tc balıkesir üniversitesi fen bilimleri enstitüsü inşaat mühendisliği ...

3.3.2.3 Agrega Etkisi
a) İri Agrega Cinsi ve Miktarı
Bir (kum-filler-bağlayıcı) karışımına az miktarda iri agrega (No.4 elek
üstünde kalan agrega) katılması beton asfalt karışımının stabilitesine önemli bir etki
yapmaz. Bununla beraber, ilave edilen iri agrega miktarı % 40-50 'ye çıkarılırsa, iri
agrega daneleri arasında girişim hali başlar, böylece iri agrega bir sistem, iskelet
oluşturur. Karışımın akmaya ve kalıcı tekerlek izi oluşmasına karşı direncinde
önemli bir artış hissedilir. Bu cins bir iskeletin sağlanması için gerekli iri agrega
oranı, kullanılacak iri agreganın dane şekli ve yüzey dokusu ile de ilgilidir. Beton
asfalt kaplamalarda % 55 oranında iri agrega içeren karışımların % 25 oranında iri
agrega içeren veya hiç iri agregası bulunmayan karışımlardan daha az deformasyona
uğradığı görülmüştür.
Beton asfalt kaplamaların kompasitesini arttırmak için iri agreganın en büyük
dane boyutunu arttırma eğilimi mevcuttur. Ancak bu halde tabaka kalınlığının
seçilen en büyük dane boyutuna göre ayarlanması gerekir.
İri agreganın cinsi de karışımın deformasyona direnci üzerinde rol oynar.
Araştırmalar iri agregası kırılmış bazalt olan karışımların deformasyona
yatkınlıklarının, iri agregası kalker olan karışımlardan daha fazla olduğunu
göstermiştir. Bu sonuç söz konusu agregaların dane şekli ile ilgilidir. Gerçekte
bazalt kalkere oranla daha sert ve daha yoğun yapılıdır. Birim ağırlığı
kalkerinkinden daha fazladır. Buna karşılık konkasörden çıkan bazalt daneleri genel
olarak uzun ve yassı şekilli olmaktadır. Bu tip danelerin kararlı bir iskelet
oluşturması güçtür. Halbuki kalker daneleri daha kübik şekilli olup sıkıştırıldıktan
sonra iyi bir kenetlenme sağlarlar. Danelerin köşeli olması kaplama yüzeyinin
kayma direncini arttırır [16].
23