Erzurum'da Âşık Kahvehanesi Geleneği - İstanbul Erzurumlular ...

Dilaver Düzgün
ait olanlarıdır. Genellikle üç-dört hane olarak söylenmektedir. Bu tür şiirlerde
Allah, peygamber sevgisi, dünyanın faniliği, iyilik ve doğruluğun önemi anlatılır.
Kendine has bir makamı vardır. Çıldırlı Âşık Şenlik'e ait olup Erzurum kahvelerinde
eri çok okunan bir divan örneği:
Ey felek senin elinden abad olan görmedim
Düşüp çengine bir daha geri gelen görmedim
Nice yüz bin Süleymanlar hükmetti kaftan kafa
Tahtında berkarar olup bina salan görmedim.
Arş-ı kalemde gökler gark oldu nura
Haktan İncil, Zebur, Tevrat erer onun sırrına
Kur'an'dan hisse alanlar daha iner derine
Dad-ı hak olan kullarda nâhak yalan görmedim.
Sefil Şenlik derde düşmüş aşk için hazardadır
Ol Hûda'mın bir nişanı en ibtida nurdadır
Canım kurban bu vatana edep erkân burdadır
Diyar-ı gurbet ellerde kadir bilen görmedim.
Divandan sonra sevgilinin methedildiği güzelleme örneklerine yer
verilir. Âşık Hüseyin Sümannioğlu'ndan bir güzelleme örneği:
Hoyrat ok atmasın gül yüzlü yare
Duvağa dokunur, tülü zedeler
Yanılıp esmesin deyin rüzgâra
Yanağa dokunur, alı zedeler.
Cananımın emsali var sanmayın
Uçan kuşa pay bile yok sanmayın
Su isterse her gözeden sunmayın
Damağa dokunur, dili zedeler.
Yare deyin odasından çıkmasın
Hain gözler kör olsun da bakmasın
Gerdanına yakut, zümrüt takmasın
Bukağa dokunur halı zedeler.
Kıskanırım güneş dahi görmesin
Sırma örüklerin yadlar örmesin
Istemezem, kemer bile sarmasın
Saç sağa dokunur, beli zedeler.
Sümmanoğlu'n yari goncadan nazik
Hasret rüzgârıyla sinesi ezik
Ne altın bilezik, ne hatem yüzük
Parmağa dokunur, eli zedeler.
Güzellemenin ardından bir destan okunması da yaygınlık kazanmıştır.
Bu destanlar içinde en çok rağbet görenleri farklı âşıklara ait peygamberler