120 DOSYA/Hareket Kontrol - OTOMASYON - Türkiye'nin ...

206 Emniyet
fiekil 2: Proses Kontrol Çevrimi
lant›lar›n›n her ikisi de büyük redundant
paketlerin iletimini yapsa
bile, süre limitinin afl›lma ihtimalini
oldukça düflük seviyede
tutmaktad›r. Zamanafl›m› çarpan›n›n
artt›r›lm›fl limiti sayesinde,
kullan›c› çeflitli gecikmeler ve kay›p
veri paketleri için gerekli ilave
süreyi belirleyebilmektedir.
Baflka bir örnek olarak bir proses
kontrol sistemi incelenebilir. Proses
kontrol çevriminin, fiekil 2’
deki gibi oldu¤unu varsayal›m.
Bu proses kontrol sisteminin her
yeni kontrol iflaretini 10 saniyede
bir üretti¤ini ve iyi bir kontrol
sa¤lanmas› için girifl biriminin
bundan 10 kat h›zl› çal›flt›r›ld›¤›n›
varsayal›m. Çeflitli kontrol ayar
noktalar›n›n yan› s›ra, sistemin
SIL3 güvenlik gerekliliklerine uy-
fiekil 3: A¤ Tabanl› Proses Kontrol Çevrimi
gun kritik güvenlik ayar noktalar›
üzerinden görüntülendi¤ini varsayal›m.
Herhangi bir problemin
alg›lanmas› ve buna yönelik olarak
güvenli durdurma ifllemi gerçeklefltirmesi
için gerekli sürenin,
normal kontrol çevrimi süreye
eflit oldu¤unu varsaymak da mant›kl›
olacakt›r. Yani güvenlik tepki
süresi için 10 saniye seçilebilir.
E¤er bu prosesin kontrolü ve SIL3
güvenlik flartlar›na göre güvenli
durdurma iflleminin görüntülenmesi
için, bir güvenli kontrol sistemiyle
beraber CIP Safety a¤›
kullan›lsayd›; bu durumda girifl
örnekleri ile ç›k›fl komutlar› aras›ndaki
ba¤lant›lar a¤ üzerinden
gerçeklefltirilebilirdi. Bu senaryoda
bahsedilen yap› fiekil 3’ de görülebilir.
Proses kontrol uygulamalar›nda
genellikle redundant kontrol sistemleri
kullan›l›r. Bu kontrol sistemleri,
herhangi bir hatal› durumu
alg›lay›p gerekli cevab›n verilmesine
ya da devre d›fl› kalman›n
engellenmesi için iflletim yap›s›nda
de¤ifliklik yap›lmas›n›
sa¤lar. ‹flletim yap›s›nda gerçeklefltirilen
bu de¤iflimler genellikle
birkaç saniye sürer ve bu süre
zarf›nda güvenli veri iletimi ifllemine
ara verilir. Redundant kontrolör,
a¤ ayarlar›n› çal›fl›labilecek
seviyeye getirir.
Bu ifllemler s›ras›nda ç›k›fl ba¤lant›lar›
veri üretmeyi keser. Ç›k›fl
verisi de¤ifltirilmedi¤i için, bu
ba¤lant›lar›n yap›ld›¤› cihazlar›n
gerekli zamanafl›m› sürelerine sahip
olmas› gereklidir. Güvenli girifl
ba¤lant›lar› ise veri üretmeye
devam eder.
Ancak kontrolörün, veri üretme
ifllemi için gerekli senkronizasyon
flartlar›na ba¤l› kalmas› beklenir.
Ancak girifl verisini iflleyen
birimler, zaman koordinasyonunun
sa¤lanamad›¤› hallerde belirli
bir süre çal›flmaya devam etmelidir.
Bunun için baz› zaman toleranslar›
belirlenmelidir.
Bu sistemde kontrol ve SIL3 güvenli
görüntüleme olmak üzere
toplamda iki adet çevrim vard›r.
Bu iki çevrimin de farkl› ayar
noktalar› vard›r. Burada dikkat
edilmesi gereken SIL3 görüntüleme
çevrimidir. Girifl iflareti uzaktan
örneklenmeli, belirli çevrim
sürelerinde haberleflme sa¤lanmal›
ve kontrolörün çal›flt›raca¤›
güvenlik algoritmalar›, tepki süresi
içerisinde sonuçland›r›lmal›d›r.
Bu aflamada girifl, ç›k›fl ve güvenlik
görevleri için baz› oranlar belirlenmeli
ve kullan›lacak zama