі болған және 

осы әліпбимен тастағы жазуларды 

айтпағанда көптеген құжаттар, 

хат-хабарламалар, Алтын 

Орданың ресми құжаттары жазылған. 

Тәуелсіздіктің алғашқы 

жылдарында кейбір тілші-ғалымдар 

тарапынан сол көне түркі 

жазуын қайта жаңғыртып, қалыпқа 

келтірсек, қазақ әліпбиін 

соған ыңғайласақ деген ойлар 

баспасөзде жарияланғанын көзі 

қарақты оқырман білетін болар. 

Бұл, әрине, төл тіліміздің бүгінгі 

халіне алаңдау, тіліміздің, әліпбиіміздің 

тағдырына жаны ашығану 

деп түсінеміз. 

Х ғасырларда тарихтан белгілі 

болғандай, Орта Азия мен Еуропаның 

біраз жерлерінде ислам 

діні үстемдік құрып, арабтар 

түрлі тәсілдермен руна әліпбиінде 

жазылған дүниелерді жойып 

жіберді. Ата-бабаларымыз 

ХХғ. дейін араб жазуын қолданды, 

сөйтіп әдеби-мәдени мұрамыз 

араб тілінде сақталды. Бірақ қарапайым 

халық оны ислам дініне 

мойынсұну, Құран, намаз оқу 

деп түсінді. 

Орыс патшалығы өзінің қол 

Туысқан түркі жұрты 

ұсынған ортақ әліпби нұсқасы 

Аа Ff Kk Öö Üü 

Әә Gg Qq Рр Vv 

Bb Ğğ Ll Rr Ww 

Сс Hh Mm Ss Xx 

Çç Iı Nn Şş Yy 

Dd İ Nn Tt Zz 

Ее Jj Оо Uu 

астындағы халықтардың арабша 

жазып, оқығанын қаламады, 

сондықтан өз әліпбиін енгізуді 

ертеден-ақ ойластыра бастады. 

Олардың бұл ойлары тек 

кеңес өкіметі тұсында ғана іске 

асты. Қазақтардың он ғасырға 

жуық пайдаланып келген әліпбиін 

1929 ж латын әліпбиінің 

негізінде жасалған жазу үлгісіне 

көшірді. Латын әліпбиінің де 

өмірі ұзаққа бармады, он жылдай 

ғана қолданыста болып, 1940ж. 

орыс графикасы негізіндегі жаңа 

әліпбиге көшіру туралы заң қабылданды. 

Міне, содан бері бір 

ғасырға жуықтаса да әліпби мен 

емле-ережелеріміз төңірегінде 

түрлі кереғар пікірлер толастаған 

емес. Бұл қазақ тілінің кирилица 

заңдылығына үйлеспейтінінің 

дәлелі болса керек. 

Тіл мамандары мен ғалымдар 

қазақ халқының қолданып жүрген 

әліпбиі қазақ әліпбиі деп аталғанмен, 

оның қазақ-орыс әліпбиі 

екенін, қазіргі қолданып жүрген 42 

әріптің тек 9-ы ғана қазақтың төл 

сөздерінде кездесетінін, ал қазақтың 

төл сөздерінде мүлдем кездеспейтін 

в, ё, ф, х, һ, ч, щ, ь, 

ъ, э, ю, я сияқты әріптердің бізге 

тықпаланғанын айтады. 

Қазір түрлі басқосулар мен 

баспасөз бетінде болсын, интернет 

желісінде болсын латын әліпбиіне 

байланысты түрлі көзқарастар 

мен пікірлер айтылып та, 

жазылып та жүр. Шын мәнінде, 

әліпби ауыстыру деген бір таңбаны 

екінші бір таңбамен ауыстыра 

салатын шаруа ма? Жоқ. Латын 

әліпбиін пайдаланып қазақтың 

ұлттық әліпбиін жасау кез 

келгеннің қолынан келетін дүние 

емес, тіпті тіл мамандарының 

да бәрі бірдей дәлелді пікірлер 

айта алмауы мүмкін. Бұл мәселеде, 

негізінен, әліпби төңірегінде 

еңбектеніп жүрген тіл мамандары 

мен әдіскерлер, соның ішінде 

фонетист-ғалымдардың ойлары, 

дәлелді дәйектемелері бір арнаға 

тоғысуы қажет. Азаматтардың 

пікірлерін жинақтап, сараптайтын 

орта – Ахмет Байтұрсынов 

атындағы Тіл білімі институты, 

сол институттың фонетика 

бөлімі болу керек. Тіл білімі институты 

ғалымдары қазақ тілінің латын 

нұсқасы негізіндегі төл әліпбиінің 

жобасын А.Байтұрсынұлы 

салған ізбен оны «Байтұрсынұлы 

қисыны» (эффект Байтұрсынова) 

деп атап, арнайы сараптамадан 

өтуге дайындап отыр. 

Мұндағы ғалымдар латынға бізден 

бұрын өткен туысқан республикалардың 

тәжірибесін, жетістігі 

мен кемшілігін ескеріп, кемшілігі 

болса оны қайталамау мақсатында 

Астанадағы Түркі академиясымен 

бірге жұмыс жасауда. 

Олар төл дыбыстарымыздың құрамы 

мен әріп таңбаларын анықтап, 

28 дыбыс пен әріп нұсқасын 

мына құрамда ұсынып отыр: а, ә, 

ы, і, е, ұ, ү, о, ө, п, б, т, д, қ, к, 

с, з, ш, ж, м, н, ң, р, л, й, у, (w). 

28 дыбысқа 28 таңба берген қазақ 

әліпбиінің бұл үлгісін «ұлттық 

жоба» деп атаған Тіл білімі институты 

ғалымдары жоба таңбаларын 

түркі мемлекеттері ұсынған, 

Астанадағы түркі академиясы 

қолдаған ортақ латын әліпбиінің 

құрамынан алған. Туысқан 

түркі жұртының бір-бірімен 

тез түсінісіп, ынтымақтастығын 

нығайту үшін ортақ латын әліпбиінің 

маңызы зор. Туысқан халықтардың 

әліпбиі ортақ әліпбиден 

алынса, туысқан түркі халықтарының 

жазуы да, оқылуы да бір 

ізге түсер еді дейді ғалымдар. 

Бұл жоба арқылы тілдің ішкі 

заңдылығы өзара үндесіп, марфемалық 

құрамы да, сөйлеу ырғағы 

мен буын тұрқы, тасымал 

жігі бір-бірімен қабысып қиюласады. 

Әліпби жасаушылардың 

көпшілігі дыбыс естілімін негізге 

алып, дыбыстың естілімін әркім 

әрқалай қабылдайтынын, содан 

барып кереғар пікірлердің болып 

жататынын ескере бермейді. Сондай-ақ 

дыбыстың таңбасы оның 

жасалымынан (артикуляциясынан) 

шығу керек. Дыбыстардың 

артикуляциялық негізі арнайы 

экспериментальді фонетикалық 

зертханаларда зерттелуі қажет. 

Мұндай зертхана Тіл білімі институтында 

бар. Сондықтан жоба 

жасаудың ең басында фонетистғалымдар 

отыру керек. 

Мерзімді баспасөз бен түрлі 

мәжілістерде жазылған, айтылған 

Ә.Жүнісбек, Қ.Күдеринова, 

Ғ.Есім, Г.Қортабаева, Ө.Айтбайұлы, 

Е.Қажыбек, А.Салқынбай, 

Қ.Ванов, С.Қабдолкәрімұлы, 

М.Мырзахмет, Б.Тілеубердиев, 

Б.Исабек т.б. тілші ғалымдар мен 

тіл жанашырлары латын әліпбиіне 

көшу мәселесін қолдайтынын, 

оның пайдалы жақтарын, әсіресе 

ағылшын тілін үйреніп, тез меңгеруге 

пайдасының мол екенін, 

сондай-ақ емле-ережелеріміздегі 

кереғар заңдылықтардан арылатынымызды 

айта келіп өз ұсыныстары 

мен пікірлерін ортаға 

салуда. Мәселен, Қ.Ы.Ванов ғалымдардың 

көпшілігі мақұлдаған 

28 дыбысына һ, и, у дыбыстарын 

қосуы, кейбір дыбыстарды 

белгілеуде халықаралық фонетикалық 

әліпбидің таңбаларын 

пайдалануды, таңбаны көбейтпеу 

үшін бас әріпті қолданбай, 

әріптердің бәрін кіші әріптермен 

таңбалауды ұсынуы, қысқасы, 31 

дыбыстан тұратын жаңа әліпби 

жобасы батыс өңірінде қызу талқыға 

түсіп, латын әліпбиіне көшуге 

көпшіліктің бейтарап қарамайтынын 

көрсетеді. Сондай-ақ 

С.Қабдолкәрімұлының ф, в және 

и, у дыбыстарына байланысты 

айтқан уәждерін, басқа да ойпікірлердің 

бәрін сарапқа салу 

керек-ақ. Міне, осындай жағдайда 

барлық күш Тіл білімі институты 

ғалымдарына түседі. Институттың 

фонетист ғалымдары 

айтылып та, жазылып та жатқан 

тілдік дәйектемелерді негізге 

алып, тағы да сүзгіден өткізіп, 

талқылап-талдау нәтижесінде ортақ 

бір келісімге, ғылыми негіздегі 

тұжырымға келсе әріп саны 

мен дыбыс үйлесімі нақтыланып, 

бір ізге түсіп шешімі табылар еді 

деп ойлаймыз. Қазақ халқының 

болашағын айқындайтын, қазақтың 

төл жазуының тағдыры шешілетін 

қарбалас шақта бас-басымызға 

бұра тартпай, ешкімнің 

көңіліне сызат түспей, ертең «әттеңайлап» 

жүрмейтіндей халқымыздың 

төл жазуы, төл әліпбиі 

өмірге келеді деп сенеміз.

Жаршы 


№103 (1539) 


2017 жыл 

11 

көптілділік 

К 

өп тіл білу біздің мемлекетіміздің халықаралық байланыстарын 

дамытуға мүмкіндік беретін тұлғааралық және мәдениаралық қарым-қатынастардың 

аса маңызды құралы болып табылады. 

"Үш тілді білім беру - 

басты мақсат" 

Г. қҰлЖАНовА, 

№3 жалпы орта мектебінің 

қазақ тілі мен әдебиеті 

пәнінің мұғалімі 

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының 

шет елдермен халықаралық 

байланыстары күннен-күнге 

арта түсуде. Сол байланыстарды 

дамыту үшін көп тіл білетін жас ұрпақ 

тәрбиелеу қажет. 

Тап осындай мақсаттың үдесінен 

шығу үшін жұмыс істеп жатқан қаламыздағы 

Ұлықбек атындағы №3 жалпы 

орта мектебінің көптілді білім беру 

бағдарламасын сынақтан өткізіп, жобаны 

енгізуге дайындалып жатқанына 

10 жыл толды. Бірнеше жылдан 

бері орыс, өзбек және қазақ сыныптарының 

балалары информатика, xимия, 

физика және биология пәндерін 

ағылшын тілінде оқиды. Ұзақ уақыт 

бойы алған білімдерін олар жуырда 

мектебімізде өткен «Интеграциялау 

мақсатында көптілді және көпмәдениетті 

білім беру. Жүйелілікті қамтамасыз 

ету мәселелері» семинарында 

көрсетті. Ресей, Қырғызстан, Тәжікстан, 

Өзбекстан, Молдова, Түрікменстан, 

Украина, Грузия елдерінің білім 

беру министрліктерінің өкілдері, аз 

ұлттарға білім беру ұйымдарының 

білім 

Ынтымақ 

ұйыған ұя 

Оңтүстік Қазақстан көп салалы 

колледжінде студенттерге 

сапалы білім, саналы 

тәрбие алуына көп жағдай 

жасалған. 

б. ӨмірзАқ, 

Оңтүстік Қазақстан көпсалалы 

колледжінің мұғалімі 

Колледжімізде түрлі мерекелі ісшаралар, 

кураторлық тәрбие сағаты, 

сайыстар өтіп тұрады. Қандай іс-шараларға 

да студенттер үлкен қызығушылықпен 

қатысады. Оқу орнының 

жан-жақты дамуына үлкен үлес қосып 

келе жатқан колледж директоры 

Жәнібек Қожатаев, оқу ісі жөніндегі 

орынбасары Гүлжан Сәдуақасова, 

әдіскер Фарида Отарбекова, 

тәрбие ісі жөніндегі орынбасары 

Нұрлан Өсербеков бәсекеге қабілетті 

маман даярлауда ауқымды іс-шара- 

Заң және Заман 

қызметкерлері, сонымен қатар халықаралық 

эксперттер қатысқан жиында 

мектебіміздің мұғалімдері өздерінің 

үш тілде білім беруге қаншалықты 

әзір екендерін көрсете білді. 

Бірнеше жылдан бері көптілді 

және көпмәдениетті ортада үш тілде 

білім беруді тәжірибеде сынап жүрген 

экспериментатор-мұғалімдер аз уақыттың 

ішінде өздерінің әмбебап маманға 

айналғандарын xалықаралық 

сарапшыларға дәлелдей алды. 

Мұғалімдеріміз түрлі елден келген 

мамандар алдында ашық сабақ 

өткізіп, олардың жоғары бағасы мен 

жылы лебізіне ие болды. Олардың 

кейбірі мектептегі мұғалімнің сабағынан 

соң «біз өзімізді Еуропаға жақын 

орналасқандықтан біраз алда 

деп санайтынбыз, бірақ сіздердің 

мектептеріңізге келген соң үйренеріміз 

әлі бар екеніне көзім жетті» 

деп пікір білдірді. 

Ал құрамына еліміздегі Ғылым 

академиясының өкілдері, ЖОО оқытушылары, 

Түркістан қаласындағы 

ОҚМУ өкілдігінің ұстаздары кірген қазақстандық 

делегация мектеп директоры 

Манапова Гүлнәрдың түрлі ұлт 

білім алатын ортада татулық қана 

емес, мектепте сапалы орта білім 

сіңіретін ыңғайлы қоғам қалыптастыра 

алғана таңданыс білдірді. 

лар ұйымдастырып, ізденіспен жұмыс 

жасауда. Атап айтсақ, "Мен Отанымды 

сүйемін","Өз қалама адал қызмет 

етемін","Ең басты байлық - рухани 

байлық" тақырыптарында жастар 

арасында байқаулар өткізілді. Колледжде 

медициналық және гуманитарлық 

мамандық бойынша диплом 

беріледі. Шымкент қаласындағы облыстық 

балалар ауруханасы ,"Даумед" 

диагностикалық орталығы, қалалық 

№2 ауруханасымен келісімшартқа 

отырып, студенттердің тәжірибелік 

білімін осы мекемелерде 

шыңдайды. Колледждің биылғы алғашқы 

түлектерінің осы тәжірибелік 

жұмыстарда өздеріне жоғары деңгейде 

таныта білгені үшін аталған мекемелерге 

маман ретінде қабылдануы 

да білім ұясының жетістігі. Облыстық 

және қалалық семинарларда 

колледж ұжымы жүлделі орынға 

ие болып келеді. Ынтымағы ұйыған 

ыстық ұяның алдағы уақытта алар 

асуы көп, шығар шыңы биік. 

Сот үкімі шықты 

Т.Тағаев 26.08.2016 жылы, 

пайдакүнемдік ниетімен 

әрекет ете отырып, материалдық 

пайда мен артықшылықтар 

алу және заңсыз жолмен 

баю мақсатында қылмыстық 

жоспар құрған. 

е. Сейтбеков, 

Әл-Фараби ауданы 

прокуратурасының прокуроры 

кіші әділет кеңесшісі 

Жәбірленуші Н.Дәрібаевпен 

Шымкент қаласы, Байтұрсынов 

көшесі, 90 Б үйде кездесіп, әңгіме 

барысында, Ресей Федерациясынан 

«Тойота Камри» мар- 

калы автокөлікті «Трал» көлігімен 

жеткізетінін көрсетіп, сеніміне 

кіріп, осы ісі үшін аса ірі көлемде 

ақша сұраған. Сол уақытта 

автокөлікті алып беремін деп 

қолма-қол 23 000 АҚШ долларын 

алған. 

Шымкент қаласы Әл-Фараби 

аудандық сотының 13.11.17ж. үкімімен 

М.Т.Тағаев кінәлі деп танылып, 

бас бостандығынан айыру жазасы 

тағайындалды. Рақымшылық 

жасау туралы ҚР 2016 жылғы 13 

желтоқсандағы Заңының 4 бабы 2 

бөлігіне сәйкес, Тағаев Мәлік Тағайұлына 

тағайындалған жазаның 

төрттен бірі қысқартылып, оған 3 

(үш) жыл 9 (тоғыз) айға бас бостандығынан 

айыру жазасы тағайындалды. 

қоғам дерті 

Сыбайлас жемқорлыққа жол жоқ 

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы 

іс-қимыл жүргізудегі күрестің 

тиімділігін одан әрі 

арттыру мақсатында Комитет төрағасының 

бұйрығымен құрылған 

жұмысшы тобы әр жарты 

жылда Статистика органдарында 

сыбайлас жемқорлық көріністерінен 

туындайтын қауіп-қатерлерге 

ішкі талдау жасалып, анықталған 

сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін 

жою жөніндегі іс-шаралар 

жоспар бойынша тиісті жұмыстар 

жүргізеді. 

Г. АлибАевА, 

ОҚО Статистика департаменті 

Заң басқармасының басшысы 

қоршаған орта 

дәрігер кеңесі 

Инфекция көзі — ауырған немесе 

вирус таратушы адам. Ұшық көп 

жағдайда жылдың салқын мезгілдерінде, 

организмнің ауруға қарсыласу 

қабілеті нашарлап, гиповитаминоз 

дамығанда, әртүрлі жұқпалы 

Хабарландыру 

Оңтүстік Қазақстан облысы Шымкент қаласы Абай аудандық Әділет басқармасында қала тұрғындарының назарына, 

Қазақстан Президентінің 29.12.2015 жылғы № 153 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы мемлекеттік 

қызметшілерінің Әдеп Кодексін бұзу, сондай-ақ әділет органдарының қызметкерлерінің сыбайлас жемқорлыққа 

және басқа да құқық бұзушылық фактілері жөнінде хабарлау қажеттігін жеткізеді. 

Шымкент қаласы Абай аудандық Әділет басқармасында 56-29-46 телефоны бойынша тікелей және басқармада 

бақылау кітабына жазылу арқылы мына мекен-жай бойынша: Шымкент қаласы, Ш.Қалдаяқов көшесі, №12 

хабарласуға болады. 

Қазақстан Республикасы Әділет Министрлігінің «Аумақтық әділет органдарының сенім телефоны қызметін ұйымдастыру 

ережесін бекіту туралы» бұйрығына сәйкес, Әділет басқармасында белгіленген жауапты қызметкердің күн 

сайынғы кезекшілігімен сенім телефоны қызмет атқаруда. 

2018 жылғы 1-ші тоқсандағы Шымкент қаласы Абай аудандық 

Әділет басқарма басшысының жеке тұлғаларды және заңды 

тұлғалардың өкілдерін жеке қабылдау 

КЕСТЕСІ 

№ А.Т.Ә Атқаратын 

қызметі 

1. Акбаров Сабитжан Басқарма 

Пернебайұлы басшысы 

Статистика комитетінің сайтында 

статистикалық бизнес-тіркелімінен ай 

сайын құпиялы емес ақпарат жаңартылып 

отырады. «Бизнес-тіркелімдері» 

бюллетені орналастырылады. Ұлттық 

шоттар, конъюнктуралық зерттеулер, 

шағын және орта кәсіпкерлік, сатып 

алу-сату мәмілесінің саны бойынша 

«Қазақстан Республикасының тұрғын 

үй қоры туралы» жинақ жаңартылып 

тұрады. Сондай-ақ Комитеттің ресми 

Интернет-ресурсындағы «Қазақстан 

цифрларда», «Жарияланымдар», 

«Әдіснама» бөлімдерінде қалыптастырылатын 

статистикалық ақпарат уақтылы 

жандандырылып орналастырылады. 

Статистикалық нысандарды «Онлайн» 

режимінде немесе қағаз жүзінде 

ұсыну бойынша респонденттерге арнайы 

семинарлар өткізіледі. 

Департамент басшылығының жеке 

қабылдауы бойынша кесте бекітілген, 

Азаматтарды қабылдау Қабылдау 

күні 

уақыты 

Сәрсенбі: 

10:00-12:00 

Бейсенбі: 

15:00-17:00 

сенім телефоны жұмыс істейді және 

заңды тұлғалардың өтініштеріне арналған 

жәшік орналастырылған, мемлекеттік 

қызметшілердің әдеп нормаларын 

сақталуын және мемлекеттік 

қызмет, сыбайлас жемқорлыққа қарсы 

іс-қимыл туралы заңнама мен ҚР 

мемлекеттік қызметінің Әдеп кодексінің 

бұзушылықтардың профилактикасын 

қамтамасыз ету қызметі жүзеге асырылады. 

ҚР мемлекеттік қызметшілердің 

Әдеп кодексінің мәтіні қол жетімді жерге 

орналастырылған. Мемлекеттік қызметшілермен 

жыл сайын салық органдарына 

кірістер туралы декларациялар 

тапсырылады. 

Ағымдағы жылы Департаментке 

азаматтардың сыбайлас жемқорлық 

фактілері бойынша өтініштер түскен 

жоқ. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы 

күрес мәселесі Комитет басшылығының 

тұрақты бақылауында. 

Аңшылықтың өз тәртібі бар 

Өңіріміздегі Сайрам–Өгем 

мемлекеттік ұлттық табиғи 

паркі биологиялық әртүрлілікті 

сақтауда ҚР Қызыл Кітабына 

енген жануарлар мен өсімдіктерді 

қорғау мен олардың өсімін 

молайтуда, сұғанақтыққа қарсы күресте 

нақты жұмыстар атқаруда. 

С. АмАНқҰлов, 

Сайрам – Өгем МҰТП-ң 

жануарлар дүниесінің 

өсімін молайту бөлімінің 

бас маманы 

Ұшық 

Ұшық, герпес — адам терісі мен 

шырышты қабықшаларына тұтасқан 

көпіршіктердің шығуынан 

пайда болатын вирусты ауру. 

Г.А. куСмАНбетовА, 

ОҚО тері венералогия диспансерінің 

дарігер-дерматологі 

Биотехникалық шара құрылыстары 

- қоректену алаңқайлары, 

науалар, астаулар, мұнаралар, құс 

ұялары жасалынып, сонымен қатар 

қар қалың түскенде қосымша азықтандыруға 

– тұз, жем, шөп қоры молынан 

пайдаланылуда. Парк аумағындағы 

аң-құстардың жай-күйіне 

мониторинг жүргізу және сұғанақтыққа 

қарсы іс-шаралар ұйымдастыру 

тұрақты іске асырылып, қадағалау 

рейдтері жүргізілуде. Ұлттық 

парк аумағында ҚР қызыл кітабына 

енген қар барысы, Түркістан сілеусіні, 

Тянь-Шань қоңыр аюы, Қаратау 

арқары, Мензбир суыры, Үнді 

жайрасы, тас сусары және тағы 

басқа сүтқоректілер тұрақты қорғауға 

алынған. Олардың миграциялық 

жолдарына, мекендеріне жақын 

жерлерге фототұзақтар қойылып, 

тыныс-тіршілігі бір жұма, 10-15 

күн қатарынан бақыланады, саны 

анықталады. 

Биыл ҚР Ерекше қорғалатын табиғи 

аумақтар туралы заңға өзгертулер 

енгізіліп, парк жерлерінде аңшылықтың 

кез-келген түріне тыйым 

салынды. Сайрам-Өгем МҰТП-і аумағында 

аң аулап Заң бұзған жеке 

тұлғаларға 70 АЕК мөлшеріне дейін 

айыппұл салынады және ҚР Қызыл 

Кітабына енген жануарларды аулау 

Қазақстан Республикасының ӘҚБтК 

және ҚК-і бойынша қылмыстық 

жауапкершілікке тартылады. 

аурулармен (тұмау, пневмония, безгек) 

ауырғанда, кейде жаздың ыстық 

мезгілінде күн көзіне көп қыздырынғанда 

шығады. Ұшықтың 2 

түрі ажыратылады. 

Жай ұшық, оның бірнеше түрі 

бар: тері ұшығы, ауыз қуысы ұшығы, 

жыныс ұшығы, көз ұшығы, т.б. 

Организмге түскен жай ұшықтың 

вирусы адамның денесінде өмір 

бойы сақталады. Аурудың белгісі: 

ұсақ, тұтасқан, түссіз көпіршіктер. 

Көпіршіктер пайда болған жер аздап 

қышиды немесе теріні күйдіргендей 

болады, кейде адам тоңады, 

әлсіздік байқалады, асқазанішек 

жолдарының қызметі бұзылады 

(әсіресе балаларда. 

Белдеме ұшығы. Ол жел шешек 

вирусының жұғуынан шығады. Ұшықтың 

бұл түрімен тек үлкен адамдар 

ғана ауырады. Дерттің қоздырғышы 

тек адам терісін ғана емес, 

жүйкені де зақымдайды, сондайақ 

бұл кезде бас ауырады. Вирус 

түскен жерге жақын жатқан лимфа 

түйіндері ісінеді, науқастың қызуы 

көтеріліп, адам әлсізденеді. 6 — 8 

күннен кейін көпіршіктер кеуіп, қабыршақтана 

бастайды. 2 — 5 аптадан 

кейін ауру толықтай жазылып 

кетеді. 

Алдын-алу шаралары 

Бұл ауруды алдын алу ағзаны 

күшейтетін және оның иммундық 

жүйесін жақсартатын кез келген 

әдіс болуы мүмкін. Белсенді 

спорт, үнемі қозғалысы, дәрігердің 

уақтылы сараптамасы, ауруға қарсы 

вакцинация, күн көзінде – ұзақ 

жүрмеу. Айта кету керек, егде жастағы 

адамдар үшін жақсы профилактика 

өмірлік белсенділік пен жиі 

таза ауада жүруі. 

Байланыс 

телефоны 

56-67-70 

Ескертпе: 

Азаматтарға күнделікті кеңес беру Шымкент қаласы Абай аудандық Әділет басқармасы Ш.Қалдаяқов көшесі, №12 

үй мекен жайында жүргізіледі. 

Басқа қалалардан, елді мекендерден келген азаматтар күнделікті сағат 9:00-ден 18:00-ге дейін қабылданады.

Әр алуан 

№103 (1539) 


2017 жыл 12 

ЖЫЛ ЖЕТІСТІГІ 

Мақсат түсірген 

фотолар – 

Нью-Йорк көрмесінде 

деген 

қандай ел?», 

«Қазақстан 

«Табиғаты қандай?», 

«Салты мен санасы 

қандай?»... Мұхиттың арғы 

жағындағы елдер 

Қазақ елі туралы бұдан 

былай АҚШ-та жүріп те 

біле алады. Шымкенттік 

белгілі фотограф Мақсат 

Шағырбаевтан Нью-Йоркке 

барған сапары жайлы 

сұрап білдік. 

БАЛАЛАРҒА – БАЗАРЛЫҚ 

Ақмарал МОЛДИЯРҚЫЗЫ 

aashirova@shymkala.kz 

Қóûðøàқ òåàòðû 

øàқûðàäû 

Облыстық қуыршақ 

театры қала 

тұрғындары мен 

балақайларды 2018 

жылдың 4,5,6 қаңтар 

күндері жаңажылдық 

қызықты 

қойылымдарды бірге 

тамашалауға шақырады! 

Келіңіздер, 

көріңіздер, тамашалаңыздар!!! 

Мекенжайы: 

Облыстық 

қуыршақ театры 

(«Кең баба» этносаябағы). 

Басталуы – сағат 

14:00-де. Анықтама 

телефондары: 

53-94-77, 53- 

62-85. 

– Елордамыз Астана қаласында 

«ЭКСПО-2017» Халықаралық 

көрмесі аясында əлемнің 

түкпір-түкпірінен келген ең мықты 

фотографтар бас қосқан болатын. 

Олар Көрмедегі көріністен 

бөлек, бірнеше күн Қазақстанды 

аралап, көрікті жерлерінен, 

салт-дəстүрінен, еліміздің 

тыныс-тіршілігінен алған фотокадрлармен 

жеке мұрағаттарын 

байытты. ҚР Мəдениет 

жəне спорт минстрлігінің бастамасымен 

сол əр елден келген 

фотосуретшілердің Қазақстанда 

түсірген ең таңдаулы суреттерінен 

Нью-Йорк қаласында 

көрме ашылды. “PHOTO 

FEST KZ” халықаралық фотофестивалі 

ҚР Біріккен Ұлттар 

Ұйымындағы тұрақты өкілдігінің 

қолдауымен ұйымдастырылды, 

– дейді Мақсат. 

Нью-Йорктегі фотокөрмеге 

АҚШ, Жапония, Түркия, Ресей, 

Италия, Франция жəне 

еліміздің əлемдік деңгейдегі 

қазақстандық фотографтардың 

100-ден астам жұмысы 

қойылды. 

– Əр елден келген дипломаттар, 

елшілер көрмені тамашалап, 

қазақ халқының мəдениеті 

мен ұлттық құндылықтарына 

зер салды. Біз де көптеген 

ой түйіп қайттық. Əсіресе, 

«кешіріңіз» деп күлімсіреп тұратын 

халықтың жоғары мəдениеті 

біздің салт-санамызға 

жақын. Дегенмен, көз қызықтыра 

алған Нью-Йорк Шымкент 

сияқты көңілімді қызықтыра 

алмады. Небəрі бір аптада 

елді сағындым, – дейді 

М. Шағырбаев. 

ҚҰЛАҚҚАҒЫС 

Жаңа 

жылдық 

жәрмеңке! 

62-85. жəрмеңкеге келіп, мере- 

Шымкентте 30 желтоқсан 

күні сағат 9:00-де Асқаров 

көшесінде («Шымкент 

плаза» ойын-сауық орталығы 

маңында) ауыл шаруашылығы 

өнімдерінің мерекелік 

жəрмеңкесі өтеді. 

Бұл туралы облыстық 

ауыл шаруашылығы басқармасының 

өкілдері хабарлайды. 

Жəрмеңкеде дəмі тіл үйірер, 

экологиялық таза өнімдерді 

нарықтағы бағадан 20- 

30 пайызға арзан сатып ала 

аласыз! 

Ендеше, жаңа жылдық 

жəрмеңкеге келіп, мерекелік 

дастарханның сəнін 

келтіріңіз. Қосымша мəлімет 

алу үшін тел: 29-00-13. 

ЖҰЛДЫЗ-ЖОРАМАЛ 

2018 жылы сізді не күтіп тұр? 

ТОҚТЫ 

2018 жыл Тоқтыларға сəттілік алып келеді. Ойға алған 

жаңа бастамаларға көбірек күш жұмсасаңыз, көктем айларында-ақ 

оң нəтижеге қол жеткізесіз. Баспанаға қатысты 

мəселелерді жаз айларынан кешіктірмей қолға алыңыз. 

ТОРПАҚ 

Өміріңіз түбегейлі өзгерсе, таңқалмаңыз. Жеке өміріңізге 

қатысты армандарыңыз орындалады. Серіктестеріңізбен 

қарым-қатынасыңызды жақсартуға барыңызды салыңыз. 

Жаз, күз айлары қызметте табысты болмақ. Отбасын құрмаған 

Торпақтар 2018 жылы өзінің теңін табады. 

ЕГІЗДЕР 

Бірден қызбалыққа салынбай, жігеріңізді жақсы байланыс 

орнатуға жұмсаңыз. Бұл байланыстар болашаққа құрған 

жоспарларыңыздың орындалуына ықпалы зор болмақ. 

Тіпті, астрологтар жаз айының соңына қарай Егіздерге шетелге 

сапарға шығудың сəті түсетінін болжауда. 

ШАЯН 

Ойға алған жоспарыңыз толық жүзеге аспаса да, 2018 

жылдың екінші жартысында Шаян белгісінде туғандарды 

тосын сый күтіп тұр. Жазда беделіңізді көтеруге еңбек 

етіңіз. Өзіңізді кəсіби шыңдауға тырысыңыз. Қарашада 

айыңыз оңынан тумақ. 

АРЫСТАН 

Арыстандар үшін жүйкені жұқартқан мəселелердің көбі 

артта қалып, əсіресе баспана мəселесі шешімін табады. 

Қызметте зор жетістікке жетуге дайын болыңыз. Жыл соңында 

өзіңізде аң патшасы Арыстандай билігіңіз барын 

сезінесіз. Отбасыңызға қамқорлық танытыңыз. 

БИКЕШ 

Бикештердің құбылмалы өмірі 2018 жылы да əдеттегідей 

қызықтарға толы болмақ. Отбасылық өмірге, бала тəрбиесіне 

көбірек күш жұмсайсыз. Бұл тұрғыда кездескен қиындықтарды 

жеңетініңізге сенімді болыңыз. Қарымды, қабілетті 

Бикеш екеніңізді ұмытпаңыз. Бұл сізге күш береді. 

ТАРАЗЫ 

Қуана беріңіз, материалдық жағдайыңыз жақсарады. Əр 

қадамын ақылға салып басатын Таразы белгісінде туғандардың 

еңбегі ақталады. 2018 жыл Сіздің өміріңіздегі жетістігі 

мол, ең табысты жыл болмақ. Жылжымайтын мүлік саудасынан 

аулақ болыңыз. Қызметте жəне кəсіпкерлік салада 

бағыңыз жанып, жолыңыз болады. 

САРЫШАЯН 

Астрологтар Сарышаяндардың барлық салада жолы 

ашық болатынын ескертеді. Өз ортаңыздың сүйікті, беткеұстарына 

айналасыз. Материалдық байланыста сақтық 

танытқаныңыз абзал. 

МЕРГЕН 

Сізді тығырыққа тіреген қиындықтардың барлығы жыл 

соңына дейін өз шешімін табады. Қаражатты жинағанна 

гөрі оны орынды жұмсаудың тиімділігі зор болмақ. Денсаулығыңызға 

көңіл бөліңіз. Күшіңіз сарқылғанша тер төгудің 

қажеті жоқ. Жақсы жұмыс істегендер жақсы демала 

білуі тиіс екенін де жадыңызда сақтаңыз. 

ТАУЕШКІ 

Ит жылы жоғалған шығындардың орнын толтырып, мерейіңізді 

тасытады. Жаңа 2018 жыл өзіңізге деген сеніміңізді 

қайтарып, өзіңізді қазіргіден де биік белестерде сынауға 

жəне жетістікке жетуге мүмкіндік береді. Тауешкі белгісінде 

туғандар өткен өмірден алған сабақтарын ұмытпай, оңды 

пайдаланса, ойға алған əр істе жеңіске жетеді. 

СУҚҰЙҒЫШ 

Уақытыңыз да, күш-жігеріңіз де жеткілікті болады. Алдына 

мақсат қойып, маңызды шаруаны қолға алған Суқұйғыштар 

көздеген биігін бағындыра алады. Көлік, үй сатып 

алу, тіпті білім арттыруда да бағыңыз жанады. Бірақ, жолдың 

болғыштығы жақын туыстарыңызды, отбасыңызды ұмыт 

қалдыруға себеп болмауы тиіс. 

БАЛЫҚТАР 

Бұл белгіде туғандарда екі бағыт бар. Не өмірдің ағысымен 

жүзеді немесе ағысқа қарсы жүзеді. Ал 2018 жылы 

Балықтардың бағыты өзгереді. Отбасылық өмірде жолы болмағандардың 

бағы жанып, қызметте жиі сəтсіздікке ұшырайтындардың 

күтпеген жерден лауазымы жоғарылайды. 

¬½ðûëòàéøû – 

Øûìêåíò 

àëàñûíûº ´êiìäiãi. 

Ìåíøiê èåñi 

– «Øûìêåíò 

àïàðàò îðòàëûµû» 

æàóàïêåðøiëiãi 

øåêòåóëi 

ñåðiêòåñòiãi. 

Äèðåêòîð–áàñ ðåäàêòîð 

¬ÀÏÁÀÐÎÂÀ Àéã¾ë 

Æàðûëàñûíûçû 

Áàñ ðåäàêòîðäûº îðûíáàñàðû 

Ñ´áèò ÀÓÅÑÁÅÊÎÂ 

Äèðåêòîðäûº îðûíáàñàðû 

Òàºàò ¦ËIÁÅÊÎÂ 

Æàóàïòû õàòøû 

Àñõàí ÌÀÉËÛÁÀÅÂÀ 

Æóðíàëèñòåð: 

Òàµàáàé ¬ÀÑÛÌÎÂ 

Àìàðàë ¦ØIÐÎÂÀ 

Ñàïàðµàëè ¬ÀÍÀÒ 

Àéã¾ë ÊÅÐIÌ¬±ËÎÂÀ 

Í½ðëàí ÁÅÊÒÀÅÂ 

Áåòòåóøi-äèçàéíåð 

Ì½àµàëè Ò¯ÐÅÕÀÍ 

¬àñûì Í±ÐÕÀÍ 

Æàðíàìà æ´íå 

ìàðêåòèíã á¼ëiìi 

Àæiáåê Ì±ÑÒÀÔÈÍÀ 

Ôîòî-òiëøi 

Ñåðiê ÊÎÑÀÉ 

Ãàçåò ¬àçàñòàí Ðåñïóáëèêàñû èíâåñòèöèÿëàð æ´íå äàìó 

ìèíèñòðëiãi Áàéëàíûñ, àïàðàòòàíäûðó æ´íå àïàðàò 

êîìèòåòiíäå 2016 æûëµû 15 ñ´óiðäå òiðêåëiï, ¹15961-Ã êó´ëiãi 

áåðiëãåí. Ãàçåò àïòàñûíà 2 ðåò, ñ´ðñåíái æ´íå æ½ìà 

ê¾íäåði øûµàäû. Òàðàëó àéìàµû: ¬àçàñòàí Ðåñïóáëèêàñû. 

«Øûìêåíò êåëáåòiíäå» æàðèÿëàíµàí ìàòåðèàëäû áàñà 

áàñûëûì ê¼øiðiï áàñàíäà, áiçãå ñiëòåìå æàñàóû òèiñ. 

Æàðíàìà ì´òiíiíåí òóûíäàéòûí ì´ñåëåëåðãå æàðíàìà 

áåðóøi æàóàï áåðåäi. ¬îëæàçáà àâòîð êåëiñiìiìåí 

ðåäàêöèÿëû ¼ºäåó æàñàëóû ì¾ìêií. 

- àûëû èìèäæäiê ìààëà 

Ãàçåò ðåäàêöèÿíûº êîìïüþòåð 

îðòàëûµûíäà òåðiëiï, áåòòåëäi. 

«ERNUR-print» ÆØÑ-íiº áàñïàõàíàñûíäà áàñûëäû. 

Øûìêåíò àëàñû, Ò.¦ëiì½ëîâ ê¼øåñi, 22 ¾é. 

Ðåäàêöèÿ ìåêåí æàéû: 

Øûìêåíò àëàñû, ìêð. «¬àðàñó» øàµûíàóäàíû, 66/6. 

Òåë.: 464-222, 464-044, 464-202 (ôàêñ). 

E-mail: shymkent_media@mail.ru Èíäåêñ 65810 

Òàïñûðûñ: 3876 Òàðàëûìû: 7387 äàíà 

Êåçåêøi ðåäàêòîð – Ñàïàðµàëè ¬ÀÍÀÒ

ШЫМКЕНТ КЕЛБЕТІ #103

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?