Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Faaliyetlerinin Denetimi ile

T.C. 

CUMHURBAŞKANLIĞI 

Devlet Denetleme Kurulu 

DENETLEME RAPORU 

RAPORUN KONUSU 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Faaliyetlerinin Denetimi ile 

Özerk Federasyon Uygulamalarının Değerlendirilmesi 

AÇIKLAMA 

Denetleme kapsamındaki kurum ve kuruluşlar ile 

ilgili olarak “Hizmete Özel” bilgi ve 

değerlendirmelerin bulunması nedeniyle Raporun 

özetine internet sayfasında yer verilmiştir. 

Tarihi : 02/04/2009 

Sayısı : 2009/3 

Ekleri : -

GİZLİ 

Devlet Denetleme Kurulu Denetleme Raporu I 

İÇİNDEKİLER 

İÇİNDEKİLER .......................................................................................................................................................I 

TABLOLAR.........................................................................................................................................................IV 

ŞEKİLLER ............................................................................................................................................................ V 

TANIMLAR VE KISALTMALAR....................................................................................................................VI 

GİRİŞ......................................................................................................................................................................1 

ÇALIŞMAYA İLİŞKİN BİLGİLER .....................................................................................................................1 

I. ÇALIŞMANIN KONUSU VE DAYANAĞI.....................................................................................................................................1 

II. ÇALIŞMANIN KAPSAM VE YÖNTEMİ......................................................................................................................................1 

BİRİNCİ BÖLÜM.................................................................................................................................................4 

SPORUN TANIMI VE GEREKLİLİĞİ...............................................................................................................4 

I. SPORUN TANIMI VE TÜRLERİ ....................................................................................................................................................6 

II. SPORUN SOSYAL VE EKONOMİK BOYUTU .......................................................................................................................14 

İKİNCİ BÖLÜM.................................................................................................................................................22 

DÜNYADA SPOR UYGULAMALARI............................................................................................................22 

I. DÜNYADA SPOR VE SPORA İLİŞKİN DÜZENLEMELER.................................................................................................22 

A. AVRUPA BİRLİĞİ’NDE SPORA YAKLAŞIM ......................................................................................................................22 

B. AB ÜLKELERİNDE SPOR YAPILANMASINA İLİŞKİN ÖRNEKLER.........................................................................51 

C. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİNDE SPOR................................................................................................................62 

D. ÇİN HALK CUMHURİYETİNDE SPOR ................................................................................................................................66 

II. ULUSLARARASI SPOR KURULUŞLARI ................................................................................................................................71 

A. ULUSLARARASI SPOR FEDERASYONLARI.....................................................................................................................73 

B. AVRUPA SPOR FEDERASYONLARI ....................................................................................................................................75 

III. SPORLA İLGİLİ DİĞER ULUSLARARASI KURULUŞLAR..............................................................................................75 

A. ULUSLARARASI OLİMPİYAT KOMİTESİ (IOC)..............................................................................................................76 

B. ULUSLARARASI PARALİMPİK KOMİTESİ (IPC) ...........................................................................................................80 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM.............................................................................................................................................85 

TÜRKİYE’DE SPOR ÖRGÜTLENMESİ........................................................................................................85 

I. SPOR TEŞKİLATININ TARİHİ GELİŞİMİ...............................................................................................................................85 

II. SPOR TEŞKİLATININ MEVCUT ÖRGÜTLENMESİ...........................................................................................................91 

A. GENÇLİK VE SPOR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ........................................................................................................................91 

B. ÖZERK SPOR FEDERASYONLARI..................................................................................................................................... 111 

GİZLİ

GİZLİ 

Devlet Denetleme Kurulu Denetleme Raporu II 

C. SPOR TEŞKİLATININ TAŞRA ÖRGÜTLENMESİ.......................................................................................................... 141 

D.BELEDİYE VE ÖZEL İDARELER ......................................................................................................................................... 149 

E. TÜRKİYE MİLLİ OLİMPİYAT KOMİTESİ (TMOK)...................................................................................................... 151 

F. TÜRKİYE MİLLİ PARALİMPİK KOMİTESİ (TMPK) ................................................................................................... 161 

G. SPOR KULÜPLERİ ................................................................................................................................................................... 166 

H. AMATÖR SPOR KULÜPLERİ FEDERASYON VE KONFEDERASYONLARI....................................................... 169 

I. SPORLA İLGİLİ DİĞER VAKIF VE DERNEKLER........................................................................................................... 171 

III. ULUSAL MEVZUATTA SPOR VE SPORA İLİŞKİN DÜZENLEMELER................................................................... 173 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ................................................................................................................................... 185 

SPOR FAALİYETLERİ VE YÖNETİMİNE İLİŞKİN TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER .............. 185 

I. SPOR MEVZUATINA İLİŞKİN TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER .......................................................................... 186 

A. YASAL DÜZENLEMELERE İLİŞKİN SORUNLAR......................................................................................................... 188 

B. YÖNETMELİK DÜZENLEMELERİNE İLİŞKİN SORUNLAR .................................................................................... 198 

C. ÇERÇEVE STATÜ VE ANA STATÜLERDEKİ DÜZENLEMELERE İLİŞKİN SORUNLAR ............................... 199 

II. MALİ HUSUSLARLA İLGİLİ TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER............................................................................. 208 

III. İNSAN KAYNAKLARI İLE İLGİLİ TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER................................................................. 223 

IV. İDARİ HUSUSLARA İLİŞKİN TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER ......................................................................... 233 

A. YÖNETİM VE DENETİM SİSTEMLERİ İLE İLGİLİ SORUNLAR............................................................................. 233 

B. TESİSLEŞME İLE İLGİLİ SORUNLAR............................................................................................................................... 246 

C. SPORUN YAYGINLAŞTIRILMASI İLE İLGİLİ SORUNLAR ....................................................................................... 253 

V. ULUSLARARASI SPORTİF FAALİYETLERLE İLGİLİ TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER............................. 263 

VI. SPORA YÖNELİK TEHDİTLERE (YOLSUZLUK, ŞİDDET, ŞİKE, DOPİNG GİBİ) İLİŞKİN TESPİT VE 

DEĞERLENDİRMELER...................................................................................................................................................................... 266 

BEŞİNCİ BÖLÜM........................................................................................................................................... 273 

SPOR ÖRGÜTLENMESİNE İLİŞKİN TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER....................................... 273 

I. SPOR YÖNETİMİNDE ÖZERKLİK VE TÜZEL KİŞİLİK İLİŞKİSİ ................................................................................ 274 

A. TÜZEL KİŞİLİK KAVRAMI.................................................................................................................................................... 274 

B. ÖZERKLİK KAVRAMI............................................................................................................................................................. 282 

C. ULUSLARARASI SPOR KURULUŞLARININ ÖZERKLİK VE TÜZEL KİŞİLİK UYGULAMALARI................ 289 

D. SPOR FEDERASYONLARININ ÖZERKLİĞİ ................................................................................................................... 293 

E. SPOR FEDERASYONLARININ TÜZEL KİŞİLİĞİ........................................................................................................... 299 

II. ÖZERKLİK ALGILAMALARINDAN KAYNAKLANAN RİSK VE TEHDİTLER....................................................... 307 

III. SPORLA İLGİLİ KİŞİ VE KURULUŞLARIN GÖRÜŞ VE DEĞERLENDİRMELERİ.............................................. 309 

A. GÖRÜŞÜNE BAŞVURULAN KİŞİ VE KURULUŞLARIN GÖRÜŞ VE DEĞERLENDİRMELERİ..................... 309 

B. ULUSAL YAZILI BASINDA ÇIKAN GÖRÜŞ VE DEĞERLENDİRMELER.............................................................. 338 

GİZLİ

GİZLİ 

Devlet Denetleme Kurulu Denetleme Raporu III 

C. 2008 YILINDA DÜZENLENEN VI. SPOR ŞÛRASI KARARLARI............................................................................. 340 

IV. TÜRK SPOR YÖNETİMİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA İLİŞKİN TESPİT VE 

DEĞERLENDİRMELER...................................................................................................................................................................... 340 

A. GENÇLİK VE SPOR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN YENİDEN YAPILANDIRILMASI .......................................... 341 

B. ÖZERK SPOR FEDERASYONLARININ YENİDEN YAPILANDIRILMASI............................................................ 346 

C. TÜRKİYE FUTBOL FEDERASYONU KURULUŞ VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN TASARISI İLE 

İLGİLİ TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER ................................................................................................................................ 355 

D. SPOR YÖNETİMİNDEKİ DİĞER UNSURLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI........................................... 363 

E. GENÇLİK FAALİYETLERİNİN ÖZERK FEDERASYON KURULARAK YENİDEN YAPILANDIRILMASI.. 364 

ALTINCI BÖLÜM .......................................................................................................................................... 371 

ÖNERİLER...................................................................................................................................................... 371 

SONUÇ............................................................................................................................................................. 381 

KAYNAKÇA .................................................................................................................................................... 394 

GİZLİ

Devlet Denetleme Kurulu Denetleme Raporu - 1 - 

RAPOR ÖZETİ 

Cumhurbaşkanlığı Yüce Katının talimatlarına istinaden Devlet Denetleme Kurulunun 

24.03.2008 tarih ve 388 sayılı Kararı uyarınca; Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün faaliyetleri 

ile özerk federasyon uygulamaları konusunda yürütülen araştırma, inceleme ve denetim 

çalışmalarının sonucunda tespit edilen hususlar ve bunlara ilişkin değerlendirmelere Rapor’un 

ilgili bölümlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir. 

Çalışma kapsamında, spor faaliyetlerinin gerek Türkiye’de gerekse diğer ülke 

uygulamalarında ortaya çıkan örgütlenme yöntemleri incelenmiş; uluslararası spor 

kuruluşlarının beklenti ve gereklilikleri araştırılmış; sporun bütün taraflarının görüşlerine 

başvurulmuş; sporla ilgili mevzuat ve literatür değerlendirilmiştir. 

Günümüzde sporun toplum hayatında; ekonomiden turizme, sağlıktan emniyet ve 

asayişin sağlanmasına kadar çok önemli rolleri bulunmaktadır. Bu nedenle, Devletin spor 

alanındaki kaynak aktaran, teşvik eden, düzenleyen ve denetleyen rolünün yeniden 

tanımlanması suretiyle söz konusu faaliyetlerin verimli ve etkin bir şekilde yürütülmesinin 

sağlanması Devlet açısından Anayasal bir sorumluluktur. 

Bu çerçevede Türkiye’de sporun örgütlenme ile ilgili mevcut yapısı ele alınmış; 

uluslararası eğilimler ve ülkesel koşullar dikkate alınarak Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile 

Özerk Spor Federasyonlarının görevlerini daha etkin, düzenli ve verimli bir şekilde yerine 

getirebilmesine yönelik bir yaklaşım ortaya konulmaya çalışılmıştır. 

Raporun “Spor Faaliyetleri ve Yönetimine İlişkin Tespit ve Değerlendirmeler” başlığı 

taşıyan Dördüncü Bölümünde; mevzuatla ilgili sorun ve çözüm önerilerinden, mali yapı ile ilgili 

sorun ve çözüm önerilerine; insan kaynakları ile ilgili sorun ve çözüm önerilerinden, idari 

yapıdan kaynaklanan sorun ve çözüm önerilerine; sportif alanda faaliyet gösteren uluslararası 

kuruluşlarla ilgili ortaya çıkan sorunlardan, spora yönelik tehditlere ilişkin tespit ve 

değerlendirmelere ayrıntılı olarak yer verilmiştir. 

Raporun “Spor Örgütlenmesine İlişkin Tespit ve Değerlendirmeler” başlıklı Beşinci 

Bölümünde ise, Türk spor yönetiminin örgütlenme sorunları bütüncül bir yaklaşımla 

değerlendirilmiş ve başta Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ve özerk spor federasyonları olmak 

üzere, spor yönetiminin tüm unsurlarının yeniden yapılandırılması gerekliliğine yönelik tespit, 

değerlendirme ve öneriler ile gençlik faaliyetleri ve bu alanda alınması gereken tedbirler ele 

alınmıştır.


Söz konusu bölümlerde ele alınan konularla ilgili olarak yapılan tespit, değerlendirme ve 

önerilere aşağıda yer verilmektedir. 

1) Raporun “Spor Faaliyetleri ve Yönetimine İlişkin Tespit ve Değerlendirmeler” başlığı 

taşıyan Dördüncü Bölümünde, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile spor federasyonlarının 

mevcut sorunları ile bunlara karşı alınması gereken tedbirler ve çözüm önerileri; spor mevzuatı, 

mali hususlar, insan kaynakları, idari hususlar, uluslararası sportif faaliyetler ve spora yönelik 

tehditler olmak üzere altı ana başlık altında incelenmiştir. 

Spor Mevzuatı ile İlgili Olarak; 

Spor Hukuku alanında ihtiyaç duyulan, bilimsel araştırmaların yapılabilmesini ve 

uzman hukukçuların yetiştirilebilmesini teminen “spor hukuku” derslerinin kapsamının 

geliştirilmesi ve yaygınlığının sağlanması, 

3289 sayılı Kanun’un özerklikle ilgili Ek 9. maddesinin hukukumuza getirdiği 

yeni kavram, kurum ve hükümler ile, 3289 sayılı Kanun’un diğer hükümleri ve ikincil mevzuatın 

uyumlaştırılması, 

Spor federasyonlarının kurulması ile ilgili olarak 3289 sayılı Kanun’un 18. 

maddesi ile Gençlik ve Spor Kulüpleri Yönetmeliği’nin 21. maddesinde yer alan 

düzenlemelerdeki çelişkinin giderilmesi, 

Özerk spor federasyonlarının “özel hukuk hükümlerine tabi” olup olmadığı 

konusunun açıklığa kavuşturulması, bu doğrultuda yapılması gerekli görülen düzenlemenin 

Çerçeve Statü’de değil 3289 sayılı Kanun’da belirtilmesi, 

Özerk spor federasyonları ile Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü arasındaki 

ilişkinin Çerçeve Statü’de düzenlenmesine yönelik yetkinin, kanuna dayandırılması, 

Çerçeve Statü’de Tahkim Kurulunun görevlerine yer verilen madde ile 3289 sayılı 

Kanun’un Ek 9. maddesinin birbirine uyumlu hale gelecek şekilde yeniden düzenlenmesi, 

Özerk spor federasyonlarının “antrenör, hakem ve gözlemcilerin yetiştirilmesi” 

görevini üstlenebilmeleri için ana statülerinde -düzenleme yapabilmelerine yönelik- yetki 

alınması, 

Okullardaki spor eğitimi ve faaliyetleri ile ilgili hizmetlerin yürütülmesine ilişkin 

görevin mevzuatla birden fazla kuruma verilmesinden kaynaklanan belirsizliğin giderilmesi, 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Merkez Danışma Kurulu Üyeleri arasında 

“Türkiye Milli Paralimpik Komitesi”ne de yer verilmesi,


Türkiye Futbol Federasyonu da dâhil olmak üzere bütün spor federasyonlarının 

tabi olduğu ve kararlarına karşı yargı yoluna başvurulamayan bağımsız bir Tahkim Kurulunun 

oluşturulması, 

Profesyonel spor dallarının teşkili, ilgili federasyonları ile bağlantıları ve 

idaresine ilişkin 3289 sayılı Kanun’da öngörülen tüzüğe ihtiyaç olup olmadığının yeniden 

değerlendirilmesi, 

Genel Müdürlük tarafından tescil edilmiş kulüplerin amatör faaliyetleri için 

yapılacak ayni ve nakdi yardımlara ilişkin kriterlerin belirlenmesi, 

Spor federasyonlarına, 3289 sayılı Kanun’un Ek 9. maddesi uyarınca özerklik 

verilmesinde göz önünde bulundurulacak kriterlere açıklık getirilmesi ve özerklik statüsü 

verilirken bu kriterlerin aranması, 

Milli Sporcu Belgesinin kime ve hangi usulle verileceğine ilişkin düzenlemeyi Ana 

Statülerinde yapmadığı tespit edilen federasyonların bu eksikliklerini gidermelerinin temin 

edilmesi, 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Daire Başkanlıklarının görev ve yetkilerinin 

çıkartılacak Yönetmelikle belirlenmesi, 

“Spor disiplinine aykırı davranışların” neler olduğunun objektif kriterler 

çerçevesinde açıkça belirlenmesi, 

Çerçeve Statü’de Tahkim Kurulunun görevleri arasında “disiplin ve denetleme 

kurulu üyeleri” ile ilgili yer alan düzenlemenin yerinde olduğu anlaşılmakla birlikte, söz konusu 

hususa 3289 sayılı Kanun ile Tahkim Kurulu Yönetmeliği’nde de yer verilmesi ve böylece kanuni 

alt yapısının oluşturulması, 

Genel Kurullarda oy kullanmaları öngörülen uluslararası federasyonların 

yönetim kurulu ve hakem kurulu üyelerine ilişkin Çerçeve Statü’de sayı sınırlaması getirilmesi, 

Genel kurul üyelerinin kura ile belirlenmesi ya da çoklu seçenekler arasından 

seçilmesi gibi seçime ilişkin her türlü işlem, yönetim kurulu yerine kamu kurumu niteliğindeki 

meslek kuruluşları örneğinde olduğu gibi yargı gözetiminde ve/veya federasyonun dışında ve 

bağımsız bir kurul tarafından yerine getirilmesi, Genel Kurul üyesi il müdürlerinin 

belirlenmesinde doğrudan spora ilişkin verilerin esas alınması ve Çerçeve Statü’nün 6. 

maddesindeki “seçim tarihi” ifadesinden kaynaklanan tereddüdün giderilmesi hususları da göz 

önünde bulundurularak özerk spor federasyon organlarının seçim sistemlerinin yeniden 

düzenlenmesi,


Ana statülerin, Resmi Gazete’de yayımlanmasından önce veya sonra Kanun’a 

veya Çerçeve Statü’ye uygun olup olmadığına ilişkin yapılacak bir kontrol olup olmadığı ile söz 

konusu kontrol işleminin hangi idari ya da yargısal birimler tarafından yapılacağı hususlarının 

açıklığa kavuşturulması, 

Lisanslı sporcu ve spor kulüplerine ait istatistiki bilgilerin anlık paylaşımı için 

otomasyon sistemi oluşturulması, 

Özerk spor federasyonları yönetim kurullarının ibra edilmemesi halinde cezai ve 

mali sorumluluk açısından yapılacak işlemlere ilişkin mevzuatta düzenleme yapılması 

önerilmektedir. 

Mali Hususlarla İlgili Olarak; 

Özerk spor federasyonlarının; mali yönetim yapıları ile mali işlemlerin 

muhasebeleştirilmesi ve raporlanması hususları ile harcama esas ve usullerinin federasyonların 

ihtiyaçlarını karşılayacak standart bir şekle dönüştürülmesi için müşterek düzenleme yapılması; 

denetimlerde tespit edilen eksiklik ve hataların giderilmesi, 

Çerçeve Statü’de Genel Kurulun görevleri maddesinden çıkarılan “Federasyonun 

borçlanmasına karar vermek” hükmünün Ana Statülerden de çıkarılması, 

Çerçeve Statü’de yapılacak değişiklikle; özerk spor federasyonlarına, taşınmaz 

mal alımı ve satımı ile mali taahhütte bulunma hususunda yönetim kurullarına devredilecek 

yetkinin kapsam ve sınırının belirlenmesi, 

Federasyon sayılarının gözden geçirilmesi, özerk spor federasyonlarına devlet 

katkısının asgari düzeyde ve proje bazlı olarak sürdürülmesi, kendi gelirleri ile giderlerini 

karşılayamayan özerk spor federasyonlarının “özerklik” statüsünün yeniden değerlendirilmesi, 

Özerk spor federasyonlarının sponsorluk gelirlerini artırıcı çalışmalar yapması, 

Özerk spor federasyonlarının, sponsorluk sözleşmeleri ile sponsorun 

yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğine ilişkin bilgileri Genel Müdürlüğe göndermelerinin 

sağlanması, 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün “Spor Müsabakalarındaki Bahis ve Şans 

Oyunları”ndan elde edilecek gelirden aldığı payın artırılması 

önerilmektedir.


İnsan Kaynakları ile İlgili Olarak; 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünde nitelikli personel sayısının artırılması, 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında memurlar 

arasındaki statü farklılığının giderilmesi, 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün kendi ihtiyacı dışında antrenör istihdam 

ederek özerk spor federasyonlarının antrenör ihtiyacını karşılaması uygulamasına son verilmesi, 

Özerk spor federasyonlarında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü personelinin 

görevlendirilmesine ilişkin uygulamaya son verilmesi, 

Özerk spor federasyonlarında istihdam edilen personel ile başkan ve kurul 

üyelerine verilmesi düşünülen mali haklar ve spor hizmetlerinde görevlendirileceklere 

ödenecek ücretler, özlük hakları ve harcırahların, “kaynakların verimli kullanılması” ve “ücrette 

adalet” ilkeleri göz önünde bulundurularak düzenlenmesi, 

Çerçeve Statü’de ve ana statülerde federasyonlarda sözleşmeli olarak istihdam 

edilecek personel sayısına ve niteliklerine ilişkin bir düzenleme yapılması, 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü personeline yönelik hizmet içi eğitim 

faaliyetlerinin amaca yönelik olması, eğitim konularının kurumun görev alanı ile ilgili seçilmesi 

ve hizmet içi eğitimin sürekliliğe kavuşturulması 

gerektiği değerlendirilmektedir. 

İdari Hususlarla İlgili Olarak; 

Özerk spor federasyon başkan ve yönetim kurulu üyelerinin görev sürelerinin üst 

üste iki dönemi geçmeyecek şekilde sınırlandırılması, 

Çerçeve Statü’de yer alan “federasyonların ana statülerinde başkanlık için 

kendilerine göre ilave şartlar ortaya koyabilecekleri” hükmünün kaldırılması hususunun 

değerlendirilmesi, 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile özerk spor federasyonlarının gençlik ve 

spora ilişkin ortak hedefler belirlemeleri ve belirlenen hedefleri gerçekleştirmelerini sağlayacak 

birbiriyle uyumlu plan ve program yapmalarının sağlanması, 

Özerk spor federasyonları hakkında düzenlenen denetim raporlarının 

gereklerinin yerine getirilmesi, 

Özerk spor federasyonları Denetleme Kurullarının, denetimin gerektirdiği 

bağımsızlık ve tarafsızlığı sağlayacak idari ve mali özerkliğe uygun bir yapıya kavuşturulması,


Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile özerk spor federasyonları bünyesinde 

bulunan kurullara yapılan atama, seçim ve görevlendirmelerde çeşitli kanunlardaki sınırlama ve 

yasaklamalara uygun hareket edilmesi ve yapılan hatalı işlemlerin düzeltilmesi, 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün, oluşturulacak bir denetim programı 

çerçevesinde spor kulüplerini düzenli olarak denetlemesi, 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün bilgi teknolojileri konusundaki 

eksikliklerinin giderilmesi; internet sitesinin, başta mevzuat bölümü olmak üzere yenilenmesi ve 

hizmetten yararlananların ihtiyaçlarını karşılar duruma getirilmesi, 

Belediye ve özel idarelerin tesis yapımı ve amatör sporların ve kulüplerin 

desteklenmesi dışındaki sportif faaliyetlerinin (doğrudan ve dolaylı olarak amatör ve/veya 

profesyonel spor kulübü kurmaları, spor müsabakaları düzenlemeleri gibi) engellenmesi ve söz 

konusu kurumların amatör spor faaliyetlerine ve kulüplere yaptıkları bağış ve yardımların 

kamuoyuna açıklanması, 

Yeni spor tesislerine yönelik ihtiyaçların giderilmesi, 

Spor tesisi yapılması ve işletilmesinin teşvik edilmesi, spor tesislerine tahsis 

edilecek yerlerin tespitinde il veya ilçe danışma kurulu ile Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün 

görüş ve teklifinin esas alınması ve belediyelerin imar planlarında objektif kriterlere göre spor 

tesislerine yer verilip verilmediğinin il müdürlükleri vasıtası ile kontrol edilmesi, 

Sporcu eğitim merkezlerinin ihtiyaçlarının acilen giderilmesi, bu merkezlere 

alınacak çocukların yeteneklerine ve objektif kriterlere göre uzman kişiler tarafından seçilmesi, 

başarılı çocukların spor kulüpleri ile irtibatlandırılması ve eğitim merkezlerinde branşlaşmaya 

gidilmesi, 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından kullanım veya intifa hakkı verilen 

tesislerin amaç doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığının periyodik olarak denetlenmesi ve 

kontrol edilmesi, 

Sporun toplumda ve kişisel hayatımızda oynadığı olumlu rol ile sporun kişisel 

gelişimimize olan katkılarının uygun araç ve gereçlerle, okullardan başlayarak anlatılması, spor 

yapma bilincinin insanlarımıza kazandırılması, ilgili kurum ve kuruluşların imkân ve 

kaynaklarının amaç doğrultusunda verimli ve koordineli bir şekilde kullanılması, geleneksel ve 

milli kültürümüzü yansıtan spor dallarının ulusal ve uluslararası düzeyde bilinirliğinin 

sağlanarak Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından tanınan spor dalları (örneğin sumo, polo 

gibi) arasında yer alabilmeleri konusuna özel önem verilmesi gibi hususlar başta olmak üzere 

sporun tabana yaygınlaştırılmasına ilişkin gerekli tedbirlerin alınması,


Spor kulüplerinin ihtiyaç duydukları yardım, destek ve teşviklerin bir plan 

dâhilinde ve objektif kriterlere dayanarak sağlanması, kulüpler üzerinde bir kısmı bazı özerk 

spor federasyonlarının uygulamalarından kaynaklanan mali yüklerin azaltılması, özerk spor 

federasyonlarının da spor kulüplerine gerekli desteği vermesi, spor kulüplerinin amaç 

doğrultusunda faaliyet göstermelerini sağlamaya yönelik denetimlerin artırılması ve amaç dışı 

faaliyet gösteren spor kulüplerinin tespit edilerek spor adını kullanmalarının engellenmesi gibi 

hususlar göz önüne alınarak spor kulüplerinin sorunlarına çözüm getirilmesi ve kulüp sayısının 

artırılması, 

Yeterli ve donanımlı antrenör ihtiyacının objektif ve bilimsel verilere dayanılarak 

tespit edilmesi, Milli takımlarda görevlendirilecek antrenörlerin başarısıyla alanında en iyi 

olduğunu kanıtlamış olanlar arasından seçilmesi, 

Uluslararası spor müsabakalarında elde edilecek başarının, antrenörlükte üst 

sınıflara (4 ve 5. kademe) yükselmek için aranacak şartlar arasında öngörülmesi, 

Antrenör yetiştirmenin bilimsel metotlarla, dünyadaki başarılı örneklerden de 

yararlanılmak suretiyle oluşturulacak uzman bir birim tarafından hem teorik hem de pratik 

derslere yer verilerek yapılması, yurtdışındaki benzeri birimlerle öğrenci ve öğretim elemanı 

değişim anlaşmaları yapılması, multi disipliner (spor hekimliği, spor sosyolojisi, spor psikolojisi, 

spor hukuku, spor endüstrisi vb.) bir eğitim programının uygulamaya konulması gibi hususlar 

göz önüne alınarak Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, federasyonlar ve üniversiteler arasında 

ortak bir antrenör yetiştirme politikasının belirlenmesi, 

Sporun gelişmesinde medyanın yol gösterici rolünün desteklenmesi ve spor 

medyasının sporun tüm branşlarına ilgi göstermesine yönelik teşvik ve tedbirlerin alınması 

gerektiği düşünülmektedir. 

Uluslararası Sportif Faaliyetlerle İlgili Olarak; 

Sporda, uluslararası başarıyı amaçlayan, ilgili birimlere deklare edilmiş 

hedeflerin belirlenmesi, bu hedeflere ulaşmak için politika, program ve projelerin geliştirilmesi; 

okul dönemindeki çocukların taranarak, sporcu olabilme potansiyeli taşıyanların bilimsel ve 

objektif yöntemlerle uzman ekipler tarafından belirlenmesi, belirlenen çocukların hangi spor 

dalına yatkın olduğunun tespit edilmesi; yetenekli çocukların spor yapabilmesi için eğitim 

öğretim sisteminde yeterli zaman ayrılması ve milli takıma seçilen sporcu ve antrenörlerin 

objektif ve başarıya dönük kriterlerle belirlenmesi, 

Spor yönetimine yön veren kurum ve kuruluşlar ile birimlerin, sportif alanda 

faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar ve uluslararası spor federasyonlarının çalışma sistemi


ve mevzuatını yeterince takip etmelerinin sağlanması, söz konusu birimlerde yabancı dil bilen ve 

uluslararası spor mevzuatına hakim, konusunda uzman, yeteri kadar kalifiye personel istihdam 

edilmesi ve ülkemizin uluslararası düzeyde yeterince temsil edilmesinin sağlanması 

gerektiği vurgulanmaktadır. 

Spora Yönelik Tehditlerle (Yolsuzluk, Şiddet, Şike, Doping Gibi) İlgili Olarak; 

Özerk spor federasyonlarının gelir-gider tabloları, bilânçolar ve yıllık 

faaliyetlerini esas alan mali tablolarının kamuoyuna duyurulması, 

Özerk spor federasyonlarının başkan, yönetim ve denetim kurulu üyeleri, diğer 

çalışanları ile ücretle görevlendirilen hakem ve antrenör gibi görevlilerin, ayrıca profesyonel 

spor dallarında; kulüp yöneticileri, sporcular, hakemler, teknik direktörler ve antrenörlerin mal 

bildiriminde bulunmalarının sağlanması, 

Özerk spor federasyonlarının başkan, yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile 

çalışanlarının Kamu Etik Kurulunun görev kapsamına alınması, 

Kanunsuz yapılanmaların (mafya, terör örgütleri, çıkar grupları vb.) sportif 

faaliyetlerden uzak tutulması ve bunlarla bilinçli bir şekilde mücadele edilmesi, 

Sporda doping, yolsuzluk ve şike ile etkin bir mücadele sürdürülmesi, şiddetin 

önlenmesine yönelik projeler üretilmesi ve uygulanması 

gerektiği değerlendirilmektedir. 

2) Raporun Beşinci Bölümünün “IV-A” numaralı alt bölümünde Gençlik ve Spor Genel 

Müdürlüğünün yeniden yapılandırılması hususu ele alınmıştır. 

Türk sporunun kurumsal yapısının geçirdiği değişimler, Raporun ilgili bölümlerinde 

etraflıca irdelenmiştir. Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakına federatif yetkiler devredilerek 

bağımsız ve özerk bir yapı ile sporun düzenlenmesine başlanılmış, ancak, zaman içerisinde 

eğitim ve sağlık gibi sporun da bir devlet işi olarak ele alınması gerekliliğine inanılarak Beden 

Terbiyesi Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Mezkur Genel Müdürlük, 3289 sayılı Kanun ile Gençlik 

ve Spor Genel Müdürlüğü adıyla yeniden yapılandırılmış ve Başbakanlığa bağlı, katma bütçeli ve 

kamu tüzel kişiliğe sahip bir kuruluş haline getirilmiştir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve 

Kontrol Kanunu’nun 3. maddesi ile de Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün bütçesi “Özel Bütçe” 

şekline dönüşmüştür. 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün yapısal dönüşüm süreci, ana hizmet birimleri 

arasında yer alan federasyonların özerk hale getirilmesi ile farklı bir boyuta taşınmıştır. 

17.06.1992 tarihinde 3813 sayılı Kanunla Türkiye Futbol Federasyonunun özerk hale getirilmesi


ile başlayan özerk federasyon uygulaması, 04.03.2004 tarihinde 5105 sayılı Kanun ile 3289 

sayılı Kanun’da yapılan değişiklik ile yaygın bir yöntem olarak ortaya çıkmıştır. Bu uygulama 

sonucunda; 58 spor federasyonundan, 57’si özerk hale gelmiştir. 

Özerklik uygulamasına geçilmesi ile birlikte, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün görev 

tanımı içerisinde yer alan hususların önemli bir kısmı, özerk federasyonlara devredilmiştir. 

Böylece, Türk spor yönetimi; Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ve özerk federasyonlardan 

oluşan ikili bir yönetim modeline dönüşmüştür. Ancak, söz konusu dönüşüm esnasında gerek 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün gerekse özerk federasyonların teşkilatı ve işleyişi ile ilgili 

olarak bütüncül bir yaklaşım ortaya konulamamıştır. 

Bu nedenle, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile özerk spor federasyonlarının 

sorumluluk alanı ve faaliyetlerinin birlikte değerlendirilerek Gençlik ve Spor Genel 

Müdürlüğünün yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Söz konusu gereklilik, anılan Genel 

Müdürlüğün hem misyonu hem de kurumsal statüsü ile ilgili ihtiyaçların ortaya çıkardığı bir 

durumdur. 

Bu çerçevede, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün; 

♦ Gençlik ve spor alanlarında alternatif politika seçeneklerini ve ulusal ölçekli 

stratejileri belirleyen, 

♦ Sporun tüm dallarının ülkemizde yaygın olarak icra edilebilmesine ve sporun 

tabana yayılabilmesine imkân verecek ortamı hazırlayan, 

♦ Gençliğin serbest zamanlarının değerlendirilmesine ve zararlı/kötü 

alışkanlıklardan uzaklaştırılmasına yönelik politikalar oluşturan, projeler geliştiren, uygulayan, 

uygulanmasına destek veren, 

♦ Gençlik ve spor faaliyetlerine ayrılan kaynakları geliştiren ve kaynakları etkin ve 

verimli bir çerçevede dağıtan, 

♦ Gençlik ve spor faaliyetlerine yönelik tesis ihtiyaçlarını tayin eden, tesislerin 

yapımında yerel yönetimlere teknik ve finansal açıdan destek sağlayan (Tesislerin inşa, bakım- 

onarım ve işletme hizmetleri ise yerel yönetimler tarafından gerçekleştirilecektir.), 

denetleyen, 

♦ Gençlik ve spor kulüpleri ile federasyonlarını, destekleyen, gözetleyen ve 

♦ Özerk federasyonların görev alanları dışında kalan ulusal ölçekli sportif 

faaliyetleri düzenleyen ve yürüten,


♦ Gençlik kulüpleri, federasyonları ve sivil toplum kuruluşları tarafından 

yürütülemeyecek mahiyet taşıyan ve ulusal ölçekte gerçekleştirilecek türden gençlik 

hizmetlerini organize eden ve/veya yürüten, 

♦ Sporda şiddetin ve doping, şike vb. durumların ortadan kaldırılabilmesine dönük 

çalışmalar yürüten, 

♦ Görev alanına giren konularda yapılacak bilimsel çalışmaları teşvik eden 

yeni bir yapıya dönüştürülmesi önerilmektedir. 

Yeniden yapılandırmadan beklenen faydanın sağlanabilmesi için, yukarıdaki görev ve 

yetkilerle donatılacak bu birimin güçlü bir kurumsal yapıya sahip kılınması büyük önem arz 

etmektedir. Bu itibarla, gençlik ve spor faaliyetleri ile ilgili kurumsal yapının Genel Bütçe 

içerisinde ayrı bütçeli ve sadece merkez teşkilatından oluşan bir idare olarak “müsteşarlık” ya 

da “başkanlık” (“Gençlik ve Spor Müsteşarlığı” ya da “Gençlik Hizmetleri ve Spor İdaresi 

Başkanlığı”) şeklinde örgütlendirilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. 

3) Raporun Beşinci Bölümünün “IV-B” numaralı alt bölümünde özerk spor 

federasyonlarının yeniden yapılandırılması hususu bütüncül bir yaklaşımla ele alınmıştır. 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün yapısal dönüşüm süreci içerisinde, ana hizmet 

birimleri arasında yer alan spor federasyonlarının özerk hale getirilmesi Türk sporu açısından 

olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. Ancak, gelinen aşama itibarıyla özerkleşme ile 

ilgili beklenti ve amaçların tam anlamıyla karşılanabilmesi için özerk spor federasyon 

statüsünün yeniden değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir. 

Başka bir ifadeyle, hukuki statülerindeki belirsizlik yanında; özerkliğin tanımından, 

teşkilat yapılarına kadar; seçim ve temsil sistemlerinden, mali yapı ve denetim sistemlerine 

kadar önemli bir dizi yapısal sorunlar yaşanan ve sonuç itibarıyla merkeziyetçi bir yapı ortaya 

çıkaran Özerk Spor Federasyonları uygulaması yeniden gözden geçirilmelidir. 

Hukukumuzda kamu hukuku tüzel kişiliği ve özel hukuk tüzel kişiliği olmak üzere iki tür 

tüzel kişilik öngörülmüş, bunun dışında atipik veya nevi şahsına münhasır başka bir tüzel kişilik 

düzenlenmemiştir. Kamu tüzel kişileri; Devlet, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel 

kişileridir. Özel hukuk tüzel kişiler ise; kazanç paylaşma amacı güden "ticaret şirketleri" ile 

"dernek" ve "vakıf" gibi medeni hukuk tüzel kişileridir. Ayrıca, üyelerinin ekonomik 

menfaatlerini korumak ve geliştirmek üzere kurulan "kooperatifler" ile mensuplarının sosyal ve 

mesleki menfaatlerini gözetmek amacıyla kurulan "sendikalar" da özel hukuk tüzel 

kişilerindendir.


Hukukumuzun mevcut sistematiği içerisinde, özerk spor federasyonlarının kamu hukuku 

tüzel kişisi mi, yoksa özel hukuk tüzel kişisi mi oldukları tartışmalıdır. Bu durum, gerek 

uygulamaya ilişkin iş ve işlemlerde gerekse yargı mercilerine intikal eden hususlarda özerk 

federasyon uygulaması ile ilgili ciddi sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Aynı zamanda, özerkliğin 

tanımı ve içeriği ile ilgili tereddütler oluşturmaktadır. Raporun ilgili bölümlerinde ayrıntılı 

olarak açıklandığı üzere, özerk spor federasyonlarının tüzel kişiliği konusundaki belirsizlik; 

denetim, kamu otoritesi ile ilişkiler, kazai süreçler ve federasyonun zarara uğratılması halinde 

doğacak zararın niteliği başta olmak üzere pek çok konuda sorunlara neden olmaktadır. 

Yukarıda bahsedilen hukuki statünün net olarak belirlenememesi sorunu yanında; idari 

ve mali özerklik ile teşkilat yapılarının iyi tanımlanmamış/tasarlanmamış olmasından dolayı 

özerk federasyonlar beklenilen amacı gerçekleştirmekten uzak merkeziyetçi yapılara 

dönüşmüştür. 

Özerkliğin tanımından, teşkilat yapılarına kadar; seçim ve temsil sistemlerinden, mali 

yapı ve denetim sistemlerine kadar yaşanan önemli bir dizi yapısal sorun nedeniyle özerk 

federasyonlar; tipik bir merkez örgütlenmesi şeklini almış ve illerde yer alan spor 

örgütlenmelerinin katılımları yeterince sağlanamamıştır. Başarılı olamayan yönetimlerin tekrar 

seçildiği, hesap verilebilirliğin sağlanamadığı ve Devletten sağlanan idari ve mali özerkliğe 

rağmen kendi içinde ve üyelerine karşı özerkliğin korunamadığı yapılar haline gelmiştir. 

Sporun tüm taraflarının yerelde (bölge, il ve ilçelerde) alt federasyonlar içerisinde 

örgütlenmesine; spor faaliyetlerinin bu alt federasyonlar eliyle yürütülmesine ve yerel 

federasyonların özerk federasyonların genel kurullarında temsil edilmelerine imkân 

sağlanmamıştır. Bunun yerine, zayıf ve doğrudan merkez teşkilatının emir komutasında hareket 

eden il temsilcilikleri yöntemi oluşturulmuştur. Özerk federasyon genel kurullarında ise, 

herhangi bir yasal temsil tekeli bulunmayan çeşitli dernek ve örgüt temsilcilerine yer verilerek 

katılımcılık sağlanmaya çalışılmıştır. 

Böylece, spor yönetiminin derinlik kazanması hususu gerçekleştirilememiş; sporun tüm 

taraflarının temsil yetkisine sahip alt birlik ve dernekler çatısı altında örgütlenmesi 

sağlanamamış; demokratik ilkeler, katılımcılık ve belirlenen politika ile hedefler doğrultusunda 

kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılması ile 

hesap verebilirliğin sağlanması gibi amaçlar gerçekleştirilememiştir. 

Tüm bu yaşanan hususların temelinde ise katılımcılığı ve hesap verilebilirliği sağlayan 

demokratik ve özerk bir örgütlenme modelinin benimsenmemiş olması yatmaktadır. 

Anayasamızın 59. maddesi ile Devlet, her yaştaki Türk vatandaşının beden ve ruh sağlığını 

geliştirecek tedbirleri almakla ve sporun kitlelere yayılmasını teşvik etmekle yükümlü


tutulmuştur. Başka bir deyişle, spor faaliyetlerinin gerektirdiği her türlü düzenlemenin 

yapılması ve sporun teşvik edilmesi kamu hizmetleri kapsamındadır. 

Bu itibarla, sporun esas olarak Devletçe yürütülmesi gereken bir kamu hizmeti olduğu ve 

özerklik ile yetki devredildiği; spor yönetiminde sağlanmaya çalışılan idari ve mali özerkliğin, 

sadece Devlete karşı değil tüm taraflara karşı sağlanması gereken bir durum olduğu ve bu 

konuda gerek uluslararası federasyonların gerekse Türk Hukuk sisteminin bazı zorunlulukları 

bulunduğu hususları dikkate alınarak Özerk Federasyonlar örgütlenme modeli -yukarıdaki 

amaçları sağlayacak şekilde- yeniden gözden geçirilmelidir. 

Söz konusu amaçları/sınırlamaları bir arada gerçekleştirebilecek ve spor yönetiminde 

etkin bir katılımı sağlayabilecek üç örgütlenme modeli üzerinde arayışın faydalı olacağı 

düşünülmektedir. Bunlardan ilki, kamu tüzel kişiliği olarak “kamu kurumu niteliğinde meslek 

kuruluşu” şeklinde örgütlenme tipidir. İkincisi ise, tamamıyla özel hukuk tüzel kişiliği olarak 

“kanunla kurulan dernek/federasyon” modelidir. 

Üçüncü bir yöntem ise, mutlaka Anayasal bir statüye kavuşturulması gereken “kendine 

özgü” atipik bir örgütlenme modelidir. Zira, Anayasal sistem içerisinde kamu tüzel kişiliği ve özel 

hukuk tüzel kişiliği olarak örgütlenilebilecek kurumsal yapılar yukarıda sayılanlarla sınırlıdır. 

Bunun dışında ayrı bir örgüt tipi ile teşkilatlanılması ve tüzel kişilik kazanılması mümkün 

gözükmemektedir. Özerk spor federasyonlarının üçüncü bir tür tüzel kişilik yapısı (atipik veya 

nevi şahsına münhasır gibi) olarak yapılandırılması Anayasamızın lafzına ve ruhuna aykırılık 

teşkil etmektedir. Bu doğrultuda özerk spor federasyonlarının kendine özgü bir şekilde 

yapılandırılması ancak Anayasada buna ilişkin değişiklik yapılmasıyla mümkün olacaktır. Söz 

konusu değişiklikle, sporun örgütlenmesi ile ilgili olarak özerk spor federasyonlarının gerek 

tamamıyla atipik (kendine özgü) bir özel hukuk tüzel kişiliği gerekse atipik bir kamu tüzel 

kişiliği haline getirilebileceği düşünülmektedir. 

Özerk spor federasyonları için atipik bir örgütlenme modelinin ihtiyaç olduğunun 

değerlendirilmesi halinde; Anayasanın 59. maddesi ile spor faaliyetlerinin gerektirdiği her türlü 

düzenlemenin yapılmasının ve sporun teşvik edilmesinin kamu hizmeti olarak sayılmış olması 

ve söz konusu kamu hizmeti ile Devlet tüzel kişiliğinin (Genel İdare) yetkilendirilmiş olması 

bahsi geçen anayasal düzenlemeyi zorunlu kılmaktadır. 

Başka bir deyişle, özerk federasyonların kamu hukuku tüzel kişileri olmaları ile birlikte 

kamu hukuku tüzel kişiliğinin mevcut sınırlarını aşacak şekilde veya özel hukuk tüzel kişileri 

olmaları ile birlikte kamu tüzel kişiliğinin sağladığı bazı ayrıcalıklara sahip olacak şekilde esnek 

bir yapıya kavuşturulmalarının, mutlaka Anayasada değişiklik yapılması ile mümkün olacağı 

değerlendirilmektedir.


Nitekim, bugün itibarıyla özerk federasyonlarla ilgili olarak yaşanan gerek statü gerekse 

federasyonların idari ve yargısal (tahkim) nitelikteki iş ve işlemleri ile ilgili tartışmalar söz 

konusu atipik yapının hukuk sistemimizde karşılığının olmamasından kaynaklanmaktadır. Bu 

nedenle, yukarıda bahsedilen türde atipik bir örgütlenme modelinin tercih edilmesi halinde, 

Anayasa’da ayrı bir madde ile düzenleme yapılabileceği gibi, kamu kurumu niteliğindeki meslek 

kuruluşlarını düzenleyen 135. maddesinin, meslek kuruluşları yanında spor kuruluşlarını da 

içerecek şekilde yeniden düzenlenmesinin amaçları gerçekleştirmede uygun bir yöntem olduğu 

düşünülmektedir. Böylece, kamu kurumu niteliği kazanılarak kamu tüzel kişiliğine sahip 

olunmakla birlikte kamu kurumlarının tabi olduğu sınırlamaların dışına çıkılabilecek bir 

örgütlenme modeli hayata geçirilebilir. 

Herhangi bir Anayasal değişikliğe gerek olmaksızın -mevcut hukuk sistemi içerisinde- 

özerk federasyonların, kanuni düzenleme yapılması suretiyle kamu kurumu niteliğinde meslek 

kuruluşu statüsü veya kanunla kurulan dernek/federasyon statüsü şeklinde yeniden 

yapılandırılması mümkündür. 

Bu itibarla, yapılacak teşkilatlanma tercihine bağlı olarak, gerekli Anayasa/kanun 

değişikliklerinin yapılması ve tüm federasyonları kapsayacak şekilde özerk federasyonlarla ilgili 

bir çerçeve düzenleme yapılması gerekmekte olup böylece hem özerk federasyonların hükmi 

şahsiyeti açıklığa kavuşturulmalı hem de özerklik uygulamasının kapsam ve sınırına ilişkin ortak 

usul ve esaslar belirlenmelidir. 

4) Raporun Beşinci Bölümünün “IV-C” numaralı alt bölümünde TBMM Milli Eğitim, 

Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu tarafından kabul edilerek Genel Kurula sevk edilen Türkiye 

Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı ile ilgili aşağıdaki 

değerlendirmelere yer verilmiştir. 

Tasarının 1. maddesinde Türkiye Futbol Federasyonu, “özel hukuk hükümlerine 

tabi ve tüzel kişiliğe sahip, özerk” olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımda Türkiye Futbol 

Federasyonunun özel hukuk tüzel kişisi mi yoksa kamu hukuku tüzel kişisi mi olduğu hususu 

açıklığa kavuşturulmamıştır. Özerk spor federasyonlarının tüzel kişiliği konusundaki belirsizlik; 

denetim, kamu otoritesi ile ilişkiler, kazai süreçler ve federasyonun zarara uğratılması halinde 

doğacak zararın niteliği başta olmak üzere pek çok konuda sorunlara neden olmaktadır. Bu 

nedenle, Türkiye Futbol Federasyonunun tüzel kişiliğinin türünün açıklığa kavuşturulması 

gerektiği düşünülmektedir. 

Tasarının “Dış denetim” başlıklı 10. maddesi, Türkiye Futbol Federasyonunun 

mali durumu ve kâr zarar hesaplarının yıllık dönemler halinde Türkiye Futbol Federasyonu 

tarafından belirlenecek bağımsız bir denetim kuruluşu tarafından denetlenmesi hususunu


düzenlenmektedir. Ancak madde metninde kastedilen denetimin “iç denetim” olduğu 

anlaşılmakta olup madde başlığı ile içeriği birbiriyle örtüşmemektedir. 

Bu nedenle, tercih edilecek tüzel kişilik türüne göre dış denetimin yeniden tanımlanması 

uygun olacaktır. Bu çerçevede tüzel kişiliğin kamu tüzel kişiliği olarak belirlenmesi halinde, söz 

konusu maddede Sayıştay denetiminin dış denetim olgusu olarak düzenlenmesi gerektiği; tüzel 

kişiliğin özel hukuk tüzel kişiliği olarak belirlenmesi halinde ise söz konusu hususun dış denetim 

değil iç denetimin bir unsuru olarak düzenlenmesi gerektiği düşünülmektedir. 

Türkiye Futbol Federasyonuna vergi, resim, harç muafiyeti tanınması, kamu 

yararı niteliği taşıyan belli amaçlara hizmet edeceği varsayımına dayanmasını gerektirir. Bu 

nedenle, tasarıda muafiyet ile birlikte Türkiye Futbol Federasyonunun gelirlerinin asgari bir 

kısmının amatör sporlara destek olunması, alt yapı, eğitim veya tesis projelerine kaynak 

ayrılması gibi kamu hizmetlerine harcanması hususuna da yer verilmesi gerektiği 

değerlendirilmektedir. Ayrıca, söz konusu muafiyet uygulamasının Türkiye Futbol Federasyonu 

tarafından kurulacak veya ortak olunacak her türlü iktisadi teşebbüs ve şirketlerden elde 

edilecek gelirlere de teşmil edilmesinin gerek muafiyet uygulamaları gerekse vergi 

hukuku/tekniği açısından uygun olmayacağı düşünülmektedir. 

Gerek mevcut Kanun’da gerekse tasarıda, yayınların ve protokolün düzenlenmesi 

başlıklı maddelerde “Millî müsabakalar şifreli yayımlanamaz.” hükmüne yer verilmiş olması milli 

maçların diğer maçlardan farklı değerlendirilmesi gerektiğinin kabulünü göstermektedir. Bu 

düzenlemedeki maksat milli maçların geniş kitleler tarafından izlenmesini sağlamaktır. Milli 

müsabakaların toplumun geneline ulaştırılmasının sağlanması gerektiği ve şifreli 

yayımlanamaması kaydının bunu sağlamada yeterli olmadığı değerlendirilmektedir. Başta futbol 

olmak üzere, milli düzeyde temsil edildiğimiz bütün spor müsabakalarının, ortak yarar 

doğrultusunda kamu yayımcılığını yürüten ve 2954 sayılı Kanun’un 4. maddesi uyarınca bütün 

yurt sathına yayın yapmakla görevli olan TRT tarafından yayımlanması gerektiği 

düşünülmektedir. 

Ayrıca, Milli Takımlar ile ilgili her türlü müsabaka ve organizasyon ile ilgili temsil 

yetkisinin ve bunlardan hasıl olacak tüm gelirlerin Türkiye Futbol Federasyonuna 

devredilmesinin, yukarıda açıklanan gerekçelerle Devlet televizyonu olan TRT’ye söz konusu 

yayın hakkının bedelsiz olarak verilmesini gerektirdiği değerlendirilmektedir. TRT ile birlikte, 

diğer yayıncılara da söz konusu yayın hakkının verilmesi hususunda ise herhangi bir engel 

görülmemektedir.


5) Raporun Beşinci Bölümünün “IV-D” numaralı alt bölümünde spor yönetimindeki diğer 

unsurların yeniden yapılandırılması hususu değerlendirilmiştir. 

Spor yönetiminin yeniden yapılandırılması esnasında değerlendirilmesi gereken en 

önemli unsurlardan biri de spor kulüpleri ve sporla ilgili faaliyetlerde bulunmak üzere kurulmuş 

olan federasyon, konfederasyon, dernek ve vakıflardır. Bunlar arasında Türkiye Amatör Spor 

Kulüpleri Konfederasyonu, Türkiye Spor Yazarları Derneği, Türkiye Faal Futbol Hakemleri ve 

Gözlemcileri Derneği, Türkiye Futbol Adamları Derneği Türkiye Futbol Antrenörleri Derneği, 

Profesyonel Futbolcular Derneği, Kulüpler Birliği Vakfı sayılabilir. 

Söz konusu konfederasyon, vakıf ve derneklerin özelliği; ana statülere göre özerk spor 

federasyonlarının genel kurullarında temsil yetkisi verilmiş olmasıdır. Ancak bu temsil 

yetkisinin, münhasırlık sonucunu doğuracak şekilde verilmediği görülmektedir. Bu durumda, 

“Türkiye Spor Yazarları Derneği” ile “Profesyonel Spor Yazarları Derneği” ve “Türkiye Faal 

Futbol Hakemleri ve Gözlemcileri Derneği” ile “Türkiye Faal Futbol Hakemleri Derneği” 

örneklerinde olduğu gibi aynı alanda birden fazla derneğin faaliyette bulunması her zaman için 

bir temsil krizinin çıkmasına neden olabilecektir. Mevcut Dernekler Kanunu da aynı alanda 

birden fazla derneğin kurulmasına imkân tanımaktadır. 

Bu nedenle, özerk spor federasyonlarının yapılandırılması esnasında spor yönetiminin 

yukarıda bahsedilen unsurlarının da (federasyon, konfederasyon, vakıf ve dernekler) spor 

yönetiminin bir parçası haline getirilmesi ve bunlara özerk spor federasyonları genel 

kurullarında münhasıran temsil yetkisi verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Bununla birlikte, 

federasyonların yerel yapılarının oluşturulması çerçevesinde, mevcut amatör spor kulüpleri 

federasyon ve konfederasyonları ile diğer derneklerin; tüm amatör spor faaliyetlerini 

kapsayacak nitelikte yerel federasyonlar şeklinde örgütlendirilmesi, bunların özerk spor 

federasyonlarının genel kurullarına katılımının sağlanması ve bunlara yerel spor faaliyetlerinin 

yürütülmesi görev ve yetkisinin devredilmesi düşünülmelidir. 

Ayrıca, spor yönetimi içerisinde yer alan diğer unsurlar arasında gençlik ve sporla ilgili 

bazı görevlerin mevzuatla verildiği belediyeler ve özel idareler de yeniden yapılanma 

çerçevesinde değerlendirilmelidir. Bu bağlamda, belediye ve özel idare mevzuatında değişiklik 

yapılarak; 

verilmesi, 

- Belediye ve il özel idarelerine spor tesisi yapımı, bakımı ve işletilmesi ile ilgili görevlerin 

- Belediye ve il özel idarelerine amatör spor faaliyetlerini ve amatör spor kulüplerini 

destekleme görevlerinin verilmesi 

gerektiği ve bu çerçevede;


- Belediye ve özel idarelerin müsabaka düzenleme yetkilerine son verilmesi, 

- Belediye ve il özel idarelerinin doğrudan ya da dolaylı şekilde amatör ve/veya 

profesyonel kulüp kurmalarının yasaklanması, 

- Belediye ve il özel idarelerinin profesyonel kulüplere doğrudan ya da dolaylı yardım 

yapmasının engellenmesi, 

- Amatör spor faaliyetleri ve kulüplerine belediye ve il özel idarelerinin yaptıkları bağış 

ve yardımların açıklanması ve bu suretle şeffaflığın temin edilmesi 

gerektiği ve bu hususun kamu tüzel kişiliğine sahip tüm kurum ve kuruluşlar ile kamu 

şirketleri olan belediye şirketleri ve kamu iktisadi teşekkülleri için de geçerli hale getirilmesinin 

uygun olacağı düşünülmektedir. 

6) Raporun Beşinci Bölümünün “IV-E” numaralı alt bölümünde gençlik faaliyetlerinin 

özerk federasyon kurularak yeniden yapılandırılması hususuna yer verilmiştir. 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün mevcut yapısı ve bugüne kadar yürüttüğü 

faaliyetlerin analiz edilmesi halinde, adı geçen Genel Müdürlüğün çok büyük ölçüde “spor” 

alanına odaklandığı ve “gençlik hizmetleri” alanının gerek organizasyon yapısındaki yeri ve 

büyüklüğü gerekse gerçekleştirilen faaliyetlerin boyut ve içeriği bakımından sporun gerisinde ve 

ikinci planda kaldığı gözlemlenmektedir. Bu itibarla, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü 

tarafından “gençlik hizmetleri” alanında yürütülmekte olan faaliyetler açısından da yeni bir 

yaklaşım ve organizasyona ihtiyaç olduğu kanaatine erişilmektedir. 

Bu kapsamda, başta gençler olmak üzere toplumu meydana getiren bütün kesimlerin 

toplumsal faaliyetlere gönüllü katılımlarının geliştirilmesi, gençlik kulüplerinin sayısının 

artırılarak proje bazlı destek verilmesi, katılımcı demokrasi kültürünü geliştirmeye yönelik 

olarak daha çok gencin bu kulüplerde faaliyette bulunmalarının sağlanması, gençlik 

faaliyetlerinin sadece yerel düzeyde değil bölgesel ve ulusal düzeyde organize edilerek ülke 

genelinde eşgüdüm içerisinde belli standartlar dahilinde gerçekleştirilmesi amacıyla gençlik 

kulüplerinin “Özerk Gençlik Faaliyetleri Federasyonu” şeklinde, idari ve mali özerkliğe sahip üst 

kuruluş çatısı altında örgütlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir. 

7) Raporun Beşinci Bölümünün “II” numaralı alt bölümünde özerklik algılamalarından 

kaynaklanan risk ve tehditler ele alınmıştır. 

Özerk spor federasyonları; idari özerkliğe ve mali özerkliğe sahip kurumsal yapılardır. 

İdari özerklik, federasyonların kendi organları aracılığı ile serbest olarak karar alabilmelerini 

ifade etmektedir. Buna göre, federasyon yönetimlerinin atama ile değil de seçimle iş başına 

gelmeleri ve herhangi bir kişi ya da organının emir ve onayını almaksızın kendi bağımsız


organları marifetiyle kararlar alabilmeleri idari özerkliğin sonucudur. Mali özerklik ise 

federasyonların ayrı malvarlığına sahip olabilmelerini ve kanunların öngördüğü esaslar 

çerçevesinde kendi organlarının kararlarına dayanarak harcama yapabilmelerini öngörür. 

Bu nedenle, özerk federasyonların yürütmekle sorumlu oldukları kamu hizmetlerini 

tarafsız ve kamu yararı doğrultusunda yürütmeleri zorunluluğu; idari ve mali özerkliğin doğal 

sonucudur. Bu durum, idari ve mali kararlarda Devlet dahil hiçbir kişi ya da zümrenin etkisi 

altında kalınmamasını ve bağımsız/tarafsız davranılmasını gerektirir. Bu bakımdan, idari ve mali 

özerkliğin sağlanması, sadece Devletin tasarruf ve uygulamalarına bağlı olmayıp aynı zamanda 

hem özerk federasyonların karar/uygulama ve davranışlarına hem de federasyonu oluşturan 

unsurların (kulüpler, hakemler, oyuncular ve diğer unsurlar) ve diğer baskı gruplarının 

davranışlarına bağlıdır. 

Bu çerçevede, federasyonların özerkliği; Devlet organları yanı sıra kendisini oluşturan 

kulüplerin ya da faaliyet alanındaki diğer baskı gruplarının etkilerinden uzak, kamu yararı 

doğrultusunda, bağımsız/tarafsız bir yönetim anlayışının uygulanması ile sağlanır. Bu itibarla, 

özerk federasyonların; kamuoyunda kamu yararı ve tarafsızlık ilkeleri ile uyuşmadığı yönünde 

kanaatler uyandıran çeşitli uygulama ve kararları ile zaman zaman kulüplerin, federasyonların 

karar alma ve uygulama süreçlerine müdahale edildiği izlenimi doğuracak şekilde beyan ve 

girişimlerde bulunmaları da özerkliğin ruhuna uymamaktadır. 

Federasyonlar özerklikle; merkezi idarenin etki ve yönlendirmesinden kurtulmuş, 

kurallarını kendisi koyacak ehliyete sahip olmuştur. Ancak gerek kendi uygulamaları gerekse 

kulüplerin tutum ve beyanlarından dolayı, özerkliğin gerekleri tam anlamıyla tesis 

edilememiştir. Bu nedenle, idari ve mali özerkliğin sağlanmasında gerek federasyonlarca gerek 

federasyonu oluşturan tüm unsurlarca gerekli çaba ve davranışın gösterilmesi gerektiği 

düşünülmektedir.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Faaliyetlerinin Denetimi ile

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?