120 DOSYA/Hareket Kontrol - OTOMASYON - Türkiye'nin ...

158 DOSYA/Hareket Kontrol
Encoder Nedir ve Uygun
Encoder Nas›l Seçilir
Elk. Müh.Turgay Çonk›r
fiirket Müdürü
Dönüflüm Endüstri ve
Otomasyon Mamulleri
(Encoderler) Sinyal Üreticiler
Encoder (Sinyal Üretici); bir milin
dönme ya da ötelenme hareketine
karfl›l›k, say›sal(dijital) bir
elektrik sinyali (kare ya da sincos
dalga) üreten elektromekanik bir
cihazd›r.
Encoderler;
1. fiaftlar›n›n Çal›flma flekillerine
göre; dönel olarak çal›flan Encoderlar
(Rotary Encoder) ve do¤rusal
olarak çal›flan (Linear Encoder)
lar olmak üzere ikiye ayr›l›rlar.
2. Encoder fiaft›n›n, tahrik flaft›na
Ba¤lant› fiekillerine göre; Milli
Tip (Shaft Encoder) ve Delik Milli
Tip (Hollow Shaft Encoder) olmak
üzere ikiye ayr›l›rlar.
3. Sinyallerin Oluflturulmas›nda
Kullan›lan Alg›lama (Sensör) Teknolojisine
göre; Optik Alg›lamal›
ve Manyetik Alg›lamal› Tipler olmak
üzere ikiye ayr›l›rlar.
4. Bulunduklar› Gerçek Pozisyonlar›n›n
her ad›mda Belirlenip
Belirlenememe özelliklerine göre;
Art›msal (Incremental Encoder)
ve Mutlak (Absolute Encoder)
olmak üzere ikiye ayr›l›rlar.
5. Ç›k›fl Sinyallerinin Dalga Yap›lar›na
göre; Kare Dalga üreten ve
sincos Dalga üreten Tipler olmak
üzere ikiye ayr›l›rlar.
fiüphe yok ki; bu gruplama daha
farkl› flekillerde de yap›labilir ve
hatta bahsedilen her grup, alt
gruplara da ayr›labilir. Burada yap›lan
genel yaklafl›mlara göre bir
s›n›fland›rma yapmakt›r.
Bir cihaz› tan›mlamak, ancak o
cihaz› benzerlerinden ay›rabilecek
olan kriterleri belirlemek ile
mümkün olabilir.
Encoder seçiminde göz önüne
al›nmas› gereken kriterleri afla¤›da
s›ralayal›m.
Bu s›n›flamay› Incremental ve
Absolute encoderler için ayr› ayr›
yapak daha do¤ru olur.
A. Incremental Encoder
Seçiminde Dikkat Edilmesi
Gereken Hususlar:
Puls Say›s›: Uygulaman›n hassasiyeti
için bir dönüflteki Puls/Tur
(PPR) ya da mm. bafl›na üretilen
sinyal say›s›, tamamen kullan›c›
tercihine ba¤l› olarak
Elektriksel Özellikler
Besleme Gerilimi: 5VDC., 5-
30VDC, 11-24VDC.vb. Tamamen
Kullan›c› Tercihi ve Encoder’in
Ba¤lanaca¤› Cihaz›n Özelliklerine
Ba¤l› Olarak
Ç›k›fl Gerilimi: Baz› uygulamalarda
gerekebilir (Mesela ; Besleme
Gerilimi 15-24VDC. iken ç›k›fl
gerilimi 5VDC. olabilir vb.) Tamamen
kullan›c› tercihine ba¤l›
olarak